ایام فاطمیه: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۱۳ دسامبر ۲۰۲۱، ساعت ۲۰:۳۴

ایام فاطمیه روزهایی که شیعیان به‌مناسبت شهادت حضرت فاطمه(س)، عزاداری می‌کنند. با توجه به اینکه دو قول ۱۳ جمادی‌الاول و ۳ جمادی‌الثانی درباره شهادت حضرت فاطمه شهرت بیشتری دارد. روزهای یازدهم تا سیزدهم جمادی‌الاول فاطمیه اول و روزهای سوم تا پنجم جمادی‌الثانی فاطمیه دوم نامیده شده است.

در ایام فاطمیه در برخی کشورها همچون ایران، عراق، پاکستان و آذربایجان عزاداری برپا می‌شود. همچنین روز سوم جمادی‌الثانی در ایران، تعطیل رسمی است و بعضی از مراجع تقلید در مراسم عزاداری این روز حضور می‌یابند. عزاداری ایام فاطمیه دوم در ایران از سال ۱۳۷۹ش که روز سوم جمادی الثانی به عنوان روز شهادت حضرت فاطمه تعطیل رسمی اعلام شد، رونق بیشتری گرفته است.

ایام فاطمیه چه روزهایی است؟

ایام فاطمیه، روزهایی است که شیعیان به مناسبت شهادت حضرت فاطمه(س) عزاداری می‌کنند.^[۱] به جهت شهرت سیزده جمادی‌الاول و سوم جمادی‌الثانی به عنوان تاریخ شهادت حضرت فاطمه، ایام فاطمیه به فاطمیه اول و فاطمیه دوم نامگذاری شده است. روزهای یازدهم، دوازدهم و سیزدهم جمادی‌الاول فاطمیه اول و روزهای سوم، چهارم و پنجم جمادی‌الثانی فاطمیه دوم نامیده شده است.^[۲] البته برخی از دهم تا بیستم جمادی‌الاول را فاطمیه اول و از یکم تا دهم جمادی‌الثانی را فاطمیه دوم می‌دانند.^[۳]

روز دقیق شهادت حضرت فاطمه(س) مشخص نیست و در این باره اختلاف‌نظر وجود دارد. به گفته سید محمدجواد شبیری (متولد ۱۳۴۵ش) از نویسندگان دانشنامه فاطمی، قول به شهادت فاطمه(س) در سوم جمادی‌الثانی نزد شیعه مشهورتر است.^[۴] او این قول را به روایتی از امام صادق(ع) مستند کرده که در کتاب دلائل الامامه^[۵] نقل شده است.^[۶]

برگزاری مراسم

برپایی نمایشگاه کوچه بنی‌هاشم در ایام فاطمیه در ایران

در ایام فاطمیه در شهرهای مختلف ایران مراسم عزاداری برگزار می‌شود. این مراسم از زمان تعطیل شدن سوم جمادی‌الثانی به عنوان روز شهادت حضرت فاطمه در ایران رونق بیشتری گرفته است^[۷] در سال ۱۳۷۹ش به پیشنهاد آیت‌الله وحید خراسانی و بر اساس تصویب دولت جمهوری اسلامی ایران، روز ۳ جمادی‌الثانی به‌مناسبت شهادت حضرت فاطمه(س) تعطیل رسمی اعلام شد.^[۸] حسین وحید خراسانی (متولد ۱۳۰۰ش) و لطف‌الله صافی گلپایگانی (متولد ۱۲۹۷ش) از مراجع تقلید در این روز در دسته‌های عزاداری که به سمت حرم حضرت معصومه(س) پیاده‌روی می‌کنند، حضور می‌یابند.^[۹]

برگزاری مراسم عزاداری در ایام فاطمیه در پاکستان

همچنین همزمان با ایام فاطمیه در برخی شهرهای ایران به‌ویژه قم نمایشگاه‌هایی با عنوان کوچه‌های بنی‌هاشم برای بازدید عمومی برگزار می‌شود و در آن نمایی از بقیع، غدیر خم و فدک به نمایش گذاشته می‌شود.^[۱۰]

در کشورهایی همچون پاکستان،^[۱۱] آذربایجان، تاجیکستان^[۱۲] و استرالیا^[۱۳] و نیز در مرکز اسلامی هامبورگ^[۱۴] و مرکز اسلامی امام علی استکهلم مراسم عزاداری در فاطمیه دوم برگزار می‌شود.^[۱۵]

