دهه محرم: تفاوت میان نسخه‌ها
جز ←منابع |
imported>M.r.seifi اصلاح پاورقی و منابع |
||
| خط ۳: | خط ۳: | ||
==نام‌گذاری روزهای دهه محرم== | ==نام‌گذاری روزهای دهه محرم== | ||
در بسیاری از مناطق شیعه‌نشین هر روز و شب محرم را به نام یکی از شهیدان کربلا عزاداری می‌کنند و [[روضه خوانی|روضه‌ای]] مناسب آن شخصیت می‌خوانند. به گفته نویسندگان [[فرهنگ سوگ شیعی (کتاب)|فرهنگ سوگ شیعی]] این نام‌گذاری مستند دینی ندارد و ریشه تاریخی آن نیز مشخص نیست و در مناطق مختلف هم ترتیب متفاوتی دارد.<ref>مظاهری، فرهنگ سوگ شیعی، ص۲۲۹-۲۳۰، هادی‌منش، هودج خون، ص۶۷-۶۸</ref> | در بسیاری از مناطق شیعه‌نشین هر روز و شب محرم را به نام یکی از شهیدان کربلا عزاداری می‌کنند و [[روضه خوانی|روضه‌ای]] مناسب آن شخصیت می‌خوانند. به گفته نویسندگان [[فرهنگ سوگ شیعی (کتاب)|فرهنگ سوگ شیعی]] این نام‌گذاری مستند دینی ندارد و ریشه تاریخی آن نیز مشخص نیست و در مناطق مختلف هم ترتیب متفاوتی دارد.<ref>مظاهری، فرهنگ سوگ شیعی، ۱۳۹۵ش، ص۲۲۹-۲۳۰، هادی‌منش، هودج خون، ۱۳۸۰ش، ص۶۷-۶۸</ref> | ||
=== اسامی روزهای دهه محرم === | === اسامی روزهای دهه محرم === | ||
| خط ۱۴: | خط ۱۴: | ||
#شب و روز هفتم: علی اصغر و در برخی مناطق حضرت ابوالفضل(ع) | #شب و روز هفتم: علی اصغر و در برخی مناطق حضرت ابوالفضل(ع) | ||
#شب و روز هشتم: [[حضرت علی اکبر علیه السلام|علی اکبر]] | #شب و روز هشتم: [[حضرت علی اکبر علیه السلام|علی اکبر]] | ||
#شب و روز نهم: روز نهم [[تاسوعا]] است و روضه [[حضرت عباس علیه‌السلام|حضرت ابوالفضل(ع)]] (عباس بن علی) خوانده می‌شود.<ref>فربد، کتاب ایران (سوگواری‌های مذهبی در ایران)، ص۱۳۵</ref> | #شب و روز نهم: روز نهم [[تاسوعا]] است و روضه [[حضرت عباس علیه‌السلام|حضرت ابوالفضل(ع)]] (عباس بن علی) خوانده می‌شود.<ref>فربد، کتاب ایران (سوگواری‌های مذهبی در ایران)، ۱۳۸۵ش، ص۱۳۵.</ref> | ||
#شب و روز دهم: روز دهم [[روز عاشورا]] که روضه‌های مربوط به شخص امام حسین(ع) خوانده می‌شود.<ref>مظاهری، فرهنگ سوگ شیعی، ص۲۲۹-۲۳۰، هادی‌منش، هودج خون، ص۶۷-۶۸</ref> | #شب و روز دهم: روز دهم [[روز عاشورا]] که روضه‌های مربوط به شخص امام حسین(ع) خوانده می‌شود.<ref>مظاهری، فرهنگ سوگ شیعی، ۱۳۹۵ش، ص۲۲۹-۲۳۰، هادی‌منش، هودج خون، ۱۳۸۰ش، ص۶۷-۶۸</ref> | ||
:::* شام روز دهم: [[شام غریبان]]، روضه [[حضرت زینب سلام الله علیها|حضرت زینب(ع)]]. معمولا در مراسم شام غریبان چراغ‌ها را خاموش می‌کنند و با نور اندکی مثل نور شمع عزاداری می‌کنند. در برخی مناطق دسته‌های عزادار، عَلَم و [[کتل]] برنمی‌دارند و [[زنجیر زنی|زنجیر]] و سینه نمی‌زنند.<ref>رجوع کنید به: رضایی، بیرجندنامه، ص۴۷۶-۴۷۷</ref> | :::* شام روز دهم: [[شام غریبان]]، روضه [[حضرت زینب سلام الله علیها|حضرت زینب(ع)]]. معمولا در مراسم شام غریبان چراغ‌ها را خاموش می‌کنند و با نور اندکی مثل نور شمع عزاداری می‌کنند. در برخی مناطق دسته‌های عزادار، عَلَم و [[کتل]] برنمی‌دارند و [[زنجیر زنی|زنجیر]] و سینه نمی‌زنند.<ref>رجوع کنید به: رضایی، بیرجندنامه، ۱۳۸۱ش، ص۴۷۶-۴۷۷</ref> | ||
