کشتار شیعیان پاراچنار
 تشییع جنازه کشتگان کشتارهای پاراچنار در سال ۱۴۰۳ش | |
| شرح ماجرا | حملات نیروهای طالبان پاکستان به منطقه پاراچنار |
|---|---|
| زمان | بین سال‌های ۲۰۰۷ تا ۲۰۲۴م |
| مکان | پاراچنار، پاکستان |
| علت | قتل‌عام شیعیان پاراچنار |
| اهداف | نسل‌کشی شیعیان و اخراج آنان از منطقه |
| عاملان | گروه‌های تکفیری پاکستان (طالبان پاکستان) |
کشتار شیعیان پاراچنار، به سلسله حملات تروریستی علیه شیعیان منطقه پاراچنار در پاکستان اشاره دارد که عمدتاً توسط گروه‌های تکفیری، از جمله طالبان پاکستان، انجام شده است. این حملات از دهه ۸۰ میلادی آغاز شده است. طولانی‌ترین و خونین‌ترین دوره این حملات از سال ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۲ بود که طی آن هزاران شیعه کشته و زخمی شدند. آخرین این کشتارها، حمله به کاروان شیعیان در مسیر پاراچنار به پیشاور در آذر ۱۴۰۳ بود که منجر به کشته‌شدن بین ۵۰ تا ۱۱۰ شیعه شد. این حملات واکنش‌های مختلفی شامل محکومیت‌های داخلی و بین‌المللی از سوی گروه‌های شیعه و مقامات سیاسی را در پی داشته است.
موقعیت پاراچنار در پاکستان
پاراچنار در منطقه «کُرم» از توابع ایالت خیبرپختونخواه پاکستان و در نزدیکی نوار مرزی پاکستان با افغانستان قرار دارد که بیشتر جمعیت آن را شیعیان تشکیل می‌دهند. این شهر به صورت خودمختار اداره می‌شود. برقراری امنیت راه‌های منتهی به این شهر برعهده ارتش پاکستان است؛ اما به دلایل فرقه‌ای، این مسیرها همواره برای شیعیان ناامن بوده است.[۱] در نتیجه منطقه پاراچنار، بارها مورد حملات گروه‌های تکفیری قرار گرفته است.[۲] این منطقه به خاطر محاصره بودن از جهت‌های مختلف از سوی تکفیری‌ها، برای زندگی شیعیان، شرایط سختی را فراهم کرده است.[۳]
تاریخچه
تا پیش از جنگ ۲۰۰۷م، در دو نوبت در سال‌های ۱۹۸۷م و ۱۹۹۶م، به منطقه پاراچنار حمله شده و تعداد زیادی از شیعیان در این منطقه، آواره یا کشته شده‌اند. طالبان بارها سعی داشت تا شیعیان را از این منطقه بکوچاند و برای این هدف، بارها به این منطقه حمله کرده است.[۴] طولانی‌ترین حمله علیه شیعیان در منطقه، در سال ۲۰۰۷م انجام گرفت که منجر به محاصره کامل شیعیان این منطقه شد. از ژانویه ۲۰۱۲ تا ژانویه ۲۰۱۳، تنها در نتیجه ۷۷ حمله تروریستی، ۶۳۵ شیعه کشته و صدها نفر زخمی شدند.[۵]
کشتار سال ۲۰۰۷-۲۰۱۲م
در سال ۲۰۰۷م، گروه طالبان پاکستان، از مناطق جنوبی در منطقه پاراچنار که سنی‌نشین بودند، به خاطر اختلاف با اهل‌سنت منطقه، به منطقه شمالی که شیعه‌نشین بودند، نقل‌مکان کردند و در این میان، فشارهایی را برای تصاحب منطقه به شیعیان وارد کردند. در این میان، گروهک‌های طالبان، سپاه صحابه و لشکر جهنگوی به مقدسان شیعیان توهین می‌کردند که سرانجام به درگیری میان آنها با شیعیان منطقه انجامید. این حملات و مقابله شیعیان با آنها به کشته شدن ۶۵۰ شیعه و هزار تن از طالبان انجامید. پس از این حملات در ژانویه ۲۰۰۷م سخن از تغییر نقشه پاراچنار مطرح شد که به عقیده شیعیان، اقدامی حساب‌شده علیه شیعیان بود. در پی اقدامات جدید طالبان، حکومت بر منطقه به طالبان سپرده شد و نیروهای این سازمان سعی در ناامن‌سازی منطقه کردند. پس از آن حمله‌های متعدد تروریستی علیه شیعیان منطقه انجام شد که منجر به کشته شدن ۵۰ شیعه گردید.