منتخب الانوار فی تاریخ الائمة الاطهار (کتاب)
 | |
| اطلاعات کتاب | |
|---|---|
| نویسنده | ابن همام اسکافی (متوفای ۳۳۶ق) |
| موضوع | چهارده معصوم علیهم السلام |
| سبک | تاریخی، روایی |
| زبان | عربی |
| مجموعه | یک جلد |
| اطلاعات نشر | |
| ناشر | دلیل ما |
| تاریخ نشر | ۱۳۸۰ش |
مُنْتَخَبُ الْاَنْوار فی تاریخ الاَئمّة الاَطْهار، رساله‌ای کوتاه درباره زندگی چهارده معصوم، اثر محمد بن همام بن سهیل مشهور به ابن همام اسکافی (متوفای ۳۳۶ ق) یکی از محدثان شیعه امامی عصر غیبت است. مؤلف به اقتضای کوتاه بودن کتاب، فقط به کلیات اکتفا کرده و تنها احوالات شخصی معصومان را آورده است.
درباره مؤلف
ابوعلی محمد بن ابی بکر همام بن سهیل بن بیزان، مشهور به اِبْنِ هَمّامِ اِسْکافی و ملقب به کاتب (۲۵۸- ۱۹ جمادی الآخر ۳۳۶ ق)، از محدثان و عالمان شیعی و ایرانی قرن سوم و چهارم قمری و نویسنده کتاب التمحیص است. او شاگرد احمد بن ادریس قمی و عبدالله بن جعفر حمیری و استاد بزرگانی چون ابن جندی، محمد بن ابراهیم نعمانی، ابن قولویه و هارون بن موسی تلعُکبری بوده است.
انگیزه تألیف
به گفته مؤلف کتاب، بزرگان شیعه در گذشته و حال درباره موضوعات دینی گوناگونی کتاب نگاشته‌اند اما این که کتابی به صورت فشرده و مختصر به تاریخ زندگانی ائمه بپردازند، تألیف نشده است. از این رو تصمیم می‌گیرد کتابی در این موصضوع بنگارد.[۱]
موضوع کتاب
این کتاب درباره زندگانی پیامبر اسلام و دوازده امام است و به زندگانی حضرت زهرا نیز می‌پردازد. این کتاب در برخی منابع، «الانوار فی تاریخ الائمة الاطهار» و «الانوار» نیز معرفی شده است.[۲]
محتوا
در این کتاب، به کلیاتی درباره معصومان پرداخته شده و به اقتضای کوتاه بودن آن، به همه مطالب نپرداخته و فقط احوال شخصی هر معصوم در آن ذکر شده است. مؤلف جز در چند مورد سلسله اسناد خود را بیان نکرده و به نظر نمی‌رسد همه مطالب را از همان سند نقل کرده باشد بلکه بخشی از اخبار او بدون منبع و سند و به شکل نقل تاریخی آمده است. البته محقق این رساله در پاورقی به کتب معاصر مؤلف که این مطالب را نقل کرده‌اند اشاره می‌کند.[۳]
نجاشی در فهرست خود از کتاب الانوار فی تاریخ الائمة از مؤلف نام برده[۴] که به نظر می‌رسد رساله فعلی بخشی از آن کتاب است. علامه مجلسی از این رساله در بحار نقل کرده است.
جایگاه
این کتاب از منابع عیون المعجزات و فرحة الغری بوده، اما پس از آن نایاب شد و منتخب آن بعدها در اختیار علامه مجلسی در قرن یازدهم و نجف‌علی زنوزی در سده سیزدهم بود و از آن در بحارالانوار و جواهر الاخبار استفاده کردند.[۵]
نسخه کتاب
تنها نسخه موجود از کتاب، در مرکز احیاء تراث اسلامی در قم نگهداری می‌شود.[۶]
پانویس
منابع
- اسکافی، محمد بن همام، منتخب الأنوار فی تاریخ الأئمة الأطهار علیهم السلام، تحقیق و استداک علی رضا هزار، قم، دلیل ما، ۱۳۸۰ش.
- احمدی، مهدی، تاریخ حدیث شیعه در سده‌های چهارم تا هفتم هجری، قم، دارالحدیث، ۱۳۸۹ش.
- نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، قم، جامع مدرسین، ۱۴۱۶ق.
- منتخب الانوار فی تاریخ الائمة الاطهار، کتابخانه دیجیتال نور.