حسینیه اعظم زنجان
 حسینیه اعظم زنجان | |
| نام | حسینیه اعظم زنجان |
|---|---|
| استان | زنجان |
| شهرستان | زنجان |
| بخش | مرکزی |
| اطلاعات بازدید | |
| امکان بازدید | دارد |
| وبگاه | http://www.haz.ir |
حسینیه اعظم زنجان از مراکز سوگواری محرم شیعیان در شهر زنجان است که بنا بر برخی اسناد قدمت آن حداقل به دوره افشاریان می‌رسد. هر ساله در عصر ۸ محرم برابر با شب تاسوعا در این مکان مراسم یوم العباس برگزار می‌شود. این مراسم به عنوان دهمین میراث معنوی ایران ثبت شده است.
تاریخچه حسینیه اعظم
مسجد یا حسینیه اعظم، از نظر جغرافیایی در جنوبی‌ترین منطقه شهر زنجان واقع شده است.[۱]
بر اساس گزارشی که سایت حسینیه منتشر شده است، وجود این حسینیه در دوره افشاریه قطعی و ساخت آن در دوره صفویه محتمل است.[۲] بنا بر این گزارش، قدیمی‌ترین منبع موجود که نام حسینیه زنجان در آن آمده «تاریخ دارالعرفان خمسه» تألیف «رستم الحکما» (تألیف ۱۲۴۸ق) است. در این کتاب به محله حسینیه[۳] و سکونت حاکم زنجان در دوره کریم‌خان زند در آن محله اشاره شده است.[۴]
عَلَمی فلزی نیز در حسینیه موجود است که تاریخ ساخت ۱۲۲۱ق بر روی آن حک شده است.[۵] همچنین بر اساس سنگ‌نوشته‌ای که بر دیوار حسینیه نصب است، ساخت این مسجد در ۱۲۶۱ق به پایان رسیده است. البته به گفته اهالی محل این تاریخ مربوط به تعمیر و بازسازی مسجد است.[۶]
وقف‌نامه‌ها
بر اساس وقف‌نامه‌ای که مربوط به صفر ۱۲۹۵ق است واقفان به نام‌های «حاج میرزا محمدتقی» و «حاج میرزابابایی» دو باب دکان را وقف کرده‌اند. در این وقف‌نامه آمده است:
- با اطلاع عالی‌جناب آخوند ملاعلی‌اصغر روضه‌خوان، در راه جناب ابی‌عبدالله الحسین(ع) در تکیه حسینیه خرج و احسان نمایند. از اول ماه محرم تا دوازدهم محرم، هر قسم مصلحت بداند صاحب اختیار است.
بر اساس وقف‌نامه‌ای که مربوط به سال ۱۳۲۲ق است حسینیه در این سال، هم مدرسه بوده و هم مسجد.[۷]
تعطیلی حسینیه در دوره پهلوی
گفته شده در دوره پهلوی اول با هجوم و تهدید مأموران حکومتی، حسینیه و برنامه‌های آن مدتی تعطیل و برخی از اشیاء و آثار تاریخی از مسجد ناپدید می‌شود. بعد از تبعید رضاخان فعالیت‌های حسینیه دوباره به حالت عادی برمی‌گردد و به دنبال تعمیر و نگهداری آن توسط اهالی محل، حسینیه با عنوان «مسجد حسینیه شهرستان زنجان» مجدداً شروع به فعالیت می‌کند.[۸]
مراسم عزاداری حسینیه
حسینیه اعظم زنجان یکی از پایگاه‌های مذهبی مردم زنجان است. در طول سال به‌ویژه در مناسبت‌های مذهبی برنامه‌های فرهنگی و مذهبی مختلفی در این حسینیه برگزار می‌شود؛ اما شهرت این حسینیه به جهت برگزاری مراسم یوم العباس در ۸ محرم است.[۹]
عزاداری هشتم محرم
