کشتار علویان سوریه (۲۰۲۵)
| شرح ماجرا | حمله نیروهای افراطی سنی به علویان سوریه |
|---|---|
| زمان | مارس ۲۰۲۵م |
| مکان | مناطق ساحلی سوریه |
| علت | قتل‌عام علویان سوریه و سرکوب مخالفان حکومت تحریر الشام |
| عاملان | نیروهای امنیتی تحریر الشام، گروه‌های مسلح سنی افراطی |
| تلفات | ۱۵۰۰ کشته از میان علویان |
کشتار علویان سوریه، به قتل‌عام و اعمال خشونت علیه علویان سوریه پس از سقوط حکومت بشار اسد اشاره دارد.
پس از سقوط بشار اسد و تسلط تَحریر الشام بر سوریه، گروه‌های افراطی مانند داعش و تحریر الشام با اتهام ارتداد، حملات سازمان‌یافته‌ای را علیه علویان سوریه ترتیب دادند که شامل اعدام‌های میدانی، تخریب اماکن مقدس و کشتار غیرنظامیان بود. در درگیری‌های مارس ۲۰۲۵ حدود ۱۵۰۰ علوی کشته شدند که بسیاری از آنان زن و کودک بودند. این خشونت‌ها موج مهاجرت علویان را به دنبال داشته است.
علویان در سوریه
علویان حدود ۱۰-۱۵% جمعیت سوریه را تشکیل می‌دهند که عمدتا در مناطق ساحلی این کشور ساکن هستند. این گروه همواره هدف خشونت فرقه‌ای بوده‌اند. در سال ۲۰۱۲م، شیخ محمد بدیع موسی از اخوان‌المسلمون فتوای جواز کشتار و غارت علویان را صادر کرد[۱] که به قتل‌عام ۴۰ نفر از آنان در العزیزیه انجامید.[۲]
پس از سقوط بشار اسد در دسامبر ۲۰۲۴ و تسلط تحریر الشام بر سوریه، نگرانی‌هایی درباره حقوق اقلیت‌ها ایجاد شد.[۳] علویان که از حامیان بشار اسد بودند، از سوی گروه‌هایی مانند داعش و تحریر الشام مرتد معرفی شدند[۴] و گزارش‌هایی از اعدام‌های میدانی آنان منتشر شد.[۵] همچنین مرقد حسین بن حمدان خصیبی از اماکن مقدس علوی‌ها به آتش کشیده شد.[۶]
«هیئت تحریر الشام» (HTS)، گروه اسلامگرای سنی در سوریه است.[۷] این سازمان که رسماً از القاعده جدا شده،[۸] اما به گفته کارشناسان همچنان روابط و همسویی ایدئولوژیک با آن را حفظ کرده[۹] و از الگوی حکومت‌داری طالبان پیروی می‌کند.[۱۰]
درگیری مارس ۲۰۲۵
در مارس ۲۰۲۵، درگیری‌هایی در مناطق ساحلی سوریه رخ داد و در پی آن نیروهای تحریر الشام به علویان حمله کردند[۱۱] این حملات به ۹ شهر کشیده شد.[۱۲] بر اساس گزارش‌ها، نیروهای مهاجم از خارج منازل به ساکنان شلیک کرده و اقدام به غارت اموال می‌کردند. همچنین شماری از خانه‌های متعلق به علویان به آتش کشیده شد. به‌گفتهٔ برخی بازماندگان این کشتار، اجساد قربانیان تا ساعات طولانی در معابر و داخل خانه‌ها باقی مانده بود و مأموران تحریر الشام از انتقال اجساد برای انجام مراسم تدفین ممانعت به عمل آوردند.[۱۳] همچنین بررسی‌های برخی خبرگزاری‌ها نشان می‌دهد که دست‌کم اجساد تعدادی از کشتگان توسط نیروهای نظامی در گورهای دسته‌جمعی دفن شده است.[۱۴] مواردی از مثله کردن[۱۵] و سوزاندن اجساد[۱۶] نیز گزارش شده است.
