مرج عذراء
مَرْجُ عَذْراء نام مکانی در نزدیکی دمشق که حجر بن عدی (از صحابه پیامبر(ص)) و یارانش در آنجا به دستور معاویه بن ابی سفیان به شهادت رسیدند.
عذراء یا عذری
عذراء نام مکانی در منطقه غوطه دمشق[۱] به فاصله دوازده میل (حدود ۱۹ کیلومتری) دمشق[۲] است که حجر بن عدی از اولین مسلمانان واردشده بدانجا بود، چنانکه از خود وی نقل شده است که او اولین مسلمانی بوده که در آن نواحی تکبیر گفته است.[۳] مرج به معنای چراگاه است و مرج عذراء یعنی چراگاه عذراء.
شهادت حجر و یارانش در مرج عذراء
هنگامی که مغیره و دیگران در کوفه روی منبر، امام علی(ع) را لعن می‌کردند، حجر بن عدی کندی و عمرو بن حمق خزاعی و همراهانشان بپا می‌خواستند و لعن را به خودشان بازمی‌گفتند و در این باره سخن می‌گفتند. وقتی زیاد بن ابیه حاکم کوفه شد، در پی دستگیری آنها برآمد. عمرو بن حمق خزاعی و چند نفر دیگر به موصل گریختند و حجر بن عدی و ۱۳ مرد از همراهانش دستگیر و نزد معاویه فرستاده شدند. زیاد در نامه‌اش به معاویه نوشت که اینان در لعن ابو تراب [کنیه امام علی(ع)] با جماعت مسلمانان مخالفت ورزیده‌اند و بر والیان دروغ پردازی کرده‌اند و بدین جهت از زیر فرمان بیرون رفته‌اند. هنگامی که بازداشت شدگان به مرج عذراء در چند میلی دمشق رسیدند، معاویه دستور داد که آنان را همانجا گردن زنند. چون برخی درباره ۶ نفر از آنان وساطت کردند، این ۶ نفر را زنده گذاشتند ولی هفت تن دیگر را کشتند: حجر بن عدی کندی، شریک بن شداد حضرمی، صیفی بن فسیل شیبانی، قبیصه ابن ضبیعه عبسی، محرز بن شهاب تمیمی، کدام بن حیان عنزی،[۴] عبدالرحمان بن حسان عنزی.[۵]
محل دفن حجر
حجر بن عدی و یارانش، پس از شهادت در منطقه مرج عذراء دفن شدند.[۶] در دوازدهم اردیبهشت ۱۳۹۲ه.ش، قبر و ضریح حجر توسط جبهه النصره از مخالفان دولت سوریه تخریب شد و پس از نبش قبر، طبق نوشته برخی خبرگزاری‌ها باقيمانده پیکر وی را ربوده و به محل نامعلومی منتقل کردند.[۷]
پانویس
- ↑ یاقوت حموی، معجم البلدان، ج۵، ص۱۰۱.
- ↑ حمیری، الروض المعطار، ص۵۳۶.
- ↑ امین، اعیان الشیعة، ج۴، ص۵۸۰.
- ↑ یعقوبی، تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۱۶۲-۱۶۳؛ با اینکه یعقوبی، شهیدان این واقعه را ۷ تن دانسته، ولی فقط نام ۶ نفر را یاد کرده است.
- ↑ طبری، تاریخ طبری، ج۴، ص۲۰۷؛ طبری نام ۷ تن را یاد کرده است ولی نام محرز بن شهاب را با پسوند «سعدی منقری» همراه نموده است و نه «تمیمی».
- ↑ قائدان، اماکن زیارتی سیاحتی سوریه، ص۸۱ و ۱۶۳.
- ↑ نبش قبر حجر بن عدی، سایت تابناک.
یادداشت
منابع
- امین، سید محسن، اعیان الشیعة، تحقیق و تخریج: سید حسن امین، بیروت، دارالتعارف، ۱۴۰۶ق/۱۹۸۶م.
- حمیری، محمد بن عبد المنعم، الروض المعطار فی خبر الأقطار، محقق: عباس، احسان، بیروت، مکتبة لبنان، چاپ دوم، ۱۹۸۴م.
- طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، بیروت، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات (نسخه موجود در لوح فشرده مکتبه اهل البیت، نسخه دوم).
- قائدان، اصغر، اماکن زیارتی سیاحتی سوریه، تهران، نشر مشعر، چاپ هفتم، ۱۳۸۷ش.
- یاقوت حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم البلدان، بیروت، دار صادر، چاپ دوم، ۱۹۹۵م.
- یعقوبی، احمد بن ابی یعقوب، تاریخ یعقوبی، ترجمه محمدابراهیم آیتی، تهران، علمی و فرهنگی، ۱۳۷۸ش.
- نبش قبر حجر بن عدی، سایت تابناک، تاریخ انتشار: ۱۲ ارديبهشت ۱۳۹۲ش.