زعفر جنی: تفاوت میان نسخه‌ها
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
{{ب|منم کمینه غلام تو زعفر جنّی|بپای بوس تو اینک رسید لشکر جنّی}} | {{ب|منم کمینه غلام تو زعفر جنّی|بپای بوس تو اینک رسید لشکر جنّی}} | ||
{{ب|چو یاری تو نکرد آدمی اجازه یاری|بده به جنّی و منّت گذار بر سر جنّی}} | {{ب|چو یاری تو نکرد آدمی اجازه یاری|بده به جنّی و منّت گذار بر سر جنّی}} | ||
{{پایان}} | {{پایان شعر}} | ||
===مراسمهای دیگر=== | ===مراسمهای دیگر=== | ||
در بعضی مناطق مازندران، عده‌ای در شب عاشورا خود را شبیه جن‌ها می‌کنند و سر و روی خود را با پارچه‌های سیاه می‌پوشانند. بعد وارد تکیه‌ها و حسینیه‌ها شده و به‌گونه خاصی ذکر «حسین» می‌گویند.<ref>[http://daftarmags.ir/Journal/Text/Maaref/Article/index.aspx?JournalNumber=121&ArticleNumber=39822 پرتال نشریات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم]</ref> | در بعضی مناطق مازندران، عده‌ای در شب عاشورا خود را شبیه جن‌ها می‌کنند و سر و روی خود را با پارچه‌های سیاه می‌پوشانند. بعد وارد تکیه‌ها و حسینیه‌ها شده و به‌گونه خاصی ذکر «حسین» می‌گویند.<ref>[http://daftarmags.ir/Journal/Text/Maaref/Article/index.aspx?JournalNumber=121&ArticleNumber=39822 پرتال نشریات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم]</ref> | ||
نسخهٔ ۲۱ ژانویهٔ ۲۰۱۸، ساعت ۱۰:۵۱
._%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D9%84%D9%88%DB%8C_%DA%A9%D8%A7%D8%B4%DB%8C%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D8%AA%DA%A9%DB%8C%D9%87_%D9%85%D8%B9%D8%A7%D9%88%D9%86_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%DA%A9.jpg)
زَعْفَر یا جعفر جِنّی در بعضی باورها رییس گروه جنیان در زمان واقعه عاشورا بوده است. بنابر بعضی نقل‌ها وی به امام حسین(ع) پیشنهاد کمک داده ولی امام قبول نکرده است.
داستان زعفر جنی و حضور او در کربلا از مطالب چالش‌برانگیز تاریخ عاشورا است که البته در منابع معتبر شیعی اثری از آن یافت نمی‌شود. ملاحسین واعظ کاشفی در کتاب روضة الشهدا داستانی مفصل درباره او نقل می‌کند و در مقابل، مرتضی مطهری آن را از تحریفات عاشورا دانسته و ناشی از داستان‌پردازی کاشفی می‌داند.
در فرهنگ عامیانه برخی مناطق ایران، از زعفر جنی یاد می‌شود و در مراسم‌هایی چون تعزیه به تصویر کشیده می‌شود. از حضور زعفر در کربلا تصاویری نیز نقاشی شده است که یکی از آن‌ها کاشی‌کاری تکیه معاون‌الملک کرمانشاه است.
در منابع شیعی
قضیه زعفر جنی و حضور وی در واقعه عاشورا در هیچ یک از منابع معتبر شیعه و تاریخ اسلام وجود ندارد.[۱] تنها نقل موجود درباره امام حسین(ع) و اجنه روایت مجلسی در کتاب بحارالانوار به نقل از شیخ مفیداز امام صادق(ع) است که به ملاقات عده‌ای از ملائکه و جن با امام حسین(ع) هنگام خروج از مدینه اشاره می‌کند و می‌افزاید که این عده به امام پیشنهاد یاری دادند ولی امام نپذیرفت. البته در این روایت نام، زمان ومکان خاصی ذکر نشده است.[۲]
برخی محققان مانند میرزا حسین نوری[۳]و مرتضی مطهری[۴] قضیه زعفر جنی را از خرافات و تحریفات وارد شده در تاریخ عاشورا به شمار آورند.
