فهرست مناسبتهای شیعه به رویدادهای سال اعم از روزهای شادی، عزا و رخدادهای مهم تاریخی گفته می‌شود که دارای هویت شیعی باشد و از اعتقادات شیعه تلقی گردد. شیعیان در این مناسبت‌ها، جشن گرفته یا به عزاداری می‌پردازند. مناسبت‌ها و روزهای مهم برای شیعه مانند تاریخ موالید و وفیات چهارده معصوم(ع) در بسیاری از کتب تاریخی ذکر شده و در برخی آثار هم مانند کتاب مسار الشیعه اثر شیخ مفید (درگذشت ۴۱۳ق) به‌صورت اختصاصی به روزها، مناسبت‌ها و رخدادهای خاص پرداخته شده است. فهرست این روزها بر اساس تقویم هجری قمری بدین شرح است:
| روز | نوع | رویدادها | توضیحات | |
|---|---|---|---|---|
| ۲ | رخداد | ورود امام حسین(ع) و یارانش به کربلا در سال ۶۱ق | ||
| ۷ | رخداد | جلوگیری از دستیابی اهل بیت امام حسین(ع) به آب به دستور عمر بن سعد | ||
| ۹ | عزا | تاسوعا و شب عاشورا | محاصره حسین بن علی(ع) و یارانش را در کربلا توسط لشکریان ابن سعد امام حسین(ع) شب را از آنان مهلت گرفت تا به عبادت و دعا بپردازد. | |
| ۱۰ | عزا | روز عاشورا | شهادت امام حسین(ع) و یارانش سال ۶۱ق | |
| عزا | شام غریبان | |||
| ۱۱ | رخداد | حرکت دادن اسیران کربلا به سوی کوفه سال ۶۱ق | ||
| ۱۲ | عزا | شهادت امام سجاد(ع) سال ۹۴ یا ۹۵ق | بنا بر قول دیگر شهادت ایشان ۲۵ محرم است. | |
| ۱۹ | رخداد | حرکت اسیران کربلا به سوی شام سال ۶۱ق | ||
| ۲۳ | رخداد | بمب‌گذاری و تخریب حرم عسکریین(ع) در سامراء سال ۱۴۲۷ق | ||
| ۲۵ | عزا | شهادت امام سجاد(ع) سال ۹۴ قمری یا ۹۵ق | بنا بر قول دیگر شهادت ایشان ۱۲ محرم است.[۱][۲] | |
| ۱ | رخداد | ورود اسیران کربلا به همراه سرهای شهدا به شام سال ۶۱ق | ||
| ۳ | شادی | ولادت امام محمد باقر(ع) سال ۵۷ قمری | بنا بر قول دیگر ولادت ایشان ۱ رجب است. | |
| ۵ | عزا | شهادت رقیه دختر امام حسین(ع) سال ۶۱ق | ||
| ۷ | عزا | شهادت امام حسن مجتبی(ع) سال ۵۰قمری | بنا بر قول دیگر شهادت ایشان ۲۸ صفر است. | |
| ۲۰ | عزا | اربعین امام حسین(ع) | ||
| رخداد | زیارت جابر بن عبدالله انصاری از قبر امام حسین(ق) ۶۱ق | |||
| رخداد | ورود اهل بیت امام حسین(ع) به کربلا ۶۱ق | |||
| ۲۵ | رخداد | طلب کاغذ و قلم توسط پیامبر(ص) برای نوشتن وصیت سال ۱۱ق | ||
| ۲۸ | عزا | درگذشت پیامبر(ص) سال ۱۱ق | ||
| عزا | شهادت امام حسن مجتبی(ع) ۵۰ق توسط همسرش جعده | بنا بر قول دیگر شهادت ایشان ۷ صفر است. | ||
| آخر | عزا | شهادت امام رضا(ع) سال ۲۰۳ق توسط مأمون عباسی[۳][۴][۵] | ||
| ۱ | رخداد | لیلة المبیت و آغاز هجرت پیامبر(ص) به مدینه سال ۱۳ بعثت | شبی که پیامبر(ص) از مکه به مدینه هجرت کرد و علی(ع) در بسترش خوابید تا مشرکان متوجه عدم حضور پیامبر نشوند. | |
| رخداد | هجوم به خانه حضرت زهرا(س) سال ۱۱ق | |||
| عزا | شهادت امام حسن عسکری(ع) ۲۶۰ق | بنا بر قول دیگر شهادت ایشان ۸ ربیع‌الاول است. | ||
| ۵ | عزا | درگذشت سکینه دختر امام حسین(ع) سال ۱۱۷ق | ||
| ۸ | عزا | شهادت امام حسن عسکری(ع) سال ۲۶۰ق | بنا بر قول دیگر شهادت ایشان ۱ ربیع‌الاول است. | |
| ۹ | شادی | آغاز امامت امام زمان(عج) | ||
| ۱۰ | شادی | ازدواج پیامبر(ص) و خدیجه، در ۲۵ عام الفیل | ||
| ۱۲ | شادی | ولادت پیامبر(ص) در عام‌الفیل، طبق نظر اهل سنت | آغاز هفته وحدت | |
| رخداد | ورود پیامبر(ص) به مدینه سال ۱ قمری | |||
| ۱۴ | شادی | درگذشت یزید بن معاویه سال ۶۴ قمری | ||
| ۱۷ | شادی | ولادت پیامبر(ص) در عام الفیل، طبق نظر شیعه | ||
| شادی | ولادت امام جعفر صادق(ع) سال ۸۳ قمری | |||
| ۲۳ | شادی | ورود حضرت معصومه(س) به قم سال ۲۰۱ قمری | ||
| ۲۳ | رخداد | صلح امام حسن(ع) با معاویه سال ۴۱ق.[۶][۷] | ||
| ۱ | عزا | شهادت امام باقر(ع) سال ۱۱۴ق | بنا بر قول دیگر شهادت ایشان ۷ ذی‌الحجه است. | |
| ۴ | شادی | ولادت حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) سال ۱۷۳ق | ||
| ۸ | شادی | ولادت امام حسن عسکری(ع) سال ۲۳۲ق | ||
| ۱۰ | عزا | درگذشت حضرت فاطمه معصومه(س) سال ۲۰۱ق | ||
| ۱۴ | رخداد | قیام مختار ثقفی سال ۶۶ق.[۸][۹] | ||
| ۵ | شادی | ولادت حضرت زینب کبری(س) سال ۵ق | ||
| ۱۳ | عزا | شهادت حضرت فاطمه زهرا(س) سال ۱۱ق | بنا بر قول دیگر شهادت ایشان ۳ جمادی‌الثانی است. | |
| ۱۵ | شادی | ولادت امام سجاد(ع) در سال ۳۸ق | بنا بر قول دیگر ولادت ایشان ۵ شعبان است. | |
| ۲۵ | رخداد | شروع جنگ در قیام توابین سال ۶۵ق | ||
| ۲۷ | رخداد | درگذشت عبدالمطلب در ۸ عام‌الفیل.[۱۰][۱۱] | ||
| ۳ | عزا | شهادت حضرت فاطمه زهرا(س) سال ۱۱ق | بنا بر قول دیگر شهادت ایشان ۱۳ جمادی‌الاول است. | |
| ۱۳ | عزا | درگذشت ام البنین، همسرِ امام علی(ع) و مادرِ عباس بن علی(ع) سال ۶۴ق | ||
| ۱۵ | رخداد | وقوع جنگ جمل سال ۳۶ق | این جنگ بین ناکثین(بیعت شکنان) و سپاهیان امام علی(ع) در اطراف بصره و به رهبری عایشه همسر پیامبر اسلام(ص)، و طلحه و زبیر در مقابل امام علی(ع) آغاز شد و با پیروزی حضرت علی(ع) و کشته‌شدن طلحه و زبیر به پایان رسید. | |
