الزهراء (شهر)

الزهراء (شهر)

موقعیت جغرافیایی شهر الزهراء در سوریه
اطلاعات کلی
کشور	سوریه
استان	حلب
جمعیت کل	۳۰۰۰۰ نفر
زبان	عربی
ادیان	اسلام
مذهب	شیعه دوازده‌امامی
جمیعت شیعه	اکثریت شیعه
اطلاعات تاریخی
قدمت	پیش از اسلام
پیشینه تشیع	حکومت حمدانیان
وقایع مهم	محاصره نبل و الزهرا
اماکن
حوزه علمیه	حوزة الزهراء (س)
مساجد	مسجد کبیر، مسجد ابوالحسن، مسجد امام رضا (ع)

الزهراء شهر با اکثریت شیعه در سوریه در شمال غربی حلب که به مدت ۳ سال در محاصره و حملات مداوم تروریست‌های مسلح قرار داشت. الزهرا در فاصله ۲۰ کیلومتری شمال غربی حلب است. این شهر و نبل در مجاور آن که اکثریت اهالی آن شیعه هستند در غرب جاده بین المللی منتهی به غازی عنتاب در ترکیه قرار دارد. الزهراء به دلیل داشتن مکان‌های تاریخی متعدد از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. شهر الزهراء به همراه شهر نبل از سال ۲۰۱۲م در محاصره شدید گروه های مسلح قرار گرفت که با حملات بی‌هدف به خانه‌های شهروندان، بیشتر غیرنظامیان را هدف قرار می‌دادند. تروریست‌ها ده ها بار سعی کردند به این دو شهر نفوذ کنند، اما تمامی این تلاش‌ها به دلیل مقاومت مردم و کمیته‌‌های مردمی ناکام ماند. این مقاومت باعث شد که مهاجمان در هر حمله تلفات سنگینی از نظر نیروی انسانی و تجهیزات متحمل شوند. سرانجام ارتش سوریه و نیروهای متحد در ۴ فوریه ۲۰۱۶م، موفق شدند محاصره این دو شهر را بشکنند.

جغرافیا و جمعیت

الزهراء در شمال غربی حلب در شمال سوریه و در فاصله ۲۵ کیلومتری حلب واقع شده است. الزهراء در غرب جاده بین المللی حلب-ترکیه و در فاصله ۵ کیلومتری نُبُّل قرار دارد. از نظر تقسیمات، هر دو شهر الزهراء و نبل وابسته به منطقه اَعزاز هستند. الزهراء یکی از مناطق ناحیه جَبَل سَمعان است که از نظر تاریخی بسیار معروف می‌باشد. این منطقه سرشار از آثار باستانی رومی، کَلدانی و آشوری است. به این منطقه لقب "شهرهای فراموش شده باستانی" داده‌اند، زیرا این شهر در میان حلقه‌ای از شهرهای باستانی و تاریخی مهم واقع شده است. این حلقه از طرف شمال، غرب و جنوب شهر امتداد یافته است.

جمعیت الزهراء حدود ۳۰ هزار نفر است که بیشتر آنها شیعیان دوازده‌امامی هستند. اکثر مردم این منطقه به کشاورزی و تجارت مشغول هستند. این منطقه به دلیل حاصلخیزی خاک و فراوانی محصولات کشاورزی از جمله انجیر، زیتون، انار، مرکبات و سایر محصولات دیگر معروف است.

پیشینه اسلام و تشیع

قبل از ظهور اسلام، حلب تحت سلطه امپراتوری روم شرقی (بیزانس) بود، تا اینکه در سال ۱۵ هجری قمری به دست مسلمانان فتح شد. بنا بر آنچه در کتب تاریخی ذکر شده، تشیع از زمان حکومت حمدانیان در حلب و اطراف آن گسترش یافت. به گفته مورخان، تشیع برای اولین بار در اواخر حکومت سیف‌الدوله حمدانی (۳۰۳-۳۵۶ق) در این منطقه پدیدار شد و ابوابراهیم محمد بن احمد حرانی حجازی معروف به «محمد الممدوح» عامل اصلی ترویج تشیع بوده است، بر اساس کتب تاریخی، او جدِّ اول خاندان بنی الزهراء، معروف به بنی زهرة بود. با سقوط حَمدانیان و قدرت گرفتن اَیّوبیان در حلب، فشار بر شیعیان افزایش یافت و آنها به تدریج به حومه شهر مهاجرت کردند. از جمله روستاهایی که شیعیان در حومه حلب در آن ساکن شدند، نبل و الزهراء (که در گذشته نغاولة نامیده می‌شد) و همچنین فوعه و کفریا در حومه اِدْلِب بودند.

