کشتار علویان سوریه
| شرح ماجرا | حمله نیروهای افراطی سنی به علویان سوریه |
|---|---|
| زمان | مارس ۲۰۲۵م |
| مکان | مناطق ساحلی سوریه |
| علت | قتل‌عام علویان سوریه و سرکوب مخالفان حکومت تحریر الشام |
| عاملان | نیروهای امنیتی تحریر الشام، گروه‌های مسلح سنی افراطی |
| تلفات | ۱۵۰۰ کشته از میان علویان |
کشتار علویان سوریه از موارد نقض حقوق شیعیان و اقلیت‌های دینی در سوریه است. پس از سقوط حکومت بشار اسد در دسامبر ۲۰۲۴م و روی کار آمدن دولت تحریر الشام، تنش‌هایی میان حامیان اسد، به‌ویژه علویان سوریه، و دولت جدید پدید آمد. علویان در این میان مورد خشونت و فشار حکومت سنی‌مذهب جدید قرار گرفتند. گروه‌های افراطی همچون داعش و تحریر الشام، علویان را مرتد دانسته و حملاتی علیه آنان انجام دادند.
پس از تسلط تحریر الشام، اقدامات خشونت‌آمیزی علیه علویان شدت یافت، از جمله اعدام‌های میدانی و حملات گسترده به مناطق علوی‌نشین. درگیری‌های شدید در ۵ مارس سال ۲۰۲۵م در مناطق ساحلی سوریه رخ داد که در آن، نیروهای تحریر الشام حملاتی علیه علویان ترتیب دادند. برخی منابع از جنایاتی همچون تیراندازی به غیرنظامیان، سوزاندن اجساد و حمله به اماکن مقدس خبر دادند. در گزارش‌های دیده‌بان حقوق بشر سوریه، تلفات این درگیری‌ها تا ۱۵۰۰ نفر برآورد شده است که شامل زنان و کودکان نیز می‌شود. این وقایع منجر به مهاجرت گسترده علویان به لبنان و سایر مناطق امن شد. محمد الجولانی، رئیس‌جمهور سوریه، اعلام کرد که کمیته‌ای برای بررسی این درگیری‌ها تشکیل خواهد شد.
علویان در سوریه
مناطق ساحلی سوریه همواره به‌عنوان مرکز جامعه علوی این کشور شناخته شده است. این گروه مذهبی که شاخه‌ای از تشیع محسوب می‌شود، از حامیان بشار اسد، حاکم پیشین سوریه بودند. با سقوط بشار اسد در دسامبر ۲۰۲۴م و روی کار آمدن دولت انتقالی به رهبری محمد الجولانی، رهبر هیئت تحریر الشام، تنش‌هایی میان نیروهای دولتی جدید و حامیان اسد، به‌ویژه در مناطق با جمعیت قابل توجه علوی، بروز کرد. فعالان علوی مدعی‌اند که از زمان سقوط اسد، اعضای این جامعه، با خشونت‌های هدفمند و فشارهای امنیتی مواجه شده‌اند. علویان سوریه حدود ۱۰–۱۵ درصد از جمعیت سوریه را تشکیل داده‌اند و سال‌ها در مقابل گروه‌های سنی و مخالف بشار اسد، از او حمایت نظامی نموده‌اند. از همین رو، علویان سوریه از سوی گروه‌هایی چون داعش و تحریر الشام مرتد معرفی شده‌اند.[۱]
«هیئت تحریر الشام» با نام مخفف «HTS» و با عنوان «تحریر شام» شناخته می‌شود.[۲] این سازمان سیاسی و مسلح که اسلامگرای سنی است،[۳] از مذهب حنفی پیروی می‌کند و به‌عنوان گروهی افراط‌گرا در سوریه توصیف شده است.[۴] این سازمان با وجود جدایی از القاعده، ارتباط خود با آنها را حفظ کرده و از الگوی حکومت‌داری طالبان پیروی می‌کند.[۵] هرچند این گروه سعی کرده از انتساب به القاعده فاصله بگیرد، اما به‌گفتهٔ کارشناسان، همواره در راستای منافع و سیاست‌های القاعده در منطقه عمل کرده است.[۶]
تاریخچه
پیش از به قدرت رسیدن تحریر الشام