| ۱۹ | رخداد | ازدواج عبدالله بن عبدالمطلب با آمنه، والدین رسول خدا(ص) | ||
| ۲۰ | شادی | ولادت حضرت فاطمه زهرا(س) سال ۵ بعثت | ||
| ۲۱ | عزا | درگذشت ام کلثوم دختر علی بن ابیطالب(ع) سال ۵۰ق/پس از ۶۱ق/پس از ۷۳ق | ||
| ۲۲ | رخداد | درگذشت ابوبکر سال ۱۳ق | ||
| ۲۶ | عزا | شهادت امام هادی(ع) سال ۲۵۴ق | بنا بر قول دیگر شهادت ایشان ۳ رجب است. | |
| ۲۷ | عزا | شهادت علی بن محمد باقر(ع) سال ۱۱۶ق.[۱۲][۱۳] | ||
| ۱ | شادی | ولادت امام باقر(ع) سال ۵۷ق | بنا بر قول دیگر ولادت ایشان ۳ صفر است. | |
| ۲ | شادی | ولادت امام هادی(ع) سال ۲۱۲ق | بنا بر قول دیگر ولادت ایشان ۱۵ ذی‌الحجه است. | |
| ۳ | عزا | شهادت امام هادی(ع) سال ۲۵۴ق | بنا بر قول دیگر شهادت ایشان ۲۶ جمادی‌الثانی است. | |
| ۷ | عزا | شهادت امام کاظم(ع) سال ۱۸۳ق | بنا بر قول دیگر شهادت ایشان ۲۵ رجب است. | |
| ۱۰ | شادی | ولادت حضرت علی‌اصغر(ع) سال ۶۰ق | ||
| شادی | ولادت امام جواد(ع) سال ۱۹۵ق | بنا بر قول دیگر ولادت ایشان ۱۵ رمضان است. | ||
| ۱۳ | شادی | ولادت امیرالمؤمنین علی(ع) سال ۳۰ عام الفیل | ||
| ۱۳و۱۴و۱۵ | رخداد | ایام البیض ماه رجب | به روزهای سیزدهم، چهاردهم و پانزدهم ماه قمری گفته می‌شود. در روایات برای روزۀ این ایام تاکید زیادی وجود دارد. نزد شیعیان، ایام البیض ماه رجب و در مرتبه بعد، شعبان و رمضان، از اهمیتی ویژه برخوردار است. | |
| ۱۵ | عزا | درگذشت حضرت زینب کبری(س) سال ۶۲ق | ||
| عزا | شهادت امام صادق(ع) سال ۱۴۸ق | بنا بر قول دیگر شهادت ایشان ۲۵ شوال است. | ||
| ۲۵ | عزا | شهادت امام کاظم(ع) سال ۱۸۳ق | بنا بر قول دیگر شهادت ایشان ۷ رجب است. | |
| ۲۶ | عزا | درگذشت ابوطالب(ع) سال۱۰ بعثت | بنا بر قول دیگر درگذشت ایشان ۱ ذیقعده است. | |
| ۲۷ | شادی | بعثت پیامبر اسلام(ص) | ||
| ۲۸ | رخداد | حرکت امام حسین(ع) از مدینه به سوی مکه سال ۶۰ق | ||
| ۲۹ | عزا | درگذشت حضرت خدیجه(س) همسر پیامبر(ص) ۳ سال قبل از هجرت | بنا بر قول دیگر درگذشت ایشان ۱۰ رمضان است.[۱۴][۱۵] | |
| ۳ | شادی | ولادت امام حسین(ع) سال ۳ق | ||
| ۴ | شادی | ولادت حضرت ابوالفضل العباس(ع) سال ۲۶ق | ||
| ۵ | شادی | ولادت امام سجاد(ع) سال ۳۸ ق | بنا بر قول دیگر ولادت ایشان ۱۵ جمادی‌الاول است. | |
| ۱۱ | شادی | ولادت حضرت علی‌اکبر(ع) سال ۳۳ق | ||
| ۱۵ | شادی | ولادت امام مهدی(ع) سال ۲۵۵ق.[۱۶][۱۷] | ||
