پرش به محتوا

ایام فاطمیه: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی شیعه
جز تعطیلی در ایران: اصلاح نشانی وب
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۲: خط ۱۲:
شهادت حضرت فاطمه در سیزدهم جمادی‌الاول و ۷۵ روز پس از رحلت پیامبر(ص)<ref> نگاه کنید به کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۲۴۱، ح۵.</ref> و سوم جمادی‌الثانی و ۹۵ روز پس از رحلت پیامبر(ص)،<ref>طبری امامی، دلائل الامامة، ۱۴۱۳ق، ص۱۳۴؛ اربلی، کشف الغمة، ۱۴۲۱ق، ج۱، ص۴۲۷.</ref> مستند به احادیثی از [[امام صادق(ع)]] است. مشهورترین قول نزد شیعه<ref> شبیری، «شهادت فاطمه(س)»، ص۳۴۷.</ref> [[۳ جمادی‌الثانی|سوم جمادی الثانی]] است.<ref>طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۷۹۳؛ طبری امامی، دلائل الامامة، ۱۴۱۳ق، ص۱۳۴؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۳۰۰.</ref>  
شهادت حضرت فاطمه در سیزدهم جمادی‌الاول و ۷۵ روز پس از رحلت پیامبر(ص)<ref> نگاه کنید به کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۲۴۱، ح۵.</ref> و سوم جمادی‌الثانی و ۹۵ روز پس از رحلت پیامبر(ص)،<ref>طبری امامی، دلائل الامامة، ۱۴۱۳ق، ص۱۳۴؛ اربلی، کشف الغمة، ۱۴۲۱ق، ج۱، ص۴۲۷.</ref> مستند به احادیثی از [[امام صادق(ع)]] است. مشهورترین قول نزد شیعه<ref> شبیری، «شهادت فاطمه(س)»، ص۳۴۷.</ref> [[۳ جمادی‌الثانی|سوم جمادی الثانی]] است.<ref>طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۷۹۳؛ طبری امامی، دلائل الامامة، ۱۴۱۳ق، ص۱۳۴؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۳۰۰.</ref>  


