داوود بن سرحان
| مشخصات فردی | |
|---|---|
| لقب | عطار |
| محل زندگی | کوفه |
| مشخصات دینی | |
| از یاران | امام صادق(ع) |
| فعالیت‌ها | نقل روایت |
| مشایخ | زراره و عبدالله بن فرقد |
| شاگردان | احمد بن محمد بن ابی نصر بَزَنطی، عبدالرحمان بن ابی نَجران، جعفر بن سَماعه، حسن بن علی وشّاء، حسن بن علی فضّال، جعفر بن بشیر و محمد بن سنان |
داوود بن سِرحان، راوی امامی در قرن دوم و از اصحاب امام صادق(ع) بود. نجاشی و رجالیان متأخر او را توثیق کرده‌اند. افرادی چون جعفر بن سَماعه، حسن بن علی وشّاء، حسن بن علی فضّال، جعفر بن بشیر، محمد بن سنّا و دیگران از وی روایت کرده‌اند. روایات داوود، بیشتر فقهی و همچنین در تفسیر آیات الاحکام قرآن بوده است.
یار امام صادق علیه‌السلام
داوود بن سرحان در شمار اصحاب امام صادق(ع) یاد شده است[۱] در منابع با لقب عطار از او یاد شده است.[۲] داوود اهل کوفه بود.[۳] و طوسی [۴] او را از موالی دانسته است.
به گفتۀ نجاشی[۵] او از امام کاظم(ع) نیز روایت کرده که احتمالاً برگرفته از سخن ابن نوح است، زیرا در منابع موجود چنین روایتی نیامده است.[۶] بنابر نقل قاضی نعمان مغربی، [۷] او از امام باقر(ع) هم روایت کرده است. اما صرف نظر از اینکه رجالیان امامی او را در شمار اصحاب امام باقر(ع) نام نبرده‌اند، از نقل فرات کوفی[۸] معلوم می‌شود که روایت مذکور از امام صادق(ع) است.[۹]
جایگاه روایی
نجاشی[۱۰] داوود را توثیق کرده است[۱۱] و رجالیان متأخر نیز در توثیق وی اتفاق نظر دارند.[۱۲] از متأخرین، محدث نوری[۱۳] علاوه بر توثیق داوود، از وی با لفظ جلیل یاد کرده است.
روایات و راویان او
در کتب اربعه شیعه، بیش از یک صد روایت از داوود نقل شده که بیشتر آنها را بی‌واسطه یا باواسطۀ برخی اصحاب مانند زراره و عبدالله بن فرقد از امام صادق(ع) روایت کرده است.[۱۴] احمد بن محمد بن ابی نصر بَزَنطی، عبدالرحمان بن ابی نَجران، جعفر بن سَماعه، حسن بن علی وشّاء، حسن بن علی فضّال، جعفر بن بشیر و محمد بن سنّان از وی روایت کرده‌اند.[۱۵]
بیشتر روایات داوود فقهی است[۱۶] همچنین روایاتی تفسیری، به ویژه ذیل آیات الاحکام، از او نقل شده است.[۱۷]
کتاب
داوود بن سرحان صاحب کتاب بود و دو حلقۀ انتهایی طریق نجاشی به کتاب وی علی بن حسن طاطّری از محمد بن ابی حمزه است.[۱۸]
روایت فرات کوفی[۱۹] از طاطری از ابن ابی حمزه از داوود ظاهراً حاکی از آن است که وی از همین طریق به کتاب داوود دسترسی داشته است.
طوسی[۲۰] نیز دو طریق به این کتاب ذکر کرده که اولی از طریق بزنطی و ابن ابی نجران و دومی از طریق ابن نَهیک است. ظاهراً دو حلقه از طریق دوم طوسی افتاده است؛ زیرا ابن نهیک از طریق طاطری از محمد بن ابی حمزه به داوود بن سرحان متصل می‌شود.[۲۱]
دو حلقۀ آخر طریق ابن بابویه به داوود بن سرحان با طریق نخست طوسی یکسان است.[۲۲]
زراری[۲۳] نسخه‌ای از کتاب داوود را در اختیار داشته که به سال ۲۲۷ در بغداد نزد ابن ابی نجران خوانده شده بوده و آن را در سال ۲۹۹ از جدش ابوطاهر محمد بن سلیمان (متوفی ۳۰۰) شنیده و در ۳۴۸ بازنویسی کرده است.
