مسجد سید (اصفهان)
 | |
| اطلاعات اوليه | |
|---|---|
| بنيانگذار | سید محمدباقر شفتی |
| تأسیس | ۱۲۴۰ق |
| کاربری | مسجد |
| مکان | اصفهان |
| مشخصات | |
| مساحت | ۸۰۷۵ مترمربع |
| وضعیت | فعال |
| معماری | |
| سبک | ایرانی - اسلامی |
| بازسازی | در سال‌های مختلف |
مسجد سید اصفهان از مساجد بزرگ و از بناهای تاریخی دوره قاجار در شهر اصفهان. این مسجد که به نام بنیان‌گذار آن سید محمدباقر شفتی شهرت دارد، در سال ۱۲۴۰ق در محله بیدآباد اصفهان بنا نهاده شد. مسجد دارای تزئینات و ویژگی‌های متعدد معماری در شبستانها، گنبدها، محراب، ایوان، گلدسته، کتیبه‌ها و کاشی‌کاری‌ها است. چهار وقفنامه برای مسجد، بین سال‌های ۱۲۶۲ق تا ۱۲۷۳ق نگاشته شده و همه مکان‌های مسجد برای موارد خاص وقف شده است. مقبره سید شفتی و فرزندان او در این مسجد قرار دارد.
تاریخچه
مسجد سید به همت سید محمدباقر شفتی رشتی در اواسط قرن سیزدهم هجری بین سال‌های ۱۲۴۰ تا ۱۲۴۵ق و در زمینی به مساحت ۸۰۷۵ مترمربع در محله بیدآباد اصفهان بنا شده است.[۱] گفته شده سید، زمین مسجد را در مجموعه‌ای که به بیدآباد شهرت داشت، خرید و دستور داد تا بیدهای آن را قطع کنند و از فروش آنها، مصالح اولیه را برای ساخت تهیه کرد.[۲]
بنابر گزارش کتاب «تاریخ اصفهان و ری»، تاریخ شروع بنا در سال ۱۲۴۰ق بوده است،[۳] اما در نوشتاری، آغاز بنای مسجد سال ۱۱۸۰ق عنوان شده است.[۴] همچنین در گزارشی دیگر نقل شده که زمین مسجد در زمان شاه سلطان‌حسین خریداری شد تا در آن مسجدی بنا کند، اما در اثر هجوم افغان‌ها مقدور نشد تا آنکه در زمان فتحعلی‌شاه قاجار، سید شفتی مبادرت به این کار نمود.[۵]
علت نام‌گذاری
مسجد سید به نام بانی آن یعنی سید محمدباقر شفتی رشتی بیدآبادی (درگذشت سال ۱۲۶۰ق) مشهور به «سید حجت‌الاسلام» و «حجت‌الاسلام مطلق» نام‌گذاری شده است.[۶]
معماری
این مسجد دارای دو شبستان بزرگ، دو گنبد بزرگ و کوچک، دو چهلستون، یک محراب، یک سنگاب، دو مهتابی و سه ایوان و یک گلدسته بزرگ به عنوان مسجد و نیز مدرس، بیش از ۴۵ حجره در طبقه فوقانی به منظور سکونت طلاب و چند دهلیز با ۹۵متر طول و ۸۵متر عرض است.[۷] دو درب در جنوب شرقی و جنوب غربی و دو در واقع در سمت شمال مسجد، محله‌های اطراف را از طریق مسجد به یکدیگر متصل می‌کند.
