باب الحوائج (لقب): تفاوت میان نسخه‌ها

'''بابُ الحَوائِج'''، به معنای درگاه نیازها یا راه رسیدن به حاجت‌ها، عنوانی است برای اشاره به سه نفر از خاندان [[اهل البیت علیهم السلام|اهل‌بیت]]؛ [[امام موسی کاظم علیه‌السلام|امام کاظم(ع)]]، [[حضرت عباس علیه‌السلام|حضرت عباس(ع)]] و [[حضرت علی‌اصغر علیه‌السلام|علی‌اصغر(ع)]]‌. بسیاری از [[شیعه |شیعیان]] معتقدند [[توسل]] به آنان برای رسیدن به حاجت‌ها بسیار مؤثر است و خداوند به سبب حرمت و شرافت آنان، حاجت افراد را برآورده می‌کند. این لقب در احادیث شیعه به کار نرفته است.

== باب الحوائج لقب کیست؟ ==

باب الحوائج به معنای درگاه نیازها است و مجازاً به معنی درگاهی است که در آن نیازها برآورده می‌شود.<ref>انوری، فرهنگ سخن، ۱۳۹۰ش، ص۷۰۵.</ref> این اصطلاح در احادیث رسیده از امامان شیعه به کار نرفته است؛ ولی در فرهنگ عمومی شیعیان برای برخی از خاندان اهل‌بیت به کار می‌رود.  

این لقب برای [[امام موسی کاظم(ع)]] امام هفتم شیعیان<ref>دهخدا، لغت‌نامه، ذیل کلمه «باب الحوائج».</ref> و [[عباس بن علی(ع)]] از شهدای [[واقعه کربلا]] <ref> دهخدا، لغت‌نامه، ذیل کلمه «باب الحوائج».</ref> [[محمدعلی اردوبادی|اردوبادی]] نیز در کتابش درباره زندگانی حضرت عباس(ع) به همین شهرت تصریح کرده است. <ref> اردوبادی، حیاة ابی‌الفضل العباس، ص۱۳۳.</ref> [[جواد محدثی]] در کتاب [[فرهنگ عاشورا (کتاب)|فرهنگ عاشورا]] از [[علی‌اصغر(ع)]]‌ نیز با این لقب یاد کرده است.<ref> محدثی، فرهنگ عاشورا، ۱۳۸۸ش، ص۳۴۸.</ref> او کوچک‌ترین فرزند [[امام حسین(ع)]] بود که در [[واقعه کربلا]] به شهادت رسید.

کاربرد این لقب برای امام هفتم شیعیان ریشه حدیثی ندارد. بنا به گفته [[ابن شهر آشوب]] (درگذشته ۵۸۸ق) در کتاب [[مناقب آل ابی‌طالب]] امام کاظم پس از دفنش در مقبره قریش در بغداد به این لقب مشهور شد.<ref>ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ۱۳۷۶ق، ج۳، ص۴۳۸.</ref> همچنین به گفته ابن حجر هیتمی (متوفای ۹۷۴ق) از علمای اهل سنت امام کاظم در نزد عراقیان به باب قضاء الحوائج عندالله (درِ برآوردنِ نیازها نزد خدا) معروف بود.<ref>ابن حجر هیتمی، الصواعق المحرقة، مکتبة القاهرة، ص۲۰۳.</ref> شبلنجی از علمای [[مذهب شافعی|شافعی]] نیز علت ملقب شدن امام کاظم به باب الحوائج را برآورده‌شدن حاجات کسانی دانسته که به او [[توسل|متوسل]] می‌شوند.<ref>مؤمن الشبلنجی، نور الابصار، ص۳۳۱.</ref> به نوشته [[دائرة المعارف تشیع]]، سنیان و شیعیان برای برآورده‌شدن حاجات، به قبر امام کاظم(ع) متوسل می‌شوند.<ref>شهیدی، «باب الحوائج»، ص۱۱.</ref>

*ابن شهر آشوب، محمد بن علی، مناقب آل ابی‌طالب، نجف، مطبعة الحیدریه، ۱۳۷۶ق.

*شبلنجی، مؤمن بن حسن، نور الابصار فی مناقب آل بیت النبی المختار صلی الله علیه و آله و سلم، قم، الشریف الرضی، بی‌تا.

*شهیدی، عبدالحسین، «باب الحوائج»، در دایرة المعارف تشیع، ج۳، تهران، انتشارات حکمت، ۱۳۹۰ش.

* محدثی، جواد، فرهنگ عاشورا، قم، نشر معروف، ۱۳۸۸ش.