مناجات المفتقرین
 نسخه خطی مناجات خمس عشر، به خط نسخ عبدالله یزدی، کتابت در شعبان ۱۱۰۲ قمری | |
| اطلاعات دعا و زیارت | |
|---|---|
| نام‌های دیگر | مناجات نیازمندان |
| موضوع | توجّه انسان به فقر و نیازمندی خود به خداوند |
| صادره از | امام سجاد(ع) |
| منابع شیعی | بحارالانوار • مفاتیح الجنان |
| تک‌نگاری‌ها | سجاده‌های سلوک شرح مناجات‌های حضرت سجاد(ع)(محمدتقی مصباح یزدی) |
| زمان | دوشنبه |
| دعاها و زیارات مشهور | |
| دعای توسل • دعای کمیل • دعای ندبه • دعای سمات • دعای فرج • دعای ابوحمزه ثمالی • زیارت عاشورا • زیارت جامعه کبیره • زیارت وارث • زیارت امین‌الله • زیارت اربعین | |
مُناجاتُ الْمُفْتَقرین یا مناجات نیازمندان، از مناجات‌های پانزده گانه است که از امام سجاد(ع) نقل شده است و انسان را به فقر و نیازمندی خود به خداوند آگاه می‌کند و این باور و معرفت را در او پدید می‌آورد که انسان در آنچه دارند و در آنچه که ندارد، سر تا پا نیازمند و محتاج خداست.
منبع دعا
مناجات المفتقرین از امام سجاد(ع) نقل شده و در الصحیفة الثانیة السجادیة، بحارالانوار[۱] و مفاتیح الجنان[۲] آمده است. علامه مجلسی زمان قرائت این دعا را روز دوشنبه تعیین کرده است.[۳]
آموزه‌های دعا
- برطرف شدن کمبودهای زندگی انسان، تنها با لطف و مهر الهی است.
- دیگران نیز مانند خودمان فقیرند و ناتوان در برطرف کردن فقر و تهیدستی انسان.
- خداوند مقصود و مطلوب جویندگان و ولیّ صالحان و شایستگان.
- تنها راه حل مشکلات انسان، توجه به خداوند و چنگ زدن به ریسمان الهی و انجام دستورات او.
- عبادت و اعمال نیک انسان، ناشی از توفیق الهی است.
- اعتراف به ذلت و خواری خود و ناچیز دانستن عبادات خویش.[۴]
متن و ترجمه دعا
مناجات المفتقرین
| مـتـن | ترجمه |
|---|---|
|
اِلهى كَسْرى لا يَجْبُرُهُ اِلاَّ لُطْفُكَ وَ حَنانُكَ، وَ فَقْرى لايُغْنيهِ اِلاَّ عَطْفُكَ وَ اِحْسانُكَ، وَ رَوْعَتى لا يُسَكِّنُها اِلاَّ اَمانُكَ، وَ ذِلَّتى لا يُعِزُّهآ اِلاَّ سُلْطانُكَ، وَ اُمْنِيَّتى لا يُبَلِّغُنيهآ اِلاَّ فَضْلُكَ، وَ خَلَّتى لا يَسُدُّها اِلاَّ طَوْلُكَ، وَ حاجَتى لا يَقْضيها غَيْرُكَ، وَ كَرْبى لا يُفَرِّجُهُ سِوى رَحْمَتِكَ، وَ ضُرّى لا يَكْشِفُهُ غَيْرُ رَاْفَتِكَ، وَ غُلَّتى لا يُبَرِّدُها اِلاَّ وَصْلُكَ، وَ لَوْعَتى لا يُطْفيها اِلاَّ لِقآؤُكَ، وَ شَوْقى اِلَيْكَ لا يَبُلُّهُ اِلَّا النَّظَرُ اِلى وَجْهِكَ، وَ قَرارى لا يَقِّرُّدُونَ دُنُوّى مِنْكَ وَ لَهْفَتى لا يَرُدُّها اِلاَّ رَوْحُكَ، وَ سُقْمى لا يَشْفيهِ اِلاَّ طِبُّكَ، وَ غَمّى لا يُزيلُهُ اِلاَّ قُرْبُكَ، وَ جُرْحى لا يُبْرِئُهُ اِلاَّ صَفْحُكَ، وَرَيْنُ قَلْبى لا يَجْلُوهُ اِلاَّ عَفْوُكَ، وَ وَسْواسُ صَدْرى لا يُزيحُهُ اِلاَّ اَمْرُكَ فَيا مُنْتَهى اَمَلِ الْأمِلينَ، وَ يا غايَةَ سُؤْلِ السَّآئِلينَ، وَ يا اَقْصى طَلِبَةِ الطَّالِبينَ، وَ يا اَعْلى رَغْبَةِ الرَّاغِبينَ، وَ يا وَلِىَّ الصَّالِحينَ وَ يا اَمانَ الْخآئِفينَ، وَ يا مُجيبَ دَعْوَةِ الْمُضْطَرّينَ، وَ يا ذُخْرَ الْمُعْدِمينَ، وَ يا كَنْزَ الْبآئِسينَ، وَ يا غِياثَ الْمُسْتَغيثينَ، وَ يا قاضِىَ حَوآئِجِ الْفُقَرآءِ وَ الْمَساكينَ، وَ يا اَكرَمَ الْأَكْرَمينَ، وَ يا اَرْحَمَ الرَّاحِمينَ، لَكَ تَخَضُّعى وَ سُؤالى، وَ اِلَيْكَ تَضَرُّعى وَ ابْتِهالى، اَسْئَلُكَ اَنْ تُنيلَنى مِنْ رَوْحِ رِضْوانِكَ، وَ تُديمَ عَلَىَّ نِعَمَ امْتِنانِكَ وَ ها اَنَا بِبابِ كَرَمِكَ واقِفٌ، وَ لِنَفَحاتِ بِرِّكَ مُتَعَرِّضٌ، وَ بِحَبْلِكَ الشَّديدِ مُعْتَصِمٌ، وَ بِعُرْوَتِكَ الْوُثْقى مُتَمَسِّكٌ، اِلهى اِرْحَمْ عَبْدَكَ الذَّليلَ، ذَاالّلِسانِ الْكَليلِ وَ الْعَمَلِ الْقَليلِ، وَ امْنُنْ عَلَيْهِ بِطَوْلِكَ الْجَزيلِ، وَ اكْنُفْهُ تَحْتَ ظِلِّكَ الظَّليلِ يا كَريمُ يا جَميلُ، يا اَرْحَمَ الرَّاحِمينَ. |
خدایا! شکست مرا جز لطف و مهر تو چیزی جبران نکند و نداریم را جز توجه و احسان تو برطرف نسازد و هراس و وحشتم را جز امان تو آرام نکند و خواری‌ام را جز سلطنت تو به عزت مبدل نسازد و جز فضل تو چیزی مرا به آرزویم نرساند و فقر و احتیاجم را جز احسان تو پر نکند و حاجتم را جز تو برنیاورد و گره از گرفتاری‌ام جز رحمت تو نگشاید و درماندگی‌ام را جز مهر تو برطرف نکند و سوز دلم را جز وصل تو فرو ننشاند و شعله درونم را جز لقاء تو خاموش نسازد و بر آتش اشتیاقم جز نظر به جلوهات چیزی آب نریزد و قراری ندارم جز در نزدیکی تو و حسرت و افسوسم را جز نسیم جانبخش رحمتت باز نگرداند و دردم را جز طبابت تو درمان نکند و اندوهم را جز قرب تو نزداید و زخمم را جز گذشت تو التیام نبخشد و زنگ دلم را جز عفو تو پاک نکند و اندیشه‌های باطل درونم را جز فرمان تو برطرف نکند پس ای منتها آرزوی آرزومندان و ای سرحد نهایی خواسته درخواست کنندگان و ای آخرین مرحله مطلوب طلب کنندگان و ای بالاترین خواهش خواهشمندان و ای سرپرست شایستگان و‌ای امان بخش ترسناکان و ای اجابت کننده دعای درماندگان و ای ذخیره نداران و‌ای گنج مستمندان و ای فریادرس فریادخواهان و ای برآرنده حاجات فقیران و بیچارگان و ای بزرگوارترین بزرگواران و ای مهربانترین مهربانان به درگاه تو است فروتنی و خواستهام و به سوی تو است زاری و ناله‌ام از تو خواهم که مرا به نسیم جانبخش خوشنودیت برسانی و نعمتهایی را که از روی امتنان به من دادی ادامه دهی و من هم اکنون به در خانه کرمت ایستاده و خود را در معرض وزش نسیم‌های رحمتت قرار داده و به رشته محکمت چسبیده و به دستاویز محکمت چنگ زده‌ام خدایا ترحم کن به این بنده ذلیلت که زبانش کند و عملش اندک است و بر او بوسیله احسان فراوانت منت بنه و او را در زیر سایه پایدارت بِبَر! ای بزرگوار! ای زیبابخش!ای مهربانترین مهربانان! |
پانویس
یادداشت
منابع
- مصباح یزدی، محمد تقی، سجاده‌های سلوک شرح مناجات‌های حضرت سجاد (ع)، انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، قم، ۱۳۹۰ش.
- مجلسى، محمد باقر، بحار الأنوار، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق.
- قمی، شیخ عباس، مفاتیح الجنان، نشر مشعر، قم، ۱۳۸۷ش.