بخشی از تزئینات مسجد به‌وسیله فرزند سید یعنی سید اسدالله (سید ثانی) و بخشی دیگر به دست نواده‌اش سیدمحمدباقر (سید محمدباقر ثانی) انجام شده است. کف حیاط مسجد تا سال‌ها پیش خاکی بوده که بعدها به صورت سنگفرش درآمده است. اضافه‌شدن حوض و دو سکو در حیاط نیز مربوط به سال‌های نه‌چندان دور است. این مسجد طی سال‌ها دچار آسیب‌هایی نیز شده است که می‌توان به فروریختن قسمتی از کاشی‌کاری‌های مسجد در اثر موج انفجار در جریان جنگ ایران و عراق (۱۳۶۷-۱۳۵۹ش) اشاره کرد که بعدها بازسازی شد.[۸]
کتیبه‌های مسجد
کتیبه‌های موجود در بنا مانند احداث ساختمان و تزئینات آن طی سال‌ها به طول انجامیده است. بدین‌صورت که ساخت بنا در اواخر نیمه اول قرن سیزدهم قمری شروع و تا سال وفات سید تنها کاشی‌کاری بنای جنوبی آن انجام شده بود و کاشی‌کاری کل بنا، تا پایان قرن چهاردهم ادامه داشت. کتیبه‌های مسجد از این قرار است:
- کتیبه سردر جنوب شرقی
این کتیبه نشان می‌دهد که کتابت آن در سال ۱۲۵۹ق انجام و در سال ۱۳۱۱ق شده است. تزئینات نمای خارجی سردر اصلی و راهروی طرفین آن همچنان تا سال ۱۳۷۷ش ناتمام مانده بود تا اینکه در این سال به همت محمدرضا گازر، کاشی‌کاری این فضا به انجام رسید.
- کتیبه سردر جنوب غربی مسجد
کتیبه سردر جنوب غربی مسجد بعد از جمله (قال‌اللّه‌تعالی) شامل آیه ۱۳ و نصف آیه ۱۴ از سوره رعد است و قسمت آخر آن به این عبارت ختم شده است: کتیبه محمدباقر الشیزانی فی شهر محرم الحرام سنه ۱۳۱۱ق»
آیه ۱۳ سوره رعد: «وَ يُسَبِّحُ الرَّعْدُ بِحَمْدِهِ وَ الْمَلائِكَةُ مِنْ خِيفَتِهِ وَ يُرْسِلُ الصَّواعِقَ فَيُصِيبُ بِها مَنْ يَشاءُ وَ هُمْ يُجادِلُونَ فِي اللَّهِ وَ هُوَ شَدِيدُ الْمِحالِ»
نیمی از آیه ۱۴ سوره رعد: «لَهُ دَعْوَةُ الْحَقِّ وَ الَّذِينَ يَدْعُونَ مِنْ دُونِهِ لا يَسْتَجِيبُونَ لَهُمْ بِشَيْ‌ءٍ إِلَّا كَباسِطِ كَفَّيْهِ إِلَى الْماءِ لِيَبْلُغَ فاهُ»
- کتیبه سردر شمالی مسجد سید
تزئینات نمای خارجی سردر اصلی مسجد سید که در ضلع شمالی آن واقع شده و مدخل و راهروهای طرفین آن همچنان ناتمام مانده بود، در سال حدول ۱۳۴۴ق کاشی‌کاری شده است. کتیبه‌های نمای خارجی سردر به خط ثلث سفید و زردرنگ به زمینه کاشی لاجوردی شامل سوره‌های قدر، کوثر، جمعه، آیةالکرسی و بعضی از آیات سوره یس است.
- کتیبه ایوان غربی
کتیبه ایوان غربی که در دوره معاصر، کاشی‌کاری شده و به خط ثلث سفید بر زمینه کاشی معرق لاجوردی بعد از جمله (بسم‌اللّه‌الرحمن‌الرحیم) شامل آیه ۳۵ از سوره نور و تاریخ کاشی‌کاری این ایوان در انتهای کتیبه سال ۱۳۶۸ق نوشته شده است.[۹]
وقفنامه مسجد
