آیه حد سرقت: تفاوت میان نسخه‌ها

[[اسباب نزول|شأن نزول]] این آیه را در رابطه دزدی [[طعمة‌ بن ابیرق]] از منافقان مدینه می‌دانند؛ اما فقها و مفسران این حکم را کلی و مربوط به همه دزدی‌ها می‌دانند.  

براساس نقل تفاسیر، این آیه در مورد دزدی یکی از منافقان مدینه به نام طُعمَة بن اُبَیرَق از عمویش، نازل شده است.<ref name=":0">طبرانی، التفسیر الکبیر، ۲۰۰۸م، ج۲، ص۳۹۱؛ سمرقندی، تفسیر السمرقندی، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۳۸۸؛ ماتریدی، تأویلات أهل السنة، ۱۴۲۶ق، ج۳، ص۵۱۸؛ شبستری، اعلام القرآن، ۱۳۷۹ش، ص۵۳۳-۵۳۴.</ref> براساس نقل‌های صورت گرفته، وی دو زره و مقداری غذا از عمویش قُتادة بن نُعمان دزدید و نزد زید بن سُمَیر یهودی پنهان نموده و دزدی آن‌ها را انکار کرد.<ref>شبستری، اعلام القرآن، ۱۳۷۹ش، ص۵۳۴.</ref> هنگامی که قتادة مطلع شد زره‌های او نزد زید یهودی است، زره‌ها را از او طلب کرد و وی اظهار نمود که طعمه آن‌ها را نزد او گذاشته است.<ref>شبستری، اعلام القرآن، ۱۳۷۹ش، ص۵۳۴.</ref> قتاده، طعمه را به‌جهت دادرسی نزد [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] برد که در این هنگام چندین آیه از [[سوره نساء]] و آیه ۳۸ سوره مائده نازل شد.<ref>شبستری، اعلام القرآن، ۱۳۷۹ش، ص۵۳۴.</ref>

}}، به‌عنوان یکی از مصادیق [[تفسیر قرآن به قرآن]] یاد شده است.<ref>سبحانی تبریزی، المناهج التفسیریة، ۱۴۲۶ق، ص۱۴۲.</ref> براساس این تبیین، در آیه ۳۸ سوره مائده [[حد سرقت|حکم قطع دست دزد]] بیان شده است؛ اما محل قطع مبهم است که با مراجعه به آیه ۱۸ سوره جن و توجه به این مطلب که [[اعضای سجده|محل‌های سجده]] برای [[خدا]] هستند، مشخص می‌شود که در قطع دست، نباید کف دست قطع شود و به قطع انگشتان اکتفاء گردد.<ref>سبحانی تبریزی، المناهج التفسیریة، ۱۴۲۶ق، ص۱۴۲.</ref> در روایتی نقل شده است که [[معتصم عباسی]] در جمع علمای فرقه‌های مختلف سؤال از محل قطع دست دزد را مطرح کرد. [[امام جواد علیه‌السلام|امام جواد(ع)]] در آن مجلس با توجه به آیه ۳۸ سوره مائده و ۱۸ سوره جنّ محل قطع را مفصل انگشتان عنوان می‌کنند.<ref>عیاشی، تفسیر العیاشی، ۱۳۸۰ق، ج۱، ص۳۱۹-۳۲۰.</ref> برخی معتقدند که نمی‌توان از این تفسیر امام جواد(ع) به‌عنوان تأیید روش تفسیری قرآن به قرآن استفاده نمود؛ زیرا این دو آیه ارتباط روشنی با یکدیگر ندارند و چنین تطبیقی را فقط امام با علم ویژه خود می‌تواند انجام دهد.<ref>عبادی و دیگران، «واکاوی تفسیر آیۀ حدّ سرقت به آیۀ أنّ المساجد لله (به عنوان یکی از مستندات روایی روش تفسیری قرآن به قرآن)»، ص۱۸.</ref> در مقابل برخی این نوع تفسیر امام را تأییدی بر روش تفسیر قرآن به قرآن دانسته و نقدهای وارد شده را ناشی از عدم درک کامل و صحیح از این روش تفسیری می‌دانند.<ref>اسعدی، «روایت تفسیری امام جواد(ع) دربارۀ حد سرقت و دلالت آن بر روش تفسیر قرآن با قرآن»، ص۸۲.</ref> نمونه‌ای دیگر از استفاده حکم حد سرقت (براساس دیدگاه شیعه) براساس [[تفسیر قرآن به قرآن]] این است که هميشه [[امام علی علیه‌السلام|اميرالمؤمنين(ع)]] آن زمان كه دست سارق را قطع مى‏‌كرد، انگشت ابهام و كف دست را قطع نمی‌کرد و چون به او می‌گفتند که شما بیشترِ دست سارق را باقى گذاشته‌ايد؛ می‌فرمود: اگر اين سارق [[توبه]] كند، با چه چيزى [[وضو]] بگيرد؟ چون [[خدا|خداوند]] متعال ( پس از آیه مربوط به حکم قطع دست سارق) می‌گويد: فَمَنْ تَابَ مِنْ بَعْدِ ظُلْمِهِ وَأَصْلَحَ فَإِنَّ اللَّهَ يَتُوبُ عَلَيْهِ ۗ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ پس هر كه بعد از ستم‌كردنش توبه كند و به صلاح آيد، خدا توبه او را مى‌پذيرد، كه خدا آمرزنده مهربان است. <ref>فیض کاشانی، التفسیر الصافی، ۱۴۱۶ق، ج۲، ص۳۴.</ref>