علویان سوریه همواره مورد غصب جنگجویان سنی سوری بوده‌اند. در خرداد ۱۳۹۱ش مصادف با سال ۲۰۱۲م، شیخ محمد بدیع موسی، از روحانیان وهابی در سوریه و عضو جماعت اخوان‌المسلمون در آن کشور، در یک اطلاعیه، حکمی فقهی در جواز تعرض و تجاوز به علویان سوری و جایز بودن کشتار آنان صادر کرد. در این اطلاعیه، حمله به خانه‌ها و غارت اموال علویان مجاز دانسته شده بود.[۷] قتل‌عام ۴۰ نفر از مردان علوی‌مذهب در روستایی به نام العَزیزیه از مهم‌ترین رویدادهای صورت گرفته علیه علویان سوریه بوده است.[۸]
پس از به قدرت رسیدن تحریر الشام
پس از به قدرت رسیدن تحریر الشام، نگرانی‌ها دربارهٔ نقض حقوق اقلیت‌های دینی، به ویژه شیعیان و علویان، افزایش یافت.[۹] برخی گزارش‌ها از اعدام‌های میدانی علویان و تهدید شیعیان حکایت دارد.[۱۰] با این حال، مقامات تحریر الشام بارها بر رعایت حقوق اقلیت‌های دینی تأکید کرده‌اند و اجازه داده‌اند برخی مراکز شیعی، مانند حرم حضرت زینب(س)، به فعالیت خود ادامه دهند و برخی شیعیان به روستاهای خود بازگردند.[۱۱] با این همه گزارش‌های متعددی از نقض حقوق علویان و کشتار آنان مطرح شده است. این کشتارها از جانب برخی کارشناسان رسانه‌ای، به عنوان کشتار جمعی[۱۲] و نسل‌کشی شیعیان تلقی شده است.[۱۳]
در ۵ مارس ۲۰۲۵م، درگیری‌هایی در مناطق ساحلی سوریه پدید آمد که به‌گفتهٔ اعضای هیئت تحریر الشام، از سوی علویان طرفدار بشار اسد، رهبری می‌شد. از این رو حملات شدیدی از سوی نیروهای تحریر الشام علیه شیعیان آن ناحیه شکل گرفت. در همین میان، برخی مساجد سنی منطقه نیز حکم جهاد علیه شیعیان علوی و در راستای کمک به نیروهای تحریر الشام صادر کردند و مردم را به همراهی با آنان دعوت نمودند. این حملات تا روز بعد ادامه داشت و به تعداد کشتگان افزوده می‌شد.[۱۴] پس از روز جمعه، گروه‌های سنی علیه علویان حملات متعددی را برنامه‌ریزی کردند.[۱۵] این حملات در ۹ شهر ساحلی سوریه ادامه‌دار بود.[۱۶]
بر اساس گزارش‌های منابع خبری، نیروهای وابسته به تحریر الشام، علویان را پس از شناسایی، در خیابان‌ها به گلوله بسته یا با سلاح سرد، به قتل می‌رساندند. در کشتاری که در روستای التویم در حومه حماة صورت گرفته بود، بیش از ۱۰۰ نفر شامل ۱۵ کودک علوی کشته شدند. کشتار سالمندان که در برخی موارد، تصاویر آن منتشر شده بود، با واکنشهای زیادی همراه شد. بر اساس تصاویر و فیلم‌های منتشر شده از کشتارهای صورت گرفته، در مواردی، اجساد قربانیان مورد بی‌احترامی قرار گرفته یا مثله شده‌اند.[۱۷] همچنین گفته شده که برخی اجساد سر بریده یا به آتش کشیده شده‌اند.[۱۸]
تلفات و خسارات
در تاریخ ۹ مارس، گزارشی از سوی دیده‌بان حقوق بشر سوریه، کشته شدن ۹۷۳ نفر از غیرنظامیان سوری را تأیید کرد. در این گزارش گفته شده بود که بیش از ۲۵۰ نظامی علوی نیز کشته شده‌اند.[۱۹] یورنیوز نیز تعداد کشتگان در فاصله زمانی ۶ مارس تا ۱۱ مارس را بیش از ۱۰۰۰ نفر عنوان کرده است. منابع از کشته شدن ۲۳۰ نظامی تحریر الشام در این درگیری‌ها خبر داده‌اند.[۲۰] برخی منابع، قربانیان این حادثه را ۱۲۰۰ نفر[۲۱] و محمد ناصر، مشاور رئیس سابق شورای علوی، بیش از ۱۷۰۰ نفر دانسته‌اند.[۲۲] در آخرین اعلام نظر دیده‌بان حقوق بشر سوریه، کشتگان این حمله تا ۱۵۰۰ نفر شمارش شده‌اند.[۲۳] در میان کشتگان تعداد قابل توجهی زن و کودک وجود داشته است و چندین خانواده به‌طور کامل از بین رفته‌اند.[۲۴] همچنین گزارش‌هایی از وجود تعدادی مسیحی در میان کشته‌شدگان وجود دارد.[۲۵]