[۶] این کشتارها تا سال ۲۰۰۸م ادامه داشت و مشکلات بهداشتی و غذایی را برای نیم میلیون جمعیت منطقه ایجاد کرد.[۷] کشتار و محاصره شیعیان در پاراچنار همچنان ادامه داشت تا اینکه نیروهای ناتو و ارتش پاکستان برای برقراری امنیت در منطقه، مجبور به همکاری با نیروهای شیعی پاراچنار شدند.[۸]
کشتار سال ۱۴۰۲ش
در اردیبهشت ۱۴۰۲ش، گروهی تکفیری به مدرسه‌ای در پاراچنار حمله کرد[۹] و هفت معلم این مدرسه را به طرز فجیعی به قتل رساند.[۱۰] یک ماه بعد نیز یک شهروند دیگر شیعه پاراچناری، به ضرب گلوله کشته شد.[۱۱] این وقایع سبب شد تا درگیری در منطقه شکل بگیرد که به کشته‌شدن شش نفر دیگر و مجروح شدن ۵۰ نفر انجامید.[۱۲]
کشتار در سال ۱۴۰۳ش
به گزارش پلیس پاکستان، در مرداد ۱۴۰۳ش، در پی اختلاف‌نظری در خصوص زمین‌های منطقه بشیره، روستای حومه پاراچنار در پاکستان، شورایی برای حل اختلاف شکل گرفت. در جریان جلسه حل اختلاف ۳ مرداد ۱۴۰۳ش، فردی به سوی اعضای حل اختلاف، شلیک کرد که منجر به کشته و زخمی‌شدن عده‌ای شد. در پی این اتفاق، در روزهای بعد، چندین نوبت حمله به شیعیان در منطقه پاراچنار و حومه شکل گرفت.[۱۳] در این درگیری‌ها، گروه‌های تکفیری با سلاح‌های سبک و سنگین، به سوی شیعیان حمله کردند و تنها بزرگراه به سمت این منطقه را مسدود نمودند. در این درگیری، گروه طالبان پاکستان مشارکت مستقیم داشته و علاوه بر کشتار شیعیان، برخی از بناها همچون مسجد شیعیان پاراچنار نیز مورد تجاوز قرار گرفته است.[۱۴]
در پی این کشتار، تا ۱۰ مرداد ۱۴۰۳ش، ۵۰ شیعه کشته و ۱۷۰ نفر نیز زخمی شدند با وجود فروکش‌کردن درگیری‌ها تا ۱۰ مرداد، همچنان راه‌های ارتباطی بسته است و دسترسی به مراکز درمانی برای شیعیان منطقه را سخت کرده است.[۱۵]
حمله به کاروان شیعیان در مسیر پاراچنار به پیشاور
در پی حمله گروهی از وهابی‌ها به کاروان شیعه در ۱ آذر ۱۴۰۳ش، تعدادی از شیعیان در این منطقه کشته و زخمی شدند. این کاروان خودرویی که متشکل از زنان و کودکان بود از شهر پاراچنار حرکت کرده بود، عازم شهر پیشاور بود و پلیس پاکستان آنان را همراهی می‌کرد.[۱۶] هرچند منابع رسمی، تلفات این حمله را حدود ۵۰ کشته و ۳۰ زخمی اعلام کرده‌اند اما منابع غیررسمی به نقل از مشتاق احمدخان، سناتور سابق پاکستانی، شمار تلفات را ۱۱۰ شهید، از جمله ۱۶ زن و ۱۱ کودک اعلام کرده‌اند.[۱۷]
واکنش‌ها
مهمترین واکنش‌هایی که به کشتار شیعیان در پاراچنار در طول تاریخ شده است، مسئله سانسور خبری این کشتارهاست.[۱۸]
واکنش‌ها به کشتار ۲۰۰۷م
در جریان کشتار سال ۲۰۰۷م و ادامه محاصره شیعیان پاراچنار در سال ۲۰۰۸م، شیعیان پاراچنار با کمبود غذا و دارو مواجه بودند که مورد توجه برخی رسانه‌ها قرار گرفت. با این همه، عدم توجه بین‌المللی به این کشتار مورد انتقاد اهالی این منطقه قرار گرفت. در این میان گروهی نیز، اهالی پاچنار را قبایلی از القاعده و طالبان می‌دانستند و مرگ و محاصره را حق آنان تلقی می‌کردند.[۱۹]
واکنش‌ها به کشتار سال ۱۴۰۳ش
