مسجد قبا: تفاوت میان نسخه‌ها
imported>Eahmadian بدون خلاصۀ ویرایش |
imported>Eahmadian بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۲: | خط ۱۲: | ||
== ورود پیامبر(ص) به قبا و ساخت مسجد == | == ورود پیامبر(ص) به قبا و ساخت مسجد == | ||
پیامبر (ص) در سال اول هجری، پیش از ورود به مدینه به درخواست مردم ساکن در محله یا منطقه قبا، دستور ساخت این مسجد را صادر کرد. ورود آن حضرت به قبا را دوشنبه، دوازدهم <ref> مسعودی، مروج الذهب، ج۱،ص۶۳۴ </ref> یا چهاردهم [[ربیع الاول]] نوشته و آورده اند که او در مدت اقامت یک هفته‌ای خود در قبا مسجدی را با همکاری مسلمانان بنا کرد.<ref> قائدان، تاریخ و آثار اسلامی مکه مکرمه و مدینه منوره،ص۲۲۶ </ref>در برخی منابع آمده که ساخت این مسجد به پیشنهاد [[عمار یاسر]] بوده <ref> الصدیقی ،حسن البناء فی فضل مسجد قبا،ص۳۴ </ref>و برخی نوشته اند که عمار در ساخت این مسجد نقش اول را داشته و بدین رو، او نخستین | پیامبر (ص) در سال اول هجری، پیش از ورود به مدینه به درخواست مردم ساکن در محله یا منطقه قبا، دستور ساخت این مسجد را صادر کرد. ورود آن حضرت به قبا را دوشنبه، دوازدهم <ref> مسعودی، مروج الذهب، ج۱،ص۶۳۴ </ref> یا چهاردهم [[ربیع الاول]] نوشته و آورده اند که او در مدت اقامت یک هفته‌ای خود در قبا مسجدی را با همکاری مسلمانان بنا کرد.<ref> قائدان، تاریخ و آثار اسلامی مکه مکرمه و مدینه منوره،ص۲۲۶ </ref>در برخی منابع آمده که ساخت این مسجد به پیشنهاد [[عمار یاسر]] بوده <ref> الصدیقی ،حسن البناء فی فضل مسجد قبا،ص۳۴ </ref>و برخی نوشته اند که عمار در ساخت این مسجد نقش اول را داشته و بدین رو، او نخستین کس در اسلام است که مسجد ساخته است.<ref>جعفریان، آثار اسلامی مکه و مدینه، ص201.</ref> | ||
== فضایل == | == فضایل == | ||
نسخهٔ ۱۳ سپتامبر ۲۰۱۵، ساعت ۱۸:۵۲
مسجد قُبا نخستین مسجدی است که در اسلام به دست حضرت رسول(ص) تأسیس شد. از این مسجد در قرآن کریم (۱۰۸ تا ۱۰۹ توبه) یاد شده است.[۱]
موقعیت
مسجد قبا در روستایی به همین نام در ۶ کیلومتری مدینه قرار گرفته است که امروزه این مسجد و روستای مذکور جزو شهر مدینه به شمار می‌آید. در وجه نامگذاری مسجد به نام قبا آمده است که به جهت بنای مسجد در کنار روستای قبا است که خود روستا هم به خاطر دارا بودن چاه معروفی به همین نام، قبا نامیده شده است.[۲]
شرایط جغرافیایی و آب و هوایی روستای قبا
روستای قبا شکل جغرافیایی آن مربع و مساحت آن برابر با ۱۲۲۵ کیلومتر مربع بوده است، آب این روستا، منشأ سیرابی مدینه است. این منطقه با توجه به دارابودن آب فراوان، باغهای زیادی را در خود جای داده و از هوای بسیار مطبوع و دلنشین برخوردار است.[۳]