==سابقه عزاداری برای حضرت زهرا(س)==
گزارش‌هایی از عزاداری اهل‌بیت(ع) برای [[حضرت زهرا(س)]] وجود دارد.<ref> نگاه کنید به خصیبی، الهدایه الکبری، ۱۴۱۹ق، ص۴۰۸.</ref> [[حضرت علی(ع)]] در زمان [[دفن]] فاطمه(س) خطاب به [[رسول الله(ص)]] از مظلومیت حضرت فاطمه(س) سخن گفت.<ref> نگاه کنید به کلینی،‌ الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱،‌ ص۴۵۸و۴۵۹؛ شیخ مفید، الامالی، ۱۴۱۳ق، ص۲۸۱و۲۸۲.</ref> همچنین از [[امام صادق(ع)]] نقل شده است که برای حضرت زهرا(س) عزاداری می‌کرد و در مجلس خود از ماجرای سقط [[حضرت محسن(ع)]] و کتک خوردن حضرت زهرا(س)، یاد می‌نمود.<ref> خصیبی، الهدایه الکبری، ۱۴۱۹ق، ص۴۰۸.</ref>
به گزارش [[قاضی عبدالجبار معتزلی]] (درگذشته [[سال ۴۱۵ هجری قمری|۴۱۵ق]]) عده‌ای از شیعیان در مناطقی از جمله [[مصر]]، [[دمشق]]، [[بغداد]]، الرمله، عَکّا، صور، عسقلان و جبل البسماق برای حضرت زهرا(س) و فرزندش [[محسن بن علی(ع)|حضرت محسن(ع)]] عزاداری می‌کردند.<ref> قاضی عبدالجبار، تثبیت دلائل النبوة، ۱۴۲۷ق، ج۲، ص۵۹۵.</ref>
==تعطیلی در ایران==
==تعطیلی در ایران==
از سال ۱۳۷۹ش بر اساس تصویب دولت [[جمهوری اسلامی ایران]]، روز [[۳ جمادی‌الثانی]] به مناسبت شهادت [[حضرت فاطمه(س)]] تعطیل رسمی اعلام شد. این تعطیلی به پیشنهاد [[حسین وحید خراسانی]]، از [[مراجع تقلید شیعه]]، به رئیس‌جمهور وقت، به تصویب رسید.<ref>[http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13910204001186 «ماجرای تعطیل شدن روز شهادت حضرت زهرا(س)»]، خبرگزاری فارس.</ref> بعد از اعلام این تعطیلی، مراسم عزاداری فاطمیه در [[ایران]] بیشتر مورد توجه قرار گرفت.<ref>[http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13910204001186 «ماجرای تعطیل شدن روز شهادت حضرت زهرا(س)»]، خبرگزاری فارس.</ref> در قم، بعضی از مراجع تقلید شیعه همچون آیت‌الله وحید خراسانی و [[لطف‌الله صافی گلپایگانی|صافی گلپایگانی]]، در این روز به همراه [[دسته عزاداری (آیین)|دسته‌های عزاداری]] به سمت [[حرم حضرت معصومه(س)]] پیاده‌روی می‌کنند.<ref>[http://www.tabnakqom.ir/fa/news/385861 «پیاده‌روی و عزاداری دو تن از مراجع تقلید در قم»]، سایت تابناک قم.</ref>
از سال ۱۳۷۹ش بر اساس تصویب دولت [[جمهوری اسلامی ایران]]، روز [[۳ جمادی‌الثانی]] به مناسبت شهادت [[حضرت فاطمه(س)]] تعطیل رسمی اعلام شد. این تعطیلی به پیشنهاد [[حسین وحید خراسانی]]، از [[مراجع تقلید شیعه]]، به رئیس‌جمهور وقت، به تصویب رسید.<ref>[http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13910204001186 «ماجرای تعطیل شدن روز شهادت حضرت زهرا(س)»]، خبرگزاری فارس.</ref> بعد از اعلام این تعطیلی، مراسم عزاداری فاطمیه در [[ایران]] بیشتر مورد توجه قرار گرفت.<ref>[http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13910204001186 «ماجرای تعطیل شدن روز شهادت حضرت زهرا(س)»]، خبرگزاری فارس.</ref> در قم، بعضی از مراجع تقلید شیعه همچون آیت‌الله وحید خراسانی و [[لطف‌الله صافی گلپایگانی|صافی گلپایگانی]]، در این روز به همراه [[دسته عزاداری (آیین)|دسته‌های عزاداری]] به سمت [[حرم حضرت معصومه(س)]] پیاده‌روی می‌کنند.<ref>[http://www.tabnakqom.ir/fa/news/385861 «پیاده‌روی و عزاداری دو تن از مراجع تقلید در قم»]، سایت تابناک قم.</ref>
خط ۲۶: خط ۲۲:
نیز در ایام فاطمیه مراسم سوگواری برگزار می‌شود. همچنین مراسم ایام فاطمیه در [[مرکز اسلامی هامبورگ]]<ref>[https://www.mehrnews.com/photo/3922514/«مراسم سوگواری ایام فاطمیه در مرکز اسلامی مرکز اسلامی هامبوگ»]، خبرگزاری مهر.</ref> و [[مرکز اسلامی امام علی استکهلم]] از سه تا پنج شب برگزار می‌شود.<ref>[http://fa.abna24.com/news/اخبار-اروپا/برنامه-مراسم-عزاداری-فاطمیه-دوم-2018-در-شهرهای-مهم-اروپا_732762.html «برنامه مراسم عزاداری فاطمیه دوم (۲۰۱۸) در شهرهای مهم اروپادر این ایام، مراسم سوگواری برگزار می‌کنند»]، خبرگزاری ابنا.</ref>
نیز در ایام فاطمیه مراسم سوگواری برگزار می‌شود. همچنین مراسم ایام فاطمیه در [[مرکز اسلامی هامبورگ]]<ref>[https://www.mehrnews.com/photo/3922514/«مراسم سوگواری ایام فاطمیه در مرکز اسلامی مرکز اسلامی هامبوگ»]، خبرگزاری مهر.</ref> و [[مرکز اسلامی امام علی استکهلم]] از سه تا پنج شب برگزار می‌شود.<ref>[http://fa.abna24.com/news/اخبار-اروپا/برنامه-مراسم-عزاداری-فاطمیه-دوم-2018-در-شهرهای-مهم-اروپا_732762.html «برنامه مراسم عزاداری فاطمیه دوم (۲۰۱۸) در شهرهای مهم اروپادر این ایام، مراسم سوگواری برگزار می‌کنند»]، خبرگزاری ابنا.</ref>