| ۷ | رخداد | ولیعهد شدن امام رضا(ع) در ۲۰۱ق برای مأمون خلیفه عباسی و ضرب سکه به نام حضرت.[۱۸] | بنا بر قول دیگر ولایتعهدی در پنجم[۱۹] و یا دوم رمضان[۲۰] انجام شد. | |
| ۱۰ | عزا | درگذشت حضرت خدیجه(س) سال ۱۰ بعثت | بنا بر قول دیگر درگذشت ایشان ۲۹ رجب است. | |
| ۱۵ | شادی | ولادت امام حسن مجتبی(ع) سال ۳ق | ||
| ۱۷ | رخداد | معراج پیامبر(ص) سال ۵ بعثت | ||
| ۱۸ | رخداد | شب قدر | یکی از احتمالات شب قدر، شب نوزدهم رمضان است. | |
| ۱۹ | عزا | ضربت‌خوردن امیرالمومنین علی(ع) به دست ابن ملجم مرادی سال ۴۰ق | ||
| ۲۰ | رخداد | شب قدر | یکی از احتمالات شب قدر، شب بیست و یکم رمضان است. | |
| ۲۱ | عزا | شهادت امام علی(ع) سال ۴۰ق | ||
| ۲۲ | رخداد | شب قدر | یکی از احتمالات شب قدر، شب بیست و سوم رمضان است.[۲۱][۲۲] | |
| ۱ | شادی | عید فطر | ||
| ۵ | رخداد | ورود مسلم بن عقیل به کوفه سال ۶۰ق | ||
| ۷ | رخداد | شهادت حمزة بن عبدالمطلب سال ۳ق | ||
| ۸ | عزا | تخریب بقیع به‌دست وهابیون سال ۱۳۴۴ق | ||
| ۱۵ | رخداد | معجزه رد الشمس برای حضرت علی(ع) سال ۷ق | ||
| عزا | درگذشت حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) سال ۲۵۲ق | |||
| ۲۵ | عزا | شهادت امام صادق(ع) سال ۱۴۸ق.[۲۳][۲۴] | ||
| ۱ | رخداد | درگذشت ابوطالب سال ۱۰ بعثت | بنا بر قول دیگر درگذشت ایشان ۲۶ رجب است. | |
| شادی | ولادت حضرت معصومه(س) سال ۱۷۳ق | |||
| ۱۱ | شادی | ولادت امام رضا(ع) سال ۱۴۸ق | ||
| ۲۵ | رخداد | روز دحوالارض | ||
| ۲۹ | عزا | شهادت امام جواد(ع) به دستور معتصم عباسی سال ۲۲۰ق.[۲۵][۲۶] | ||
| ۱ | شادی | ازدواج امام علی(ع) و حضرت فاطمه(س) سال ۲ق | ||
| ۷ | عزا | شهادت امام باقر(ع) سال ۱۱۴ق | ||
| ۸ | رخداد | حرکت امام حسین(ع) از مکه به سمت کربلا | ||
| ۹ | رخداد | روز عرفه | ||
| عزا | شهادت مسلم بن عقیل و هانی بن عروه در کوفه سال ۶۰ق | |||
| ۱۰ | شادی | عید قربان | ||
| ۱۴ | رخداد | بخشیدن فدک به حضرت زهرا(س) توسط پیامبر(ص) پس از نزول آیه فیء سال ۷ق | ||
| ۱۵ | شادی | ولادت امام هادی(ع) سال ۲۱۲ق | بنا بر قول دیگر ولادت ایشان ۲ رجب است. | |
| ۱۸ | شادی | عید غدیر سال ۱۰ق | ||
| رخداد | قتل عثمان سال ۳۵ق | |||
| ۲۴ | رخداد | روز مباهله پیامبر(ص) با مسیحیان نجران سال ۹ق | ||
| ۲۹ | رخداد | درگذشت عمر بن خطاب سال ۲۳ق.[۲۷][۲۸] | ||
پانویس
- ↑ مفید، مسارالشیعه، ۱۴۱۳ق، ص۴۳-۴۵.
