روضه‌خوانی (آیین): تفاوت میان نسخه‌ها

روضه‌خوانان در عصر صفوی کار مناقب خوانان، مداحان و مرثیه‌سرایان گذشته را انجام می‌دادند. از سوی دیگر جای قصه گویان و [[مقتل خوانی|مقتل‌خوانان]] و حتی واعظان را هم گرفته بودند. از این زمان به بعد وعظ، خطابه و [[مرثیه سرائی]] در روضه‌خوانان جمع شده بود و آنان با در هم آمیختن نظم و نثر، مردم را به گریه وا می‌داشتند.<ref> محرمی، تاریخ عزاداری برای امام حسین(ع)، ص۲۹۵-۲۹۶.</ref> در سفرنامه‌هایی که در این دوره نوشته شده است، به برگزاری مراسم روضه‌خوانی اشاره شده است.<ref> پیتر و دلاوله، سفرنامه، ج۲، ص۱۲۴؛ تاورنیه، سفرنامه، ج۲، ص۴۱۲-۴۱۷.</ref>

[[ناصر الدین شاه]] نیز به هنگام [[محرم (ماه)|ماه محرّم]]، تشکیل مجلس روضه و شرکت در آن را بر خود واجب می‌دانست.<ref>دوست‌علی‌خان معیرالممالک، یادداشت‌هایی از زندگانی خصوصی ناصرالدین شاه، ص۴۶؛ مظاهری، رسانه شیعه، ص۴۳.</ref> البته رونق بی‌سابقه [[تعزیه‌خوانی]] و ساخت [[تکیه]] دولت، از رونق روضه‌خوانی کاست؛<ref> مظاهری، رسانه شیعه، ص۴۳.</ref> تا جایی که روضه‌خوانی و مرثیه‌خوانی، دیگر به اندازۀ تعزیه، رسمیت نداشت‌.<ref> الگار، دین و دولت در ایران، ص۲۱۱-۲۱۲.</ref>

رضا شاه در نیمه دوم سلطنت‌ش، شعائر مذهبی عامه مردم را خرافات نامید.<ref> مظاهری، رسانه شیعه، ص۱۴۷ به نقل از بصیرت‌منش، علما و رژیم رضاشاه، تهران، عروج، ۱۳۷۶ش، ص۱۴۰.</ref> پس از [[واقعه گوهرشاد]]، سخت‌گیری درباره برپایی مجالس روضه افزایش یافت و مأموران شهربانی موظف شدند که از برگزاری مجالس عزاداری جلوگیری کنند. در بعضی شهرها وعاظ و برپاکنندگان مجالس روضه را به زندان می‌فرستادند.<ref>مظاهری، رسانه شیعه، ص۱۴۷ به نقل از بصیرت منش، علما و رژیم رضاشاه، تهران، عروج، ۱۳۷۶ش، ص۱۴۳-۱۴۴.</ref>

در دوره سلطنت پهلوی دوم، همچنین مجالس روضه خانگی و زنانه، رشد مخصوصی داشت؛ تا آنجا که گستره شهرت و فعالیت برخی خطیبان زن به بیرون از مجالس خانگی هم کشیده و مجالس زنانه بزرگ تشکیل می‌شد. چهره شاخص این مجالس در [[تهران]]، [[شریفه کاتوزیان]] (مدیر وقت دبستان دین و دانش) بود.<ref>مظاهری، رسانه شیعه، ص۱۹۲.</ref>

== ترویج عقائد شیعه ==

== جستارهای وابسته==

{{منابع}}

* افشار، ایرج، (مقدمه و فهارس)، روزنامه خاطرات اعتمادالسلطنه، چاپ پنجم، انتشارات امیرکبیر، تهران، ۱۳۷۹ش.

* الگار، حامد، دین و دولت در ایران(نقش علما در دورۀ قاجار)، ترجمه‌: ابو القاسم سری، تهران توس، ۱۳۶۹ش.

* پیتر و دلاوله، سفرنامه، ترجمه‌: شعاع الدین شفا، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، ۱۳۷۰ق.

* مستوفی، عبدالله، شرح زندگانی من یا تاریخ اجتماعی و اداری دوره قاجاریه، چاپ سوم، تهران، انتشارات زوار، ۱۳۷۱ ش.

* مظاهری، محسن حسام، رسانه شیعه: جامعه‌شناسی آئین‌های سوگواری و هیئت‌های مذهبی در ایران، شرکت چاپ و نشر بین‌الملل، تهران، چاپ سوم ۱۳۸۹ش.

* [http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/321749 مظاهری، محسن حسام، رسانه شیعه (سوگواری شیعیان ایران از آغاز تا پیش از پیروزی انقلاب اسلامی)، مجله اخبار ادیان، فروردین و اردیبهشت ۱۳۸۵ - شماره ۱۸.]

* [http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/376154 یاراحمدی، جهانشیر، روضه‌خوانی به مثابه یک نظام نمایشی، مجله تئاتر بهار ۱۳۸۷ - شماره ۴۱.]