پرش به محتوا

هیئت تحریر الشام

افزودن پیوند
از ویکی شیعه
پرچم هیئت تحریر الشام
پرچم هیئت تحریر الشام
اطلاعات کلی
مؤسسابوجابر الشیخ
سال تأسیس۲۰۱۶م
گرایشحنفی‌مذهب
گستره جغرافیاییسوریه
فعالیت‌های مهمحملات علیه شیعیان، ساقط کردن حکومت بشار اسد
اطلاعات دینی
از شاخه‌هایتکفیری
رهبر/امام کنونیابومحمد الجولانی
رهبران/امامانابوجابر الشیخ


هیئت تَحرِیر الشام (HTS) گروه اسلام‌گرای سنی است که در سال ۲۰۲۴م حکومت بشار اسد را سرنگون کرد و کنترل سوریه را به‌دست گرفت. این گروه از الگوی حکومت‌داری طالبان پیروی می‌کند و پس از تسلط آن بر سوریه، نگرانی‌ها درباره نقض حقوق اقلیت‌های دینی در این کشور افزایش یافته است.

تحریر الشام در سال ۲۰۱۶م با هدف سرنگونی حکومت اسد و از ادغام چندین گروه جهادی تشکیل شد. این گروه در کشتار دروزی‌ها و علویان، بمباران مناطق شیعه‌نشین و اجبار شیعیان به ترک خانه‌هایشان نقش داشته است و به‌همین دلیل به نقض حقوق بشر و جنایت جنگی علیه مردم سوریه به‌ویژه شیعیان، متهم شده است

تحریر شام، از سوی کشورهایی مانند آمریکا، انگلیس و اتحادیه اروپا به عنوان گروه تروریستی شناخته می‌شود، با این حال گزارش‌هایی نیز از حمایت‌های تسلیحاتی و آموزشی برخی کشورها مانند آمریکا، اوکراین و ترکیه از این گروه وجود دارد.

هویت و اهداف

«هیئت تحریر الشام» با نام مخفف «HTS» و با عنوان «تحریر شام» شناخته می‌شود.[۱] این سازمان سیاسی و مسلح که اسلامگرای سنی است،[۲] از مذهب حنفی پیروی می‌کند و به‌عنوان گروهی افراط‌گرا در سوریه توصیف شده است.[۳]

ااین سازمان با وجود جدایی از القاعده، ارتباط خود با آنها را حفظ کرده و از الگوی حکومت‌داری طالبان پیروی می‌کند.[۴] هرچند این گروه سعی کرده از انتساب به القاعده فاصله بگیرد، اما به‌گفته کارشناسان، همواره در راستای منافع و سیاست‌های القاعده در منطقه عمل کرده است.[۵]

اهداف

در اعلامیه تأسیس هیئت تحریر الشام، این سازمان به‌عنوان یک نهاد مستقل و بدون وابستگی به گروه‌هایی مانند القاعده معرفی شد. ابوجابر الشیخ، رهبر این گروه، هدف از تشکیل آن را «حفاظت از دستاوردهای انقلاب و سرزمین‌های آزادشده»، ایجاد اتحاد میان گروه‌های جهادی، سرنگونی حکومت بشار اسد[۶] و اخراج نیروهای ایرانی موسوم به مدافعان حرم از سوریه عنوان کرد.[۷]

همچنین در این اعلامیه هشدار داده شد که در صورت شکست این گروه در برابر حزب‌الله لبنان، نیروهای ایرانی و روسی، شیعیان بر منطقه مسلط خواهند شد. ابوجابر الشیخ در سخنرانی خود تلاش کرد با استفاده از اختلافات مذهبی بین شیعه و سنی، اهل‌سنت را به پیوستن به این جبهه ترغیب کند.[۸]

دیدگاه مذهبی

به گواه منابع خبری، هیئت تحریر الشام از زمان تأسیس تا سال ۲۰۲۴م، دچار تغییرات داخلی عمده‌ای شده است. این گروه که به اصول سلفی پایبند بود، سیاست‌هایی محلی‌تر و عمل‌گرایانه‌تر اتخاذ می‌کرد. در این راستا، حملات مستقیم به اقلیت‌های مذهبی در سوریه کاهش یافت ولی در عین حال، شیعیان، علویان و دیگر اقلیت‌ها به دلیل مواضع سیاسی و مذهبی خود، همچنان مورد تعرض این سازمان قرار می‌گرفتند. این گروه با تأکید بر همزیستی دینی و پرهیز از تکفیر بی‌رویه، تلاش دارد تا زمینه‌ای برای پذیرش عمومی در سوریه فراهم کند.[۹]