==سابقه عزاداری برای حضرت زهرا(س)==
گزارش‌هایی از عزاداری اهل‌بیت(ع) برای [[حضرت زهرا(س)]] وجود دارد.<ref> نگاه کنید به خصیبی، الهدایه الکبری، ۱۴۱۹ق، ص۴۰۸.</ref> از [[امام صادق(ع)]] نقل شده است که برای حضرت زهرا(س) عزاداری می‌کرد و در مجلس خود از ماجرای سقط [[حضرت محسن(ع)]] و کتک خوردن حضرت زهرا(س)، یاد می‌نمود.<ref> خصیبی، الهدایه الکبری، ۱۴۱۹ق، ص۴۰۸.</ref> همچنین به گزارش [[قاضی عبدالجبار معتزلی]] (درگذشته [[سال ۴۱۵ هجری قمری|۴۱۵ق]]) عده‌ای از شیعیان در مناطقی از جمله [[مصر]]، [[دمشق]]، [[بغداد]]، الرمله، عَکّا، صور، عسقلان و جبل البسماق برای حضرت زهرا(س) و فرزندش [[محسن بن علی(ع)|حضرت محسن(ع)]] عزاداری می‌کردند.<ref> قاضی عبدالجبار، تثبیت دلائل النبوة، ۱۴۲۷ق، ج۲، ص۵۹۵.</ref>
== نگارخانه==
== نگارخانه==
<gallery>
<gallery>
پرونده:فاطمیه6.jpg
پرونده:69.jpg
پرونده:فاطمیه4.jpg
پرونده:فاطمیه3.jpg
پرونده:فاطمیه3.jpg
پرونده:فاطمیه5.jpg
پرونده:فاطمیه2.jpg
فاطمیه-پاکستان.jpg|بندانگشتی|۲۵۰px|[[عزاداری]] سالروز [[شهادت]] [[حضرت زهرا(س)]] در [[پاکستان]]
فاطمیه-پاکستان.jpg|بندانگشتی|۲۵۰px|[[عزاداری]] سالروز [[شهادت]] [[حضرت زهرا(س)]] در [[پاکستان]]
پیاده روی مراجع تقلید در فاطمیه.jpg|بندانگشتی|تصاویری از پیاده‌روی [[مراجع تقلید شیعه]] در [[عزاداری]] فاطمیه
پیاده روی مراجع تقلید در فاطمیه.jpg|بندانگشتی|تصاویری از پیاده‌روی [[مراجع تقلید شیعه]] در [[عزاداری]] فاطمیه
</gallery>
</gallery>
== جستارهای وابسته==
== جستارهای وابسته==
{{ستون|۴}}
{{ستون|۴}}
خط ۵۴: خط ۴۶:
* تبریزی، جعفر، سیره استاد الفقها و المجتهدین میزاجواد تبریزی، قم، دار الصدیقة الشهیدة س، ۱۳۹۱ش.
* تبریزی، جعفر، سیره استاد الفقها و المجتهدین میزاجواد تبریزی، قم، دار الصدیقة الشهیدة س، ۱۳۹۱ش.
* شبیری، سید محمدجواد، «شهادت فاطمه(س)»، دانشنامه فاطمی(س)، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، چاپ اول، ۱۳۹۳ش.
* شبیری، سید محمدجواد، «شهادت فاطمه(س)»، دانشنامه فاطمی(س)، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، چاپ اول، ۱۳۹۳ش.
* شیخ مفید، محمد بن محمد، الامالی، تحقیق و تصحیح حسین استادولی و علی‌اکبر غفاری، قم، کنگره شیخ مفید، چاپ اول، ۱۴۱۳ق.
* رضوی، عباس، «حاج شیخ عبدالکریم حائری و سامان دادن به تبلیغات دینی»، مجله حوزه، سال ۲۱، شماره ۵.
* خصیبی، حسین بن حمدان، الهدایة الکبری، بیروت، مؤسسة‌البلاغ، ۱۴۱۹ق.