تلفات
در ۹ مارس ۲۰۲۵، دیده‌بان حقوق بشر سوریه کشته‌شدن ۹۷۳ غیرنظامی و بیش از ۲۵۰ نظامی علوی را تأیید کرد.[۱۷] یورنیوز شمار کشته‌شدگان بین ۶ تا ۱۱ مارس را بیش از ۱۰۰۰ نفر اعلام نمود که شامل ۲۳۰ نظامی تحریر الشام نیز می‌شد.[۱۸] برخی منابع، آمار قربانیان را ۱۲۰۰ نفر[۱۹] و محمد ناصر، مشاور رئیس سابق شورای علوی، بیش از ۱۷۰۰ نفر ذکر کرده‌اند.[۲۰] آخرین گزارش دیده‌بان حقوق بشر سوریه، شمار کشته‌شدگان را ۱۵۰۰ نفر اعلام کرده است.[۲۱] در میان کشته‌شدگان شمار قابل توجهی زن و کودک حضور داشتند و چندین خانواده به طور کامل نابود شدند.[۲۲] همچنین گزارش‌هایی از کشته‌شدن تعدادی مسیحی در این حوادث وجود دارد.[۲۳] بر اساس گزارش‌ها، نیروهای تحریر الشام در روستای التویم بیش از ۱۰۰ نفر از جمله ۱۵ کودک را کشتند.[۲۴]
پیامدها و واکنش‌ها
این حملات سبب شده است تا ساکنان علوی‌نشین مناطق ساحلی سوریه، با احساس ناامنی مواجه شده و برای حفظ جان خود، اقدام به مهاجرت غیرقانونی به لبنان نمایند. این مهاجران عموماً به مناطق علوی‌نشین از جمله تل حمیره، الحیصة، المسعودیة، الریحانیة و السمّاقیة در لبنان عزیمت می‌کنند.[۲۵]
محمد الجولانی، رئیس‌جمهور سوریه، در یک سخنرانی و در واکنش به کشتارهای صورت گرفته، مدعی شد که حملات در ابتدا از سوی علویان صورت گرفته بود و در ادامه تأکید کرد که کمیته مستقل برای تحقیق دربارهٔ درگیری‌ها و کشتارهای انجام‌شده توسط هر دو طرف تشکیل خواهد داد و با متجاوزان برخورد خواهد کرد.[۲۶] وزیر دفاع وقت سوریه نیز در پیامی، از لزوم مبارزه با باقی‌ماندگان حکومت بشار اسد خبر داد و از تلاش‌های دولت برای برقراری عدالت با تشکیل کمیته حقیقت‌یاب در خصوص این کشتار سخن گفت.[۲۷] هرچند دولت وقت سوریه سعی نمود تا این خشونت‌ها را «اقدامات فردی» ترسیم کند، اما این حملات، ضربه سنگینی به وجهه تحریر الشام وارد کرد.[۲۸] مظلوم عبدی، فرمانده ارشد یکی از گروه‌های مسلح کرد سوریه، گروه‌های اسلامگرای تحت حمایت ترکیه را مسئول برخی از خشونت‌ها علیه علویان در سوریه دانسته است.[۲۹] همچنین گفته شده است که نیروهای مرتبط با ترکیه، در آغاز درگیری‌ها نقش فعالی داشته‌اند.[۳۰]
هیئت علمای اسلامی پیروان اهل‌بیت(ع) در سوریه[۳۱] و هیئت علمای شیعه سوریه، این کشتار را محکوم کردند.[۳۲] همچنین نامه‌ای به برخی از رهبران علویان سوریه منسوب شده است که در آن، از اسرائیل در برابر نیروهای تحریر الشام درخواست کمک شده است.[۳۳] پاتریاک‌های مسیحی سوریه نیز در اطلاعیه‌ای، این کشتار را محکوم و از وضعیت پیش‌آمد ابراز نگرانی کرد.[۳۴] حکمت سلمان الهجری، رهبر دروزی‌های سوریه، این کشتار را قتل برنامه‌ریزی شده دانست و خواهان پایان آن شد.[۳۵]