سابقه عزاداری برای حضرت فاطمه(س)

گزارش‌هایی از عزاداری اهل‌بیت(ع) برای حضرت فاطمه(س) وجود دارد.^[۱۶] از امام صادق(ع) نقل شده است که برای حضرت زهرا(س) عزاداری می‌کرد و در مجلس خود از ماجرای سقط حضرت محسن(ع) و کتک خوردن حضرت زهرا(س)، یاد می‌نمود.^[۱۷] همچنین به گزارش قاضی عبدالجبار معتزلی (درگذشته ۴۱۵ق) عده‌ای از شیعیان در مناطقی از جمله مصر، دمشق، بغداد، الرمله، عَکّا، صور، عسقلان و جبل البسماق برای حضرت زهرا(س) و فرزندش حضرت محسن(ع) عزاداری می‌کردند.^[۱۸]

جستارهای وابسته

پانویس

الگوی پانویس غیرفعال شده است. لطفا از الگوی پانوشت استفاده شود

منابع

خصیبی، حسین بن حمدان، الهدایة الکبری، بیروت، مؤسسة‌البلاغ، ۱۴۱۹ق.
شبیری، سید محمدجواد، «شهادت فاطمه(س)»، دانشنامه فاطمی(س)، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، چاپ اول، ۱۳۹۳ش.
قاضی عبدالجبار، عبدالجبار بن احمد، تثبیت دلائل النبوة، مصر، دارالمصطفی، ۱۴۲۷ق.
طبری امامی،‌ محمد بن جریر، دلائل الامامه، قم، مؤسسه بعثت، ۱۴۱۳ق.
لطفی، فاطمه، «ایام فاطمیه و مناسک شکل‌یافته پیرامون آن»، شهر قانون، شماره۵، بهار ۱۳۹۲ش.
مظاهری، محسن‌حسام، فرهنگ سوگ شیعی، ویراست یکم، تهران، نشر خیمه، ۱۳۹۵ش.
«ماجرای تعطیل شدن روز شهادت حضرت زهرا(س)»، خبرگزاری فارس، درج مطلب: ۵ اردیبهشت ۱۳۹۱ش، مشاهده: ۲۴ دی ۱۳۹۷ش.
«پیاده‌روی و عزاداری دو تن از مراجع تقلید در قم»، سایت تابناک قم، درج مطلب: ۱۰ اسفند ۱۳۹۵ش، مشاهده: ۲۴ دی ۱۳۹۷ش.
«سومین نمایشگاه کوچه‌های بنی‌هاشم در قم برپا شد»، خبرگزاری مهر، درج مطلب ۲۵ اسفند ۱۳۹۲ش، مشاهده ۱۷ آذر ۱۴۰۰ش.
«ایام شهادت حضرت فاطمه الزهرا سلام الله علیها در پاکستان‎»، خبرگزاری جمهوری اسلامی، درج مطلب: ۱۸ فروردین ۱۳۹۳ش، مشاهده: ۲۴ دی ۱۳۹۷ش.
«مراسم سوگواری شهادت حضرت فاطمه(س) در جمهوری آذربایجان و تاجیکستان»، رادیو ایران تاجیک، درج مطلب: ۲۵ فروردین ۱۳۹۲ش، مشاهده: ۲۴ دی ۱۳۹۷ش.
«مراسم فاطمیه دوم در استرالیا»، خبرگزاری ابنا، درج مطلب ۱۱ فروردین ۱۳۹۳ش، مشاهده ۲۴ دی ۱۳۹۷ش.
سوگواری ایام فاطمیه در مرکز اسلامی مرکز اسلامی هامبوگ»، خبرگزاری مهر، درج مطلب ۱۴ اسفند ۱۳۹۵ش، مشاهده ۲۴ دی ۱۳۹۷ش.
«برنامه مراسم عزاداری فاطمیه دوم (۲۰۱۸) در شهرهای مهم اروپا»، خبرگزاری ابنا، درج مطلب ۲۸ بهمن ۱۳۹۶ش، مشاهده ۲۴ دی ۱۳۹۷ش.

