Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۶٬۰۷۱
ویرایش
زعفر جنی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (←تعزیه زعفر) |
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
[[پرونده:آمدن زعفر جنی به یاری امام حسین(ع). تابلوی کاشیکاری در تکیه معاون الملک.jpg|250px|بندانگشتی|نقش کاشیکاری از حضور زعفر جنی در [[کربلا]]؛ تکیه معاون الملک]] | [[پرونده:آمدن زعفر جنی به یاری امام حسین(ع). تابلوی کاشیکاری در تکیه معاون الملک.jpg|250px|بندانگشتی|نقش کاشیکاری از حضور زعفر جنی در [[کربلا]]؛ تکیه معاون الملک]] | ||
'''زَعْفَر''' یا '''جعفر''' جِنّی در بعضی باورها رییس گروه [[جن|جنیان]] در زمان [[واقعه عاشورا]] بوده است. بنابر بعضی نقل‌ها وی به [[امام حسین (ع)]] پیشنهاد کمک داده ولی امام قبول نکرده است.{{سخ}} | '''زَعْفَر''' یا '''جعفر''' جِنّی در بعضی باورها رییس گروه [[جن|جنیان]] در زمان [[واقعه عاشورا]] بوده است. بنابر بعضی | ||
{{ واقعه کربلا}} | |||
نقل‌ها وی به [[امام حسین(ع)]] پیشنهاد کمک داده ولی امام قبول نکرده است.{{سخ}} | |||
داستان زعفر جنی و حضور او در [[کربلا]] از مطالب چالش برانگیز تاریخ عاشورا است که البته در منابع معتبر [[شیعی]] اثری از آن یافت نمی‌شود. [[ملاحسین واعظ کاشفی]] در کتاب [[روضة الشهداء (کتاب)|روضة الشهدا]] داستانی مفصل درباره او نقل می‌کند و در مقابل [[مرتضی مطهری]] آن را از [[تحریفات عاشورا]] دانسته و ناشی از داستان‌پردازی کاشفی می‌داند.{{سخ}} | داستان زعفر جنی و حضور او در [[کربلا]] از مطالب چالش برانگیز تاریخ عاشورا است که البته در منابع معتبر [[شیعی]] اثری از آن یافت نمی‌شود. [[ملاحسین واعظ کاشفی]] در کتاب [[روضة الشهداء (کتاب)|روضة الشهدا]] داستانی مفصل درباره او نقل می‌کند و در مقابل [[مرتضی مطهری]] آن را از [[تحریفات عاشورا]] دانسته و ناشی از داستان‌پردازی کاشفی می‌داند.{{سخ}} | ||
در فرهنگ عامیانه برخی مناطق ایران از زعفر جنی یاد می‌شود و در مراسم‌هایی چون [[تعزیه]] به تصویر کشیده | در فرهنگ عامیانه برخی مناطق ایران از زعفر جنی یاد می‌شود و در مراسم‌هایی چون [[تعزیه]] به تصویر کشیده می‌شود. از حضور زعفر در کربلا تصاویری نیز نقاشی شده است که یکی از آن‌ها کاشیکاری [[تکیه معاون‌الملک کرمانشاه]] است. | ||
==در منابع شیعی== | ==در منابع شیعی== | ||
قضیه زعفر جنی و حضور وی در [[واقعه عاشورا]] در هیچ یک از منابع معتبر شیعه و تاریخ اسلام وجود ندارد.<ref> نوری، میرزا حسین، | قضیه زعفر جنی و حضور وی در [[واقعه عاشورا]] در هیچ یک از منابع معتبر شیعه و تاریخ اسلام وجود ندارد.<ref> نوری، میرزا حسین، لؤلؤ و مرجان، ص۲۵۲ </ref> تنها نقل موجود درباره امام حسین(ع) و اجنه روایت مجلسی در کتاب [[بحار الانوار]] به نقل از [[شیخ مفید]]از [[امام صادق(ع)]] است که به ملاقات عده‌ای از ملائکه و جن با امام حسین(ع) هنگام خروج از مدینه اشاره می‌کند و می‌افزاید که این عده به امام پیشنهاد یاری دادند ولی امام نپذیرفت. البته در این روایت نام، زمان ومکان خاصی ذکر نشده است.<ref>مجلسی، بحار الانوار، ج ۴۴، ص۳۳۰، (الوفا، ۱۴۰۳).</ref>{{سخ}} | ||
برخی محققان مانند [[میرزا حسین نوری]] <ref>نوری، میرزا حسین، | برخی محققان مانند [[میرزا حسین نوری]]<ref>نوری، میرزا حسین، لؤلؤ و مرجان، ص۲۵۲.</ref>و مرتضی مطهری<ref>مطهری، مرتضی،حماسه حسینی،ج۱،ص۸۷.</ref> قضیه زعفر جنی را از خرافات و تحریفات وارد شده در تاریخ عاشورا به شمار آورند.{{سخ}} | ||
کتاب روضة الشهدا از زعفر جنی نام برده و مشخصات ظاهری وی را توصیف | کتاب روضة الشهدا از زعفر جنی نام برده و مشخصات ظاهری وی را توصیف می‌کند{{یادداشت|کاشفی نقل کرده است: | ||
«امام می‌خواست | «امام می‌خواست که حمله کند که ناگه، گردی و غباری پدید آمد، چنانچه هیچ کس را نمی‌دید مقارن این حال شخصی مهیب با شکل عجیب بر مرکبی غریب نشسته، که سر و دستش به سر و تن اسب میمانست و پایش به مثابۀ شیر بود... گفت: یا بن رسول من مهتر پریانم و مولای سید آخر الزّمانم و چاکر شاه مردانم. مرا زعفر زاهد می‌گویند، و لشکر من در این بیابان است.» روضة الشهداء، ص۴۳۱.}}، به جریان حضورش در کربلا و رد پیشنهاد یاری وی توسط امام حسین(ع) اشاره می‌نماید.<ref>کاشفی، حسین بن علی، روضة الشهداء، ص۴۳۱-۴۳۲.</ref> به همین سبب نویسنده این کتاب را اولین نقل کننده و خالق این داستان می‌دانند.<ref>نوری، میرزا حسین، لؤلؤ و مرجان، ص۲۵۲.</ref> | ||
== رابطه با | == رابطه با آیت‌الله بروجردی== | ||
در میان برخی افراد، جریانات بسیاری، پیرامون رابطه [[ | در میان برخی افراد، جریانات بسیاری، پیرامون رابطه [[آیت‌الله بروجردی]] با زعفر جنی شهرت یافته است. به خصوص در رابطه با وقایع مرگ زعفر و و برگزاری مراسم ختم وی توسط این مرجع شیعه، حواشی مختلفی ذکر می‌شود.{{سخ}} | ||
بنابر تحقیقات | بنابر تحقیقات انجام‌شده، این مطالب سند مشخصی نداشته و در کتاب‌ها و خاطرات مربوط به شرح‌حال زندگی آیت‌الله بروجردی، مطلبی درباره آن وجود ندارد.<ref>[http://مرکز%۲۰ملی%۲۰پاسخگویی%۲۰به%۲۰سوالات%۲۰دینی http://www.pasokhgoo.ir/node/34702]</ref> | ||
با توجه به عدم وجود دلیل معتبر پیرامون آیت الله بروجردی و زعفر به نظر می‌رسد؛ در | با توجه به عدم وجود دلیل معتبر پیرامون آیت الله بروجردی و زعفر به نظر می‌رسد؛ در نقل‌های عامیانه درباره این موضوع اشتباهی بین این مرجع مشهور و مولفی هم‌نام وی، صورت گرفته است. سید علی‌اصغر شفیع جابلقی بروجردی (متوفی ۱۳۱۳ش) از عالمان بروجرد و صاحب کتاب طرائف المقال در این اثر به زعفر جنی اشاره کرده و به نقل از یکی از اساتید خود که وی را مورد وثوق و اطمینان توصیف می‌کند؛ جریان حضور زعفر در کربلا را حکایت می‌نماید.<ref> بروجردی، سید علی طرائف المقال، ج ۲،ص۶۷۹.</ref>{{سخ}} | ||
به نظر تشابه اسمی سیدعلی اصغر جابلقی با آیت الله بروجردی موجب گردیده که ناقلان داستان دچار اشتباه شده و | به نظر تشابه اسمی سیدعلی اصغر جابلقی با آیت الله بروجردی موجب گردیده که ناقلان داستان دچار اشتباه شده و تأییدات مربوط به جریانات زعفر جنی به این مرجع شیعه نسبت داده شود. | ||
==تعزیه زعفر== | ==تعزیه زعفر== | ||
[[پرونده:تعزیه زعفر جنی.jpg|200px|بندانگشتی|مراسم [[تعزیه]] زعفر جنی در شهر بشرویه؛ سال ۱۳۹۵ش.]] | [[پرونده:تعزیه زعفر جنی.jpg|200px|بندانگشتی|مراسم [[تعزیه]] زعفر جنی در شهر بشرویه؛ سال ۱۳۹۵ش.]] | ||