پانویس
- ↑ .رکـ: برقی، کتاب الرجال، ص۳۲؛ طوسی، رجال الطوسی، ص۲۰۲.
- ↑ رکـ: برقی، کتاب الرجال، ص۳۲؛ ابن بابویه، کتاب من لایحضره الفقیه، ج۴، ص۴۶۸؛ نجاشی، رجال، ص۱۵۹؛ طوسی، رجال الطوسی،، ص۲۰۲؛ قس همو، تهذیب الاحکام، ج۷، ص۲۵۲؛ داوود بن سرحان حذّاء که احتمالاً مصحف داوود بن اسحاق است رکـ: کلینی، ج۵، ص۴۵۴.
- ↑ رکـ: برقی، کتاب الرجال، ص۳۲؛ طوسی، رجال الطوسی،، ص۲۰۲.
- ↑ طوسی، تهذیب الاحکام، ج۷، ص۲۵۲.
- ↑ نجاشی، رجال، ص۱۵۹.
- ↑ رکـ: موحد ابطحی، تهذیب المقال، ج۵، صص۴۸۸-۴۸۹.
- ↑ قاضی نعمان، شرح الاخبار، ج۱، جزء۲، ص۲۳۴.
- ↑ فرات کوفی، تفسیر فرات الکوفی، صص۴۹۳-۴۹۴.
- ↑ نیز رکـ: استرآبادی، تأویل الآیات الظاهرة، ص۶۸۰.
- ↑ نجاشی، رجال، ص۱۵۹.
- ↑ نیز رکـ: علامه حلی، خلاصة الاقوال، ص۱۴۳؛ ابن داوود حلی، کتاب الرجال، ستون۴۴.
- ↑ رکـ: مامقانی، تنقیح المقال، ج۲۶، ص۱۷۸ و پانویس۵.
- ↑ محدث نوری، خاتمة مستدرک الوسائل، ج۴، ص۲۸۷.
- ↑ رکـ: اردبیلی، جامع الرواة، ج۱، ص۳۰۴؛ خویی، معجم رجال الحدیث، ج۷، ص۱۰۶ و صص۴۰۲-۴۰۴؛ نیز برای روایاتی به واسطۀ ولید بن صبیح رکـ: صفار قمی، بصائر الدرجات، صص۱۸۱، ۱۸۹-۱۹۰.
- ↑ رکـ: اردبیلی، جامع الرواة، ج۱، ص۳۰۴؛ خویی، معجم رجال الحدیث، ج۷، ص۱۰۶ و صص۴۰۲-۴۰۴.
- ↑ .برای نمونه رکـ: کلینی، کافی، ج۴، ص۱۰۱، ج۵، صص۱۳۷، ۲۶۵، ۳۸۴، ۴۰۷، ۴۳۷، ج۶، صص۱۶۷، ۲۶۷، ۴۷۵؛ ابن بابویه، کتاب من لایحضره الفقیه، ج۴، ص۱۱؛ طوسی، تهذیب الاحکام، ج۱، ص۱۸۵، ج۲، ۲۸۵، ج۶، صص۲۱۰، ۲۱۲، ۲۶۸، ۲۷۶.
- ↑ برای نمونه رکـ:فرات کوفی، تفسیر فرات الکوفی، ص۴۲۶؛ عیاشی، کتاب التفسیر، ج۱، صص۳۳، ۱۹۸، ۳۴۴- ۳۴۵؛ کلینی، ج۶، صص۱۳۸-۱۳۹؛ ابن بابویه، کتاب من لایحضره الفقیه، ج۱، ص۴۲۲، ج۳، ص۴۰۵-۴۰۶؛ طوسی، تهذیب الاحکام، ج۷، صص۳۶۴- ۳۶۵؛ قطب راوندی، قصص الانبیاء، ص۱۴۲- ۱۴۳.
