عبدالرحمان بن عبدالله ارحبی
| از شهدای کربلا | |
 آرامگاه شهدای کربلا در حرم امام حسین(ع) | |
| مشخصات فردی | |
|---|---|
| محل زندگی | کوفه |
| وفات | عاشورای ۶۱ق ، کربلا |
| علت وفات | شهادت |
| مدفن | حرم امام حسین(ع) |
| مشخصات دینی | |
| از یاران | امام حسین(ع) |
عبدالرحمان بن عبدالله اَرحَبی (شهادت ۶۱ق) از اصحاب امام حسین(ع) که در کربلا به شهادت رسید. او به همراه قیس بن مسهر و عمارة بن عبید سلولی، دومین دسته نامه‌های کوفیان را به امام حسین رساندند. حسین او را به همراه مسلم بن عقیل راهی کوفه کرد. عبدالرحمن پس از شهادت مسلم به کاروان امام سوم پیوست و روز عاشورا در حمله نخست به شهادت رسید.
نام و نسب
نام وی عبدالرحمن کدری[۱] و عبدالرحمن بن عبدالله ارْحَبی[۲] و عبدالرحمان بن عبید ارحبی آمده است.[۳] در زیارت ناحیه مقدسه غیرمشهور (زیارت الشهدا) با نام عبدالرحمن بن عبدالله بن الکدر الارحبی[۴] و در زیارت رجبیه امام حسین(ع) با نام عبدالرحمن بن عبدالله الاذری به او سلام داده شده است.
عبدالرحمان فرزند عبدالله الارحبی بود. ارحب یکی از شاخه‌های معروف قبیله شیعی بنی‌همدان است.[۵]
خصوصیات و اوصاف
عبدالرحمان از اصحاب امام حسین[۶] و مردی شجاع و دلاور[۷] و فردی صاحب نفوذ در کوفه و از تابعین امام علی (ع) به شمار می‌رفت.[۸]
نامه‌رسان کوفیان
زمانی که مردم کوفه از بیعت نکردن امام(ع) با یزید و ورود ایشان به مکه با خبر شدند نامه‌هایی به سوی امام(ع) گسیل داشتند. عبدالرحمان بن عبدالله و قیس بن مسهر از جمله فرستادگان مردم کوفه همراه با پنجاه و سه نامه[۹]و بنا به قولی ۱۵۳ نامه و بنا به نقل اخبارالطول پنجاه نامه[۱۰] به سوی امام حسین(ع) بودند؛ مضمون همه این نامه‌ها دعوت از امام(ع) برای رفتن به کوفه بود. [۱۱]
آنان روز دهم یا به روایتی ۱۲ رمضان سال ۶۰ قمری وارد مکه شدند[۱۲] و با دیگر سفیران عراق که برای امام نامه آورده بودند در مکه دیدار نموده و نامه‌ها را به امام(ع) رساندند.[۱۳]
ولی بنا به نقلی عبدالرحمان و بیش از ۱۵۰ نفر دیگر از کوفه هر کدام دو یا سه یا چهار نامه به سمت مکه روانه شده و به خدمت امام(ع) رسیدند.[۱۴]
همراهی مسلم در سفر به کوفه
امام حسین در پاسخ به نامه‌های کوفیان مسلم بن عقیل را به همراه قیس بن مسهر صیداوی، عبدالرحمان بن عبدالله و عمارة بن عبید سلولی به کوفه فرستاد.[۱۵]
حضور در کربلا و شهادت
عبدالرحمان پس از شهادت مسلم بن عقیل مخفیانه از کوفه خارج شد و به کاروان امام حسین(ع) پیوست.[۱۶] عبدالرحمن روز عاشورا با اجازه از سیدالشهدا به میدان رفت.[۱۷] و پس از کشته و زخمی کردن چند تن از سپاه کوفه، به شهادت رسید. وی، جزو شهدای حمله اول، شمرده شده است.[۱۸] بنی‌اسد پیکر او را نیز همراه دیگر شهدای کربلا در مقبره دسته جمعی به خاک سپردند.
رجزخوانی
عبدالرحمان در میدان جنگ این رجز را می‌خواند:
ترجمه: «به کسی که مرا نمی‌شناسد می‌گویم من پسر کَدَن هستم و به دین حسین(ع) و حسن(ع) می‌باشم.»[۱۹] سماوی نیز رجز زیر را به او نسبت داده است:[۲۰]
ترجمه:اى کسى که خواهان رفتن به بهشت هستى، در مقابل شمشیرها و نیزه ها خویشتن دارى کن.
پانویس
- ↑ فرسان الهیجاء ج۲، ص۲۳۴.