↑ مظاهری، فرهنگ سوگ شیعی، ویراست یکم، ص۳۶۵.
↑ مظاهری، فرهنگ سوگ شیعی، ویراست یکم، ص۳۶۶.
↑ نگاه کنید به لطفی، «ایام فاطمیه و مناسک شکل‌یافته پیرامون آن»، ص۲۵.
↑ شبیری، «شهادت فاطمه(س)»، ص۳۴۷.
↑ طبری امامی، دلائل الامامه، ۱۴۱۳ق، ص۱۳۴.
↑ شبیری، «شهادت فاطمه(س)»، ص۳۴۷.
↑ نگاه کنید به لطفی، «ایام فاطمیه و مناسک شکل‌یافته پیرامون آن»، ص۲۵.
↑ «ماجرای تعطیل شدن روز شهادت حضرت زهرا(س)»، خبرگزاری فارس.
↑ «پیاده‌روی و عزاداری دو تن از مراجع تقلید در قم»، سایت تابناک قم.
↑ «سومین نمایشگاه کوچه‌های بنی‌هاشم در قم برپا شد/ ساخت ماکت بقیع قبل از تخریب»، خبرگزاری مهر.
↑ «ایام شهادت حضرت فاطمه الزهرا سلام الله علیها در پاکستان‎»، خبرگزاری ایرنا.
↑ «مراسم سوگواری شهادت حضرت فاطمه(س) در جمهوری آذربایجان و تاجیکستان»، رادیو ایران تاجیک.
↑ «مراسم فاطمیه دوم در استرالیا»، خبرگزاری ابنا.
↑ سوگواری ایام فاطمیه در مرکز اسلامی مرکز اسلامی هامبوگ»، خبرگزاری مهر.
↑ «برنامه مراسم عزاداری فاطمیه دوم (۲۰۱۸) در شهرهای مهم اروپادر این ایام، مراسم سوگواری برگزار می‌کنند»، خبرگزاری ابنا.
↑ نگاه کنید به خصیبی، الهدایه الکبری، ۱۴۱۹ق، ص۴۰۸.
↑ خصیبی، الهدایه الکبری، ۱۴۱۹ق، ص۴۰۸.
↑ قاضی عبدالجبار، تثبیت دلائل النبوة، ۱۴۲۷ق، ج۲، ص۵۹۵.

[1] مظاهری، فرهنگ سوگ شیعی، ویراست یکم، ص۳۶۵.

[2] مظاهری، فرهنگ سوگ شیعی، ویراست یکم، ص۳۶۶.

[3] نگاه کنید به لطفی، «ایام فاطمیه و مناسک شکل‌یافته پیرامون آن»، ص۲۵.

[4] شبیری، «شهادت فاطمه(س)»، ص۳۴۷.

[5] طبری امامی، دلائل الامامه، ۱۴۱۳ق، ص۱۳۴.

[6] شبیری، «شهادت فاطمه(س)»، ص۳۴۷.

[7] نگاه کنید به لطفی، «ایام فاطمیه و مناسک شکل‌یافته پیرامون آن»، ص۲۵.

[8] «ماجرای تعطیل شدن روز شهادت حضرت زهرا(س)»، خبرگزاری فارس.

[9] «پیاده‌روی و عزاداری دو تن از مراجع تقلید در قم»، سایت تابناک قم.

[10] «سومین نمایشگاه کوچه‌های بنی‌هاشم در قم برپا شد/ ساخت ماکت بقیع قبل از تخریب»، خبرگزاری مهر.

[11] «ایام شهادت حضرت فاطمه الزهرا سلام الله علیها در پاکستان‎»، خبرگزاری ایرنا.

[12] «مراسم سوگواری شهادت حضرت فاطمه(س) در جمهوری آذربایجان و تاجیکستان»، رادیو ایران تاجیک.

[13] «مراسم فاطمیه دوم در استرالیا»، خبرگزاری ابنا.

[14] سوگواری ایام فاطمیه در مرکز اسلامی مرکز اسلامی هامبوگ»، خبرگزاری مهر.

[15] «برنامه مراسم عزاداری فاطمیه دوم (۲۰۱۸) در شهرهای مهم اروپادر این ایام، مراسم سوگواری برگزار می‌کنند»، خبرگزاری ابنا.

[16] نگاه کنید به خصیبی، الهدایه الکبری، ۱۴۱۹ق، ص۴۰۸.

[17] خصیبی، الهدایه الکبری، ۱۴۱۹ق، ص۴۰۸.

