confirmed، movedable، protected، templateeditor
۵٬۰۴۶
ویرایش
سوره‌های مکی و مدنی: تفاوت میان نسخه‌ها
←معیارها و ملاک‌های تشخیص
| خط ۱۶: | خط ۱۶: | ||
# '''معیار مخاطب''': برخی به «مخاطب وحی» توجه کرده، گفته‌اند هر آنچه که خطاب به اهل مکه نازل شده مکی و هر آنچه که خطاب به اهل مدینه نازل شده مدنی است.<ref>سیوطی، الاتقان فی علوم القرآن،۱۴۱۶ق، ج۱، ص۳۵.</ref> ملاک تشخیص این خطاب این است که هر آنچه با خطاب «یا ایها الناس» نازل شده، مکی و هر آنچه با خطاب «یا ایها الذین آمنوا» نازل شده، مدنی است.<ref>سیوطی، الاتقان فی علوم القرآن،۱۴۱۶ق، ج۱، ص۵۵.</ref> این قول منسوب به [[عبدالله بن مسعود|ابن مسعود]] است.<ref>سیوطی، الاتقان فی علوم القرآن،۱۴۱۶ق، ج۱، ص۳۵.</ref> این معیار نیز با اشکال مواجه دانسته شده است؛ زیرا برخی از آیاتی که قطعا مدنی هستند، با تعبیر «یا ایها الناس» و برخی از آیاتی که قطعا مکی هستند با تعبیر «یا ایها الذین آمنوا» آغاز شده‌اند.<ref>رامیار، تاریخ قرآن، ۱۳۶۹ش، ص۶۰۲.</ref> | # '''معیار مخاطب''': برخی به «مخاطب وحی» توجه کرده، گفته‌اند هر آنچه که خطاب به اهل مکه نازل شده مکی و هر آنچه که خطاب به اهل مدینه نازل شده مدنی است.<ref>سیوطی، الاتقان فی علوم القرآن،۱۴۱۶ق، ج۱، ص۳۵.</ref> ملاک تشخیص این خطاب این است که هر آنچه با خطاب «یا ایها الناس» نازل شده، مکی و هر آنچه با خطاب «یا ایها الذین آمنوا» نازل شده، مدنی است.<ref>سیوطی، الاتقان فی علوم القرآن،۱۴۱۶ق، ج۱، ص۵۵.</ref> این قول منسوب به [[عبدالله بن مسعود|ابن مسعود]] است.<ref>سیوطی، الاتقان فی علوم القرآن،۱۴۱۶ق، ج۱، ص۳۵.</ref> این معیار نیز با اشکال مواجه دانسته شده است؛ زیرا برخی از آیاتی که قطعا مدنی هستند، با تعبیر «یا ایها الناس» و برخی از آیاتی که قطعا مکی هستند با تعبیر «یا ایها الذین آمنوا» آغاز شده‌اند.<ref>رامیار، تاریخ قرآن، ۱۳۶۹ش، ص۶۰۲.</ref> | ||
از [[عبدالله بن عباس|ابن عباس]] نقل است که اگر آغاز سوره‌ای در مکه نازل شده آن سوره مکی محسوب می‌شود. <ref>سیوطی، الاتقان فی علوم القرآن،۱۴۱۶ق، ج۱، ص۳۸.</ref> برخی از مفسران معتقدند که مکی سوره‌ای است که در مکه نازل شده هر چند پس از هجرت و مدنی آن است که در مدینه نازل شده و آن چه در مسافرت‌ها نازل شده نه مکی هستند و نه مدنی. این قول را مستند به روایتی از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر]] کرده‌اند که فرمود قرآن در سه مکان نازل شده است؛ مکه ، مدینه و شام. برخی مفسران شام را در روایت نبوی به [[بیت‌المقدس|بیت المقدس]] وبرخی دیگر به تبوک تفسیر کرده اند. <ref>سیوطی، الاتقان فی علوم القرآن،۱۴۱۶ق، ج۱، ص۳۸.</ref> | از [[عبدالله بن عباس|ابن عباس]] نقل است که اگر آغاز سوره‌ای در مکه نازل شده آن سوره مکی محسوب می‌شود. <ref>سیوطی، الاتقان فی علوم القرآن،۱۴۱۶ق، ج۱، ص۳۸.</ref> برخی از مفسران معتقدند که مکی سوره‌ای است که در مکه نازل شده هر چند پس از هجرت و مدنی آن است که در مدینه نازل شده و آن چه در مسافرت‌ها نازل شده نه مکی هستند و نه مدنی. این قول را مستند به روایتی از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر]] کرده‌اند که فرمود قرآن در سه مکان نازل شده است؛ مکه ، مدینه و شام. برخی مفسران شام را در روایت نبوی به [[بیت‌المقدس|بیت المقدس]] وبرخی دیگر به تبوک تفسیر کرده اند. <ref>سیوطی، الاتقان فی علوم القرآن،۱۴۱۶ق، ج۱، ص۳۸.</ref> | ||
== آیات استثنائی == | |||
سوره‌های مکی و مدنی خود به چهار دسته تقسیم شده‌اند: ۱. سوره‌هایی که همه آیات آن مکی است، مانند [[سوره مدثر]]؛ ۲. سوره‌هایی که همه آیات آن مدنی است، مانند [[سوره آل‌عمران]]؛ ۳. سوره‌های مکی که برخی از آیات آن در مدینه نازل شده است، مانند [[سوره اعراف]] که آیه‌های ۱۶۱ تا ۱۷۳ آن را مدنی دانسته‌اند؛ ۴. سوره‌های مدنی که در آن آیات مکی گنجانده شده است، مانند [[سوره رعد]] که گفته شده آیه ۳۱ آن در مکه نازل شده است.<ref>رامیار، تاریخ قرآن، ۱۳۶۹ش، ص۶۱۲-۶۱۳.</ref> به آیه‌هایی که بر خلاف اصل سوره، در آن قرار گرفته است، در اصطلاح آیات استثنائی گفته می‌شود.<ref>معرفت، تاریخ قرآن، ۱۳۸۲ش، ص۶۲.</ref> با این حال برخی محققان علوم قرآنی این تقسیم‌بندی را نپذیرفته، معتقدند در هیچیک از سوره‌ها آیات استثنائی وجود ندارد و همه آیات سوره یا مکی و یا مدنی است.<ref>معرفت، تاریخ قرآن، ۱۳۸۲ش، ص۶۲؛ میرمحمدی، تاریخ و علوم قرآن، ۱۳۷۷ش، ص۳۱۱.</ref> | |||
== ضابطه نام‌گذاری == | == ضابطه نام‌گذاری == | ||