حمزه شینواری

امیر حمزه‌خان شینواری

اطلاعات کلی
لقب/کنیه	حمزه‌بابا امیرالمتغزلین ابوالمراد
مذهب	حنفی‌مذهب
زادروز	۱۲۸۶ش
زادگاه	لندی‌کوتل در پاکستان
محل زندگی	پاکستان و هند
وفات	۲۹ بهمن سال ۱۳۷۲ش در حیدرآباد هند
محل دفن	لندی‌کوتل
اطلاعات علمی
آثار	ترجمه نهج‌البلاغه (به زبان پشتو)
اطلاعات دیگر
تخصص	شعر و نویسندگی

امیرحمزه‌خان شینواری (۱۲۸۶-۱۳۷۲ش) مشهور به حمزه‌بابا، شاعر و نویسنده پاکستانی بود که علاقه ویژه‌ای به اهل‌بیت(ع) داشت. او پیرو فقه حنفی و از صوفیان طریقت چِشْتی بود با این حال برخی او را به دلیل علاقه‌اش به اهل‌بیت شیعه می‌دانستند. از آثار او، ترجمه نهج البلاغه به زبان پشتو و اشعاری در رثای امام حسن(ع)، امام حسین(ع) و با موضوع مهدویت است.

جایگاه و مذهب

حمزه‌خان شینواری، شاعر مشهور زبان‌های پشتو و اردو بود که بر سه نسل از شاعران این زبان‌ها تأثیر گذاشت. او همچنین یک سازمان ادبی به زبان پشتو تأسیس کرد و در زمینه‌های رمان‌نویسی، نمایشنامه‌نویسی، شعر، نقد ادبی و داستان‌نویسی فعال بود. حمزه‌بابا ابتدا گرایش‌های چپ‌گرایانه داشت، اما بعداً به تصوف روی آورد و گفته می‌شود از طریقت صوفیانه‌ چشتی پیروی می‌کرد. او علاقه‌مند به اهل‌بیت پیامبر(ص) بود و در اشعارش از آنان یاد می‌کرد. برخی منابع او را شیعه می‌دانستند که به‌دلیل تقیه، از فقه حنفی اهل‌سنت پیروی می‌نمود. تا سال ۱۳۸۸ش، تنها ترجمه‌ نهج‌البلاغه به زبان پشتو توسط او ارائه شده بود.

زندگی‌نامه

حمزه شینواری، با نام کامل امیرحمزه‌خان شینواری و نام هنری حمزه‌بابا، و لقب‌های «امیرالمتغزلین» و «ابوالمُراد» شناخته می‌شد. او در سال ۱۲۸۶ش /۱۹۰۷م در لندی‌کوتل پاکستان به دنیا آمد و از دوران ابتدایی به شعر علاقه‌مند شد. نخستین اشعار خود را به زبان اردو سرود، اما با راهنمایی استادش سید عبدالستار، به سرودن شعر به زبان پشتو (زبان مادری‌اش) روی آورد.

حمزه شینواری در ۲۹ بهمن ۱۳۷۲ در ۸۶ سالگی در حیدرآباد درگذشت و ابتدا در قبرستان اجدادی اشرف خیل در لورگی دفن شد. دو سال بعد، نبش قبر شد و جسدش به زادگاهش منتقل گردید. بر مزار او بنایی ساخته شد که در سال ۱۳۸۹ش تخریب و پس از مدتی بازسازی شد.

اشعار و آثار

یکی از مشهورترین اشعار حمزه‌بابا، در رثای امام حسن مجتبی(ع) بود که در آن به امامت و عصمت او و ارتباط شهادت امام حسن و امام حسین(ع) اشاره کرده است. وی همچنین اشعاری را در رثای امام حسین(ع) و واقعه کربلا سروده است. از حمزه‌بابا، اشعاری با موضوع مهدویت نیز برجای مانده است. اشاره مکرر حمزه‌بابا بر موضوعاتی مانند عصمت و امامت در اشعارش، باعث شده برخی او را شیعه بدانند.

از آثار او ترجمه نهج البلاغه به زبان پشتو و با نام «گفتار مقدس» است که در سال ۱۹۶۲م منتشر شده است. این ترجمه با حواشی حمزه‌بابا همراه است و عمدتاً از ترجمه اردوی نهج‌البلاغه اثر رئیس احمد جعفری اقتباس شده است.