[18] قاضی عبدالجبار، تثبیت دلائل النبوة، ۱۴۲۷ق، ج۲، ص۵۹۵.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

[۱۶]

[۱۷]

[۱۸]

@@ خط ۱۰: / خط ۱۰: @@
 ==برگزاری مراسم==
 [[پرونده:فاطمیه3.jpg|250px|بندانگشتی|برپایی نمایشگاه [[محله بنی‌هاشم|کوچه بنی‌هاشم]] در ایام فاطمیه در ایران]]
-در ایام فاطمیه در شهرهای مختلف ایران مراسم عزاداری برگزار می‌شود. این مراسم از زمان تعطیل شدن سوم جمادی‌الثانی به عنوان روز شهادت حضرت فاطمه در ایران رونق بیشتری گرفته است<ref>نگاه کنید به لطفی، «ایام فاطمیه و مناسک شکل یافته پیرامون»، ص۲۵.</ref> در سال ۱۳۷۹ش به پیشنهاد [[حسین وحید خراسانی|آیت‌الله وحید خراسانی]] و بر اساس تصویب دولت [[جمهوری اسلامی ایران]]، روز [[۳ جمادی‌الثانی]] به‌مناسبت شهادت [[حضرت فاطمه(س)]] تعطیل رسمی اعلام شد.<ref>[https://www.farsnews.ir/news/13910204001186 «ماجرای تعطیل شدن روز شهادت حضرت زهرا(س)»]، خبرگزاری فارس.</ref> حسین وحید خراسانی (متولد ۱۳۰۰ش) و [[لطف‌الله صافی گلپایگانی]] (متولد ۱۲۹۷ش) از مراجع تقلید در این روز در [[دسته عزاداری (آیین)|دسته‌های عزاداری]] که به سمت [[حرم حضرت معصومه(س)]] پیاده‌روی می‌کنند، حضور می‌یابند.<ref>[http://www.tabnakqom.ir/fa/news/385861 «پیاده‌روی و عزاداری دو تن از مراجع تقلید در قم»]، سایت تابناک قم.</ref>
+در ایام فاطمیه در شهرهای مختلف ایران مراسم عزاداری برگزار می‌شود. این مراسم از زمان تعطیل شدن سوم جمادی‌الثانی به عنوان روز شهادت حضرت فاطمه در ایران رونق بیشتری گرفته است<ref>نگاه کنید به لطفی، «ایام فاطمیه و مناسک شکل‌یافته پیرامون آن»، ص۲۵.</ref> در سال ۱۳۷۹ش به پیشنهاد [[حسین وحید خراسانی|آیت‌الله وحید خراسانی]] و بر اساس تصویب دولت [[جمهوری اسلامی ایران]]، روز [[۳ جمادی‌الثانی]] به‌مناسبت شهادت [[حضرت فاطمه(س)]] تعطیل رسمی اعلام شد.<ref>[https://www.farsnews.ir/news/13910204001186 «ماجرای تعطیل شدن روز شهادت حضرت زهرا(س)»]، خبرگزاری فارس.</ref> حسین وحید خراسانی (متولد ۱۳۰۰ش) و [[لطف‌الله صافی گلپایگانی]] (متولد ۱۲۹۷ش) از مراجع تقلید در این روز در [[دسته عزاداری (آیین)|دسته‌های عزاداری]] که به سمت [[حرم حضرت معصومه(س)]] پیاده‌روی می‌کنند، حضور می‌یابند.<ref>[http://www.tabnakqom.ir/fa/news/385861 «پیاده‌روی و عزاداری دو تن از مراجع تقلید در قم»]، سایت تابناک قم.</ref>
 [[پرونده:فاطمیه-پاکستان.jpg|بندانگشتی|برگزاری مراسم عزاداری در ایام فاطمیه در پاکستان]]
 همچنین همزمان با ایام فاطمیه در برخی شهرهای ایران به‌ویژه [[قم]] نمایشگاه‌هایی با عنوان [[محله بنی‌هاشم|کوچه‌های بنی‌هاشم]] برای بازدید عمومی برگزار می‌شود و در آن نمایی از [[بقیع]]، [[غدیر خم]] و [[فدک]] به نمایش گذاشته می‌شود.<ref>[https://www.mehrnews.com/news/2257579 «سومین نمایشگاه کوچه‌های بنی‌هاشم در قم برپا شد/ ساخت ماکت بقیع قبل از تخریب»]، خبرگزاری مهر.</ref>
@@ خط ۳۴: / خط ۳۴: @@
 * قاضی عبدالجبار، عبدالجبار بن احمد،  تثبیت دلائل النبوة، مصر، دارالمصطفی، ۱۴۲۷ق.
 *طبری امامی،‌ محمد بن جریر، دلائل الامامه، قم، مؤسسه بعثت، ۱۴۱۳ق.
-* لطفی، فاطمه، «[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1379875 ایام فاطمیه و مناسک شکل یافته پیرامون]»، شهر قانون، شماره۵، بهار ۱۳۹۲ش.
+* لطفی، فاطمه، «[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1379875 ایام فاطمیه و مناسک شکل‌یافته پیرامون آن]»، شهر قانون، شماره۵، بهار ۱۳۹۲ش.
 * مظاهری، محسن‌حسام، فرهنگ سوگ شیعی، ویراست یکم، تهران، نشر خیمه، ۱۳۹۵ش.
 *[https://www.farsnews.ir/news/13910204001186 «ماجرای تعطیل شدن روز شهادت حضرت زهرا(س)»]، خبرگزاری فارس، درج مطلب: ۵ اردیبهشت ۱۳۹۱ش، مشاهده: ۲۴ دی ۱۳۹۷ش.