کتاب روضة الشهدا از زعفر جنی نام برده و مشخصات ظاهری وی را توصیف می‌کند
، به جریان حضورش در کربلا و رد پیشنهاد یاری وی توسط امام حسین(ع) اشاره می‌نماید.[۵] به همین سبب نویسنده این کتاب را اولین نقل کننده و خالق این داستان می‌دانند.[۶]
رابطه با آیت‌الله بروجردی
در میان برخی افراد، جریانات بسیاری، پیرامون رابطه آیت‌الله بروجردی با زعفر جنی شهرت یافته است. به خصوص در رابطه با وقایع مرگ زعفر و و برگزاری مراسم ختم وی توسط این مرجع شیعه، حواشی مختلفی ذکر می‌شود. بنابر تحقیقات انجام‌شده، این مطالب سند مشخصی نداشته و در کتاب‌ها و خاطرات مربوط به شرح‌حال زندگی آیت‌الله بروجردی، مطلبی درباره آن وجود ندارد.[۷]
با توجه به نبود دلیل معتبر درباره آیت‌الله بروجردی و زعفر به نظر می‌رسد؛ در نقل‌های عامیانه درباره این موضوع اشتباهی بین این مرجع مشهور و مولفی هم‌نام وی، صورت گرفته است. سید علی‌اصغر شفیع جابلقی بروجردی (متوفی ۱۳۱۳ش) از عالمان بروجرد و صاحب کتاب طرائف المقال در این اثر به زعفر جنی اشاره کرده و به نقل از یکی از اساتید خود که وی را مورد وثوق و اطمینان توصیف می‌کند؛ جریان حضور زعفر در کربلا را حکایت می‌نماید.[۸]
به نظر تشابه اسمی سیدعلی اصغر جابلقی با آیت‌الله بروجردی موجب گردیده که ناقلان داستان دچار اشتباه شده و تأییدات مربوط به جریانات زعفر جنی به این مرجع شیعه نسبت داده شود.
تعزیه زعفر
تعزیه زعفر جنی معمولا در ظهر عاشورا و به عنوان بخشی از تعزیه شهادت امام حسین(ع) اجرا می‌شود. البته در برخی مناطق به عنوان نمایشی مستقل نیز شکل می‌گیرد.غالبا دراین تعزیه با وزش باد گروه جنّیان نزدامام حسین(ع) آمده وآمادگی خود را مبنی برکمک به امام حسین(ع) اعلام می‌دارند ولی امام حسین(ع) پیشنهاد آن‌ها را قبول نمی‌کند. اجرای این تعزیه هنوز در بسیاری از شهرهای ایران مرسوم است. با مطالعه نسخههای تعزیه زعفر جنی، به نظر می‌رسد که عمده منبع و سندیت این نمایش نیز همان کتاب روضة الشهداء است. وزش باد در آغاز نمایش و گفتگوهای امام(ع) و زعفر در این نسخه‌ها شباهت بسیاری به گفتار کاشفی در کتاب روضه دارد؛ به عنوان نمونه این ابیات از نسخه‌ای از این تعزیه گویای مطلب است:
الگو:ب الگو:ب الگو:ب الگو:پایان شعر
مراسمهای دیگر
در بعضی مناطق مازندران، عده‌ای در شب عاشورا خود را شبیه جن‌ها می‌کنند و سر و روی خود را با پارچه‌های سیاه می‌پوشانند. بعد وارد تکیه‌ها و حسینیه‌ها شده و به‌گونه خاصی ذکر «حسین» می‌گویند.[۹]
جستارهای وابسته
پانویس
منابع
- جابلقی بروجردی، سید علی‌اصغر، طرائف المقال فی معرفة طبقات الرواة، تحقیق: سید مهدی رجائی، قم، مکتبة آیة الله العظمی المرعشی النجفی العامة ۱۴۱۰ ق.
- کاشفی، حسین بن علی، روضة الشهداء، قم، نوید اسلام، ۱۳۸۲ش.
- مجلسی، محمّد باقر، بحار الانوار، مؤسسة الوفاء،۱۴۰۳ق.
- مطهری، مرتضی، حماسه حسینی، قم، صدرا، ۱۳۷۹ش.
- نوری، میرزا حسین، لؤلؤ و مرجان، تهران، نشر آفاق، ۱۳۸۸ش.
- ↑ نوری، میرزا حسین، لؤلؤ و مرجان، ص۲۵۲
- ↑ مجلسی، بحار الانوار، ج ۴۴، ص۳۳۰، (الوفا، ۱۴۰۳).
- ↑ نوری، میرزا حسین، لؤلؤ و مرجان، ص۲۵۲.
- ↑ مطهری، مرتضی،حماسه حسینی،ج۱،ص۸۷.
- ↑ کاشفی، حسین بن علی، روضة الشهداء، ص۴۳۱-۴۳۲.
- ↑ نوری، میرزا حسین، لؤلؤ و مرجان، ص۲۵۲.
- ↑ مرکز ملی پاسخ‌گویی به سؤالات دینی
- ↑ بروجردی، سید علی طرائف المقال، ج ۲،ص۶۷۹.
- ↑ پرتال نشریات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم