حوأب
حَوأَب آبگیری نزدیک بصره در راه مکه بود[۱] که سپاهیان جنگ جمل از کنار آن عبور کردند. این آبگیر به حوأب دختر کلب بن وبرة سرسلسلۀ قبیله بنی کلب بن وبرة تعلق داشت.[۲] به‌گفته ابن‌قتیبه دینوری از مورخان قرن سوم قمری، پیامبر(ص) همسرش عایشه را به دوری از حَوأَب و واقعهٔ آن (جنگ جمل) توصیه کرده بود. پیامبر(ص) گفته بود: «روزی را می‌بینم که سگ‌های حوأب به یکی از شما زنان واق‌واق می‌کنند، حمیرا (عایشه) مبادا تو باشی».[۳]
به‌گزارش احمد بن حنبل پیشوای مذهب حنبلی، در ماجرای جنگ جمل و خارج‌شدن گروه ناکِثین از بصره برای جنگ با امام علی(ع)، عایشه در بین راه به هر جا می‌رسید، نام آنجا را می‌پرسید، تا اینکه به آب‌های حوأب رسیدند و سگ‌های آنجا واق واق کردند. او وقتی نام آنجا را دانست، تصمیم گرفت از سپاه جدا شود و به مکه باز گردد؛[۴] اما عبدالله بن زبیر پنجاه نفر را جمع کرد که قسم خوردند اینجا حوأب نیست.[۵] بدین ترتیب عایشه را از تصمیمش منصرف کردند.[۶]
پانویس
- ↑ حمیری، الروض المعطار، ۱۹۸۴م، ص۲۰۶.
- ↑ بلاذری، فتوح‌البلدان، ۱۹۸۸م، ص۳۶۱.
- ↑ ابن قتیبة، الامامة و السیاسة، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۸۲.
- ↑ ابن‌حنبل، مسند، مؤسسه قرطبه، ج۶، ص۵۲.
- ↑ بلاذری، انساب‌الاشراف، ۱۴۱۷ش، ج۳، ص۲۴؛ بیهقی، المحاسن والمساوی، ۱۴۲۰ق، ص۴۳.
- ↑ ابن‌ابی‌شیبة، المصنف، ۱۴۰۹ق، ج۷، ص۵۳۶؛ حنظلی، مسند اسحاق بن راهویه، ۱۴۱۲ق، ج۳، ص۸۹۱؛ حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، ۱۴۱۱ق، ج۳، ص۱۲۹؛ موصلی التمیمی، مسند ابی‌یعلی، ۱۴۰۴ق، ج۸، ص۲۸۲؛ ابن‌کثیر، البدایة و النهایة، ۱۳۹۸ق، ج۶، ص۲۱۲؛ هیثمی، مجمع‌الزوائد، ۱۴۰۷ق، ج۷، ص۲۳۴؛ ابن‌حجر عسقلانی، فتح‌الباری، دارالمعرفه، ج۱۳، ص۵۵.
منابع
- إبن ابی‌شیبة، عبد الله بن محمد، الکتاب المصنف فی الأحادیث والآثار، تحقیق کمال یوسف الحوت، ریاض، مکتبة الرشد، ۱۴۰۹ق.
- ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، فتح الباری شرح صحیح البخاری، تحقیق محب الدین الخطیب، بیروت، دار المعرفة، بی‌تا.
- ابن قتیبة، عبدالله بن مسلم، الإمامة و السیاسة، تحقیق علی شیری، بیروت، دار الاضواء، ۱۴۱۰ق.
- ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة والنهایة، تحقیق خلیل شحادة، بیروت، دار الفکر، ۱۳۹۸ق.
- ابن حنبل، احمد، مسند احمد بن حنبل، قاهره، مؤسسة قرطبة، بی‌تا.
- بلاذری، احمد بن یحیی، جمل من أنساب الأشراف، تحقیق سهیل زکار و ریاض زرکلی، با اشراف مکتب البحوث والدراسات، بیروت، دار الفکر، ۱۴۱۷ق.
- بلاذری، احمد بن یحیی، فتوح البلدان، بیروت، دار و مکتبه الهلال، ۱۹۸۸م.
- بیهقی، ابراهیم بن محمد، المحاسن والمساوی، تحقیق علی عدنان، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۲۰ق.
- حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله، المستدرک علی الصحیحین، تحقیق مصطفی عبد القادر عطا، بیروت، دار الکتب العلمیة، ۱۴۱۱ق.
- حمیری، محمد بن عبد المنعم، الروض المعطار فی خبر الأقطار، تحقیق احسان عباس، بیروت، مکتبة لبنان ناشرون، ۱۹۸۴م.
- حنظلی، إسحاق بن إبراهیم، مسند إسحاق بن راهویه، تحقیق عبد الغفور بن عبد الحق البلوشی، المدینة، مکتبة الإیمان، ۱۴۱۲ق.
- موصلی التمیمی، أحمد بن علی، مسند أبی‌یعلی، تحقیق حسین سلیم أسد، دمشق، دار المأمون للتراث، ۱۴۰۴ق.
- هیثمی، علی بن أبی‌بکر، مجمع الزوائد ومنبع الفوائد، القاهرة و بیروت، دار الریان للتراث و دار الکتاب العربی، ۱۴۰۷ق.