* خصیبی، حسین بن حمدان، الهدایة الکبری، بیروت، مؤسسة‌البلاغ، ۱۴۱۹ق.
* طبرسی، فضل بن حسن، اعلام الوری، قم، مؤسسة آل‌البیت لاحیاء التراث، ۱۴۱۷ق.
* طبرسی، فضل بن حسن، اعلام الوری، قم، مؤسسة آل‌البیت لاحیاء التراث، ۱۴۱۷ق.
خط ۶۱: خط ۵۱:
* طوسی، محمد بن حسن، مصباح المتهجد، بیروت، مؤسسه فقه‌الشیعه، ۱۴۱۱ق.
* طوسی، محمد بن حسن، مصباح المتهجد، بیروت، مؤسسه فقه‌الشیعه، ۱۴۱۱ق.
* قاضی عبدالجبار، عبدالجبار بن احمد،  تثبیت دلائل النبوة، مصر، دارالمصطفی، ۱۴۲۷ق.
* قاضی عبدالجبار، عبدالجبار بن احمد،  تثبیت دلائل النبوة، مصر، دارالمصطفی، ۱۴۲۷ق.
* کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق.
* مظاهری، حسین، اندیشه‌های ناب، اصفهان، موسسه الزهرا س، ۱۳۹۰ش.
* مظاهری، حسین، اندیشه‌های ناب، اصفهان، موسسه الزهرا س، ۱۳۹۰ش.
* مظاهری، محسن‌حسام، فرهنگ سوگ شیعی، ویراست یکم، تهران، نشر خیمه، ۱۳۹۵ش.
* مظاهری، محسن‌حسام، فرهنگ سوگ شیعی، ویراست یکم، تهران، نشر خیمه، ۱۳۹۵ش.
خط ۶۷: خط ۵۶:
* «ماجرای تعطیل شدن روز شهادت حضرت زهرا(س)»، خبرگزاری فارس، تاریخ درج مطلب: ۵ اردیبهشت ۱۳۹۱ش، تاریخ بازدید: ۲۴ دی ۱۳۹۷ش.
* «ماجرای تعطیل شدن روز شهادت حضرت زهرا(س)»، خبرگزاری فارس، تاریخ درج مطلب: ۵ اردیبهشت ۱۳۹۱ش، تاریخ بازدید: ۲۴ دی ۱۳۹۷ش.
* «پیاده‌روی و عزاداری دو تن از مراجع تقلید در قم»، سایت خبری تابناک، تاریخ درج مطلب: ۱۰ اسفند ۱۳۹۵ش، تاریخ بازدید: ۲۴ دی ۱۳۹۷ش.
* «پیاده‌روی و عزاداری دو تن از مراجع تقلید در قم»، سایت خبری تابناک، تاریخ درج مطلب: ۱۰ اسفند ۱۳۹۵ش، تاریخ بازدید: ۲۴ دی ۱۳۹۷ش.
* «سومین نمایشگاه کوچه‌های بنی هاشم در قم برپا شد»، خبرگزاری مهر، تاریخ درج مطلب: ۲۵ اسفند ۱۳۹۲ش، تاریخ بازدید: ۲۴ دی ۱۳۹۷ش.
* «نمایش کوچه‌های بنی هاشم در ریگان»، خبرگزاری ایرنا، تاریخ درج مطلب: ۱۰ فروردین ۱۳۹۳ش،  تاریخ بازدید: ۲۴ دی ۱۳۹۷ش.
* «ایام فاطمیه از چه تاریخی شروع و در چه تاریخی تمام می شود؟»، سایت شهر سؤال، تاریخ درج مطلب: ۲۴ دی ۱۳۹۷ش، تاریخ بازدید: ۲۴ دی ۱۳۹۷ش.
* «ایام فاطمیه از چه تاریخی شروع و در چه تاریخی تمام می شود؟»، سایت شهر سؤال، تاریخ درج مطلب: ۲۴ دی ۱۳۹۷ش، تاریخ بازدید: ۲۴ دی ۱۳۹۷ش.
* «عزاداری ایام فاطمیه در روایات/ دهه فاطمیه چه زمانی است؟ »، خبرگزاری تسنیم، تاریخ درج مطلب: ۱۰ اسفند ۱۳۹۵ش، تاریخ بازدید: ۲۴ دی ۱۳۹۷ش.
* «عزاداری ایام فاطمیه در روایات/ دهه فاطمیه چه زمانی است؟ »، خبرگزاری تسنیم، تاریخ درج مطلب: ۱۰ اسفند ۱۳۹۵ش، تاریخ بازدید: ۲۴ دی ۱۳۹۷ش.