ورود پیامبر(ص) به قبا و ساخت مسجد
پیامبر (ص) در سال اول هجری، پیش از ورود به مدینه به درخواست مردم ساکن در محله یا منطقه قبا، دستور ساخت این مسجد را صادر کرد. ورود آن حضرت به قبا را دوشنبه، دوازدهم [۴] یا چهاردهم ربیع الاول نوشته و آورده اند که او در مدت اقامت یک هفته‌ای خود در قبا مسجدی را با همکاری مسلمانان بنا کرد.[۵]در برخی منابع آمده که ساخت این مسجد به پیشنهاد عمار یاسر بوده [۶]و برخی نوشته اند که عمار در ساخت این مسجد نقش اول را داشته و بدین رو، او نخستین کس در اسلام است که مسجد ساخته است.[۷]
فضایل
- رسول خدا (ص) فرمود: هرکس در خانه خود وضو بگیرد و سپس به مسجد قبا آید و در آن نماز بخواند پاداش یک عمره خواهد داشت.[۸]
- مسجد قبا در نزد حضرت رسول(ص) دارای اهمیت و ارزش خاصی بود. به‌گونه‌ای که در روایتی آمده: حضرت بعد از سکونت در مدینه، هر هفته روزهای شنبه به صورت پیاده یا سواره برای اقامه نماز به مسجد قبا می‌آمدند.[۹]
بازسازی‌ها
بنای مسجد قبا در دوران خلافت عثمان بن عفان تعمیر و گسترش یافت.
دومین دگرگونی در مسجد قبا به دوران عمر بن عبدالعزیز مربوط می‌شود که تا سالیان متمادی به همان شکل باقی ماند.
در سال ۵۵۵ق، جمال الدین اصفهانی وزیر زنگیان موصل فرمان تجدید بنای آن را صادر کرد و بر اساس آن مسجد بازسازی شد.
همچنین در قرن هشتم و نهم هجری قمری، تعمیرات اساسی و تجدید بنای برخی قسمت‌ها صورت گرفت.[۱۰] بعد از آن در زمان حکومت عثمانی و به ویژه در دوران سعودی گسترش یافته و به چندین برابر رسید.
در حال حاضر مسجد دارای چندین شبستان است که هر کدام گنبد مخصوص دارند.[۱۱]
مسجد قبا در قرآن
براساس نظر بسیاری ازمفسرین مراد از مسجدی که در آیه ۱۰۸ توبه آمده که برای اقامه نماز آنجا را سزاوارتر می‌داند همان مسجد قبا است.[۱۲]
لَا تَقُمْ فِيهِ أَبَدًا ۚ لَّمَسْجِدٌ أُسِّسَ عَلَى التَّقْوَىٰ مِنْ أَوَّلِ يَوْمٍ أَحَقُّ أَن تَقُومَ فِيهِ ۚ فِيهِ رِجَالٌ يُحِبُّونَ أَن يَتَطَهَّرُوا ۚ وَاللَّهُ يُحِبُّ الْمُطَّهِّرِينَ ﴿١٠٨﴾ (ترجمه:هرگز در آن جا مايست، چرا كه مسجدى كه از روز نخستين بر پايه تقوا بنا شده، سزاوارتر است كه در آن [به نماز] ايستى. [و] در آن، مردانى‌اند كه دوست دارند خود را پاك سازند، و خدا كسانى را كه خواهان پاكى‌اند دوست مى‌دارد.)[توبه–١٠٨]
آیه مذکور برای مسجد قبا دو ویژگی مهم را بیان می‌کند، یکی سزاوارتر بودن اقامه نماز در این مسجد و دیگری وجود مردانی که دوستدار طهارت و پاکی هستند.