=== شیر خوارگان حسینی=== | === شیر خوارگان حسینی=== | ||
| خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
#شب و روز یازدهم: حرکت کاروان [[اسیران کربلا]] از [[کربلا]] به [[کوفه]] یا روضه حضرت زینب(س) | #شب و روز یازدهم: حرکت کاروان [[اسیران کربلا]] از [[کربلا]] به [[کوفه]] یا روضه حضرت زینب(س) | ||
#شب و روز دوازدهم: ورود کاروان اسیران کربلا به کوفه، یا روضه [[امام سجاد(ع)]] | #شب و روز دوازدهم: ورود کاروان اسیران کربلا به کوفه، یا روضه [[امام سجاد(ع)]] | ||
# شب و روز سیزدهم: حضرت زهرا(س)، کاروان اسرا و وقایع کوفه و مسیر شام<ref>مظاهری، فرهنگ سوگ شیعی، ص۲۲۹-۲۳۰</ref> | # شب و روز سیزدهم: حضرت زهرا(س)، کاروان اسرا و وقایع کوفه و مسیر شام<ref>مظاهری، فرهنگ سوگ شیعی، ۱۳۹۵ش، ص۲۲۹-۲۳۰.</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس۲}} | {{پانویس۲}} | ||
| خط ۳۱: | خط ۳۱: | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
* رضایی، جمال، بیرجندنامه، بیرجند درآغاز سده چهاردهم خورشیدی، تهران، هیرمند، ۱۳۸۱ش. | * رضایی، جمال، بیرجندنامه، بیرجند درآغاز سده چهاردهم خورشیدی، تهران، هیرمند، ۱۳۸۱ش. | ||
* فربد، محمدصادق، کتاب ایران (سوگواری‌های مذهبی در ایران)، انتشارات بین المللی الهدی، | * فربد، محمدصادق، کتاب ایران (سوگواری‌های مذهبی در ایران)، تهران، انتشارات بین المللی الهدی، ۱۳۸۵ش. | ||
* مظاهری، محسن‌حسام، فرهنگ سوگ شیعی، نشر خیمه، | * مظاهری، محسن‌حسام، فرهنگ سوگ شیعی، تهران، نشر خیمه، ۱۳۹۵ش. | ||
* هادی‌منش، ابوالفضل، هودج خون، مرکز پژوهش‌های اسلامی صدا و سیما، | * هادی‌منش، ابوالفضل، هودج خون، قم، مرکز پژوهش‌های اسلامی صدا و سیما، ۱۳۸۰ش. | ||
{{عزاداری محرم}} | {{عزاداری محرم}} | ||
نسخهٔ ۱۶ سپتامبر ۲۰۱۷، ساعت ۱۵:۲۲
| سوگواری محرم | |
|---|---|
 تابلوی عصر عاشورا یکی از آثار نگارگری محمود فرشچیان | |
| رویدادها | |
| نامه‌های کوفیان به امام حسین(ع) • نامه امام حسین(ع) به اشراف بصره • روز عاشورا • واقعه کربلا • واقعه عاشورا (از نگاه آمار) • روزشمار واقعه عاشورا • اسیران کربلا | |
| افراد | |
| امام حسین(ع) • علی اکبر • علی‌اصغر • عباس بن علی • حضرت زینب(س) • سکینه بنت حسین • فاطمه دختر امام حسین • مسلم بن عقیل • شهیدان کربلا • اسیران کربلا | |
| جای‌ها | |
| حرم امام حسین(ع) • تل زینبیه • حرم حضرت عباس(ع) • گودال قتلگاه • بین‌الحرمین • نهر علقمه | |
