سید احمد خوانساری: تفاوت میان نسخه‌ها

'''سید احمد خوانساری'''([[سال ۱۳۰۹ هجری قمری|۱۳۰۹]]-[[سال ۱۴۰۵ هجری قمری|۱۴۰۵ق]]) از [[مراجع تقلید شیعه]] در قرن ۱۴ ق. او از شاگردان [[آخوند خراسانی]]، [[سید محمدکاظم طباطبایی یزدی]]، [[میرزای نائینی]] و [[آقا ضیاء عراقی]] بود. او از معدود مراجعی است که در دوران [[مرجعیت]] خود در [[حوزه علمیه|حوزه‌های علمیه]] معروف نبود و قبل از مرجعیت ساکن [[تهران]] شده بود. مرجعیت او بعد از درگذشت [[آیت الله بروجردی]] آغاز شد.

خوانساری به پارسایی و ساده‌زیستی معروف بود. سیره سیاسی وی، دارای فراز و نشیبی بود که به تدریج از مخالفت آشکار با سیاست‌های رژیم شاه و اعلام صریح مواضع خود به نوعی احتیاط و میانه‌روی سوق یافت.

نسب خوانساری با سی واسطه به [[امام کاظم(ع)]] می‌رسد.<ref>حسینی یزدی و همکاران، ص۳۱۷.</ref> پدرش میرزایوسف و جدش میرزا بابا، عالم دین بودند.<ref>شریف رازی، ج۲ ص۱۰۹؛ ابن رضا، ج۱، ص۳۷۵.</ref> سید احمد در [[محرم]] ۱۳۰۹ در [[خوانسار]] به دنیا آمد.<ref>آقا بزرگ طهرانی، قسم۱، ص۴۶۲؛ امینی ج۲، ص۵۴۵.</ref> در سه سالگی پدرش را از دست داد و برادرش سید محمد حسن - که وی نیز عالم دین بود - سر پرستی او را بر عهده گرفت.

خوانساری مقدمات علوم دین و دروس میانی را در خوانسار، نزد برادرش و [[سید علی اکبر بیدهندی]] (همسر خواهرش) فرا گرفت. در ۱۳۲۵ برای ادامه تحصیل به [[اصفهان]]<ref>شریف رازی، ج۲، ص۱۰؛ ابن رضا، ج۱، ص۳۷۷.</ref> و سپس به [[نجف]]،<ref>شریف رازی، ج۲، ص۱۱-۱۰؛ «شخصیت آیت الله سید احمد خوانساری» ص۲۳۰ به نقل از محمد تقی ستوده؛ آیت الله سید احمد خوانساری به روایت اسناد، مقدمه متولی، ص۱۵ ۱۶؛ ابن رضا، ج۱، ص۳۷۷۳۷۵.</ref> [[دزفول]]،<ref>شریف رازی، ج۲، ص۱۱؛ شیخ آقا بزرگ طهرانی، قسم۱، ص۴۶۲، ابن رضا، ج۱، ص۳۷۷، که به ترتیب سال بازگشت وی را ۱۳۳۵ و ۱۳۳۳دانسته‌اند.</ref> سلطان آباد ([[اراک]])<ref>حسینی یزدی و همکاران، ص۳۱۷؛ آیت الله سید احمد خوانساری، همان مقدمه، ص۱۶.</ref> و [[قم]]<ref>آیت الله سید احمد خوانساری، همان، مقدمه، ص۱۷.</ref> رفت و در [[درس خارج|دروس خارج]] [[فقه]] و [[اصول فقه|اصول]] و همچنین [[علم رجال]]، [[حکمت]] و دیگر دروس حوزوی بزرگان آن عصر، شرکت کرد؛ از جمله:

خوانساری در دوره مرجعیت [[حسین بروجردی|آیت الله حاج آقا حسین بروجردی]] از معتمدان او و نیز از مدرسان طراز اول [[حوزه علمیه قم در دوره معاصر|حوزه علمیه قم]] شمرده می‌شد.<ref>شریف رازی، ج۲، ص۱۱؛ ابن رضا، ج۱، ص۳۷۵-۳۷۷.</ref> وی تا ۱۳۷۰ق در قم به تدریس [[علم کلام|کلام]]، [[فلسفه]]، فقه و اصول پرداخت.