دانشکده شریعت ادلب که در حاکمیت این تحریر الشام فعالیت می‌کند، با تدریس مذهب شافعی در کنار عقاید سلفی، کاهش اختلافات مذهبی را پیش گرفت. انتخاب مکتب شافعی (به‌عنوان یک مذهب گسترده‌تر در سوریه) به‌جای حنبلی برای تحریر الشام، به‌عنوان یک استراتژی اجتماعی و سیاسی بود.[۱۰]

تاریخچه

تاریخچه شکل‌گیری تحریر الشام به تحولات گروه‌های جهادی در سوریه و عراق بازمی‌گردد. پس از ظهور داعش (۲۰۱۳م) به‌عنوان یکی از شاخه‌های القاعده در عراق، ابوبکر بغدادی رهبری این گروه را بر عهده گرفت و با انتقال گروه‌هایی مانند جبهه النصره به سوریه، بیعت خود با القاعده را لغو کرد.[۱۱] این اقدامات منجر به شکل‌گیری گروه‌های مختلفی مانند جبهه فتح الشام و احرار الشام شد.[۱۲] در سال‌های ۲۰۱۵–۲۰۱۶م، جبهه النصره و احرار الشام همکاری نزدیکی داشتند.[۱۳]

در سال‌های ۲۰۱۶–۲۰۱۷، احرار الشام به‌دلیل درگیری‌های داخلی به چند جناح تقسیم شد. در این میان، گروه تحریر الشام از ادغام چندین گروهک جهادی دیگر شکل گرفت. رهبری این گروه ابتدا به ابوجابر الشیخ، روحانی احرار الشام، سپرده شد و فرماندهی نظامی آن نیز به ابومحمد الجولانی محول گردید.[۱۴] با این حال، ابوجابر الشیخ در ۱ اکتبر ۲۰۱۷م از سمت خود به عنوان رهبرکل تحریر الشام استعفا داد و ابومحمد جولانی جایگزین او شد.[۱۵]

از سال ۲۰۱۹م، درگیری‌های شدیدی بین نیروهای دولت سوریه و تحریر الشام رخ داد که به تضعیف این گروه انجامید.[۱۶] با این وجود، تا سال ۲۰۲۰، تحریر الشام توانست کنترل ۹۰ درصد از استان ادلب و نواحی مجاور آن را به دست آورد[۱۷] و حدود ۱۲ تا ۱۵ هزار عضو، عمدتاً از جنگجویان سوری و دیگر گروه‌های شورشی، جذب کند.[۱۸]

در سال ۲۰۲۴م، تحریر الشام با گسترش محدوده تحت کنترل خود، موفق به تصرف حلب، حماة و در نهایت دمشق شد و تنها ۱۱ روز پس از شروع حملات، حکومت بشار اسد را ساقط کرد.[۱۹]

برخورداری از حمایت کشورهای خارجی

به گزارش خبرگزاری سی‌بی‌سی، ایالات متحده آمریکا در طول جنگ داخلی سوریه، به گروه‌های مخالف سوری از جمله جبهه النصره و زیر شاخه آن تحریر الشام، کمک‌های تسلیحاتی کرده است.[۲۰] بسیاری از رسانه‌ها بر این باورند که ترکیه با وجود تروریستی اعلام کردن هیئت تحریر شام[۲۱] در تجهیز و مسلح‌کردن این سازمان، نقش داشته است.[۲۲] همچنین گزارش‌هایی از آموزش‌های نظامی و تسلیحاتی از سوی ارتش اوکراین به این سازمان منتشر شده است.[۲۳]

عملیات‌های تروریستی

تحریر الشام به انجام عملیات‌های تروریستی، نقض حقوق بشر و جنایت‌های جنگی متهم شده است. اتهامات شامل تخریب اماکن مذهبی باستانی، اجبار به تغییر مذهب، حملات انتحاری، قتل،[۲۴] زندانی‌کردن غیرقانونی، آدم‌ربایی، باج‌خواهی، اخاذی، ترور و شکنجه غیرنظامیان است.[۲۵] بر اساس گزارش‌ها، تحریر الشام تا سال ۲۰۲۱ مسئول مستقیم کشته‌شدن ۵۰۵ غیرنظامی، از جمله ۷۱ کودک و ۷۷ زن، بوده است.[۲۶]