| مناسبت‌ها | |
| تاسوعا • عاشورا • دهه محرم • اربعین • دهه صفر | |
| مراسم | |
| مرثیه‌خوانی • نوحه • تعزیه • روضه • زنجیرزنی • سینه‌زنی • سقاخانه • سنج و دمام • دسته عزاداری • شام غریبان • تشت‌گذاری • نخل‌گردانی • قمه‌زنی • راهپیمایی اربعین • تابوت‌گردانی • مراسم تابوت | |
دَهِه مُحَرَّم روزهای یکم تا دهم ماه محرم، اولین ماه سال هجری قمری است. در این ده روز شیعیان به مناسبت شهادت امام حسین(ع) و سایر شهیدان واقعه کربلا سوگواری می‌کنند.
نام‌گذاری روزهای دهه محرم
در بسیاری از مناطق شیعه‌نشین هر روز و شب محرم را به نام یکی از شهیدان کربلا عزاداری می‌کنند و روضه‌ای مناسب آن شخصیت می‌خوانند. به گفته نویسندگان فرهنگ سوگ شیعی این نام‌گذاری مستند دینی ندارد و ریشه تاریخی آن نیز مشخص نیست و در مناطق مختلف هم ترتیب متفاوتی دارد.[۱]
اسامی روزهای دهه محرم
- شب و روز اول: روضه مسلم بن عقیل
- شب و روز دوم: ورود به کربلا
- شب و روز سوم: روضه رقیه دختر امام حسین(ع)
- شب و روز چهارم: فرزندان حضرت زینب(س)، یا حر بن یزید ریاحی، یا طفلان مسلم یا برخی از اصحاب معروف مثل حبیب بن مظاهر، زهیر و...
- شب و روز پنجم: عبدالله بن حسن یا اصحاب امام حسین(ع)
- شب وروز ششم: قاسم بن حسن
- شب و روز هفتم: علی اصغر و در برخی مناطق حضرت ابوالفضل(ع)
- شب و روز هشتم: علی اکبر
- شب و روز نهم: روز نهم تاسوعا است و روضه حضرت ابوالفضل(ع) (عباس بن علی) خوانده می‌شود.[۲]
- شب و روز دهم: روز دهم روز عاشورا که روضه‌های مربوط به شخص امام حسین(ع) خوانده می‌شود.[۳]
- شام روز دهم: شام غریبان، روضه حضرت زینب(ع). معمولا در مراسم شام غریبان چراغ‌ها را خاموش می‌کنند و با نور اندکی مثل نور شمع عزاداری می‌کنند. در برخی مناطق دسته‌های عزادار، عَلَم و کتل برنمی‌دارند و زنجیر و سینه نمی‌زنند.[۴]
شیر خوارگان حسینی
از سال ۱۳۸۲ شمسی مراسمی با نام همایش شیرخوارگان حسینی و با هدف بزرگداشت علی اصغر(ع) فرزند امام حسین(ع) که در شیرخوارگی به شهادت رسیده است برگزار می‌شود. زمان این مراسم اولین جمعه ماه محرم است. این مراسم نخستین بار در تهران برگزار شد. در سال‌های اخیر این همایش در کشورهای شیعه‌نشین دیگر نیز تشکیل می‌شود. حاضران این مراسم زنان هستند و کودکان خردسال خود را نیز به همراه می‌برند.[۵] [۶] [۷]
روزهای بعد از دهه
- شب و روز یازدهم: حرکت کاروان اسیران کربلا از کربلا به کوفه یا روضه حضرت زینب(س)
- شب و روز دوازدهم: ورود کاروان اسیران کربلا به کوفه، یا روضه امام سجاد(ع)
- شب و روز سیزدهم: حضرت زهرا(س)، کاروان اسرا و وقایع کوفه و مسیر شام[۸]
پانویس
الگوی پانویس غیرفعال شده است. لطفا از الگوی پانوشت استفاده شود
منابع
- رضایی، جمال، بیرجندنامه، بیرجند درآغاز سده چهاردهم خورشیدی، تهران، هیرمند، ۱۳۸۱ش.