نسخهٔ ‏۸ دسامبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۴:۱۲

تصویری از عزاداری ایام فاطمیه

ایام فاطمیه روزهایی که شیعیان به مناسبت شهادت حضرت فاطمه(س)، عزاداری می‌کنند. روزهای ۱۳ جمادی‌الاول تا ۳ جمادی‌الثانی به عنوان ایام فاطمیه نامیده شده است. همچنین دهم تا بیستم جمادی‌الاول، فاطمیه اول و از یکم تا دهم جمادی‌الثانی، فاطمیه دوم گفته می‌شود.

در ایام فاطمیه در ایران و برخی دیگر از کشورها عزاداری برپا می‌شود. همچنین روز سوم جمادی‌الثانی در ایران، تعطیل رسمی است و بعضی از مراجع تقلید در مراسم عزاداری این روز حضور می‌یابند.

ایام فاطمیه چه روزهایی است؟

ایام فاطمیه، روزهایی است که شیعیان به مناسبت شهادت حضرت فاطمه(س) عزاداری می‌کنند.[۱] از این‌رو از سیزده جمادی‌الاول تا سوم جمادی‌الثانی را ایام فاطمیه نامیده‌اند.[۲]

به جهت شهرت سیزده جمادی‌الاول و سوم جمادی‌الثانی به عنوان تاریخ شهادت حضرت فاطمه، ایام فاطمیه به فاطمیه اول و فاطمیه دوم نامگذاری شده است. روزهای یازدهم، دوازدهم و سیزدهم جمادی‌الاول فاطمیه اول و روزهای سوم تا پنجم جمادی‌الثانی فاطمیه دوم نامیده شده است.[۳] البته برخی از دهم تا بیستم جمادی‌الاول را فاطمیه اول و از یکم تا دهم جمادی‌الثانی را فاطمیه دوم می‌دانند.[۴]

شهادت حضرت فاطمه در سیزدهم جمادی‌الاول و ۷۵ روز پس از رحلت پیامبر(ص)[۵] و سوم جمادی‌الثانی و ۹۵ روز پس از رحلت پیامبر(ص)،[۶] مستند به احادیثی از امام صادق(ع) است. مشهورترین قول نزد شیعه[۷] سوم جمادی الثانی است.[۸]

تعطیلی در ایران

از سال ۱۳۷۹ش بر اساس تصویب دولت جمهوری اسلامی ایران، روز ۳ جمادی‌الثانی به مناسبت شهادت حضرت فاطمه(س) تعطیل رسمی اعلام شد. این تعطیلی به پیشنهاد حسین وحید خراسانی، از مراجع تقلید شیعه، به رئیس‌جمهور وقت، به تصویب رسید.[۹] بعد از اعلام این تعطیلی، مراسم عزاداری فاطمیه در ایران بیشتر مورد توجه قرار گرفت.[۱۰] در قم، بعضی از مراجع تقلید شیعه همچون آیت‌الله وحید خراسانی و صافی گلپایگانی، در این روز به همراه دسته‌های عزاداری به سمت حرم حضرت معصومه(س) پیاده‌روی می‌کنند.[۱۱]

برپایی نمایشگاه

همزمان با ایام فاطمیه در برخی شهرهای ایران به‌ویژه در قم نمایشگاهایی با عنوان کوچه‌های بنی‌هاشم برگزار می‌شود و در آن نمایی از محله بنی‌هاشم، بقیع، غدیر خم به نمایش گذاشته می‌شود و مورد بازدید عمومی قرار می‌گیرد.[۱۲]

فاطمیه در دیگر کشورها

در کشورهایی همچون عراق، افغانستان، پاکستان،[۱۳] آذربایجان، تاجیکستان[۱۴] و استرالیا[۱۵] نیز در ایام فاطمیه مراسم سوگواری برگزار می‌شود. همچنین مراسم ایام فاطمیه در مرکز اسلامی هامبورگ[۱۶] و مرکز اسلامی امام علی استکهلم از سه تا پنج شب برگزار می‌شود.[۱۷]