بر اساس برخی گزارش‌ها، در این حملات، از بیرون از خانه‌ها به ساکنان شلیک می‌شد و برخی خانه‌ها نیز مورد غارت قرار می‌گرفتند. همچنین تعدادی از خانه‌های علویان به آتش کشیده شدند. به‌گفتهٔ برخی بازماندگان این کشتار، تا ساعت‌ها بعد از کشتار، اجازه انتقال اجساد برای دفن، داده نمی‌شد و خیابان‌ها و خانه‌ها از اجساد، مملو شده بودند.[۲۶] بررسی‌های برخی خبرگزاری‌ها گواهی می‌دهد که دست‌کم اجساد تعدادی از کشتگان توسط نیروهای نظامی سوریه در گورهای دسته‌جمعی دفن شده است.[۲۷] همچنین در یکی از حملات به اماکن مقدسه علوی‌ها، مرقد عبدالله الحسین بن حمدان الخصیبی، مرجع اول علوی‌ها به آتش کشیده شد و ۵ خادم آن به قتل رسیدند.[۲۸]
پیامدها و واکنش‌ها
این حملات سبب شده است تا ساکنان علوی نشین مناطق ساحلی سوریه، با احساس ناامنی مواجه شده و برای حفظ جان خود، اقدام به مهاجرت غیرقانونی به لبنان نمایند. این مهاجران عموماً به مناطق علوی‌نشین از جمله تل حمیره، الحیصة، المسعودیة، الریحانیة و السمّاقیة در لبنان عزیمت می‌کنند.[۲۹]
محمد الجولانی، رئیس‌جمهور سوریه، در یک سخنرانی و در واکنش به کشتارهای صورت گرفته، مدعی شد که حملات در ابتدا از سوی شورشیان علوی صورت گرفته بود و در ادامه تأکید کرد که کمیته مستقل برای تحقیق دربارهٔ درگیری‌ها و کشتارهای انجام‌شده توسط هر دو طرف تشکیل خواهد داد و با متجاوزان برخورد خواهد کرد.[۳۰] وزیر دفاع وقت سوریه نیز در پیامی، از لزوم مبارزه با باقی‌ماندگان حکومت بشار اسد خبر داد و از تلاش‌های دولت برای برقراری عدالت با تشکیل کمیته حقیقت‌یاب در خصوص این کشتار سخن گفت.[۳۱] هرچند دولت وقت سوریه سعی نمود تا این خشونت‌ها را «اقدامات فردی» ترسیم کند، اما این حملات، ضربه سنگینی به وجهه تحریر الشام وارد کرد.[۳۲] مظلوم عبدی، فرمانده ارشد یکی از گروه‌های مسلح کرد سوریه، گروه‌های اسلامگرای تحت حمایت ترکیه را مسئول برخی از خشونت‌ها علیه علویان در سوریه دانسته است.[۳۳] همچنین گفته شده است که نیروهای مرتبط با ترکیه، در آغاز درگیری‌ها نقش فعالی داشته‌اند.[۳۴]
هیئت علمای اسلامی پیروان اهل‌بیت (ع) در سوریه[۳۵] و هیئت علمای شیعه سوریه، از جمله نهادهای دینی سوریه بودند که این کشتار را محکوم نمودند.[۳۶] همچنین نامه‌ای به برخی از رهبران علویان سوریه منسوب شده است که در آن، از دولت اسرائیل در برابر نیروهای تحریر الشام درخواست کمک شده است.[۳۷] پاتریاک‌های مسیحی سوریه نیز در اطلاعیه‌ای، این کشتار را محکوم و از وضعیت پیش‌آمد ابراز نگرانی کرد.[۳۸] حکمت سلمان الهجری، رهبر دروزی‌های سوریه، این کشتار را قتل برنامه‌ریزی شده دانست و خواهان پایان آن شد.[۳۹]
از میان کشورهای اسلامی، مقامات کشورهای ایران و عراق به این کشتار واکنش نشان داده‌اند.[۴۰] در ایران، تشکل اساتید سطوح عالی و خارج حوزه علمیه قم در پی این کشتار پیامی صادر کرد.[۴۱] مارکو روبیو، وزیر امور خارجه آمریکا روز یکشنبه «تروریست‌های اسلامگرای افراطی» را عامل «کشتار» اقلیت‌ها در سوریه دانست و این کشتارها را محکوم کرد.[۴۲] وزارت امور خارجه آلمان از همه طرف‌های درگیر در درگیری‌های جاری در سوریه خواست که از تشدید بیشتر خشونت‌ها خودداری کنند. این وزارتخانه در بیانیه‌ای، نگرانی خود را از افزایش تلفات در غرب سوریه ابراز کرد و خواستار راه‌حل‌های مسالمت‌آمیز و وحدت ملی شد. کاردار اتحادیه اروپا در سوریه نیز در واکنش به این واقعه، با تأکید بر لزوم «خویشتنداری» از سوی تمام طرفین و «احترام به حقوق تمامی اقوام سوریه» برای زندگی در امنیت و صلح، خواستار پایان خشونت‌ها شد. فرانسه نیز «نگرانی عمیق» خود را دربارهٔ خشونت‌های اخیر در سوریه ابراز کرد.[۴۳] نماینده روسیه در سازمان ملل نیز این کشتار را با کشتار در کشور رواندا ( Rwanda)مقایسه کرد و محکوم نمود.[۴۴] این کشتار از سوی کشور چین نیز محکوم شد.[۴۵] شورای امنیت سازمان ملل در واکنش به این کشتار، جلسه‌ای را ترتیب داد و پیش‌نویس بیانیه‌ای را تهیه نمود که در آن کشتار علویان محکوم شده بود. این بیانیه از سوی روسیه و آمریکا تهیه شده بود.[۴۶] همچنین هیئتی از سوی سازمان ملل برای بررسی این کشتار به سوریه سفر کرده است.[۴۷]
پانویس
- ↑ «دربارهٔ درگیری‌های سوریه چه می‌دانیم؟ علویان کیستند و چرا کشته می‌شوند؟»، یورونیوز.
- ↑ “Hay’at Tahrir al Sham leader calls for ‘unity’ in Syrian insurgency”, longwar journal؛ “Amendments to the Terrorist Designations of al-Nusrah Front”, state.gov.
- ↑ “Anti-government armed groups”, EUAA.
- ↑ «طالبان و هیئت تحریر شام؛ «شباهت‌ها و تفاوت‌ها»»، شفقنا.
- ↑ “Al Qaeda and allies announce ‘new entity’ in Syria”, longwar journal.
- ↑ Palacios, “Hayat Tahrir al-Sham’s Top-Down Disassociation from al-Qaeda in Syria”, Terrorism Monitor.
- ↑ «اخوان‌المسلمون سوریه: کشتار علویان و تجاوز به زنان حلال است»، جهان‌نیوز.
- ↑ «جنایت تروریست‌های سوریه در یک روستای علوی‌نشین»، خبرگزاری تسنیم.
- ↑ «جولان «جولانی‌ها» در دمشق؛ زینبیه در دست شورشیان به‌جای طرفداران ایران و حزب‌الله»، یورونیوز.
- ↑ «ویدئوهایی از اعدام‌های میدانی در سوریه توسط گروه تحریر الشام»، شبکه العالم.
- ↑ «جولان «جولانی‌ها» در دمشق؛ زینبیه در دست شورشیان به‌جای طرفداران ایران و حزب‌الله»، یورونیوز.
- ↑ «کشتار جمعی در سوریه، یک پاکسازی قومی علیه مردم و علویان است»، خبرگزاری مشرق.
- ↑ «هولوکاست در لاذقیه: کشتار گسترده علوی‌ها توسط نیروهای دولتی سوریه»، عصر ایران.
- ↑ «دربارهٔ درگیری‌های سوریه چه می‌دانیم؟ علویان کیستند و چرا کشته می‌شوند؟»، یورونیوز.
- ↑ «شمار کشته شدگان خشونت‌ها در مناطق ساحلی سوریه به بیش از هزار نفر رسید»، یورونیوز.