در ۱۳۶۹ که سید یحیی سجادی [[امام جماعت]] [[مسجد سیدعزیزالله]] واقع در بازار [[آیت الله بروجردی|تهران]] در گذشت،<ref>شریف رازی، ج۲، ص۱۱؛ مهری، ص۱۲۵</ref> تاجران و بازاریان از [[آیت الله بروجردی]] خواستند که شخص باکفایتی را به عنوان امام جماعت مسجد معرفی کند. بدین ترتیب در ۱۳۷۰ق خوانساری به توصیه بروجردی و به اصرار فراوان مردم به تهران رفت.<ref>آقا بزرگ طهرانی، همانجا؛ ابن الرضا، ج۱، ص۳۷۸</ref> او از همین سال تا پایان عمر در این مسجد به اقامه نماز، تدریس فقه و اداره امور دینی پرداخت.<ref>حسینی یزدی و همکاران، ص۳۱۹-۳۱۸</ref>

خوانساری تا زمان درگذشت [[بروجردی]] در ۱۳۴۰ش/۱۳۸۰ق به تدریس و اداره امور دینی مردم [[تهران]] می‌پرداخت و پس از درگذشت ایشان، هر چند برخی از علمای طراز اول از وی خواستند به [[نجف]] یا [[قم]] برود و مرجعیت عامه [[شیعیان]] را بپذیرد، وی تهران را ترک نکرد.<ref>ابن رضا، ج۱، ص۳۸۰.</ref> اما مرجعیت را پذیرفت و برخی از شیعیان [[پاکستان]]، [[عراق]] و [[ایران]] وی را به عنوان [[مرجع تقلید]] خویش برگزیدند.<ref>شریف رازی، همانجا؛ آیت الله سید احمد خونساری، همان، مقدمه، ص۱۸.</ref>

بسیاری از عالمان معاصر احتیاط بسیار و [[ورع]] خوانساری را ستوده و وی را در [[تهذیب نفس]] و فضائل اخلاقی چون ادب، [[تواضع]] و ساده زیستی دارای مرتبه‌ای بلند دانسته‌اند.<ref>شریف رازی، ج۲، ص۱۰، امام خمینی، ج۲۱، ص۱۵۱، شخصیت آیت الله سید احمد خوانساری، ص۲۳۱، به نقل از محمد تقی ستوده، ص۲۳۳ به نقل از هادی معرفت.</ref> جایگاه علمی رفیع او نیز برای همگان مشهود بود چنان که بسیاری از بزرگان حوزه قم، [[نجف]] و [[کربلا]] پس از درگذشت [[آیت الله بروجردی]] وی را اعلم و دارای دقت نظر در مسائل فقهی می‌دانستند.<ref>رجوع کنید به: امام خمینی، ج۱۹، ص۱۲۸، ابن الرضا، ج۱، ص۳۷۸، شخصیت آیت الله سید احمد خوانساری، ص۲۳۲، به نقل از حسین شمس، ص۲۳۳-۲۳۴، به نقل از هادی معرفت.</ref> ویژگی مهم [[فقه]] خوانساری استقلال در رأی است که در بسیاری موارد به مخالفت او با دیدگاه مشهور انجامیده است.<ref>شخصیت آیت الله سید احمد خوانساری، ص۲۳۴، ۲۳۷، به نقل از هادی معرفت.</ref>

*'''این مقاله تلخیصی از مقاله احمد خوانساری دانشنامه جهان اسلام است.'''

* آقا بزرگ طهرانی، محمد محسن، طبقات اعلام الشیعه: نقباءالبشر فی القرن الرابع عشر، مشهد، قسم۱۴، ۱۴۰۴ق.

*ابن الرضا، مهدی، ضیاءالابصار فی ترجمة علماء خوانسار، قم، ۱۳۸۲ش.

*امام خمینی، صحیفه امام: مجموعه آثار امام خمینی، (بیانات، پیام‌ها، مصاحبه‌ها، احکام اجازات شرعی و نامه‌ها)، تهران، ۱۳۷۸ش.

* امینی، محمد هادی، معجم رجال الفکر و الادب فی النجف خلاف الف عام، نجف، ۱۴۱۳/۱۹۹۲.

*حسینی یزدی، محمد علی، رسول علوی، و علی اکبر زمانی نژاد، دانشمندان خوانسار، قم، ۱۳۷۸ش.

* خلخالی، صادق، خاطرات آیت الله خلخالی، تهران، ۱۳۷۹۱۳۸۰ش.

* شخصیت آیت الله سید احمد خوانساری در گفتگو با آیات و استاتی سید حسن شمس، مرتضوی لنگرودی، ابوطالب تجلیل، هادی معرفت، مرحوم ستوده، همان.

* متولی، عبدالله، آیت الله سید احمد خوانساری به روایت اسناد، تهران مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ۱۳۸۳ش.

* نیک بخت، رحیم و صمد اسماعیل زاده، زندگانی و مبارزات آیت الله قاضی طباطبایی، تهران، ۱۳۸۰ش.