سابقه عزاداری برای حضرت زهرا(س)

گزارش‌هایی از عزاداری اهل‌بیت(ع) برای حضرت زهرا(س) وجود دارد.[۱۸] از امام صادق(ع) نقل شده است که برای حضرت زهرا(س) عزاداری می‌کرد و در مجلس خود از ماجرای سقط حضرت محسن(ع) و کتک خوردن حضرت زهرا(س)، یاد می‌نمود.[۱۹] همچنین به گزارش قاضی عبدالجبار معتزلی (درگذشته ۴۱۵ق) عده‌ای از شیعیان در مناطقی از جمله مصر، دمشق، بغداد، الرمله، عَکّا، صور، عسقلان و جبل البسماق برای حضرت زهرا(س) و فرزندش حضرت محسن(ع) عزاداری می‌کردند.[۲۰]

نگارخانه

جستارهای وابسته

پانویس

الگوی پانویس غیرفعال شده است. لطفا از الگوی پانوشت استفاده شود

منابع

  • اربلی، علی بن عیسی، کشف الغمة فی معرفة الائمة، قم، رضی‏، چاپ اول، ۱۴۲۱ق.
  • «ایام فاطمیه»، پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت‌الله مکارم شیرازی، تاریخ درج مطلب: ۵ فروردین ۱۳۹۲ش، تاریخ بازدید: ۸ دی ۱۳۹۹ش.
  • «تاریخ شروع و پایان دهه فاطمیه»، وبگاه شیعه نیوز، تاریخ درج مطلب: ۲۶ آذر ۱۳۹۹ش، تاریخ بازدید: ۸ دی ۱۳۹۹ش.
  • تبریزی، جعفر، سیره استاد الفقها و المجتهدین میزاجواد تبریزی، قم، دار الصدیقة الشهیدة س، ۱۳۹۱ش.
  • شبیری، سید محمدجواد، «شهادت فاطمه(س)»، دانشنامه فاطمی(س)، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، چاپ اول، ۱۳۹۳ش.
  • خصیبی، حسین بن حمدان، الهدایة الکبری، بیروت، مؤسسة‌البلاغ، ۱۴۱۹ق.
  • طبرسی، فضل بن حسن، اعلام الوری، قم، مؤسسة آل‌البیت لاحیاء التراث، ۱۴۱۷ق.
  • طبری امامی،‌ محمد بن جریر، دلائل الامامه، قم، موسسه بعثت، ۱۴۱۳ق.
  • طوسی، محمد بن حسن، مصباح المتهجد، بیروت، مؤسسه فقه‌الشیعه، ۱۴۱۱ق.
  • قاضی عبدالجبار، عبدالجبار بن احمد، تثبیت دلائل النبوة، مصر، دارالمصطفی، ۱۴۲۷ق.
  • مظاهری، حسین، اندیشه‌های ناب، اصفهان، موسسه الزهرا س، ۱۳۹۰ش.
  • مظاهری، محسن‌حسام، فرهنگ سوگ شیعی، ویراست یکم، تهران، نشر خیمه، ۱۳۹۵ش.
  • نظری منفرد، علی، تنها یادگار، قم، انتشارات جلوه کمال، ۱۳۸۹ش.
  • «ماجرای تعطیل شدن روز شهادت حضرت زهرا(س)»، خبرگزاری فارس، تاریخ درج مطلب: ۵ اردیبهشت ۱۳۹۱ش، تاریخ بازدید: ۲۴ دی ۱۳۹۷ش.
  • «پیاده‌روی و عزاداری دو تن از مراجع تقلید در قم»، سایت خبری تابناک، تاریخ درج مطلب: ۱۰ اسفند ۱۳۹۵ش، تاریخ بازدید: ۲۴ دی ۱۳۹۷ش.
  • «ایام فاطمیه از چه تاریخی شروع و در چه تاریخی تمام می شود؟»، سایت شهر سؤال، تاریخ درج مطلب: ۲۴ دی ۱۳۹۷ش، تاریخ بازدید: ۲۴ دی ۱۳۹۷ش.
  • «عزاداری ایام فاطمیه در روایات/ دهه فاطمیه چه زمانی است؟ »، خبرگزاری تسنیم، تاریخ درج مطلب: ۱۰ اسفند ۱۳۹۵ش، تاریخ بازدید: ۲۴ دی ۱۳۹۷ش.
  • «ایام شهادت حضرت فاطمه الزهرا سلام الله علیها در پاکستان‎»، خبرگزاری جمهوری اسلامی، تاریخ درج مطلب: ۱۸ فروردین ۱۳۹۳ش، تاریخ بازدید: ۲۴ دی ۱۳۹۷ش.
  • « مراسم سوگواري شهادت حضرت فاطمه (س) در جمهوری آذربایجان و تاجیکستان»، سایت ایران تاجیک، تاریخ درج مطلب: ۲۵ فروردین ۱۳۹۲ش، تاریخ بازدید: ۲۴ دی ۱۳۹۷ش.
  • «مراسم فاطمیه دوم در استرالیا»، خبرگزاری ابنا، تاریخ درج مطلب: ۱۱ فروردین ۱۳۹۳ش، تاریخ بازدید: ۲۴ دی ۱۳۹۷ش.
  • «مراسم سوگواری ایام فاطمیه در مرکز اسلامی مرکز اسلامی هامبوگ»، خبرگزاری مهر، ۱۴ اسفند ۱۳۹۵ش، تاریخ بازدید: ۲۴ دی ۱۳۹۷ش.
  • «برنامه مراسم عزاداری فاطمیه دوم (۲۰۱۸م) در شهرهای مهم اروپا»، خبرگزاری ابنا، ۲۸ بهمن ۱۳۹۶ش، تاریخ بازدید: ۲۴ دی ۱۳۹۷ش.