- ↑ «تشکیل شورای امنیت ملی در سوریه به ریاست الجولانی هم‌زمان با کشتار گسترده علویان»، خبرگزاری صدای افغان
- ↑ «کشتار علویان در شام «الجولانی»»، جوان آنلاین.
- ↑ «تشکیل شورای امنیت ملی در سوریه به ریاست الجولانی هم‌زمان با کشتار گسترده علویان»، خبرگزاری صدای افغان
- ↑ «دربارهٔ درگیری‌های سوریه چه می‌دانیم؟ علویان کیستند و چرا کشته می‌شوند؟»، یورونیوز.
- ↑ «دربارهٔ درگیری‌های سوریه چه می‌دانیم؟ علویان کیستند و چرا کشته می‌شوند؟»، یورونیوز.
- ↑ «تشکیل شورای امنیت ملی در سوریه به ریاست الجولانی هم‌زمان با کشتار گسترده علویان»، خبرگزاری صدای افغان
- ↑ «مستشار سابق بالمجلس العلوی: جماعة الجولانی ابادت عوائل بالکامل فی الساحل السوری»، براثا.
- ↑ «کشته شدن ۱۵۰۰ غیرنظامی در سوریه»، خبرگزاری ایرنا.
- ↑ «شورای امنیت کشتار علویان سوریه را محکوم می‌کند»، خبرگزاری تسنیم.
- ↑ «علویان سوریه به لبنان مهاجرت می‌کنند؟»، شبکه شرق.
- ↑ «شمار کشته شدگان خشونت‌ها در مناطق ساحلی سوریه به بیش از هزار نفر رسید»، یورونیوز.
- ↑ «روایت رسانه آمریکایی از جزئیات کشتار اقلیت‌های مذهبی در سوریه»، خبرگزاری ایسنا.
- ↑ «ماجرای علوی‌های سوریه چیست؟ فرمانده قیام آنها کیست؟ و عاقبت چه خواهد شد؟»، عصرایران.
- ↑ «علویان سوریه به لبنان مهاجرت می‌کنند؟»، شبکه شرق.
- ↑ «بیش از یک‌هزار علوی در سوریه کشته شدند…»، یورونیوز
- ↑ «واکنشهای بین‌المللی به کشتار علویان سوریه و تشکیل کمیته حقیقت یاب بین‌الملل»، خبرگزاری جماران.
- ↑ «شمار کشته شدگان خشونت‌ها در مناطق ساحلی سوریه به بیش از هزار نفر رسید»، یورونیوز.
- ↑ «بیش از یک‌هزار علوی در سوریه کشته شدند…»، یورونیوز
- ↑ «الجزیره: «قسد در حملات ساحل سوریه مشارکت داشت/ ترکیه هم نیرو اعزام کرده بود»»، شفقنا.
- ↑ «بعد از قتل‌عام شیعیان سوریه در طی دو هفته گذشته…»، خبرگزاری رسمی حوزه.
- ↑ «اعلام موضع هیئت علمای شیعه سوریه در خصوص کشتار علویان»، خبرگزاری ابنا.
- ↑ «درخواست رهبران علوی سوریه از نتانیاهو: ما را از این رژیم نجات دهید، از شما استقبال می‌کنیم»، اپک تایمز.
- ↑ «شمار کشته شدگان خشونت‌ها در مناطق ساحلی سوریه به بیش از هزار نفر رسید»، یورونیوز.
- ↑ «رهبر دروزی‌های سوریه خواستار پایان کشتار علویان شد»، شبکه العالم.
- ↑ «کشتار علویان در شام «الجولانی»»، جوان آنلاین.
- ↑ «محکومیت کشتار مردم بی دفاع سوریه»، خبرگزاری صدا و سیما.
- ↑ «بیش از یک‌هزار علوی در سوریه کشته شدند…»، یورونیوز
- ↑ «شمار کشته شدگان خشونت‌ها در مناطق ساحلی سوریه به بیش از هزار نفر رسید»، یورونیوز.
- ↑ «کشتار علویان در سوریه معادل نسل‌کشی روانداست»، پایگاه سیاست روز.
- ↑ «واکنشهای بین‌المللی به کشتار علویان سوریه و تشکیل کمیته حقیقت یاب بین‌الملل»، خبرگزاری جماران.