- ↑ نجاشی، رجال، ص۱۵۹.
- ↑ فرات کوفی، تفسیر فرات الکوفی، صص۴۹۳-۴۹۴.
- ↑ طوسی، الفهرست، ص۱۸۴.
- ↑ رکـ: خویی، معجم رجال الحدیث، صص۱۰۵-۱۰۶؛ شوشتری، قاموس الرجال ج۴، ص۲۴۲.
- ↑ رکـ: ابن بابویه، کتاب من لایحضره الفقیه، ج۴، ص۴۶۸.
- ↑ زراری، رسالة ابی غالب زراری، ص۱۵۳.
منابع
- ابن بابویه، کتاب من لایحضره الفقیه، چاپ علی اکبر غفاری، قم ۱۴۰۴.
- ابن داوود حلی، کتاب الرجال، چاپ جلال الدین محدث ارموی، تهرا ۱۳۴۲ش.
- اردبیلی، محمد علی، جامع الرواة و ازاحة الاشتباهات عم الطرق الاسناد، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
- استرآبادی، علی، تأویل الآیات الظاهرة فی فضائل العترة الطاهرة، چاپ حسین استادولی، قم ۱۴۱۷.
- برقی محمد، کتاب الرجال، در ابن داوود حلی، کتاب الرجال، چاپ جلال الدین محدث ارموی، تهران ۱۳۴۲ش.
- خویی، ابوالقاسم، معجم رجال الحدیث.
- زراری، احمد بن محمد، رسالة ابی غالب زراری الی ابن ابنه فی ذکر آل اعین، چاپ محمدرضا حسینی، قم ۱۴۱۱.
- شوشتری، قاموس الرجال
- صفار قمی محمد بن حسن، بصائر الدرجات الکبری فی فضائل آل محمد(ع)، چاپ محسن کوچه باغی تبریزی، تهران ۱۳۶۲ش.
- طوسی، محمد بن حسن، تهذیب الاحکام، چاپ حسن موسوی خرسان، بیروت ۱۴۰۱/۱۹۸۱.
- همو، رجال الطوسی، چاپ جواد قیومی اصفهانی، قم ۱۴۱۵.
- همو، فهرست کتب الشیعه و اصولهم و اسماء المصنفین و اصحاب الاصول، چاپ عبدالعزیز طباطبائی، قم ۱۴۲۰.
- علامه حلی، خلاصة الاقوال فی معرفة الرجال، چاپ جواد قیومی اصفهانی، قم ۱۴۱۷.
- عیاشی، محمد بن مسعود، کتاب التفسیر، چاپ هاشم رسولی محلاتی، قم ۱۳۸۰-۱۳۸۱، چاپ افست تهران [بی تا].
- قاضی نعمان، نعمان بن محمد، شرح الاخبار فی فضائل الائمة الاطهار، چاپ محمد حسینی جلالی، قم ۱۴۰۹-۱۴۱۲.
- قطب راوندی، سعید بن هبة الله، قصص الانبیاء، چاپ غلامرضا عرفانیان یزدی خراسانی، قم ۱۴۱۸.
- کلینی، کافی.
- کوفی، فرات بن ابراهیم، تفسیر فرات الکوفی، چاپ محمدکاظم محمودی، تهران ۱۴۱۰/۱۹۹۰.
- مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال فی علم الرجال، چاپ محیی الدین مامقانی، قم ۱۴۲۳.
- موحد ابطحی، محمدعلی، تهذیب المقال فی تنقیح کتاب الرجال للشیخ الجلیل ابی العباس احمد بن علی النجاشی، ج۵، قم ۱۴۱۷.
- نجاشی، احمد بن علی، فهرست اسماء مصنفی الشیعة المشتهر بـ رجال النجاشی، چاپ موسی شبیری زنجانی، قم ۱۴۰۷.
- نوری حسین بن محمدتقی، خاتمة مستدرک الوسائل، قم ۱۴۱۵-۱۴۲۰.
پیوند به بیرون
- منبع مقاله: دانشنامه جهان اسلام