ن ب و مناسبت‌های شیعه
اعیاد	عید مبعث • عید فطر • دهه کرامت • عید قربان • عید غدیر • دهه امامت و ولایت • ازدواج علی(ع) و فاطمه(س) • اعیاد شعبانیه • نیمه شعبان • میلاد پیامبر(ص) • هفته وحدت
عزاداری‌ها	دهه محرم • روز تاسوعا • روز عاشورا • شب عاشورا • شام غریبان • اربعین حسینی • دهه صفر • ایام محسنیه • ایام فاطمیه • شب ضربت‌خوردن • شهادت حضرت علی(ع) • شهادت امام صادق(ع) • یوم الهدم • اسد عاشورا
ایام عبادی	ماه رمضان • ایام البیض • لیلة المبیت • لیلةالرغائب • شب قدر • دحو الارض • ایام تشریق • روز ترویه • روز عرفه • شب نیمه شعبان
مرتبط	ایام الله • عیدین
ماه رمضان

ن ب و حضرت فاطمه سلام‌الله علیها
نسب	حضرت محمد(ص) • حضرت خدیجه(س)
همسر فرزندان	امام علی(ع) امام حسن(ع) • امام حسین(ع) • حضرت زینب(س) • ام کلثوم • محسن • بنی فاطمه
نام‌ها و لقب‌ها	ام ابیها • بتول • سیدة نساء العالمین • کوثر • زهرا • صدیقه شهیده • محدثه • فهرست کنیه‌ها و لقب‌ها
فضائل	فضایل حضرت فاطمه(س) • سوره کوثر • عصمت حضرت فاطمه(س) • آیه اطعام • پنج‌تن • اصحاب کساء • مباهله • آیه تطهیر • آیه مودت • حدیث لولاک • حدیث بضعه • سد الابواب
سخنان	خطبه فدکیه • خطبه حضرت فاطمه در جمع زنان مدینه • مسند فاطمة الزهرا(س) • مصحف فاطمه(س) • نهج الحیاة
حوادث مهم	ازدواج با علی(ع) • ماجرای فدک • واقعه هجوم به خانه حضرت فاطمه(س) • تشییع و تدفین حضرت فاطمه(س) • شهادت حضرت فاطمه(س) • سقط محسن
کتاب‌شناسی	فاطمة الزهراء بهجة قلب المصطفی • الکلمة الغراء فی تفضیل الزهراء • مأساة الزهراء • فدک فی التاریخ • دانشنامه فاطمی • فهرست کتاب‌ها • الخصائص الفاطمیه
مکان‌های مرتبط	خانه حضرت فاطمه(س) • محل دفن حضرت فاطمه(س) • بیت الاحزان • محله بنی‌هاشم • فدک • صحن حضرت فاطمه(س)
وابسته	ایام محسنیه • ایام فاطمیه • نماز حضرت فاطمه(س) • زیارت‌نامه حضرت فاطمه(س) • تسبیحات حضرت زهرا(س) • اسماء دختر عمیس • فضه نوبیه • قنفذ • برتری اهل‌بیت • جهیزیه حضرت فاطمه(س) • سادات • میرزا • فیلم بانوی بهشت • وصیت‌های حضرت فاطمه(س) • سخنان امام علی(ع) در خاکسپاری حضرت فاطمه(س) • نحن معاشر الانبیاء لا نورث • حیطان سبعه • کوچه‌های مادری • پشیمانی ابوبکر
امام علی(ع) • کتاب‌شناسی حضرت فاطمه‌(س)