- ↑ «شورای امنیت کشتار علویان سوریه را محکوم می‌کند»، خبرگزاری تسنیم.
- ↑ «واکنشهای بین‌المللی به کشتار علویان سوریه و تشکیل کمیته حقیقت یاب بین‌الملل»، خبرگزاری جماران.
منابع
- «اخوان‌المسلمون سوریه: کشتار علویان و تجاوز به زنان حلال است»، جهان‌نیوز، تاریخ درج مطلب: ۱۷ خرداد ۱۳۹۱ش، تاریخ بازدید: ۲۷ اسفند ۱۴۰۳ش.
- «اعلام موضع هیئت علمای شیعه سوریه در خصوص کشتار علویان»، خبرگزاری ابنا، تاریخ درج مطلب: ۱۹ اسفند ۱۴۰۳ش، تاریخ بازدید: ۲۷ اسفند ۱۴۰۳ش.
- «الجزیره: «قسد در حملات ساحل سوریه مشارکت داشت/ ترکیه هم نیرو اعزام کرده بود»»، شفقنا، تاریخ درج مطلب: ۲۰ اسفند ۱۴۰۳ش، تاریخ بازدید: ۲۷ اسفند ۱۴۰۳ش.
- «بیش از یک‌هزار علوی در سوریه کشته شدند؛ الشرع: هیچ‌کس بالاتر از قانون نیست، با قاطعیت برخورد می‌کنیم»، یورونیوز، تاریخ درج مطلب: ۹ مارس ۲۰۲۵م، تاریخ بازدید: ۲۷ اسفند ۱۴۰۳ش.
- «بعد از قتل‌عام شیعیان سوریه در طی دو هفته گذشته؛ هیئت علمایی اسلامی خواستار جلوگیری از تعرض به پیروان اهل بیت(ع) شد»، خبرگزاری رسمی حوزه، تاریخ درج مطلب: ۱۶ اسفند ۱۴۰۳ش، تاریخ بازدید: ۲۷ اسفند ۱۴۰۳ش.
- «تشکیل شورای امنیت ملی در سوریه به ریاست الجولانی هم‌زمان با کشتار گسترده علویان»، خبرگزاری صدای افغان، تاریخ درج مطلب: ۲۳ اسفند ۱۴۰۳ش، تاریخ بازدید: ۲۷ اسفند ۱۴۰۳ش.
- «جنایت تروریست‌های سوریه در یک روستای علوی‌نشین»، خبرگزاری تسنیم، تاریخ درج مطلب: ۲۲ آذر ۱۴۰۳ش، تاریخ بازدید: ۱۶ دی ۱۴۰۳ش.
- «جولان «جولانی‌ها» در دمشق؛ زینبیه در دست شورشیان به‌جای طرفداران ایران و حزب‌الله»، یورونیوز، تاریخ درج مطلب: ۱۱ دسامبر ۲۰۲۴م، تاریخ بازدید: ۱۶ دی ۱۴۰۳ش.
- «رهبر دروزی‌های سوریه خواستار پایان کشتار علویان شد»، شبکه العالم، تاریخ درج مطلب: ۱۸ اسفند ۱۴۰۳ش، تاریخ بازدید: ۲۷ اسفند ۱۴۰۳ش.
- «شمار کشته شدگان خشونت‌ها در مناطق ساحلی سوریه به بیش از هزار نفر رسید»، یورونیوز، تاریخ درج مطلب: ۹ مارس ۲۰۲۵م، تاریخ بازدید: ۲۷ اسفند ۱۴۰۳ش.
- «شورای امنیت کشتار علویان سوریه را محکوم می‌کند»، خبرگزاری تسنیم، تاریخ درج مطلب: ۲۴ اسفند ۱۴۰۳ش، تاریخ بازدید: ۲۷ اسفند ۱۴۰۳ش.
- «طالبان و هیئت تحریر شام؛ «شباهت‌ها و تفاوت‌ها»، خبرگزاری شفقنا، تاریخ درج مطلب: ۸ دی ۱۴۰۳ش، تاریخ بازدید: ۱۶ دی ۱۴۰۳ش.
- «درباره درگیری‌های سوریه چه می‌دانیم؟ علویان کیستند و چرا کشته می‌شوند؟»، یورونیوز، تاریخ درج مطلب: ۱۱ مارس ۲۰۲۵م، تاریخ بازدید: ۲۷ اسفند ۱۴۰۳ش.