در پی حملات در مرداد ۱۴۰۳، بسیاری از بزرگان شیعه پاکستان در بیانیه‌های خود این درگیری‌ها را نتیجه توطئه افراط‌گرایان برای تحت فشار قرار دادن شیعیان منطقه پاراچنار دانسته و محکوم کرده‌اند.[۲۰] همچنین گروه‌های شیعه پاکستان از حمله نیروهای تکفیری و همدستی این گروه با تروریست‌ها برای هدف قراردادن ساکنان شیعه به بهانه منازعات بر سرِ زمین و مزارع گزارش‌هایی را منتشر کرده‌اند.[۲۱] شهرهای کراچی، پیشاور، گلگیت، بلتستان و کشمیر نیز شاهد تجمع‌های اعتراضی به کشتار شیعیان در این منطقه بودند.[۲۲] ساکنان پاراچنار ضمن انتقاد شدید از ارتش پاکستان به دلیل ناتوانی یا عدم تمایل به دفاع و حمایت از خود، نیروهای دولت سرپرستی افغانستان را عامل مهمی در وقوع این نسل‌کشی می‌دانند.[۲۳]
در پاکستان، سیدعلی حسینی فرزند عارف الحسینی، رهبر فقید شیعیان پاکستان، وضعیت پاراچنار را باعث نگرانی دانسته و آن را بسیار وخیم گزارش می‌کند. او به کشتار شیعیان اشاره و به مسدود بودن جاده‌ها، کمبود شدید اقلام ضروری، غذا و دارو اعتراض کرده است. همچنین ساجد علی نقوی، رئیس حزب نهضت جعفریه پاکستان، خواستار توقف فوری درگیری در پاراچنار و برخورد با عامل آن شد. ناصر عباس جعفری عضو مجلس سنای پاکستان و رئیس حزب مجلس وحدت مسلمین نیز با ابراز نگرانی از تشدید اوضاع امنیتی در پاراچنار خواستار برخورد جدی ارتش و نهادهای انتظامی دولت با مُخِلّان امنیت، عناصر تکفیری و همدستان آنان شد. محمد افضل حیدری، دبیرکل وفاق المدارس الشیعه پاکستان، با انتقاد از دولت پاکستان گفته بود که نهادهای دولتی برای برقراری صلح پاراچنار جدی نیستند.[۲۴] صاحبزاده ابوالخیر محمد زبیر رئیس شورای همبستگی ملی پاکستان، در ضمن ائتلافی متشکل از ۳۰ حزب سیاسی و مذهبی، این حملات را محکوم کرد.[۲۵]
در ایران، ناصر کنعانی، سخنگوی وقت وزارت امور خارجه، در اظهارتی حمله مسلحانه گروه‌های تکفیری و افراطی به شیعیان منطقه پاراچنار پاکستان را به شدت محکوم کرد.[۲۶] همچنین مجمع جهانی بیداری اسلامی،[۲۷] مجمع جهانی اهل‌بیت(ع)[۲۸] و حسین انصاریان از سخنرانان مراسم‌های مذهبی به این حملات واکنش نشان داده و آن را محکوم کردند.[۲۹]
واکنش‌ها به حمله به کاروان زائران ۱۴۰۳ش
در پی حمله با کاروان زائران شیعه پاراچناری، آصف‌علی زرداری رئیس‌جمهور وقت پاکستان طی پیامی، این حمله را محکوم و با قربانیان ابراز همدردی کرد. مجلس وحدت مسلمین از احزاب پیشرو شیعیان پاکستان،[۳۰] دبیرکل فدراسیون مدارس شیعه پاکستان،[۳۱] مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور وقت جمهوری اسلامی ایران،[۳۲] سفیر جمهوری اسلامی ایران در پاکستان[۳۳] و همینطور وزیر امور خارجه ایران به این حادثه واکنش نشان داده و آن را محکوم کردند.[۳۴] در ادامه واکنش‌ها به این حملات، اعتراضات مردمی نیز شکل گرفت که در خلال آن، دو پاسگاه پلیس توسط معترضان به آتش کشیده شد. مردم در این اعتراضات، پلیس پاکستان را متهم به سهل‌انگاری و بی‌توجهی در تأمین امنیت شیعیان کردند.[۳۵]
پانویس
- ↑ «در پاراچنار چه می‌گذرد؟/ روایتی از محاصره وقتل عام شیعیان پاکستان»، خبرگزاری مهر.