- فربد، محمدصادق، کتاب ایران (سوگواری‌های مذهبی در ایران)، تهران، انتشارات بین المللی الهدی، ۱۳۸۵ش.
- مظاهری، محسن‌حسام، فرهنگ سوگ شیعی، تهران، نشر خیمه، ۱۳۹۵ش.
- هادی‌منش، ابوالفضل، هودج خون، قم، مرکز پژوهش‌های اسلامی صدا و سیما، ۱۳۸۰ش.
| سنت‌ها و مراسم‌ها | فهرست آیین‌های عاشورایی • سیاه‌پوشی • تشت‌گذاری • زنجیرزنی • سینه‌زنی • سنج و دمام • مرثیه‌خوانی • نوحه‌خوانی • دسته عزاداری • هیئت عزاداری • تعزیه‌خوانی • روضه‌خوانی • مقتل‌خوانی • قمه‌زنی • نخل‌گردانی • تابوت‌گردانی • مراسم‌تابوت • مشعل‌گردانی • حسی • گِل‌مالی • شاخسِی واخسِی • همایش شیرخوارگان • پیاده‌روی اربعین • خیمه‌سوزان • چاووش‌خوانی • عَلَم‌کشی • چهل منبر • یزله‌خوانی • عزاداری طویریج • پرده‌خوانی • یوم‌الحسین • جاماندگان اربعین • یوم العباس • کفن‌پوشی |  |
|---|---|---|
| روضه‌ها | ||
| تعزیه‌ها | ||
| مناسبت‌ها | ||
| مکان‌ها | کربلا • حرم امام حسین(ع) • حرم حضرت عباس(ع) • بین‌الحرمین • تل زینبیه • گودال قتلگاه • کف‌العباس • خرابه شام • خیمه‌گاه • فرات • غاضریه • نهر علقمه • نینوا • حسینیه • تکیه • سقاخانه • امام‌باره • حسینی‌دالان • بازار شام | |
| کتاب‌ها | ||
| آداب | ||
| مرثیه‌ها | ||
| وابسته | سوگواری • مقتل • توغ • زیارت عاشورا • تحریفات عاشورا • ادبیات عاشورایی • موکب • لعن یزید • گریه بر حسین(ع) • حدیث ریان بن شبیب • پیرغلام اهل‌بیت • فقه عزاداری | |
- ↑ مظاهری، فرهنگ سوگ شیعی، ۱۳۹۵ش، ص۲۲۹-۲۳۰، هادی‌منش، هودج خون، ۱۳۸۰ش، ص۶۷-۶۸
- ↑ فربد، کتاب ایران (سوگواری‌های مذهبی در ایران)، ۱۳۸۵ش، ص۱۳۵.
- ↑ مظاهری، فرهنگ سوگ شیعی، ۱۳۹۵ش، ص۲۲۹-۲۳۰، هادی‌منش، هودج خون، ۱۳۸۰ش، ص۶۷-۶۸
- ↑ رجوع کنید به: رضایی، بیرجندنامه، ۱۳۸۱ش، ص۴۷۶-۴۷۷
- ↑ شرح مراسم
- ↑ پیشینیه اجرایی مراسم
- ↑ همایش شیرخوارگان حسینی(ع) برگزار شد
- ↑ مظاهری، فرهنگ سوگ شیعی، ۱۳۹۵ش، ص۲۲۹-۲۳۰.