- «درخواست رهبران علوی سوریه از نتانیاهو: ما را از این رژیم نجات دهید، از شما استقبال می‌کنیم»، اپک تایمز، تاریخ درج مطلب: ۲۰ اسفند ۱۴۰۳ش، تاریخ بازدید: ۲۷ اسفند ۱۴۰۳ش.
- «روایت رسانه آمریکایی از جزئیات کشتار اقلیت‌های مذهبی در سوریه»، خبرگزاری ایسنا، تاریخ درج مطلب: ۲۷ اسفند ۱۴۰۳ش، تاریخ بازدید: ۲۷ اسفند ۱۴۰۳ش.
- «علویان سوریه به لبنان مهاجرت می‌کنند؟»، شبکه شرق، تاریخ درج مطلب: ۲۳ اسفند ۱۴۰۳ش، تاریخ بازدید: ۲۷ اسفند ۱۴۰۳ش.
- «کشتار جمعی در سوریه، یک پاکسازی قومی علیه مردم و علویان است»، خبرگزاری مشرق، تاریخ درج مطلب: ۲۱ اسفند ۱۴۰۳ش، تاریخ بازدید: ۲۷ اسفند ۱۴۰۳ش.
- «کشتار علویان در سوریه معادل نسل‌کشی روانداست»، پایگاه سیاست روز، تاریخ درج مطلب: ۲۴ اسفند ۱۴۰۳ش، تاریخ بازدید: ۲۷ اسفند ۱۴۰۳ش.
- «کشتار علویان در شام «الجولانی»»، جوان آنلاین، تاریخ درج مطلب: ۱۸ اسفند ۱۴۰۳ش، تاریخ بازدید: ۲۷ اسفند ۱۴۰۳ش.
- «کشته شدن ۱۵۰۰ غیرنظامی در سوریه»، خبرگزاری ایرنا، تاریخ درج مطلب: ۲۵ اسفند ۱۴۰۳ش، تاریخ بازدید: ۲۷ اسفند ۱۴۰۳ش.
- «ماجرای علوی‌های سوریه چیست؟ فرمانده قیام آنها کیست؟ و عاقبت چه خواهد شد؟»، عصرایران، تاریخ درج مطلب: ۱۷ اسفند ۱۴۰۳ش، تاریخ بازدید: ۲۷ اسفند ۱۴۰۳ش.
- «محکومیت کشتار مردم بی دفاع سوریه»، خبرگزاری صدا و سیما، تاریخ درج مطلب: ۲۷ اسفند ۱۴۰۳ش، تاریخ بازدید: ۲۷ اسفند ۱۴۰۳ش.
- «مستشار سابق بالمجلس العلوی: جماعة الجولانی ابادت عوائل بالکامل فی الساحل السوری»، براثا، تاریخ درج مطلب: ۸ مارس ۲۰۲۵م، تاریخ بازدید: ۲۷ اسفند ۱۴۰۳ش.
- «واکنشهای بین‌المللی به کشتار علویان سوریه و تشکیل کمیته حقیقت یاب بین‌الملل»، خبرگزاری جماران، تاریخ درج مطلب: ۲۰ اسفند ۱۴۰۳ش، تاریخ بازدید: ۲۷ اسفند ۱۴۰۳ش.
- «ویدئوهایی از اعدام‌های میدانی در سوریه توسط گروه تحریر الشام»، العالم، تاریخ درج مطلب: ۸ دی ۱۴۰۳ش، تاریخ بازدید: ۱۶ دی ۱۴۰۳ش.
- «هولوکاست در لاذقیه: کشتار گسترده علوی‌ها توسط نیروهای دولتی سوریه»، عصر ایران، تاریخ درج مطلب: ۱۷ اسفند ۱۴۰۳ش، تاریخ بازدید: ۱۷ اسفند ۱۴۰۳ش.
- "Proscribed terrorist groups or organisations", state.gov, data: 31 May 2018, Visited in ۶ ژانویه ۲۰۲۵
- "1.3. Anti-government armed groups", euaa.europa.eu, data: September 2020, Visited in ۶ ژانویه ۲۰۲۵
- "Al Qaeda and allies announce 'new entity' in Syria", longwarjournal.org, data: 28 January 2017, Visited in ۶ ژانویه ۲۰۲۵