- ↑ «کشتار شیعیان در پاراچنار؛ درخواست توقف خشونت از دولت پاکستان»، عصر ایران.
- ↑ «در پاراچنار چه می‌گذرد؟/ روایتی از محاصره وقتل عام شیعیان پاکستان»، خبرگزاری مهر.
- ↑ «نگاهی به گذشته و حال شیعیان پاراچنار در گفت‌وگوی ابنا با کارشناس مسائل پاکستان»، خبرگزاری ابنا.
- ↑ «در پاراچنار چه می‌گذرد؟/ روایتی از محاصره وقتل عام شیعیان پاکستان»، خبرگزاری مهر.
- ↑ تحریریه، «مصائب شیعه بودن (گذری بر پیشینه و وضعیت کنونی شیعیان پاراچنار)»، ۱۳۹۳ش، ص۳۶.
- ↑ «15 نفر از شيعيان "پاراچنار" پاكستان جان خود را از دست دادند»، خبرگزاری فارس.
- ↑ «نگاهی به گذشته و حال شیعیان پاراچنار در گفت‌وگوی ابنا با کارشناس مسائل پاکستان»، خبرگزاری ابنا.
- ↑ «شهادت یک جوان شیعه در پاراچنار پاکستان»، خبرگزاری ابنا.
- ↑ «نگاهی به گذشته و حال شیعیان پاراچنار در گفت‌وگوی ابنا با کارشناس مسائل پاکستان»، خبرگزاری ابنا.
- ↑ «شهادت یک جوان شیعه در پاراچنار پاکستان»، خبرگزاری ابنا.
- ↑ «نگاهی به گذشته و حال شیعیان پاراچنار در گفت‌وگوی ابنا با کارشناس مسائل پاکستان»، خبرگزاری ابنا.
- ↑ «کشتار شیعیان در پاراچنار؛ درخواست توقف خشونت از دولت پاکستان»، عصر ایران.
- ↑ «در پاراچنار چه می‌گذرد؟/ روایتی از محاصره وقتل عام شیعیان پاکستان»، خبرگزاری مهر.
- ↑ «نسل‌کشی شیعیان پاراچنار؛ جنایت جدید گروه‌های تکفیری در پاکستان»، خبرگزاری میزان.
- ↑ «افراد مسلح بیش از ۴۰ مسلمان شیعه را در پاکستان کشتند»، دویچه‌وله.
- ↑ «اعتراضات به کشتار شیعیان در پاکستان به خشونت کشیده شد»، صاحب خبران.
- ↑ تحریریه، «مصائب شیعه بودن (گذری بر پیشینه و وضعیت کنونی شیعیان پاراچنار)»، ۱۳۹۳ش، ص۳۶.
- ↑ «مرگ کودکان پاراچنار و سكوت مرگبار جهان»، عصر ایران.
- ↑ «کشتار شیعیان در پاراچنار؛ درخواست توقف خشونت از دولت پاکستان»، عصر ایران.