از اصل وقفنامه، نسخه‌ای در دسترس نیست؛ اما سه رونوشت از اصل نسخه وقفنامه که به سه خط مختلف و در اندازه‌های گوناگون نگارش شده، موجود است و تصاویر آن در آرشیو اداره اوقاف اصفهان نگهداری می‌شود که از نظر متن کاملاً با یکدیگر مطابقت دارد. گفته شده تنها یک نسخه اصل، نزد سیدمهدی شفتی از نوادگان سید و امام جماعت راتب مسجد سید بوده که دارای جلدی چرمی شامل هجده برگ و در ۳۵ صفحه ۱۰ سطری بوده و به خط نسخ حسین طباطبایی در صفر ۱۲۹۰ق تنظیم شده و در ابتدا و انتها با اشعاری در مدح سید حجت‌الاسلام، بانی مسجد زینت یافته است.[۱۰] مطابق این وقفنامه، وقف مسجد در طول ۱۱ سال در چهار مرحله انجام گرفته است:
- اول: روز سه‌شنبه هشتم رمضان ۱۲۶۲ق در مدرس مسجد؛
- دوم: شب چهارشنبه سوم ربیع‌الاول ۱۲۶۴ق؛
- سوم: شب دوشنبه هجدهم رمضان ۱۲۷۱ق؛
- چهارم: روز بیست‌و‌دوم ماه رجب ۱۲۷۳ق.[۱۱] [یادداشت ۱]
ویژگی‌ها
یکی از ویژگی‌های مسجد سید، در کنار معماری برجسته و بنای مجلل، ساخت آن به دست یک عالم دینی است. میرزا حسین‌خان انصاری در کتاب تاریخ اصفهان می‌نویسد که بنای مساجد بزرگ را شاهان متعدد ساخته‌اند و این مسجد (مسجد سید) را آن پادشاه (سید شفتی) ساخته است.[۱۲]
نقل شده که فتحعلی‌شاه به سید گفته بود من نیز در خرج ساخت مسجد، سهیم و در ثواب آن شریک باشم ولی سید شفتی، پیشنهاد او را رد کرد. وقتی پادشاه در قدرت مالی سید تردید کرد که چگونه ممکن است او ساخت چنین مسجد باعظمتی را پیش ببرد، سید در پاسخ گفته بود من دست در خزائن الهی دارم.[۱۳]
از دیگر ویژگی‌های مسجد می‌توان به وجود مقبره اختصاصی سید محمدباقر شفتی و فرزندانش در ضلع شمال‌شرقی مسجد اشاره کرد که دارای ضریح فولادی طلاکوب است.[۱۴] گفته شده که خود سید شفتی، این مکان را برای دفن خویش مشخص کرد.[۱۵] سال ساخت ضریح بر روی مقبره سیدشفتی، ۱۳۲۰ق ذکر شده است.[۱۶]
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ قائم‌فرد، مسجد سید اصفهان و وقفنامه آن، ۱۳۷۵ش.
- ↑ مسجدی، مسجد سید و نکته‌ای از معماری آن، ۱۳۷۶ش.
- ↑ کتیبه‌های قرآنی و تاریخی مسجد سید اصفهان، ۱۳۸۰ش.
- ↑ ماهرالنقش، مسجد سید اصفهان، ۱۳۵۶ش، ص۹۲.
- ↑ رفیعی مهرآبادی، آثار ملی اصفهان، ۱۳۵۲ش، ص۶۲۷؛ مسجدی، مسجد سید و نکته‌ای از معماری آن، ۱۳۷۶ش.
- ↑ مهدوی، بیان المفاخر، ۱۳۶۹ش، ج۱، ص۲۷.
- ↑ قائم‌فرد، مسجد سید اصفهان و وقفنامه آن، ۱۳۷۵ش؛ مسجدی، مسجد سید و نکته‌ای از معماری آن، ۱۳۷۶ش.
- ↑ کتیبه‌های قرآنی و تاریخی مسجد سید اصفهان، ۱۳۸۰ش.
- ↑ کتیبه‌های قرآنی و تاریخی مسجد سید اصفهان، ۱۳۸۰ش.
- ↑ قائم‌فرد، مسجد سید اصفهان و وقفنامه آن، ۱۳۷۵ش.
- ↑ قائم‌فرد، مسجد سید اصفهان و وقفنامه آن، ۱۳۷۵ش.
- ↑ تاریخ اصفهان، ص۹۶ به نقل از بیان المفاخر، ۱۳۶۹ش، ج۲، ص۸۵.
- ↑ دیوان‌بیگی، حدیقة الشعراء، ۱۳۶۴ش، ج۱، ص۸مقدمه.
- ↑ وفا زواره‌ای، تذکره مآثر الباقریه، ۱۳۸۵ش، ص۳۲۶و۳۸۳.
- ↑ خوانساری، روضات الجنات، مکتبة اسماعیلیان، ج۲، ص۱۰۳.
- ↑ کتیبه‌های قرآنی و تاریخی مسجد سید اصفهان، ۱۳۸۰ش.