از میان کشورهای اسلامی، مقامات کشورهای ایران و عراق به این کشتار واکنش نشان داده‌اند.[۳۶] در ایران، تشکل اساتید سطوح عالی و خارج حوزه علمیه قم در پی این کشتار پیامی صادر کرد.[۳۷] مارکو روبیو، وزیر امور خارجه آمریکا «تروریست‌های اسلامگرای افراطی» را عامل «کشتار» اقلیت‌ها در سوریه دانست.[۳۸] وزارت امور خارجه آلمان از همه طرف‌های درگیر در درگیری‌های جاری در سوریه خواست که از تشدید بیشتر خشونت‌ها خودداری کنند. این وزارتخانه در بیانیه‌ای، نگرانی خود را از افزایش تلفات در غرب سوریه ابراز کرد و خواستار راه‌حل‌های مسالمت‌آمیز و وحدت ملی شد. کاردار اتحادیه اروپا در سوریه نیز در واکنش به این واقعه، با تأکید بر لزوم «خویشتنداری» از سوی تمام طرفین و «احترام به حقوق تمامی اقوام سوریه» برای زندگی در امنیت و صلح، خواستار پایان خشونت‌ها شد. فرانسه نیز «نگرانی عمیق» خود را دربارهٔ خشونت‌های اخیر در سوریه ابراز کرد.[۳۹] نماینده روسیه در سازمان ملل نیز این کشتار را با کشتار در کشور رواندا ( Rwanda)مقایسه کرد و محکوم نمود.[۴۰] این کشتار از سوی کشور چین نیز محکوم شد.[۴۱] شورای امنیت سازمان ملل در واکنش به این کشتار، جلسه‌ای را ترتیب داد و پیش‌نویس بیانیه‌ای را تهیه نمود که در آن کشتار علویان محکوم شده بود. این بیانیه از سوی روسیه و آمریکا تهیه شده بود.[۴۲] همچنین هیئتی از سوی سازمان ملل برای بررسی این کشتار به سوریه سفر کرده است.[۴۳]
پانویس
- ↑ «اخوان‌المسلمون سوریه: کشتار علویان و تجاوز به زنان حلال است»، جهان‌نیوز.
- ↑ «جنایت تروریست‌های سوریه در یک روستای علوی‌نشین»، خبرگزاری تسنیم.
- ↑ «جولان «جولانی‌ها» در دمشق؛ زینبیه در دست شورشیان به‌جای طرفداران ایران و حزب‌الله»، یورونیوز.
- ↑ «دربارهٔ درگیری‌های سوریه چه می‌دانیم؟ علویان کیستند و چرا کشته می‌شوند؟»، یورونیوز.
- ↑ «ویدئوهایی از اعدام‌های میدانی در سوریه توسط گروه تحریر الشام»، شبکه العالم.
- ↑ «ماجرای علوی‌های سوریه چیست؟ فرمانده قیام آنها کیست؟ و عاقبت چه خواهد شد؟»، عصرایران.
- ↑ “Anti-government armed groups”, EUAA.
- ↑ “Al Qaeda and allies announce ‘new entity’ in Syria”, longwar journal.
- ↑ Palacios, “Hayat Tahrir al-Sham’s Top-Down Disassociation from al-Qaeda in Syria”, Terrorism Monitor.
- ↑ “Al Qaeda and allies announce ‘new entity’ in Syria”, longwar journal.
- ↑ «دربارهٔ درگیری‌های سوریه چه می‌دانیم؟ علویان کیستند و چرا کشته می‌شوند؟»، یورونیوز.
- ↑ «تشکیل شورای امنیت ملی در سوریه به ریاست الجولانی هم‌زمان با کشتار گسترده علویان»، خبرگزاری صدای افغان
- ↑ «شمار کشته شدگان خشونت‌ها در مناطق ساحلی سوریه به بیش از هزار نفر رسید»، یورونیوز.
- ↑ «روایت رسانه آمریکایی از جزئیات کشتار اقلیت‌های مذهبی در سوریه»، خبرگزاری ایسنا.
- ↑ «کشتار علویان در شام «الجولانی»»، جوان آنلاین.