  1. مظاهری، فرهنگ سوگ شیعی، ویراست یکم، ص۳۶۵.
  2. «ایام فاطمیه»، پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت‌الله مکارم شیرازی.؛«عزاداری ایام فاطمیه در روایات/ دهه فاطمیه چه زمانی است؟»، خبرگزاری تسنیم.
  3. مظاهری، فرهنگ سوگ شیعی، ویراست یکم، ص۳۶۶.
  4. «تاریخ شروع و پایان دهه فاطمیه»، وبگاه شیعه نیوز؛ «ایام فاطمیه از چه تاریخی شروع و در چه تاریخی تمام می شود؟»، وبگاه شهر سؤال.
  5. نگاه کنید به کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۲۴۱، ح۵.
  6. طبری امامی، دلائل الامامة، ۱۴۱۳ق، ص۱۳۴؛ اربلی، کشف الغمة، ۱۴۲۱ق، ج۱، ص۴۲۷.
  7. شبیری، «شهادت فاطمه(س)»، ص۳۴۷.
  8. طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۷۹۳؛ طبری امامی، دلائل الامامة، ۱۴۱۳ق، ص۱۳۴؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۳۰۰.
  9. «ماجرای تعطیل شدن روز شهادت حضرت زهرا(س)»، خبرگزاری فارس.
  10. «ماجرای تعطیل شدن روز شهادت حضرت زهرا(س)»، خبرگزاری فارس.
  11. «پیاده‌روی و عزاداری دو تن از مراجع تقلید در قم»، سایت تابناک قم.
  12. «نمایشگاه کوچه‌های بنی‌هاشم در قم برگزار شد»
  13. «ایام شهادت حضرت فاطمه الزهرا سلام الله علیها در پاکستان‎»، خبرگزاری ایرنا.
  14. «مراسم سوگواری شهادت حضرت فاطمه(س) در جمهوری آذربایجان و تاجیکستان»، رادیو ایران تاجیک.
  15. «مراسم فاطمیه دوم در استرالیا»، خبرگزاری ابنا.
  16. سوگواری ایام فاطمیه در مرکز اسلامی مرکز اسلامی هامبوگ»، خبرگزاری مهر.
  17. «برنامه مراسم عزاداری فاطمیه دوم (۲۰۱۸) در شهرهای مهم اروپادر این ایام، مراسم سوگواری برگزار می‌کنند»، خبرگزاری ابنا.
  18. نگاه کنید به خصیبی، الهدایه الکبری، ۱۴۱۹ق، ص۴۰۸.
  19. خصیبی، الهدایه الکبری، ۱۴۱۹ق، ص۴۰۸.
  20. قاضی عبدالجبار، تثبیت دلائل النبوة، ۱۴۲۷ق، ج۲، ص۵۹۵.