یادداشت
- ↑ برای مطالعه بیشتر متن وقفنامه و وقف مکان‌های مخصوص مسجد به تفکیک بخوانید:
متن وقفنامه مسجد سید اصفهان
هو
صورت وقفنامه مسجد جدیدی که بنا فرمودند سرکار فیض آثار مرجع الاکابر و ألأنام، کفیل الفقراء والایتام، مروّج شریعت سیدالانبیاء، علیه و علی آله السلام، حجت‌الاسلام سمی جدّه امام الخامس سیدالسند حاجی سید محمدباقر الرشتی، اعلی‌اللّه‌مقامه فی دارالجنان، در محله بیدآباد دار السلطنه اصفهان.
بسم اللّه الرحمن الرحیم
الحمدللّه رب العالمین والصلوة والسلام علی خیر خلقه محمد و آله اجمعین
اما بعد، نظر به اینکه بعض مواضع مسجد جدید حضرت حجت الاسلام، اعلی اللّه مقامه فی دارالسلام، وقفیت و مسجدیت آن غیرمعلوم بود، بلکه معلوم العدم بود بعض آن، لهذا جناب مستطاب مقتدی الأنام ملاذ الاسلام آقای آقا سیداسداللّه، مدّظله‌العالی، و جناب مستطاب مولی الاعظم الاعظم الافخم سمی الحجة آقا میر محمدمهدی، سلمه‌اللّه‌تعالی، به تاریخ یوم سه شنبه هشتم شرعی شهر رمضان المبارک سنه ۱۲۶۲ در مدرس مسجد حاضر شدند و در خدمت ایشان بودند جناب عمدة الفضلائی حاجی ملاّشفیع ترک خویی و جناب عمدة الفقهائی آخوند ملا محمد رفیع رشتی و جناب فضائل مآب آقا شیخ صدرای تنکابانی و جناب قدوةالسادات حاجی میرمحمدصادق کلیشادی و جناب آقا سید زین‌العابدین شفتی و آخوند ملاحسن، ولد مرحوم آخوند ملامؤمن، قرار وقفیت اجزاء و مواضع مسجد به نحو آتی ذکره اصالةً و وکالةً از قبل سایر اخوان مقرر و وقف فرمودند.
امّا آنچه جناب حجت‌الاسلام، اعلی اللّه مقامه، اخبار فرمودند به عنوان مسجدبودن گنبد و ایوان و دوچلستون طرفین گنبد و ایوان است و دو مهتابی بزرگ در صحن مسجد است به عبارة اخری دو سکوی بزرگ در دو طرف حوض است و تمامی شبستان بزرگ است بدون سطح بام آن که از توابع حجرات است و ایوان تحت گلدسته است.
امّا آنچه صیغه وقف آن را جاری فرمودند به تاریخ مسطور صفّه مقابل مقبره را به انضمام صفّه قرینه آن را که نجّارخانه بود وقف فرمودند بر عامه مصلّین به این معنی که مسجد کردند آنها را و همچنین شبستان کوچک را وقف فرمودند به عنوان مسجدبودن بر عامّه مسلمین و همچنین وقف فرمودند جمیع حجرات فوقانیه مبنیه در مسجد را مع سطح چهار مهتابی که سوای مدرس بزرگ موازی چهل و پنج باب حجره است بر عامّه طلبه علوم دینیه.
و امّا مدرس وقف شد بر مدرّس طلاب و اما گلدسته وقف شد بر مؤذن و قرّاء و ممجّدین.
و امّا حوض بزرگ وقف باشد بر عامه متطهّرین از مسلمین خواه کسانی که از همین موضع حوض وضوء ساخته و در همین مسجد نمازگزارند و خواه در جایی دیگر.
و امّا صحن مسجد قرار وقف بر این شد که صحن محاذی چلستون الی دو مهتابی، یعنی دو سکّو و یک زرع به حوض مانده به عنوان مسجدیت وقف بر مصلّین بوده باشد؛ مگر به قدر شارع پهلوی سکّوها که آن مستثنی است از دم دالانها الی منتهای سکوها و داخل توابع است، یعنی بر عابرین در مسجد و حجرات و تتمه صحن و بیست باب فخریهای جنب شبستانها وقف بر مسلمین واردین در مسجد اعم از نمازگزار و قاری و تعزیه‌دار و محصّلین مسائل و عابرین به حجرات.