- ↑ تذکرة الخواص، ص۲۲۱. ارشاد، ج۲، صص۳۷ و ۳۹؛ مناقب، ج۳، صص۲۴۱و ۲۶۰؛ رجال طوسی، ص۱۰۳
- ↑ اخبار الطوال، ص۲۲۹. روضة الشهداء، ص۲۰۵.
- ↑ علامه مجلسی، بحار الانوار، ج۴۵، صص۷۳
- ↑ تسمیة من قتل، ش۹۶. الانساب سمعانی ج۱، ص۱۰۶.
- ↑ رجال الطوسی، ص۱۰۳
- ↑ ابصارالعین، ص۱۳۱؛ تنقیح المقال ج۲، ص۱۴۵.
- ↑ السماوی، پیشین، ص۱۳۱.
- ↑ تاریخ طبری ج۵، ص۳۵۲.
- ↑ اخبارالطوال، ص۲۲۹. انساب الاشراف ج۳، ص۱۵۸.
- ↑ رکـ: السماوي، ١٤١٩ هـ، ابصار العین، ص ۲۱۶؛ ابن شهرآشوب، مناقب، ۱۳۷۹ق، ج ۴، ص ۹۷؛ جلالی، سلحشوران طف، ۱۳۸۸ش، ص ۲۶۲.
- ↑ ارشاد، ج۲، ص۳۷؛ مناقب، ج۳، ص۲۴۱
- ↑ الطبری، پیشین،ص۳۵۲؛ ابن اعثم الکوفی، الفتوح، ج ۵،ص۲۹؛ شیخ مفید؛ الارشاد،ص۳۷؛ ابوالفداء اسماعیل بن عمر ابن¬کثیر، البدایه و النهایه، ج ۸،ص۱۵۱.
- ↑ ارشاد، ج۲، ص۳۷؛ مناقب، ج۳، ص۲۴۱
- ↑ الفتوح ج۵، ص۴۸؛ الطبری، پیشین، ص۳۵۴؛ شیخ مفید، پیشین، ص۳۹
- ↑ ارشاد، ج۲، ص۳۹؛ تاریخ طبری ج۵، ص۳۵۴؛ انساب الاشراف ج۳، ص۱۵۹.
- ↑ تنقیح المقال ج۲، ص۱۴۵؛ ابصارالعین، ص۱۳۱-۱۳۲.
- ↑ مناقب، ج۳، ص۲۶۰
- ↑ البلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ۱۹۹۶م، ج۳، ص۱۹۶.
- ↑ سماوی، ابصارالعین،۱۳۷۷ش، ۱۴۱۹ق، ص۱۳۲.
منابع
- ابن اعثم الکوفی، الفتوح، تحقیق علی شیری، بیروت، دارالأضواء، چاپ اول، ۱۹۹۱م، ج۵.
- ابن شهرآشوب، مناقب، مصحح: آشتیانی، محمدحسین و رسولی، هاشم، قم، علامه، ۱۳۷۹ق.
- ابوالفداء اسماعیل بن عمر ابن کثیر، البدایه و النهایه، بیروت، دارالفکر، ۱۹۸۶م، ج۸.
- ابی حنیفه احمد بن داود الدینوری، الاخبار الطول، تحقیق عبدالمنعم عامر، ایران، قم، شریف رضی، ۱۳۷۰ش.
- الامام احمد بن یحیی بن جابر البلادری، انساب الاشراف، ج۳، بیروت، دارالفکر، چ اول، ۱۴۱۷ق.
- السید ابراهیم موسوی زنجانی، وسیلة الدارین فی انصار الحسین(ع)، بی¬جا، چاپ سوم، ۱۴۱۰ق.
- جلالی، عباس، سلحشوران طف، قم، انتشارات زائر، ۱۳۸۸ش.
- شیخ محمدبن طاهر السماوی، ابصار العین فی انصار الحسین، تحقیق شیخ محمد جعفر الطبسی، نشر مرکز الدراسات الاسلامیه لمثلیه الولی الفقیه فی حرس الثوره الاسلامیه، چ اول، ۱۳۷۷ش.
- شیخ مفید؛ الارشاد، قم، کنگره شیخ مفید، ۱۴۱۳ق.
- علامه محمدباقر مجلسی، بحارالانوار، ج۴۵، بیروت، مؤسسه وفا، داراحیا التراث العربی، چ۳، ۱۴۰۳ق.
- محمد السماوی، ابصار العین فی انصار الحسین(ع)، تحقیق محمد جعفر الطبسی، مرکز الدرسات الاسلامیه لممثلی الولی الفقیه فی حرس الثورة الاسلامیه، چاپ اول.
- محمد بن جریر الطبری، تاریخ الأمم و الملوک (تاریخ الطبری)، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت، دارالتراث، چاپ دوم، ۱۹۶۷م.