حمله آمریکا به تأسیسات هسته‌ای ایران
 | این مقاله یا بخشی از آن، یک رویداد روز را در بر دارد. با گذشت زمان، ممکن است اطلاعات بهسرعت تغییر کند. اخبار اولیه ممکن است نامعتبر باشد و آخرین بهروزرسانیهای این مقاله شاید همهٔ اتفاقها دربارهٔ این رویداد را بازتاب ندهد. لطفاً اقدام به بهبود این مقاله کنید. |
| نام‌های دیگر | عملیات چکش نیمه‌شب |
|---|---|
| شرح ماجرا | بمباران تأسیسات هسته‌ای ایران در فردو، نطنز و اصفهان. |
| زمان | ۱ تیر ۱۴۰۴ش/۲۲ ژوئن ۲۰۲۵م |
| علت | حمایت از اسرائیل در جنگ اسرائیل با ایران |
| اهداف | نابودی تأسیسات هسته‌ای ایران |
| عاملان | ارتش آمریکا |
| پیامدها | اعلان جنگ یمن با آمریکا و اسرائیل |
| واکنش‌ها | محکومیت بین‌المللی حمله و نقض کردن قوانین بین‌المللی و منشور سازمان ملل |
حمله نظامی آمریکا به تأسیسات هسته‌ای ایران، موسوم به عملیات چکش نیمه‌شب، به بمباران تأسیسات هسته‌ای ایران در فردو، اصفهان و نطنز از سوی ارتش آمریکا در ۱ تیر ۱۴۰۴ش/۲۲ ژوئن ۲۰۲۵م اشاره دارد.
این حمله در دهمین روز جنگ اسرائیل با ایران و به درخواست اسرائیل انجام شد. رئیس‌جمهور آمریکا، هدف از این حمله را نابودی توانایی غنی‌سازی هسته‌ای ایران و توقف تهدید هسته‌ای ایران بیان کرد، در حالی که به اذعان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هیچ شواهدی از برنامه نظامی هسته‌ای ایران گزارش نشده و آیت‌الله خامنه‌ای رهبر ایران نیز پیشتر فتوا به حرام بودن تولید و استفاده از سلاح هسته‌ای داده بود.
این اقدام از سوی بسیاری از مقامات کشورها و نهادهای بین‌المللی به عنوان نقض آشکار حاکمیت ملی ایران، نقض حقوق بین‌الملل، منشور ملل متحد و معاهده NPT محکوم شد. ایران در پاسخ به این حمله، در عملیات بشارت فتح، به پایگاه آمریکایی العُدَیْد در قطر حمله موشکی کرد که به تحمیل آتش‌بس به اسرائیل منجر شد.
چگونگی و چرایی حمله
در بامداد ۱ تیر ۱۴۰۴، ارتش آمریکا در حمایت از اسرائیل، تأسیسات هسته‌ای فردو، نطنز و اصفهان را بمباران کرد.[۱] این حمله با نام «عملیات چکش نیمه‌شب»[۲] و با هدف نابودی توانایی غنی‌سازی ایران و توقف تهدید هسته‌ای از سوی ایران انجام شد.[۳] هدف اصلی این حمله تأسیسات هسته‌ای فردو گفته شده است.[۴]
براساس گزارش‌ها، در این عملیات چندین بمب سنگرشکن ۱۳۶۰۰ کیلویی توسط بمب‌افکن‌های B۲ به فردو و چندین موشک کروز از زیردریایی‌های آمریکایی به نطنز و اصفهان شلیک شد.[۵] تعداد بمب‌های سنگرشکن را ۶[۶] تا ۱۴ بمب[۷] گفته‌اند. گفته می‌شود ۱۲۵ هواپیمای آمریکایی ازجمله بمب‌افکن، جنگنده و سوخت‌رسان در این عملیات شرکت داشتند.[۸]
حمله آمریکا به ایران، پس از شکست و ناتوانی اسرائیل در نابودی برنامه هسته‌ای ایران و تحت فشار و درخواست نتانیاهو صورت گرفت.[۹] پس از عملیات، ترامپ ادعا کرد تأسیسات اصلی ایران نابود شده،[۱۰] اما وزیر دفاع آمریکا[۱۱] و رسانه‌های غربی مانند نیویورک‌تایمز و سی‌ان‌ان تأکید کردند که این حمله تنها برنامه هسته‌ای ایران را چند ماه به تأخیر انداخته و نتوانسته آن را کاملاً متوقف کند.[۱۲] برخی تحلیل‌گران این حمله را اقدامی نمایشی برای جبران شکست اسرائیل و حفظ آبروی ترامپ دانسته‌اند.[۱۳]
واکنش‌ها
حمله آمریکا به تأسیسات هسته‌ای ایران واکنش‌های گوناگونی را در پی داشت:
- سازمان انرژی اتمی ایران در بیانیه‌ای، تجاوز و حمله آمریکا به تأسیسات هسته‌ای را اقدامی وحشیانه و مغایر با قوانین بین‌المللی به ویژه معاهده عدم اشاعه سلاح‌های اتمی (NPT) دانسته است. رئیس‌جمهور ایران این تجاوز را گواهی بر فریبکاری و کذب ادعاهای آمریکا مبنی بر صلح‌طلبی و پایبندی به دموکراسی و حقوق بشر دانسته است. [۱۴]
- بسیاری از کشورها همچون چین، شیلی، کلمبیا، روسیه، عربستان، پاکستان، بولیوی، یمن، ونزوئلا، مصر، عمان، جنبش‌های حماس، انصارالله یمن، جهاد اسلامی، حزب‌الله لبنان این حملات را محکوم کردند و نقض قوانین بین‌المللی خوانده‌اند.[۱۵] برخی از نمایندگان کنگره آمریکا نیز این اقدام را غیرقانونی و برخلاف قانون اساسی آمریکا بیان کردند.[۱۶] دبیرکل سازمان ملل متحد نیز این حملات را تهدیدی برای صلح و امنیت بین‌المللی دانسته است.[۱۷] پاکستان حمله آمریکا به تأسیسات هسته‌ای ایران را جنایت جنگی خواند.[۱۸]
- گروه دوستان منشور ملل متحد نیز در بیانیه‌ای رسمی ضمن محکومیت این حمله، آن را اقدامی از پیش طراحی‌شده و نقض آشکار حاکمیت ملی ایران، نقض صریح منشور ملل متحد و تجاوزی فاحش علیه اصول بنیادین حقوق بین‌الملل به‌ویژه اصل منع توسل به زور و تهدید به زور شمردند.[۱۹]
- نشست اضطراری شورای امنیت سازمان ملل: شورای امنیت سازمان ملل، شامگاه یکم تیر در مقر سازمان ملل در نیویورک نشست اضطراری درباره حمله آمریکا به ایران تشکیل داد.[۲۰]
- برخی از رسانه‌های غربی مانند واشنگتن‌پست، حمله آمریکا به ایران را فریبکاری ترامپ خواندند.[۲۱]
نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی، از ترامپ بخاطر حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران تشکر و قدردانی کرد.[۲۲]
چرا آمریکا محکوم است؟
حمله آمریکا به تأسیسات هسته‌ای ایران به دلایلی همچون صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران و نقض قوانین بین‌المللی از سوی آمریکا محکوم شده است:
صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران
مقامات ایران بارها اعلام کرده‌اند برنامه هسته‌ای ایران صلح‌آمیز بوده و ایران تصمیمی برای تولید بمب هسته‌ای ندارد. صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران، از سوی آژانس انرژی هسته‌ای نیز بارها تأیید شده و براساس گفته‌های مدیر کل آژانس انرژی هسته‌ای نیز هیچ مدرکی درباره ساخت سلاح هسته‌ای از سوی ایران وجود ندارد.[۲۳]
آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران، نیز در پاسخ به ادعای رژیم اسرائیل مبنی بر ساخت سلاح هسته‌ای در ایران در سال ۱۳۸۹ش، فتوا به حرمت ساخت و به‌کار‌گیری سلاح هسته‌ای داد که به عنوان سند در سازمان ملل متحد نیز ثبت شد.[۲۴] برخی مراجع تقلید دیگر مانند مکارم شیرازی، نوری همدانی، جعفر سبحانی و جوادی آملی نیز همین دیدگاه را دارند.[۲۵]
نقض قوانین بین‌المللی
حمله مستقیم آمریکا به تأسیسات هسته‌ای ایران قوانین بین‌المللی را نقض کرده است. از جمله:
- نقض حاکمیت ملی ایران:[۲۶] حمله به ایران نقض ماده ۲ بند ۴ منشور ملل متحد شمرده شده که استفاده یا تهدید به زور علیه تمامیت ارضی کشورها را ممنوع می‌کند.
