مسجد شیخ لطف‌الله (اصفهان)
 | |
| نام | مسجد شیخ لطف‌الله |
|---|---|
| بخش | اصفهان |
| اطلاعات اثر | |
| نام‌های قدیمی | مسجد صدر • مسجد مجتهد بزرگ • مسجد سلطنتی |
| کاربری | عبادتگاه |
| دیرینگی | دوره صفویه |
| دورهٔ ساخت اثر | دوره صفویه |
| اطلاعات ثبتی | |
| شماره ثبت | ۱۰۵ |
| تاریخ ثبت ملی | ۱۵ دی ۱۳۱۰ش |
| اطلاعات بازدید | |
| امکان بازدید | وجود دارد |
مسجد شیخ لطف‌الله (ساخته شده در ۱۰۱۱-۱۰۲۸ق/ ۱۶۰۲-۱۶۱۹م) از مسجدهای تاریخی اصفهان که در دوران صفویه بنا شد. مسجد شیخ لطف‌الله طی ۱۸ سال در زمان شاه عباس اول به منظور تجلیل از مقام شیخ لطف‌الله میسی عاملی(۱۰۳۵ق) ساخته شد. مسجد شیخ لطف الله در ضلع شرقی میدان نقش جهان و مقابل عمارت عالی قاپو و در همسایگی مسجد امام واقع شده است. گردشگران زیادی از این مسجد دیدن می‌کنند.
تاریخچه بنا
مسجد شیخ لطف‌الله در زمان شاه عباس صفوی و به دستور او ساخته شده و آن را به‌نام شیخ لطف‌الله میسی عاملی(متوفای ۱۰۲۳ق) که از عالمان اصفهان بود، نام‌گذاری کرد. شاه‌عباس از همان ابتدا قصد داشت امامت مسجد را به شیخ لطف‌الله میسی بسپارد گویا در این منطقه، یک مسجد قدیمی که مسجد کوچه جلوخان نام داشت، برقرار بوده و مسجد شیخ لطف‌الله جای همان مسجد قرار گرفت.[۱] سال شروع بنا ۱۰۱۱ق یا ۱۰۱۳ق اعلام شده و تاریخ اتمام مسجد و تزیینات آن بر اساس کتیبه محراب، ۱۰۲۸ق ذکر شده است. بر اساس کتیبه‌ای که در محراب وجود دارد، محمدرضا فرزند استاد حسین بنا اصفهانی معمار مسجد بوده است. پس از ساخت مسجد ابتدا ملا عبدالله شوشتری در آن امام جماعت بود و پس از آن به شیخ لطف‌الله واگذار شد.[۲] [۳]
نام‌های دیگر
از مسجد شیخ لطف‌الله با نام‌های دیگری چون مسجد صدر، ملا فتح‌الله، مسجد مجتهد بزرگ و مسجد سلطنتی یاد شده است.[۴]
ویژگی‌ها
مسجد شیخ لطف‌الله در جانب شرقی میدان نقش‌جهان (امام خمینی فعلی) قرار گرفته و روبروی آن، عمارت عالی‌قاپو است. این مسجد فاقد صحن، رواق و مناره است و تنها یک شبستان دارد که با کاشی‌های مُعَرَّق یا هفت‌رنگ تزیین شده است. روشنایی شبستان نیز به‌وسیله روزنه‌ها و پنجره‌هایی که بر روی گنبد و دیوارها تعبیه شده، ایجاد می‌گردد. کتیبه‌هایی از آیات، روایات و اشعاری از شیخ بهایی در مسجد وجود دارد که بخش عمده آن به‌خط علیرضا عباسی از خطاطان خوشنویسی در دوره صفوی است.[۵] دو کتیبه بزرگ کمربندی داخل گنبد مسجد است، که در قسمت پایین گنبد به خطّ ثلث سفید بر زمینه کاشی لاجوردی معرّق جلب توجه می‌کند... در انتهای کتیبه کمربندی اول، شرح آداب ورود به مسجد از قول پیامبر اسلام است، ...در انتهای کتیبه کمربندی دوم نیز، که مشتمل بر تمام آیات سوره جمعه و سوره نصر است، با عبارت «کتبها علی رضا العبّاسی غفر الله ذنوبه» ختم شده است.
ثبت در آثار ملی
مسجد شیخ لطف‌الله در ۱۵ دی سال ۱۳۱۰ش در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد.
نگارخانه
-
پلان مسجد
-
پنجره‌های مسجد
-
راهروی منتهی به شبستان مسجد
-
عکس قدیمی ورودی مسجد
-
محراب مسجد
-
نمای داخلی مسجد
-
نمای گنبد مسجد
-
نمای مسجد از میدان نقش جهان
پانویس
- ↑ موحد ابطحی، ریشه‌ها و جلوه‌های تشیع حوزه علمیه اصفهان در طول تاریخ، ۱۴۱۸ق، ج۲، ص۲۳.
- ↑ نوروزی، مسجد شیخ لطف‌الله، ص۲۲.
- ↑ پروفسور پوپ، مسجد شیخ لطف‌الله، ص۷۹۰.
- ↑ گلزار، مسجد شیخ لطف‌الله، یادگاری کم‌نظیر از دوران صفویه، ص۵۱.
- ↑ موحد ابطحی، ریشه‌ها و جلوه‌های تشیع حوزه علمیه اصفهان در طول تاریخ، ۱۴۱۸ق، ج۲، ص۱۶-۲۳.
منابع
- موحد ابطحی، حجت، ریشه‌ها و جلوه‌های تشیع حوزه علمیه اصفهان در طول تاریخ، اصفهان، دفتر تبلیغات المهدی(عج)، ۱۴۱۸ق.
- نوروزی، علیرضا، مسجد شیخ لطف الله، مجله گلستان قرآن، آذر ۱۳۸۰ - شماره ۹۹.
- پوپ، مسجد شیخ لطف الله، مجله مهر، دی ۱۳۱۵، سال چهارم - شماره ۸.
- گلزار، شبنم، مسجد شیخ لطف الله،یادگاری کم نظیر از دوران صفویه، مقاله رشد آموزش هنر، بهار ۱۳۹۴ - شماره ۴۱.