- ↑ «در پاراچنار چه می‌گذرد؟/ روایتی از محاصره وقتل عام شیعیان پاکستان»، خبرگزاری مهر.
- ↑ «در پاراچنار چه می‌گذرد؟/ روایتی از محاصره وقتل عام شیعیان پاکستان»، خبرگزاری مهر.
- ↑ «نسل‌کشی شیعیان پاراچنار؛ جنایت جدید گروه‌های تکفیری در پاکستان»، خبرگزاری میزان.
- ↑ «در پاراچنار چه می‌گذرد؟/ روایتی از محاصره وقتل عام شیعیان پاکستان»، خبرگزاری مهر.
- ↑ «معترضان در پایتخت پاکستان در محکومیت کشتار شیعیان «پاراچِنار» تجمع کردند»، ایرنا.
- ↑ «نسل‌کشی شیعیان پاراچنار؛ جنایت جدید گروه‌های تکفیری در پاکستان»، خبرگزاری میزان.
- ↑ «جنایت پاراچنار توطئه سازماندهی شده است»، خبرگزاری ایرنا.
- ↑ «مجمع جهانی اهل‌بیت (ع) با صدور بیانیه‌ای، کشتار شیعیان در پاراچنار پاکستان را به شدت محکوم کرد»، خبرگزاری دانشجو.
- ↑ «واکنش شیخ حسین انصاریان به کشتار شیعیان در پاراچنار»، خبرگزاری دفاع‌پرس.
- ↑ «شهادت ۴٢ نفر در پی حمله تروریستی در پاکستان»، عصرایران.
- ↑ «حملۀ تروریستی به کاروان هایی که تحت امنیت نظامی قرار دارند خارج از درک است»، خبرگزاری حوزه.
- ↑ «پیام تسلیت پزشکیان به دولت و ملت پاکستان»، خبرگزاری تسنیم.
- ↑ «سفارت ایران حمله به شیعیان در پاکستان را محکوم کرد»، خبرگزاری تسنیم.
- ↑ «عراقچی: از هیچ تلاشی برای ریشه کن کردن تروریسم دریغ نمی‌کنیم»، خبرگزاری تسنیم.
- ↑ «اعتراضات به کشتار شیعیان در پاکستان به خشونت کشیده شد»، صاحب خبران.
منابع
- تحریریه، «مصائب شیعه بودن (گذری بر پیشینه و وضعیت کنونی شیعیان پاراچنار)»، در مجله معارف، شماره ۱۰۳، ۱۳۹۳ش.
- «کشتار شیعیان در پاراچنار؛ درخواست توقف خشونت از دولت پاکستان»، وبگاه عصر ایران، تاریخ درج مطلب: ۹ مرداد ۱۴۰۳ش، تاریخ بازدید: ۱۰ مرداد ۱۴۰۳ش.
- «در پاراچنار چه می‌گذرد؟/ روایتی از محاصره وقتل عام شیعیان پاکستان»، وبگاه خبرگزاری مهر، تاریخ درج مطلب: ۱۰ مرداد ۱۴۰۳ش، تاریخ بازدید: ۱۰ مرداد ۱۴۰۳ش.
- «نسل‌کشی شیعیان پاراچنار؛ جنایت جدید گروه‌های تکفیری در پاکستان»، وبگاه خبرگزاری میزان، تاریخ درج مطلب: ۱۰ مرداد ۱۴۰۳ش، تاریخ بازدید: ۱۰ مرداد ۱۴۰۳ش.
- «واکنش شیخ حسین انصاریان به کشتار شیعیان در پاراچنار»، وبگاه خبرگزاری دفاع‌پرس، تاریخ درج مطلب: ۱۰ مرداد ۱۴۰۳ش، تاریخ بازدید: ۱۰ مرداد ۱۴۰۳ش.
- «معترضان در پایتخت پاکستان در محکومیت کشتار شیعیان «پاراچِنار» تجمع کردند»، وبگاه ایرنا، تاریخ درج مطلب: ۱۰ مرداد ۱۴۰۳ش، تاریخ بازدید: ۱۰ مرداد ۱۴۰۳ش.