پانویس
- ↑ لَمَسْجِدٌ أُسِّسَ عَلی التَّقْوَی مِنْ أَوَّلِ یوْمٍ أَحَقُّ أَن تَقُومَ فِیهِ فِیهِ رِجَالٌ یحُِبُّونَ أَن یتَطَهَّرُواْ وَ اللَّهُ یحُِبُّ الْمُطَّهِّرِینَ(۱۰۸) أَ فَمَنْ أَسَّسَ بُنْینَهُ عَلی تَقْوَی مِنَ اللَّهِ وَ رِضْوَانٍ خَیرٌْ أَم مَّنْ أَسَّسَ بُنْینَهُ عَلی شَفَا جُرُفٍ هَارٍ فَانهَْارَ بِهِ فی نَارِ جَهَنَّمَ وَ اللَّهُ لَا یهَْدِی الْقَوْمَ الظَّلِمِینَ(۱۰۹) مسجدی که از روز نخستین بر پایه تقوا بنا شده، سزاوارتر است که در آن [به نماز] ایستی. [و] در آن، مردانیاند که دوست دارند خود را پاک سازند، و خدا کسانی را که خواهان پاکیاند دوست میدارد. (۱۰۸) آیا کسی که بنیاد [کار] خود را بر پایه تقوا و خشنودی خدا نهاده بهتر است یا کسی که بنای خود را بر لب پرتگاهی مشرف به سقوط پیریزی کرده و با آن در آتش دوزخ فرو میافتد؟ و خدا گروه بیدادگران را هدایت نمیکند. (۱۰۹)
- ↑ عبدالغنی، المساجد الاثریه فی المدینه النبویه،ص۲۵وبهرام نسب، استوانه نور ص۱۰
- ↑ بهرام نسب، همان،ص ۱۱و۱۲
- ↑ مسعودی، مروج الذهب، ج۱،ص۶۳۴
- ↑ قائدان، تاریخ و آثار اسلامی مکه مکرمه و مدینه منوره،ص۲۲۶
- ↑ الصدیقی ،حسن البناء فی فضل مسجد قبا،ص۳۴
- ↑ جعفریان، آثار اسلامی مکه و مدینه، ص201.
- ↑ ابن کثیر ،البدایه والنهایه،۳ص۲۱۰
- ↑ ابن سعد،طبقات،ج ۱ص۱۸۹
- ↑ محمدباقر نجفی، مدینه شناس، ص۱۴تا ۱۶
- ↑ قائدان، تاریخ و آثار اسلامی مکه مکرمه و مدینه منوره ، ص۱۹۵
- ↑ ابوالفتح رازی، روح الجنان و روح الجنان،ج۶،ص۱۱۱، طباطبایی، همان،ص۶۱۸، سید قطب ، فی ظلال القرآن، ص۳۰۵
منابع
- ابن کثیر، ابوفدا اسماعیل بن عمر ، البدایه و النهایه ،بیروت،دارالفکر،۱۴۰۷.
- بهرام نسب، محمدسهیل، استوانه نور(نگاهی به مسجد قبا، نخستین بنیان تقوا)، مرکز پژوهش‌های اسلامی صدا و سیما، اول، ۱۳۸۳.
- حافظ محمد بن محمود بن النجار، اخبار مدینه الرسول، مکتبه الثقافه، الطبعه الثالثه،۱۴۰۱.
- رازی، ابوالفتح، روح الجنان و روح الجنان، تهران، کتابفروشی اسلامیه، بی‌تا.
- سید قطب، فی ظلال القرآن، بیروت، داراحیاء التراث العربی، الطبعه الخامسه، ۱۳۸۴ه.
- طباطبایی، محمدحسین، المیزان، محمدباقر موسوی همدانی، بنیاد علمی و فکر علامه طباطبایی، ۱۳۶۳.
- قائدان، اصغر، تاریخ و آثار اسلامی مکه مکرمه و مدینه منوره، مشعر، دوم، ۱۳۷۴.
- محمدباقرنجفی، مدینه شناسی، بی‌نا، بی‌تا، بی‌جا.
- مسعودی، علی بن حسین، مروج الذهب و معادن الجوهر، ابوالقاسم پاینده، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی هشتم، ۱۳۸۷.
- المکی الصدیقی، محمدبن علی بن علان، حسن البناء فی فضل مسجد قبا، ریاض دار الشریف للنشر و التوزیع، الطبعه الاولی،۱۴۱۸.