عزاداری ۸ محرم یا شب تاسوعا مشهورترین و پرجمعیت‌ترین برنامه حسینیه است که همه ساله با حضور صدها هزار نفری مردم به نام و یاد حضرت عباس(ع) برگزار می‌شود.از این دسته عزاداری به عنوان بزرگترین تجمع عزاداران امام حسین(ع) در ایران نام برده می‌شود، این روز در تقویم سوگواری زنجان به «یوم الابوالفضل و یوم العباس» معروف است.[۱۱] این مراسم در ۱۵ دی ۱۳۸۷ش به عنوان دهمین میراث معنوی ایران در فهرست میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به ثبت رسید.[۱۲]
دومین قربانگاه جهان اسلام
در مسیر دسته حسینیه مراسم یوم‌العباس ذبح دام است. در سال ۱۳۲۸ش برای اولین بار چهار رأس گوسفند در مسیر دسته حسینیه ذبح شد. این تعداد در سال ۱۳۴۱ش به هفت رأس رسید. از این سال تعداد قربانی‌های مسیر دسته حسینیه افزایش یافت به‌طوری‌که در سال ۱۳۵۲ به ۳۵۰ رأس، ۱۳۵۳ به ۶۵۰ رأس، ۱۳۸۳ به ۶۴۰۰ رأس و در سال ۱۳۸۹ به بیش از ۱۲۰۰۰ رأس رسیده است که بعد از قربانگاه منا در مکه، اولین رتبه را در زیادت قربانی در جهان اسلام دارد.[۱۳]
وضعیت حسینیه اعظم
مجموعه این مسجد حسینیه اعظم با بیش از دوازده هزار متر مربع مساحت دارای امکانات و فضاهای متعدد فرهنگی، مذهبی، درمانی و خدماتی از جمله کتابخانه، شبستان‌های مختلف، دارالشفاء، صندوق قرض‌الحسنه و... است.[۱۴]
پانویس
- ↑ «تاریخچه حسینیه اعظم زنجان»، سایت حسینیه زنجان.
- ↑ «دهمین میراث معنوی کشور»، سایت حسینیه اعظم زنجان.
- ↑ رستم الحکما، تاریخ دارالعرفان خمسه، ص۳۷.
- ↑ رستم الحکما، تاریخ دارالعرفان خمسه، ص۴۱و۴۴.
- ↑ «تاریخچه حسینیه اعظم زنجان»، سایت حسینیه زنجان.
- ↑ «تاریخچه حسینیه اعظم زنجان»، سایت حسینیه زنجان.
- ↑ «تاریخچه حسینیه اعظم زنجان»، سایت حسینیه زنجان.
- ↑ «تاریخچه حسینیه اعظم زنجان»، سایت حسینیه زنجان.
- ↑ مظاهری، فرهنگ سوگ شیعی، ۱۳۹۵ش، ص۱۹۹-۲۰۰.
- ↑ «طنین یا حسین زنجانی‌ها در یوم العباس، خبرگزاری فارس.
- ↑ «تاریخچه حسینیه اعظم زنجان»، سایت حسینیه زنجان.
- ↑ «دهمین میراث معنوی کشور»، سایت حسینیه اعظم زنجان.
- ↑ «تاریخچه حسینیه اعظم زنجان»، سایت حسینیه زنجان؛ مظاهری، فرهنگ سوگ شیعی، ۱۳۹۵ش، ص۲۰۰.
- ↑ «تاریخچه حسینیه اعظم زنجان»، سایت حسینیه زنجان؛ مظاهری، فرهنگ سوگ شیعی، ۱۳۹۵ش، ص۱۹۹.
منابع
- «تاریخچه حسینیه اعظم زنجان»، سایت حسینیه زنجان، تاریخ بازدید: ۱۸ تیر ۱۴۰۳ش.
- رستم الحکما، محمدهاشم، تاریخ دارالعرفان خمسه، پینار، ۱۳۸۷ش.
- بررسی نقش حسینیه اعظم زنجان در ترویج دینداری این شهر.
- «طنین یا حسین زنجانی‌ها در یوم العباس، خبرگزاری فارس.
- دهمين ميراث معنوي کشور، سایت حسینیه اعظم زنجان.
- مظاهری، محسن‌حسام، فرهنگ سوگ شیعی، تهران، خیمه، ۱۳۹۵ش.
پیوند به بیرون
- «کهن ترین منبع مکتوب در خصوص حسینیه اعظم زنجان بدست آمد»، خبرگزاری مهر.
- «نگاهی به مراسم عزاداری حسینیه اعظم زنجان»، خبرگزاری ابنا.