کشتار ۲۵ دروزی مذهب در منطقه اِدلب[۲۷] قتل‌عام ۴۰ نفر از مردان علوی‌مذهب در روستایی به نام العَزیزیه[۲۸] بمباران و محاصره دو شهرک شیعه‌نشین نُبُل و الزهراء[۲۹] و اجبار کردن اهال شیعه‌نشین برخی مناطق به ترک منازل خود، از اقداماتی اعضای سازمان تحریر الشام عنوان شده است.[۳۰]

انگلیس،[۳۱] کانادا،[۳۲] ایالات متحده آمریکا،[۳۳] ترکیه،[۳۴] نیوزلند،[۳۵] استرالیا،[۳۶] کشورهای عضو اتحادیه اروپا،[۳۷] روسیه،[۳۸] اندونزی،[۳۹] ژاپن[۴۰] و سازمان ملل، هیئت تحریر الشام را در لیست تروریستی خود قرار داده‌اند.[۴۱]

وضعیت حقوق اقلیت‌ها در سوریه پس از قدرت‌گیری تحریر الشام

پس از به قدرت رسیدن تحریر الشام، نگرانی‌ها درباره نقض حقوق اقلیت‌های دینی، به ویژه شیعیان و علویان، افزایش یافت.[۴۲] برخی گزارش‌ها از اعدام‌های میدانی علویان و تهدید شیعیان حکایت دارد.[۴۳] با این حال، مقامات تحریر الشام بارها بر رعایت حقوق اقلیت‌های دینی تأکید کرده‌اند و اجازه داده‌اند برخی مراکز شیعی، مانند حرم حضرت زینب(س)، به فعالیت خود ادامه دهند و برخی شیعیان به روستاهای خود بازگردند.[۴۴]

سید عبدالله نظام، مفتی شیعیان سوریه، در پی حملات برخی معارضان به مراکز دینی شیعیان، گفته است به‌دلیل تنوع گروه‌های مسلح و عدم وفاداری آن‌ها به وعده‌هایشان، وضعیت شیعیان سوریه بحرانی است.[۴۵] همچنین بسیاری از شیعیان سوریه پس از سقوط حکومت بشار اسد، این کشور را به مقصد لبنان ترک کرده‌اند.[۴۶]