- «جنایت پاراچنار توطئه سازماندهی شده است»، وبگاه خبرگزاری ایرنا، تاریخ درج مطلب: ۱۰ مرداد ۱۴۰۳ش، تاریخ بازدید: ۱۰ مرداد ۱۴۰۳ش.
- «مجمع جهانی اهل‌بیت (ع) با صدور بیانیه‌ای، کشتار شیعیان در پاراچنار پاکستان را به شدت محکوم کرد»، وبگاه خبرگزاری دانشجو، تاریخ درج مطلب: ۹ مرداد ۱۴۰۳ش، تاریخ بازدید: ۱۰ مرداد ۱۴۰۳ش.
- «۱۵ نفر از شيعيان "پاراچنار" پاكستان جان خود را از دست دادند»، وبگاه خبرگزاری فارس، تاریخ درج مطلب: ۱۸ مرداد ۱۳۸۷ش، تاریخ بازدید: ۱۰ مرداد ۱۴۰۳ش.
- «مرگ کودکان پاراچنار و سكوت مرگبار جهان»، وبگاه عصر ایران، تاریخ درج مطلب: ۱۶ مرداد ۱۳۸۷ش، تاریخ بازدید: ۱۰ مرداد ۱۴۰۳ش.
- «شهادت یک جوان شیعه در پاراچنار پاکستان»، وبگاه خبرگزاری ابنا، تاریخ درج مطلب: ۱۷ خرداد ۱۴۰۲ش، تاریخ بازدید: ۱۰ مرداد ۱۴۰۳ش.
- «نگاهی به گذشته و حال شیعیان پاراچنار در گفت‌وگوی ابنا با کارشناس مسائل پاکستان»، وبگاه خبرگزاری ابنا، تاریخ درج مطلب: ۲۵ تیر ۱۴۰۲ش، تاریخ بازدید: ۱۰ مرداد ۱۴۰۳ش.
- «افراد مسلح بیش از ۴۰ مسلمان شیعه را در پاکستان کشتند»، دویچه‌وله، تاریخ درج مطلب: ۲ آذر ۱۴۰۳ش، تاریخ بازدید: ۲ آذر ۱۴۰۳ش.
- «شهید در جنایت تروریست‌های وهابی علیه شیعیان پاراچنار»، خبرگزاری مشرق، تاریخ درج مطلب: ۲ آذر ۱۴۰۳ش، تاریخ بازدید: ۲ آذر ۱۴۰۳ش.
- «شهادت ۴٢ نفر در پی حمله تروریستی در پاکستان»، عصرایران، تاریخ درج مطلب: ۱ آذر ۱۴۰۳ش، تاریخ بازدید: ۲ آذر ۱۴۰۳ش.
- «پیام تسلیت پزشکیان به دولت و ملت پاکستان»، خبرگزاری تسنیم، تاریخ درج مطلب: ۱ آذر ۱۴۰۳ش، تاریخ بازدید: ۲ آذر ۱۴۰۳ش.
- «سفارت ایران حمله به شیعیان در پاکستان را محکوم کرد»، خبرگزاری تسنیم، تاریخ درج مطلب: ۱ آذر ۱۴۰۳ش، تاریخ بازدید: ۲ آذر ۱۴۰۳ش.
- «عراقچی: از هیچ تلاشی برای ریشه کن کردن تروریسم دریغ نمی‌کنیم»، خبرگزاری تسنیم، تاریخ درج مطلب: ۱ آذر ۱۴۰۳ش، تاریخ بازدید: ۲ آذر ۱۴۰۳ش.
- «اعتراضات به کشتار شیعیان در پاکستان به خشونت کشیده شد»، صاحب خبران، تاریخ درج مطلب: ۲ آذر ۱۴۰۳ش، تاریخ بازدید: ۲ آذر ۱۴۰۳ش.
- «حملۀ تروریستی به کاروان هایی که تحت امنیت نظامی قرار دارند خارج از درک است»، خبرگزاری حوزه، تاریخ درج مطلب: ۲ آذر ۱۴۰۳ش، تاریخ بازدید: ۲ آذر ۱۴۰۳ش.