تعزیه زعفر جنی معمولا در ظهر عاشورا و به عنوان بخشی از [[تعزیه]] شهادت امام حسین(ع) اجرا | تعزیه زعفر جنی معمولا در ظهر عاشورا و به عنوان بخشی از [[تعزیه]] شهادت امام حسین(ع) اجرا می‌شود. البته در برخی مناطق به عنوان نمایشی مستقل نیز شکل می‌گیرد.غالبا دراین تعزیه با وزش باد گروه جنّیان نزدامام حسین(ع) آمده وآمادگی خود را مبنی برکمک به امام حسین(ع) اعلام می‌دارند ولی امام حسین(ع) پیشنهاد آن‌ها را قبول نمی‌کند. اجرای این تعزیه هنوز در بسیاری از شهرهای ایران مرسوم است. | ||
با مطالعه نسخههای تعزیه زعفر جنی به نظر می‌رسد که عمده منبع و سندیت این نمایش نیز همان کتاب روضة الشهداء است. وزش باد در آغاز نمایش و گفتگوهای امام (ع) و زعفر در این | با مطالعه نسخههای تعزیه زعفر جنی به نظر می‌رسد که عمده منبع و سندیت این نمایش نیز همان کتاب روضة الشهداء است. وزش باد در آغاز نمایش و گفتگوهای امام(ع) و زعفر در این نسخه‌ها شباهت بسیاری به گفتار کاشفی در کتاب روضه دارد؛ به عنوان نمونه این ابیات از نسخه‌ای از این تعزیه گویای مطلب است: | ||
{{شعر|نستعلیق}} | {{شعر|نستعلیق}} | ||
{{ب|شوم فدای | {{ب|شوم فدای تو‌ای پادشاه کم لشکر|که شاه جنّم و آزاد گشته حیدر}} | ||
{{ب|منم کمینه غلام تو زعفر جنّی|بپای بوس تو اینک رسید لشکر جنّی}} | {{ب|منم کمینه غلام تو زعفر جنّی|بپای بوس تو اینک رسید لشکر جنّی}} | ||
{{ب|چو یاری تو نکرد آدمی اجازه یاری|بده به جنّی و منّت گذار بر سر جنّی}} | {{ب|چو یاری تو نکرد آدمی اجازه یاری|بده به جنّی و منّت گذار بر سر جنّی}} | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
===مراسمهای دیگر=== | ===مراسمهای دیگر=== | ||
در بعضی مناطق مازندران، عده‌ای در شب عاشورا خود را شبیه جن‌ها می‌کنند و سر و روی خود را با پارچه‌های سیاه می‌پوشانند. بعد وارد تکیه‌ها و حسینیه‌ها شده و | در بعضی مناطق مازندران، عده‌ای در شب عاشورا خود را شبیه جن‌ها می‌کنند و سر و روی خود را با پارچه‌های سیاه می‌پوشانند. بعد وارد تکیه‌ها و حسینیه‌ها شده و به‌گونه خاصی ذکر «حسین» می‌گویند.<ref>[http://daftarmags.ir/Journal/Text/Maaref/Article/index.aspx?JournalNumber=121&ArticleNumber=39822 پرتال نشریات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم]</ref> | ||
==جستارهای وابسته== | ==جستارهای وابسته== | ||
* [[سوره جن]] | * [[سوره جن]] | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{ | {{پانویس۲}} | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
{{منابع| | {{منابع|۲}} | ||
* جابلقی بروجردی، سید | * جابلقی بروجردی، سید علی‌اصغر، طرائف المقال فی معرفة طبقات الرواة، تحقیق: سید مهدی رجائی، قم، مکتبة آیة الله العظمی المرعشی النجفی العامة ۱۴۱۰ ق. | ||
*کاشفی، حسین بن علی، روضة الشهداء، قم، نوید اسلام، ۱۳۸۲ش. | *کاشفی، حسین بن علی، روضة الشهداء، قم، نوید اسلام، ۱۳۸۲ش. | ||
*مجلسی، محمّد باقر، بحار الانوار، مؤسسة الوفاء،۱۴۰۳ق. | *مجلسی، محمّد باقر، بحار الانوار، مؤسسة الوفاء،۱۴۰۳ق. | ||
*مطهری، مرتضی، حماسه حسینی، قم، صدرا، ۱۳۷۹ش. | *مطهری، مرتضی، حماسه حسینی، قم، صدرا، ۱۳۷۹ش. | ||
* نوری، میرزا حسین، | * نوری، میرزا حسین، لؤلؤ و مرجان، تهران، نشر آفاق، ۱۳۸۸ش. | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
[[رده:تحریفات عاشورا]] | [[رده:تحریفات عاشورا]] | ||
[[رده:مقاله‌های با درجه اهمیت ج]] | [[رده:مقاله‌های با درجه اهمیت ج]] | ||
[[رده:اجنه]] | [[رده:اجنه]] | ||