پانویس

  1. ↑ “Hay’at Tahrir al Sham leader calls for ‘unity’ in Syrian insurgency”, longwar journal؛ “Amendments to the Terrorist Designations of al-Nusrah Front”, state.gov.
  2. ↑ “Anti-government armed groups”, EUAA.
  3. ↑ «طالبان و هیئت تحریر شام؛ «شباهت‌ها و تفاوت‌ها»»، شفقنا.
  4. ↑ “Al Qaeda and allies announce ‘new entity’ in Syria”, longwar journal.
  5. ↑ Palacios, “Hayat Tahrir al-Sham’s Top-Down Disassociation from al-Qaeda in Syria”, Terrorism Monitor.
  6. ↑ “Hay’at Tahrir al Sham leader calls for ‘unity’ in Syrian insurgency”, longwar journal.
  7. ↑ “Anti-government armed groups”, EUAA.
  8. ↑ “Hay’at Tahrir al Sham leader calls for ‘unity’ in Syrian insurgency”, longwar journal.
  9. ↑ Drevon, Haenni, How Global Jihad Relocalises and Where it Leads, 11–12.
  10. ↑ Drevon, Haenni, How Global Jihad Relocalises and Where it Leads, 13–15.
  11. ↑ Dyer, “Syria's al-Qaeda affiliate escapes from Canada's terror list”, cbc.
  12. ↑ “Hay’at Tahrir al Sham leader calls for ‘unity’ in Syrian insurgency”, longwar journal.
  13. ↑ “Hay’at Tahrir al Sham leader calls for ‘unity’ in Syrian insurgency”, longwar journal.
  14. ↑ “Hay’at Tahrir al Sham leader calls for ‘unity’ in Syrian insurgency”, longwar journal.
  15. ↑ «الجولانی قائداً مؤقتاً لهیئة "تحریر الشام"»، هاف بوست عربی.
  16. ↑ “Anti-government armed groups”, EUAA.
  17. ↑ “Anti-government armed groups”, EUAA.
  18. ↑ “Hay’at Tahrir al-Sham”, Australian National Security.
  19. ↑ «دمشق، پایتخت سوریه سقوط کرد و به دست مخالفان مسلح افتاد»، یورونیوز.
  20. ↑ Dyer, “Syria's al-Qaeda affiliate escapes from Canada's terror list”, cbc.
  21. ↑ “Turkey designates Syria's Tahrir al-Sham as terrorist group”, reuters.
  22. ↑ «قدرت‌نمایی تکنولوژیک هیئت تحریر الشام؛ از پهپادهای انتحاری تا موشک‌های هدایت‌شونده»، خبرگزاری عصرایران.
  23. ↑ “Ukrainian Instructors Arrive in Idlib to Train Terrorists to Make Drones - Syrian Source”, sputnik globe.
  24. ↑ Dyer, “Syria's al-Qaeda affiliate escapes from Canada's terror list”, cbc.
  25. ↑ “Anti-government armed groups”, EUAA.
  26. ↑ «خشونت‌های هیئت تحریر الشام ادامه دارد»، شفقنا.
  27. ↑ «تروریست یا مبارز؛ جولانی کیست و تحریرالشام چه کسانی هستند؟»، خبرگزاری همشهری.
  28. ↑ «جنایت تروریست‌های سوریه در یک روستای علوی‌نشین»، خبرگزاری تسنیم.
  29. ↑ «حملات تروریست‌های تحریرالشام به شهرک‌های نبل و الزهرا سوریه»، خبرگزاری تسنیم.
  30. ↑ Hardan, “Syrian jihadi leader courts Druze community in Idlib”, al-monitor؛ «جولان «جولانی‌ها» در دمشق؛ زینبیه در دست شورشیان به جای طرفداران ایران و حزب‌الله»، یورونیوز.
  31. ↑ “Proscribed terrorist groups or organisations”, GOV.UK.
  32. ↑ Dyer, “Syria's al-Qaeda affiliate escapes from Canada's terror list”, cbc.
  33. ↑ “Amendments to the Terrorist Designations of al-Nusrah Front”, state.gov.
  34. ↑ “Turkey designates Syria's Tahrir al-Sham as terrorist group”, reuters.
  35. ↑ “Designated individuals and organisations”, police.govt.nz.
  36. ↑ “Hay’at Tahrir al-Sham”, Australian National Security.
  37. ↑ “Interactive Dialogue with the Commission of Inquiry on the Syrian Arab Republic”, European External Action Service یا EEAS.
  38. ↑ «"Единый федеральный список организаций, в том числе иностранных и международных организаций, признанных в соответствии с законодательством Российской Федерации террористическими:: Федеральная Служба Безопасности» , fsb.ru.
  39. ↑ “DAFTAR TERDUGA TERORIS DAN ORGANISASI TERORIS No. DTTOT”, Pusat Pelaporan dan Analisis Transaksi Keuangan.
  40. ↑ “国際テロリスト財産凍結法第３条に基づき公告された国際テロリスト”, npa.go.jp.
  41. ↑ “Briefing Security Council on Syria”, press.un.
  42. ↑ «جولان «جولانی‌ها» در دمشق؛ زینبیه در دست شورشیان به جای طرفداران ایران و حزب‌الله»، یورونیوز.
  43. ↑ «ویدئوهایی از اعدام‌های میدانی در سوریه توسط گروه تحریر الشام»، شبکه العالم.
  44. ↑ «جولان «جولانی‌ها» در دمشق؛ زینبیه در دست شورشیان به جای طرفداران ایران و حزب‌الله»، یورونیوز.
  45. ↑ «رئیس شورای علمای مکتب اهل بیت(ع) سوریه: با رفتارهای برخی عناصر، هیچ چیزی تضمین‌شده برای شیعیان نیست» خبرگزاری ابنا.
  46. ↑ «ترس و امید شیعیان از زندگی تحت لوای حاکمان جدید سوریه؛ بر علویان چه می‌گذرد؟»، یورونیوز.

منابع

برگرفته از «https://fa.wikishia.net/w/index.php?title=هیئت_تحریر_الشام&oldid=1335001»