- ↑ «تشکیل شورای امنیت ملی در سوریه به ریاست الجولانی هم‌زمان با کشتار گسترده علویان»، خبرگزاری صدای افغان
- ↑ «دربارهٔ درگیری‌های سوریه چه می‌دانیم؟ علویان کیستند و چرا کشته می‌شوند؟»، یورونیوز.
- ↑ «دربارهٔ درگیری‌های سوریه چه می‌دانیم؟ علویان کیستند و چرا کشته می‌شوند؟»، یورونیوز.
- ↑ «تشکیل شورای امنیت ملی در سوریه به ریاست الجولانی هم‌زمان با کشتار گسترده علویان»، خبرگزاری صدای افغان.
- ↑ «مستشار سابق بالمجلس العلوی: جماعة الجولانی ابادت عوائل بالکامل فی الساحل السوری»، براثا.
- ↑ «مستشار سابق بالمجلس العلوی: جماعة الجولانی ابادت عوائل بالکامل فی الساحل السوری»، براثا.
- ↑ «شورای امنیت کشتار علویان سوریه را محکوم می‌کند»، خبرگزاری تسنیم.
- ↑ «علویان سوریه به لبنان مهاجرت می‌کنند؟»، شبکه شرق.
- ↑ «کشتار علویان در شام «الجولانی»»، جوان آنلاین.
- ↑ «علویان سوریه به لبنان مهاجرت می‌کنند؟»، شبکه شرق.
- ↑ «بیش از یک‌هزار علوی در سوریه کشته شدند…»، یورونیوز
- ↑ «واکنشهای بین‌المللی به کشتار علویان سوریه و تشکیل کمیته حقیقت یاب بین‌الملل»، خبرگزاری جماران.
- ↑ «شمار کشته شدگان خشونت‌ها در مناطق ساحلی سوریه به بیش از هزار نفر رسید»، یورونیوز.
- ↑ «بیش از یک‌هزار علوی در سوریه کشته شدند…»، یورونیوز
- ↑ «الجزیره: «قسد در حملات ساحل سوریه مشارکت داشت/ ترکیه هم نیرو اعزام کرده بود»»، شفقنا.
- ↑ «بعد از قتل‌عام شیعیان سوریه در طی دو هفته گذشته…»، خبرگزاری رسمی حوزه.
- ↑ «اعلام موضع هیئت علمای شیعه سوریه در خصوص کشتار علویان»، خبرگزاری ابنا.
- ↑ «درخواست رهبران علوی سوریه از نتانیاهو: ما را از این رژیم نجات دهید، از شما استقبال می‌کنیم»، اپک تایمز.
- ↑ «شمار کشته شدگان خشونت‌ها در مناطق ساحلی سوریه به بیش از هزار نفر رسید»، یورونیوز.
- ↑ «رهبر دروزی‌های سوریه خواستار پایان کشتار علویان شد»، شبکه العالم.
- ↑ «کشتار علویان در شام «الجولانی»»، جوان آنلاین.
- ↑ «محکومیت کشتار مردم بی دفاع سوریه»، خبرگزاری صدا و سیما.
- ↑ «بیش از یک‌هزار علوی در سوریه کشته شدند…»، یورونیوز
- ↑ «شمار کشته شدگان خشونت‌ها در مناطق ساحلی سوریه به بیش از هزار نفر رسید»، یورونیوز.
- ↑ «کشتار علویان در سوریه معادل نسل‌کشی روانداست»، پایگاه سیاست روز.
- ↑ «واکنشهای بین‌المللی به کشتار علویان سوریه و تشکیل کمیته حقیقت یاب بین‌الملل»، خبرگزاری جماران.
- ↑ «شورای امنیت کشتار علویان سوریه را محکوم می‌کند»، خبرگزاری تسنیم.
- ↑ «واکنشهای بین‌المللی به کشتار علویان سوریه و تشکیل کمیته حقیقت یاب بین‌الملل»، خبرگزاری جماران.
منابع
- «اخوان‌المسلمون سوریه: کشتار علویان و تجاوز به زنان حلال است»، جهان‌نیوز، تاریخ درج مطلب: ۱۷ خرداد ۱۳۹۱ش، تاریخ بازدید: ۲۷ اسفند ۱۴۰۳ش.