و امّا چاه و منبع وقف است بر مصالح مسلمین به جهت آب حوض بزرگ صحن و حوض سرکر و خلاها و کرها و سقاخانه و شرب مسلمین.
و امّا کر و خلاها وقف است بر عامه مسلمین و اما دربهای مسجد و دالانها وقف است بر عابرین در مسجد و طلاب.
و امّا أرض مزبله و دکاکین وقف بر مصالح مسجد از بوریا و چراغ و خدّام و آبکش و مؤذن و تعمیر.
به تاریخ شب چهارشنبه سیم شهر ربیع المولود سنه ۱۲۶۴ جناب مقتدی الانامی آقا سیداسداللّه به انحاء مسطوره بعد اوقات مسطوره را صیغه وقف جاری فرمودند.
اولاً سقاخانه جدید را وقف فرمودند بر عامه مسلمین که از آن شرب نمایند و ثانیا دکاکین جنب گاورو را و فوق گاورو و فوق مزبله را الی خانه حاجی جواد عصار را مع سکوها به انضمام سقاخانه قدیم و اُرسی جنب آن و فضای محاذی آن و سکوهای درب مسجد و اُرسیها الی دکان قصابی و فضای محاذی جرّاحی آنها و امکنه که انتفاع از آن ممکن باشد در آن فضا تمام را به استثنای شارع مسجد از فضای درب مسجد وقف فرمودند از جانب خود و جمیع ورثه جناب جنتمآب حجت‌الاسلام، اعلی‌اللّه‌مقامه، بر مسجد و مصارف آن از خادم و مؤذن و فرش و چراغ و غیره و ایضا وقف فرمودند سکوهای دالان درب بزرگ را و مواضع از دالان را که انتفاع از آن توان بردن به نحوی که مضرّ به مارّه نباشد به استثناء چهار فخری که کفشکن بر ایوان زیر گلدسته و صفّه نجارخانه و صفه مقابل مقبره است بر مصارف مسجد و ایضا معبر دالان را وقف فرمودند به عامه مسلمین از عابرین که از شرب و بردن آب به حیاض و کرها و سقاخانه منتفع شوند و ایضا وقف فرمودند منبع کوچک را بر عامه مسلمین. و ایضا وقف فرمودند گاورو را بر مسجد به جهت گاورو و ایضا وقف فرمودند دالان معبر کر و خلاها و مبال را به انضمام خلاها و کرها و مبال و حوض سرکر و خلاء را به انضمام اطراف آن بر عامه مسلمین به جهت رفع حاجات آنها.
و ایضا وقف فرمودند ممرّ فاضلآب را به انضمام فاضلاب و بقیه چهارصد زرع زمینی خربه به جهت کوتورز بر مسجد و ایضا وقف فرمودند دو اوطاق واقع در دالان کر و خلا متصّل به یکدیگر را به انضمام سکوهای دالان و اوطاق کوچک دم دالان که دلاکی است بر مسجد و ایضا وقف فرمودند قطعه خربه جنب شبستان کوچک را که درب آن سر حوض کر و خلاست بر مسجد و ایضا وقف فرمودند منبع بزرگ را بر مسجد و متعلقات مسجد و عامه مسلمین به جهت آب برداشتن و خوردن، رفع حاجات طلاب مسجد و به جهت وضوء ساختن و غسل‌نمودن عندالحاجة و بردن آب به حیاض مسجد و کرها.
و ایضا وقف فرمودند ایوان بزرگ زیر گلدسته را و ایوان جنب نجّارخانه حال را و ایوان و صفّه مقابل مقبره بر عامّه مسلمین از مصلّین لِلصّلوة به جهت مسجد بودن و قطعه زمین که حال خاک در آن ریخته واقع در پهلوی صفه مقابل مقبره مستثنی از مسجد است و ایضا وقف فرمودند نجارخانه حال را بر مسجد لَیعمَل فیها ما یلزِمُ العَمَلَ فیه لِلمسجدِ وَ لِلمُسلمینَ اَن یصَلُّوا فیها ما لَم یزاحِم الاعمال اللازمة للمسجد و ایضا وقف فرمودند چهار فخری که در جنب ایوان گلدسته و صفّه‌های جنبین دو دالان است بر مسجد، لکن مادامی که حاجت به عبور نباشد انتفاع از آنها به جهت مسجد مقدم و اولی است بر عبور.