- ↑ حوادث و مناسبتهای مهم، ص۲۵.
- ↑ مفید، مسارالشیعه، ۱۴۱۳ق، ص۴۶و۴۷.
- ↑ حوادث و مناسبتهای مهم، ص۲۵.
- ↑ حوادث و مناسبتهای مهم، ص۲۵.
- ↑ مفید، مسارالشیعه، ۱۴۱۳ق، ص۴۸-۵۱.
- ↑ حوادث و مناسبتهای مهم، ص۲۴.
- ↑ مفید، مسارالشیعه، ۱۴۱۳ق، ص۵۲.
- ↑ حوادث و مناسبتهای مهم، مجله پاسدار اسلام، ۱۳۶۱ش، شماره ۱۵، ص۳۳.
- ↑ مفید، مسارالشیعه، ۱۴۱۳ق، ص۵۳.
- ↑ حوادث و مناسبتهای مهم، مجله پاسدار اسلام، ۱۳۶۱ش، شماره ۱۳، ص۲۴.
- ↑ مفید، مسارالشیعه، ۱۴۱۳ق، ص۵۴و۵۵.
- ↑ حوادث و مناسبتهای مهم، مجله پاسدار اسلام، ۱۳۶۲ش، شماره ۱۶، ص۲۱.
- ↑ مفید، مسارالشیعه، ۱۴۱۳ق، ص۵۶-۶۰.
- ↑ حوادث و مناسبتهای مهم، مجله پاسدار اسلام، ۱۳۶۲ش، شماره ۱۷، ص۵۰.
- ↑ مفید، مسارالشیعه، ۱۴۱۳ق، ص۶۱-۶۳.
- ↑ حوادث و مناسبتهای مهم، مجله پاسدار اسلام، ۱۳۶۲ش، شماره ۱۷، ص۵۰.
- ↑ یعقوبی، تاریخ یعقوبی، دار صادر، ج۲، ص۴۴۸.
- ↑ شیخ صدوق، عیون اخبار الرضا(ع)، ۱۳۷۸ق، ج۲، ص۲۴۵.
- ↑ طبری، تاریخ طبری، ۱۳۸۷ق، ج۸، ص۵۵۴.
- ↑ مفید، مسارالشیعه، ۱۴۱۳ق، ص۲۰-۲۸.
- ↑ حوادث و مناسبتهای مهم، مجله پاسدار اسلام، ۱۳۶۲ش، شماره ۱۸، ص۲۱.
- ↑ مفید، مسارالشیعه، ۱۴۱۳ق، ص۲۹-۳۳.
- ↑ حوادث و مناسبتهای مهم، مجله پاسدار اسلام، ۱۳۶۱ش، شماره ۸، ص۵۳.
- ↑ مفید، مسارالشیعه، ۱۴۱۳ق، ص۳۴و۳۵.
- ↑ حوادث و مناسبتهای مهم، مجله پاسدار اسلام، ۱۳۶۱ش، شماره ۹، ص۴۳.
- ↑ مفید، مسارالشیعه، ۱۴۱۳ق، ص۳۶-۴۲.
- ↑ حوادث و مناسبتهای مهم، مجله پاسدار اسلام، ۱۳۶۱ش، شماره ۱۰، ص۶۰.
یادداشت
منابع
- حوادث و مناسبتهای مهم، مجله پاسدار اسلام، سال‌های ۱۳۶۱ و ۱۳۶۲ش، شماره‌های ۸-۱۸.
- شیخ صدوق، محمد بن علی، عیون اخبار الرضا(ع)، تهران، نشر جهان، ۱۳۷۸ق.
- طبری، محمد بن جریر، تاریخ الطبری، بیروت، دار التراث، ۱۳۸۷ق.
- مفید، محمد بن نعمان، مسارالشیعه، قم، کنگره شیخ مفید، ۱۴۱۳ق.
- یعقوبی، احمد بن ابی‌یعقوب، تاریخ الیعقوبی، بیروت، دار صادر، بی‌تا.