مدرسه علمیه ایروانی (نجف)
| اطلاعات اوليه | |
|---|---|
| بنيانگذار | مهدی ایروانی به‌دستور فاضل ایروانی |
| تأسیس | ۱۳۰۵ق |
| کاربری | مدرسه علمیه |
| مکان | نجف |
| وقایع مرتبط | درگیری بین دو طایفه عرب در مدرسه |
| مشخصات | |
| مساحت | ۳۰۰ مترمربع |
| وضعیت | تخریب |
| معماری | |
| بازسازی | به‌دست میرزا علی ایروانی |
مدرسه علمیه ایروانی از مدارس علمیه نجف که در سال ۱۳۰۵ق به‌دستور فاضل ایروانی در محله اَلعِماره نجف بنا گردید. بانی مدرسه، مهدی ایروانی بود و آن را پس از دو سال به پایان رساند. دلیل ساخت مدرسه ایروانی، اخراج طلبه‌ای ترک‌زبان از مدرسه‌ای در نجف بود که پس از طرح شکایت خود نزد فاضل ایروانی، او تصمیم به ساخت مدرسه‌ای مخصوص طلاب آذربایجانی گرفت. مدرسه در درگیری‌های داخلی نجف آسیب دید و مرمت شد؛ اما در سال ۱۳۶۷ش به‌دست عوامل بعث عراق کاملاً تخریب شد.
معرفی کلی
مدرسه ایروانی منسوب به محمد ایروانی مشهور به فاضل ایروانی از عالمان نجف بود که در سال ۱۳۰۵ق در محله عماره در دو طبقه با ۱۹ حجره ساخته شد.[۱] مساحت مدرسه ۳۰۰ مترمربع بود و در سال ۱۳۰۷ق ساخت آن پایان یافت.[۲]
درباره ماجرای ساخت مدرسه گفته شده که طلبه‌ای ترک‌زبان از مدرسه علمیه‌ای در نجف اخراج شده و نزد فاضل ایروانی شکایت می‌کند. از این‌رو او تصمیم به ساخت مدرسه‌ای برای طلاب آذربایجانی و قفقازی می‌گیرد.[۳] ایروانی به فرد نیکوکاری به‌نام مهدی ایروانی دستور می‌دهد تا در محله العماره و در کنار منزل سید ابوالحسن اصفهانی، مدرسه‌ای بنا کند. پس از اتمام ساخت، فاضل ایروانی مدرسه را وقف طلاب کرد و تولیت آن را خود بر عهده گرفت.[۴] پس از فوت او هم اولاد و نوادگانش متولیان مدرسه شدند.[۵] محل دفن بانی و واقف در خود مدرسه بوده است.[۶]
کتابخانه
آقابزرگ تهرانی در کتاب‌های خود، مدرسه ایروانی را دارای کتابخانه‌ای معرفی کرده که حاوی نسخه‌های خطی بوده است.[۷]
تخریب
مدرسه ایروانی در سال ۱۳۶۷ش در زمان جنگ ایران و عراق توسط نیروهای حکومتی بعث عراق کاملاً تخریب شد.[۸] پس از این واقعه، منزل میرزا یوسف ایروانی از عالمان نجف و از شاگردان سید ابوالحسن اصفهانی، به وصیت او در تهران به‌صورت مدرسه علمیه درآمد و وقف طلاب علوم دینی شد.[۹]
ماجرای درگیری در مدرسه
یکی از وقایع مرتبط با مدرسه ایروانی، درگیری و نزاع بین دو طایفه عرب به‌نام‌های زُگُرت و شُمُرت بود که منجر به کشتار دسته‌جمعی گردید. کاظم صُبّی از سران قبیله زگرت، از مدرسه ایروانی برای سنگر استفاده نمود و حمله خود را از پشت‌بام مدرسه، علیه طرف مقابل آغاز کرد. در این واقعه، مدرسه ایروانی به‌شدت آسیب دید.[۱۰] میرزا علی ایروانی پس از این درگیری، به ترمیم و بازسازی مدرسه پرداخت.[۱۱]
پانویس
- ↑ جعفریان، مقالات تاریخی، ۱۳۸۷ش، ج۲۰، ص۵۵۵.
- ↑ خلیلی، موسوعة العتبات المقدسة، ۱۴۰۷ق، ج۷، ص۱۴۱.
- ↑ خلیلی، موسوعة العتبات المقدسة، ۱۴۰۷ق، ج۷، ص۱۴۱.
- ↑ باقراُف، نقش علمای شیعه قفقاز و ماوراءالنهر در علوم اسلامی، ۱۳۹۷ش، ص۳۰۳.
- ↑ خلیلی، موسوعة العتبات المقدسة، ۱۴۰۷ق، ج۷، ص۱۴۱.
- ↑ آل‌محبوبه، ماضی النجف و حاضرها، ۱۴۰۶ق، ج۱، ص۱۳۲.
- ↑ آقابزرگ تهرانی، الذریعه، ۱۴۰۳ق، ج۱۶، ص۳۳۴؛ طبقات اعلام الشیعه، ۱۴۲۷ق، ص۶۹، ۱۹۳، ۲۵۱، ۳۷۵.
- ↑ حشمت‌الواعظین قمی، خاندان ایروانی یا راهنمایان علمی امم، ۱۴۱۳ق، ص۵۲؛ «مدارس علمیه نجف و کربلا»، روزنامه جمهوری اسلامی.
- ↑ حشمت‌الواعظین قمی، خاندان ایروانی یا راهنمایان علمی امم، ۱۴۱۳ق، ص۵۲.
- ↑ خلیلی، موسوعة العتبات المقدسة، ۱۴۰۷ق، ج۷، ص۱۴۲.
- ↑ حشمت‌الواعظین قمی، خاندان ایروانی یا راهنمایان علمی امم، ۱۴۱۳ق، ص۵۲.
منابع
- آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه الی تصانیف الشیعه، بیروت، دار الاضواء، ۱۴۰۳ق.
- آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، طبقات اعلام الشیعه، قم، ؤسسة الامام الصادق(ع)، ۱۴۲۷ق.
- آل‌محبوبه، جعفر بن باقر، ماضی النجف و حاضرها، بیروت، دارالاضواء، ۱۴۰۶ق.
- باقراُف، علی، نقش علمای شیعه قفقاز و ماوراء النهر در علوم اسلامی، قم، امام علی بن ابی‌طالب(ع)، ۱۳۹۷ش.
- جعفریان، رسول، مقالات تاریخی، قم، دلیل ما، ۱۳۸۷ش.
- حشمت‌الواعظین قمی، محمدتقی، خاندان ایروانی یا راهنمایان علمی امم، تهران، مدرسة العلمیة الایروانی، ۱۴۱۳ق.
- خلیلی، جعفر، موسوعة العتبات المقدسة، بیروت، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، ۱۴۰۷ق.
- «مدارس علمیه نجف و کربلا»، روزنامه جمهوری اسلامی، تاریخ درج مطلب: ۱۰ اسفند ۱۳۹۴ش.