جرت الصیغ حسبما صدر فی تاریخ الصدر حرّره الاقل اسداللّه الموسوی.
محلّ خط مبارک سرکار مقتدی الانام ملاذ الاسلام مولینا حاجی سیداسداللّه دام ظلّه.
بسم اللّه الرحمن الرحیم
الحمدللّه رب العالمین والصلوة والسلام علی خیر خلقه محمد و آله اجمعین، به تاریخ شب دوشنبه هیجدهم شهر رمضان المبارک سنه ۱۲۷۱ جناب شریعت مآب مقتدی الانامی مولانا حاجی سیداسداللّه، سلمه‌اللّه‌تعالی، قربة الی اللّه تعالی، از جانب خود و جمیع ورثه جناب حجت‌الاسلام، اعلی‌اللّه‌مقامه، وقف مؤبّد و حبس مخلّد فرمودند مجموع حجرات و بیوتات قابل سکنای واقعات در اطراف اربعه مسجد را به انضمام شوارع و توابع آنها را از مهتابیها و طالار و مدرس بر عامه طلبه دینیه، حجراتی که فوقانی است و مدرس به عنوان مدرس‌بودن به جهت تدریس و حوض بزرگ واقع در وسط مسجد را وقف فرمودند بر عامه مسلمین از طلاب و مصلّین و عابرین و واردین و هکذا شلّه را وقف فرمودند بر مسجد به جهت آنکه مادام که محتاجالیه است به جهت متاع بزازها و غیرهم اسباب خود را در آن گذارده باشند و هکذا وقف فرمودند حجره معرف به چراغخانه را بر مسجد به جهت چراغخانه و صیغه وقف را جاری فرمودند. فی التاریخ و ایضا وقف فرمودند چاه گاو و اسباب آن را بر حیاض مسجد و منابع و کرها و سقاخانه‌ها.
نعم، الامر کما فیه فی التاریخ حرّره الحقیر اسداللّه الموسوی.
محلّ خط سرکار شریعتمدار نائب الامام حجت الاسلام فخرالمحققین و سیدالمجتهدین مولینا الاعظم حاجی سیداسداللّه دام ظلّه.
بسم اللّه الرحمن الرحیم
الحمدللّه رب العالمین والصلوة والسلام علی خیر خلقه محمد و آله اجمعین. به تاریخ شب پنجشنبه بیست و دویم شهر رجب المرجب سنه ۱۲۷۳ جناب شریعت مآب، دام ظله، وقف فرمودند از جانب خود و جمیع ورثه غفران مآب حجت الاسلام، اعلی‌اللّه‌مقامه، صحن فضای سنگبست مسجد را از اطراف دو مهتابی بزرگ و آنچه برابر ایوان گلدسته و جنبین آن است و صحن متصل به گنبد بزرگ و ایوان بزرگ و محاذی دو چلستون و اطراف حوض بزرگ و فخریها متصل به دو شبستان طرفین مسجد را بر مؤمنین و مؤمنات از مصلّین و وعّاظ و مستمعین و ذاکرین مصائب ائمه هدی، صلواتاللّه علیهم، و مستمعین مسائل دینیه و طلاب و عابرین بر مهتابیها و مساجد مذکوره اطراف مسجد و مصلین بر اموات و با حاجت مصلین بر این مواضع مذکوره، مصلین اولی و اقدم خواهند بود از غیرمصلین، لکن معابر شبستانها و حجرات فوقانی جهت عبور حین الحاجة در شبستانها و حجرات اقدم خواهد بود و اولی و ایضا وقف فرمودند دالان و معبر سمت کوچه قصابها را از ابنیه و عرصه بر عابرین در مسجد و حواشی و متعلقات آن را بر مسجد و ایضا وقف فرمودند راه سمت خانه مشایخ و حمام را از معبر و دالان و سر در و جلوخان آن را و توابع آن را بر عابرین مسجد و بر مسجد و جرت الصیغة.
جرت الصیغ فی تاریخ الصدر، اسداللّه الموسوی.
محل خط سرکار شریعتمدار ملجأ الانام حجت الاسلام نائب الامام مروّج شریعة سید الانام، علیه و علی آله السلام، حاجی سیداسداللّه الموسوی.