وضعیت تشیع در اوایل قرن ۲۱ میلادی

عزاداری در روز عاشورا در الزهراء

در الزهراء حدود ۳۰ هزار نفر زندگی می‌کنند که بیشتر آنها از شیعیان دوازده‌امامی هستند. در این شهر چندین مسجد و حسینیه وجود دارد که از مهم‌ترین آنها می‌توان به مسجد امام مهدی یا مسجد بزرگ که در سال ۱۴۲۵م تأسیس شده است، مسجد امام رضا(ع) و مسجد ابوالحسن که به یکی از نوادگان ائمه (ع) نسبت داده می‌شود، اشاره کرد. به گفته مورخان، ابوالحسن از یکی از کشتارهای عراق به همراه خواهرش ام‌المحاسن فرار کرده و به این منطقه پناه آورده است. برای او در داخل مسجد، هنگام بازسازی آن، مزاری ساخته شده است.

حوزه علمیه الزهراء واقع در شهر الزهراء

در این شهر، شعبه‌ای از جامعة المصطفی العالمیة وجود دارد که در سال ۲۰۱۵م تأسیس شده است. این دانشگاه، شامل یک حوزه علمیه برای آقایان و دیگری برای بانوان است که به تدریس علوم دینی می‌پردازد. این مرکز در کنار مسجد ابوالحسن و در مرکز شهر واقع شده است.

همچنین، گروهی به نام "لجان جوانان" و "پیروان امام مهدی" وجود دارد که عمدتاً مسئولیت نظارت بر کودکان، نوجوانان و جوانان بین ۶ تا ۱۵ سال را برعهده دارند و توجه به آن‌ها از نظر آموزشی، فرهنگی، تربیتی و تفریحی است. علاوه بر این، در شهر الزهراء مؤسسات اجتماعی متعدد دیگری مانند مؤسسه عقيله، انجمن مودت و مؤسسه ام‌البنین وجود دارد که همه آن‌ها در زمینه‌های مختلف آموزشی، فرهنگی و تربیتی برای تمام اقشار جامعه در شهر فعالیت می‌کنند.

محاصره شهر

مقالهٔ اصلی: محاصره نبل و الزهرا

رنگ قرمز مناطق محاصره شده توسط تروریست‌های تکفیری را نشان می‌دهد

در هشتم آوریل ۲۰۱۲م، هفده جوان از نبل و الزهراء توسط گروه افراطی به نام "جناح نور الشهداء" ربوده شدند. در پاسخ به این اقدام، برخی از ساکنان این دو شهر، تعدادی از اعضای این گروه را با هدف تبادل اسرا ربودند. حدود دو ماه بعد از این حادثه، در ۱۷ ماه مه، گروه‌های تندروی وابسته به القاعده و جبهه النصره، این دو شهر را به طور کامل محاصره کردند و از ارسال هرگونه کمک‌های غذایی و پزشکی به آن‌ها جلوگیری کردند. در طول محاصره، ساکنان به دلیل کمبود نیازهای اولیه زندگی، شرایط بسیار سختی را متحمل شدند. نیروهای سوری تلاش کردند تا برخی از مواد امدادی را از طریق بالگرد به این مناطق برسانند، اما گروه‌های تندرو به آن‌ها حمله می‌کردند. همچنین، این گروه‌ها با هدف وادار کردن ساکنان به تسلیم، این دو شهر را به طور مداوم با خمپاره و انواع دیگر سلاح‌ها مورد حمله قرار دادند. این محاصره به مدت سه سال ادامه داشت. گروه‌های تکفیری نیز چندین بار تلاش کردند تا به این دو شهر حمله کرده و بر آنها مسلط شوند، اما به لطف مقاومت نیروهای مردمی که از این شهرها دفاع می‌کردند، ناکام ماندند. سرانجام، محاصره این دو شهر (نبل و الزهراء) با عملیات غافلگیرانه ارتش سوریه و نیروهای متحد در سوم فوریه ۲۰۱۶م شکسته شد.

نگارخانه

• 

  مزار سید ابوالحسن واقع در مسجد ابوالحسن در شهر الزهراء.

• 

  فعالیت‌های موسسه امام مهدي.

• 

  فعالیت‌های موسسه امام مهدی برای کودکان و نوجوانان.

• 

  برگزاری مراسم عید سعید فطر.

جستارهای وابسته

• محاصره فوعه و کفریا