- «اعلام موضع هیئت علمای شیعه سوریه در خصوص کشتار علویان»، خبرگزاری ابنا، تاریخ درج مطلب: ۱۹ اسفند ۱۴۰۳ش، تاریخ بازدید: ۲۷ اسفند ۱۴۰۳ش.
- «الجزیره: «قسد در حملات ساحل سوریه مشارکت داشت/ ترکیه هم نیرو اعزام کرده بود»»، شفقنا، تاریخ درج مطلب: ۲۰ اسفند ۱۴۰۳ش، تاریخ بازدید: ۲۷ اسفند ۱۴۰۳ش.
- «بیش از یک‌هزار علوی در سوریه کشته شدند؛ الشرع: هیچ‌کس بالاتر از قانون نیست، با قاطعیت برخورد می‌کنیم»، یورونیوز، تاریخ درج مطلب: ۹ مارس ۲۰۲۵م، تاریخ بازدید: ۲۷ اسفند ۱۴۰۳ش.
- «بعد از قتل‌عام شیعیان سوریه در طی دو هفته گذشته؛ هیئت علمایی اسلامی خواستار جلوگیری از تعرض به پیروان اهل بیت(ع) شد»، خبرگزاری رسمی حوزه، تاریخ درج مطلب: ۱۶ اسفند ۱۴۰۳ش، تاریخ بازدید: ۲۷ اسفند ۱۴۰۳ش.
- «تشکیل شورای امنیت ملی در سوریه به ریاست الجولانی هم‌زمان با کشتار گسترده علویان»، خبرگزاری صدای افغان، تاریخ درج مطلب: ۲۳ اسفند ۱۴۰۳ش، تاریخ بازدید: ۲۷ اسفند ۱۴۰۳ش.
- «جنایت تروریست‌های سوریه در یک روستای علوی‌نشین»، خبرگزاری تسنیم، تاریخ درج مطلب: ۲۲ آذر ۱۴۰۳ش، تاریخ بازدید: ۱۶ دی ۱۴۰۳ش.
- «جولان «جولانی‌ها» در دمشق؛ زینبیه در دست شورشیان به‌جای طرفداران ایران و حزب‌الله»، یورونیوز، تاریخ درج مطلب: ۱۱ دسامبر ۲۰۲۴م، تاریخ بازدید: ۱۶ دی ۱۴۰۳ش.
- «رهبر دروزی‌های سوریه خواستار پایان کشتار علویان شد»، شبکه العالم، تاریخ درج مطلب: ۱۸ اسفند ۱۴۰۳ش، تاریخ بازدید: ۲۷ اسفند ۱۴۰۳ش.
- «شمار کشته شدگان خشونت‌ها در مناطق ساحلی سوریه به بیش از هزار نفر رسید»، یورونیوز، تاریخ درج مطلب: ۹ مارس ۲۰۲۵م، تاریخ بازدید: ۲۷ اسفند ۱۴۰۳ش.
- «شورای امنیت کشتار علویان سوریه را محکوم می‌کند»، خبرگزاری تسنیم، تاریخ درج مطلب: ۲۴ اسفند ۱۴۰۳ش، تاریخ بازدید: ۲۷ اسفند ۱۴۰۳ش.
- «طالبان و هیئت تحریر شام؛ «شباهت‌ها و تفاوت‌ها»، خبرگزاری شفقنا، تاریخ درج مطلب: ۸ دی ۱۴۰۳ش، تاریخ بازدید: ۱۶ دی ۱۴۰۳ش.
- «درباره درگیری‌های سوریه چه می‌دانیم؟ علویان کیستند و چرا کشته می‌شوند؟»، یورونیوز، تاریخ درج مطلب: ۱۱ مارس ۲۰۲۵م، تاریخ بازدید: ۲۷ اسفند ۱۴۰۳ش.
- «درخواست رهبران علوی سوریه از نتانیاهو: ما را از این رژیم نجات دهید، از شما استقبال می‌کنیم»، اپک تایمز، تاریخ درج مطلب: ۲۰ اسفند ۱۴۰۳ش، تاریخ بازدید: ۲۷ اسفند ۱۴۰۳ش.