(و ایضا فی) به تاریخ بیست و دویم شهر رجب سنه ۱۲۷۳ وقف فرمودند مقبره منوره حجت الاسلام به انضمام دروب و اُرسی و توابع آن و چراغخانه آن بر زائرین آن بقعه شریفه و قاری قرآن در آن بقعه و خادم بقعه، قربةً الی اللّه تعالی، و ایضا وقف فرمودند دکاکین جنب مقبره را و سکوهای داخل و خارج آن از عطاری و کرجیدوزی و علاقه‌بندی و بزازی و خشکه بارفروشی به استثناء دکان قصابی بر خادم بقعه و قاری قرآن که دائم در آن بقعه قرائت نماید و مصالح زائرین از فرش و روشنائی و امثال آن، قربة الی اللّه تعالی.
نعم، الامر کما فیه، فی رجب ۱۲۷۳، اسداللّه الموسوی.
محل خط سرکار شریعتمدار سیدالمحققین و فخرالمجتهدین ملجأالانام، ملاذالاسلام، مولینا حاجی سیداسداللّه الموسوی.
تمام اوراق وقفنامه مقابله با نسخه اصل شد مطابق و صحیح است، فی ۱۰ شهر جمیدی الاولی سنه ۱۲۹۰ محل مهر عبده مؤمن بن محمد باقر الموسوی.
مقابله با نسخه اصل شد، مطابق و صحیح است بالتّمام فی شهر جمیدی الاولی سنه ۱۲۹۰، محل مهر محمد شفیع بن...
بسم اللّه الرحمن الرحیم
قد صحّ طباق هذا الکتاب مع اصوله المطاعة الصادرة من حصون الاسلام خص منهم حجةالاسلام الحاج سیداسداللّه، طاب رمسه الشریف، ثم انّی جعلت السید السند الجلیل والعالم الصالح النبیل التقی المعتمد الامین الحاج میرزا محمدحسین بن الحاج میرزا هاشم بن الحاج سیدجعفر بن الحاج سیدمحمد باقر البانی للمسجد العظیم والمبانی لشریعة سیدالمرسلین، اعلی اللّه مقامهم العلی، فی ثالث عشر صفرالمظفر سنة اربعین بعد ثلثماثة بعد الالف، لصلاحه و حسن امانته و علمه و فضله و سداده فجعلته متولیا مستقلاً تاما فعلیه القیام بما یجب علیه متولیا و لایجوز منعه و مزاحمته و مضادّته لان مزاحمته صد عن سبیل اللّه و اخراج عن الصراط المستقیم. حرّرهُ الضعیف حسین الفشارکی...، شوال ۱۳۴۱ محل مهر: «حسین منی و انا من حسین.»
منابع
- خوانساری، محمدباقر، روضات الجنات، مکتبة اسماعیلیان، قم، بی‌تا.
- دیوان‌بیگی، سید احمد، حدیقة الشعراء، تهران، زرین، ۱۳۶۴ش.
- رفیعی مهرآبادی، ابوالقاسم، آثار ملی اصفهان، سلسله انتشارات انجمن آثار ملی، ۱۳۵۲ش.
- قائم فرد، سید محسن، مسجد سید اصفهان و وقفنامه آن، وقف میراث جاویدان، بهار ۱۳۷۵ - شماره ۱۳.
- کتیبه‌های قرآنی و تاریخی مسجد سید اصفهان، گلستان قرآن، آبان ۱۳۸۰ - شماره ۸۸.
- ماهرالنقش، محمود، مسجد سید اصفهان، مجله موزه‌ها، سال اول، شماره یکم، شهریور ۱۳۵۶ش.
- مسجدی، حسین، مسجد سید و نکته‌ای از معماری آن، وقف میراث جاویدان، پاییز و زمستان ۱۳۷۶ - شماره ۱۹ و ۲۰.
- مهدوی، سید مصلح‌الدین، بیان المفاخر در احوالات حاج سیدمحمدباقر حجت‌الاسلام شفتی، اصفهان، انتشارات مسجد سید، ۱۳۶۹ش.
- وفا زواره‌ای، محمدعلی، تذکره مآثر الباقریه، تصحیح حسین مسجدی، اصفهان، سازمان فرهنگی شهرداری اصفهان، ۱۳۸۵ش.