- نقض معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT)[۲۷]
- نقض پروتکل‌های ایمنی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به دلیل اینکه حمله به تأسیسات هسته‌ای خطر فاجعه پرتوای دارد و می‌تواند عواقب زیست‌محیطی و انسانی گسترده‌ای داشته باشد.
خارج از حیطه اختیارات آمریکا
نظارت و مقابله با برنامه هسته‌ای کشورهای خارج از اختیارات آمریکا است.
پیامدها
برخی از پیامدهای حمله و تجاوز آمریکا به تأسیسات هسته‌ای ایران عبارتند از:
عملیات بشارت فتح در پاسخ به حمله آمریکا
نیروهای مسلح ایران در واکنش به بمباران تأسیسات هسته‌ای ایران توسط آمریکا، در ۲ تیر ۱۴۰۴ش پایگاه هوایی العُدَیْد آمریکا در قطر را هدف قرار دادند.[۲۸] پایگاه العدید، مقر سرفرماندهی نیروی هوایی و بزرگترین دارایی راهبردی ارتش آمریکا در منطقه غرب آسیا به شمار می‌رود.[۲۹] پس از این عملیات، ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، خواستار آتش‌بس در جنگ اسرائیل با ایران شد. این عملیات را موجب تحمیل آتش‌بس به اسرائیل دانسته‌اند.[۳۰]
اعلان جنگ انصارالله یمن با آمریکا
انصارالله یمن توافق میان یمن و آمریکا را تمام‌شده اعلام کرد و هشدار داد از این پس کشتی‌های آمریکایی را هدف قرار می‌دهد.[۳۱] یمن خطاب به آمریکا و در حمایت از ایران اعلام کرد که رسماً وارد جنگ خواهد شد.[۳۲] در ۶ مه ۲۰۲۵م که میان آمریکا و انصارالله در حمایت از مردم غزه کشتی‌های با مقصد اسرائیل را در دریای سرخ هدف قرار می‌داد آتش‌بسی برقرار شده بود تا آمریکا مواضع انصارالله را هدف قرار ندهد و در مقابل انصارالله نیز هدف قراردادن ناوهای آمریکا را متوقف کند.[۳۳]
خدشه به اعتبار نهادهای بین‌المللی
پانویس
- ↑ «حمله آمریکا به تاسیسات هسته‌ای ایران؛ ترامپ: یا صلح می‌شود یا شدید‌ترعمل می‌کنیم»، یورونیوز.
- ↑ «ابهام در نتایج حمله «چکش نیمه‌شب»؛ ۱۶ کامیون در کانون پرسش‌ها»، خبرگزاری العین فارسی.
- ↑ «U.S. enters Israel's war against Iran»، Axios.
- ↑ «.How effective was the US attack on Iran’s nuclear sites? A visual guide»، the guardian
- ↑ «حمله آمریکا به تاسیسات هسته‌ای ایران؛ ترامپ: یا صلح می‌شود یا شدید‌ترعمل می‌کنیم»، یورونیوز.
- ↑ «حمله آمریکا به تاسیسات هسته‌ای ایران؛ ترامپ: یا صلح می‌شود یا شدید‌ترعمل می‌کنیم»، یورونیوز.
- ↑ «.How effective was the US attack on Iran’s nuclear sites? A visual guide»، the guardian
- ↑ «Satellite images show damage from US strikes on Iran’s Fordow nuclear site»، aljazeera.
- ↑ «Israel urges U.S. to join war with Iran to eliminate nuclear program»، Axios.
- ↑ «حمله آمریکا به تاسیسات هسته‌ای ایران؛ ترامپ: یا صلح می‌شود یا شدید‌ترعمل می‌کنیم»، یورونیوز.
- ↑ «ابهام در نتایج حمله «چکش نیمه‌شب»؛ ۱۶ کامیون در کانون پرسش‌ها»، خبرگزاری العین فارسی.