- «روایت رسانه آمریکایی از جزئیات کشتار اقلیت‌های مذهبی در سوریه»، خبرگزاری ایسنا، تاریخ درج مطلب: ۲۷ اسفند ۱۴۰۳ش، تاریخ بازدید: ۲۷ اسفند ۱۴۰۳ش.
- «علویان سوریه به لبنان مهاجرت می‌کنند؟»، شبکه شرق، تاریخ درج مطلب: ۲۳ اسفند ۱۴۰۳ش، تاریخ بازدید: ۲۷ اسفند ۱۴۰۳ش.
- «کشتار جمعی در سوریه، یک پاکسازی قومی علیه مردم و علویان است»، خبرگزاری مشرق، تاریخ درج مطلب: ۲۱ اسفند ۱۴۰۳ش، تاریخ بازدید: ۲۷ اسفند ۱۴۰۳ش.
- «کشتار علویان در سوریه معادل نسل‌کشی روانداست»، پایگاه سیاست روز، تاریخ درج مطلب: ۲۴ اسفند ۱۴۰۳ش، تاریخ بازدید: ۲۷ اسفند ۱۴۰۳ش.
- «کشتار علویان در شام «الجولانی»»، جوان آنلاین، تاریخ درج مطلب: ۱۸ اسفند ۱۴۰۳ش، تاریخ بازدید: ۲۷ اسفند ۱۴۰۳ش.
- «کشته شدن ۱۵۰۰ غیرنظامی در سوریه»، خبرگزاری ایرنا، تاریخ درج مطلب: ۲۵ اسفند ۱۴۰۳ش، تاریخ بازدید: ۲۷ اسفند ۱۴۰۳ش.
- «ماجرای علوی‌های سوریه چیست؟ فرمانده قیام آنها کیست؟ و عاقبت چه خواهد شد؟»، عصرایران، تاریخ درج مطلب: ۱۷ اسفند ۱۴۰۳ش، تاریخ بازدید: ۲۷ اسفند ۱۴۰۳ش.
- «محکومیت کشتار مردم بی دفاع سوریه»، خبرگزاری صدا و سیما، تاریخ درج مطلب: ۲۷ اسفند ۱۴۰۳ش، تاریخ بازدید: ۲۷ اسفند ۱۴۰۳ش.
- «مستشار سابق بالمجلس العلوی: جماعة الجولانی ابادت عوائل بالکامل فی الساحل السوری»، براثا، تاریخ درج مطلب: ۸ مارس ۲۰۲۵م، تاریخ بازدید: ۲۷ اسفند ۱۴۰۳ش.
- «واکنشهای بین‌المللی به کشتار علویان سوریه و تشکیل کمیته حقیقت یاب بین‌الملل»، خبرگزاری جماران، تاریخ درج مطلب: ۲۰ اسفند ۱۴۰۳ش، تاریخ بازدید: ۲۷ اسفند ۱۴۰۳ش.
- «ویدئوهایی از اعدام‌های میدانی در سوریه توسط گروه تحریر الشام»، العالم، تاریخ درج مطلب: ۸ دی ۱۴۰۳ش، تاریخ بازدید: ۱۶ دی ۱۴۰۳ش.
- «هولوکاست در لاذقیه: کشتار گسترده علوی‌ها توسط نیروهای دولتی سوریه»، عصر ایران، تاریخ درج مطلب: ۱۷ اسفند ۱۴۰۳ش، تاریخ بازدید: ۱۷ اسفند ۱۴۰۳ش.
- "Proscribed terrorist groups or organisations", state.gov, data: 31 May 2018, Visited in ۶ ژانویه ۲۰۲۵
- "1.3. Anti-government armed groups", euaa.europa.eu, data: September 2020, Visited in ۶ ژانویه ۲۰۲۵
- "Al Qaeda and allies announce 'new entity' in Syria", longwarjournal.org, data: 28 January 2017, Visited in ۶ ژانویه ۲۰۲۵