- ↑ «اسناد محرمانه آمریکا: حمله به ایران تنها چند ماه برنامه هسته‌ای را عقب انداخت»، خبرگزاری یورونیوز.
- ↑ «افسر سابق اطلاعاتی آمریکا: حمله ترامپ به ایران نمایشی برای حفظ آبرو بود»، خبرگزاری دانشجو.
- ↑ «واکنش ایران به تجاوز نظامی آمریکا: مسیر توسعه صنعت هسته‌ای را با قدرت ادامه می‌دهیم»، خبرگزاری نورنیوز.
- ↑ «واکنش‌های بین‌المللی به تجاوز آمریکا به ایران»، خبرگزاری میزان؛ «واکنش جهانی به حمله آمریکا به تاسیسات هسته ای ایران/ آمریکایی‌ها چه گفتند؟»، خبرگزاری خبر فوری.
- ↑ «قانون‌گذاران آمریکایی: حمله به ایران غیرقانونی و برخلاف قانون اساسی است»، خبرگزاری نورنیوز.
- ↑ «واکنش ایران به تجاوز نظامی آمریکا: مسیر توسعه صنعت هسته‌ای را با قدرت ادامه می‌دهیم»، خبرگزاری نورنیوز.
- ↑ «واکنش‌های بین‌المللی به تجاوز آمریکا به ایران»، خبرگزاری میزان.
- ↑ «محکومیت حمله آمریکا به ایران در بیانیه گروه دوستان منشور ملل متحد»، خبرگزاری دانشجو.
- ↑ «پاکستان: از ایران حمایت می‌کنیم؛ چین: حاکمیت تهران نقض شده است»، خبرگزاری مهر.
- ↑ «واشنگتن‌پست: ترامپ جهان را درباره ایران فریب داد»، خبرگزاری نورنیوز.
- ↑ «واکنش ایران به تجاوز نظامی آمریکا: مسیر توسعه صنعت هسته‌ای را با قدرت ادامه می‌دهیم»، خبرگزاری نورنیوز.
- ↑ «اعتراف گروسی بعد از تجاوز رژیم صهیونیستی علیه ایران+ فیلم»، خبرگزاری مهر؛ «اعتراف دیرهنگام گروسی درباره برنامه هسته‌ای ایران بعد از حمله اسرائیل»، شبکه شرق.
- ↑ «ثبت پیام رهبر انقلاب به‌عنوان سند در سازمان ملل»، دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله خامنه‌ای.
- ↑ «تحریم سلاح کشتار جمعی در تاریخ تشیع»، خبرگزاری ایسنا.
- ↑ «محکومیت حمله آمریکا به ایران در بیانیه گروه دوستان منشور ملل متحد»، خبرگزاری دانشجو.
- ↑ «واکنش ایران به تجاوز نظامی آمریکا: مسیر توسعه صنعت هسته‌ای را با قدرت ادامه می‌دهیم»، خبرگزاری نورنیوز.
- ↑ «تنبیه شیطان؛ عملیات بشارت فتح علیه پایگاه آمریکایی العدید قطر»، خبرگزاری مهر.
- ↑ «العدید؛ بزرگترین پایگاه نظامی آمریکا در خاورمیانه؛ مهمترین مرکز فرماندهی عملیات هوایی منطقه»، خبرگزاری تابناک.
- ↑ «تحمیل آتش بس به دشمن صهیونی، در پی عملیات موفق بشارت فتح»، خبرگزاری مهر.
- ↑ «صنعا: توافق با آمریکا به پایان رسیده است»، جوان آنلاین.
- ↑ «یمن رسماً وارد جنگ می‌شود»، خبرگزاری دفاع مقدس.
- ↑ Yemen’s Houthis say attacks on Israel not in US ceasefire deal in ‘any way’، aljazeera.
منابع
- «How effective was the US attack on Iran’s nuclear sites? A visual guide»، the guardian, Published: 22 June 2025, Accessed: 2 July 2025.
- «Israel urges U.S. to join war with Iran to eliminate nuclear program»، Axios, Published: 14 June 2025, Accessed: 30 June 2025
- «U.S. enters Israel's war against Iran»، Axios, Published: 22 June 2025, Accessed: 30 June 2025