قدمگاه فراشاه
 | |
| اطلاعات اوليه | |
|---|---|
| بنيانگذار | گرشاسب بن علی |
| تأسیس | ۵۱۲ق |
| مکان | روستای فَراشاه ۸ کیلومتری تفت |
| نام‌های دیگر | قَدمگاه اسلامیه |
| مشخصات | |
| امکانات | مسجد |
| شماره ثبت | ۱۰۹۴ |
قَدمگاه فَراشاه یا قدمگاه اسلامیه، زیارتگاهی در تفت که محل اقامت امام رضا(ع) در سفرش از مدینه به مرو بوده است. این قدمگاه به‌دستور گَرْشَاسِبِ بن علی از حاکمان آل‌کاکویه در سال ۵۱۲ قمری ساخته شده است. سنگ محرابی در مسجد قدمگاه وجود دارد که بر آن آیاتی از قرآن و عبارت‌های لااله الا الله، محمد رسول‌الله و علی ولی‌الله حک شده است.
معرفی قدمگاه
بُقعه زیارتی قدمگاه فراشاه در روستای فراشاه (اسلامیه) حدود هشت کیلومتری شهرستان تفت، در جاده ابرکوه قرار دارد.[۱] برپایه برخی گزارش‌ها روستای فراشاه به خاطر اقامت امام رضا(ع)[۲] به عنوان قدمگاه امام رضا(ع) شناخته شده است.[۳]
به گفته برخی نویسندگان قدمگاه فراشاه به مسجد مشهد علی بن موسی الرضا(ع) شهرت داشته است.[۴] گفته شده مسجد قدمگاه یک بنای خشتی متعلق به قرن ششم هجری قمری است و به خاطر طراحی‌های خاصش، مانند خط کوفی، سنگ تاریخی، کتیبه، تزیینات داخلی، و سنگ محراب مشهور است.[۵] بنا بر برخی گزارش‌ها قدمگاه فراشاه مورد توجه گردشگران و شیعیان است.[۶] در قدمگاه فراشاه مراسم‌های مذهبی مختلفی مانند نخل‌گردانی در روز عاشورا برگزار می‌شود.[۷]
این قدمگاه در سال ۱۳۵۴ش با شماره ثبت ۱۰۹۴ به ثبت آثار ملی ایران رسید.[۸]
قدمت قدمگاه
به گفته رسول جعفریان، پژوهشگر تاریخ اسلام، بر اساس کتیبه‌ای که در قدمگاه فراشاه وجود دارد، این قدمگاه به‌دستور گرْشَاسِبِ بن علی از حاکمان آل‌کاکویه در سال ۵۱۲ق ساخته شده و به نام مسجد مشهد علی بن موسی الرضا(ع) شهرت داشته است.[۹]
برخی محققان، قِدمت هزارساله مسجد امام رضا(ع) و قرار گرفتن روستای فراشاه در مسیر سفر امام رضا(ع) از مدینه تا مرو را از دلایل اصیل بودن این قدمگاه دانسته‌اند.[۱۰] همچنین وجود این قدمگاه را محکم‌ترین دلیل برای هجرت امام رضا(ع) از مسیر ابرکوه به یزد می‌دانند.[۱۱]
به گفته کارشناسان، سنگ محراب قدمگاه فراشاه از جنس مرمر با تزئینات هندسی ـ گیاهی و کتیبه‌ای که به آیات قرآن و نقشِ محراب تراشیده شده است.[۱۲] سنگ محراب در دو ردیف حاشیه دارد. در حاشیه اول آیه ۲۳ سوره شوری و در حاشیه دوم اسم امامان شیعه حک شده است. و همچنین آیه ۳۳ سوره احزاب و عبارت لا اله الا الله، محمد رسول الله. برخی معتقدند علی ولی‌الله به خط دیگری اضافه شده است. سوره توحید و آیه ۱و۲ سوره مؤمنون از دیگر عبارت‌های حک شده در سنگ محراب است.[۱۳]
سنگ محراب قدمگاه فراشاه در سال ۱۳۹۸ش با شماره ۱۰۹۳ به ثبت آثار ملی ایران رسید.[۱۴]
پانویس
- ↑ صمدیانی، سنگ محراب قدمگاه فراشاه در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید در سایت اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان یزد.
- ↑ سعیدی‌زاده، «قدمگاه های منسوب به امام رضا(ع) در ایران»، ص۲۳۵.
- ↑ عرفان‌منش، همگام با امام رضا از مدینه تا مرو، ۱۳۹۰ش، ص۱۴۱.
- ↑ نجفی یزدی، حکایت آفتاب، ۱۳۸۸ش، ص۸۸.
- ↑ آغاز مرمت بنای تاریخی مسجد قدمگاه اسلامیه در خبرگزاری ایکنا.
- ↑ فراشاه هدف گردشگری در خبرگزاری مهر.
- ↑ «آیین نخل برداری روستای فراشاه» در خبرگزاری دفاع مقدس.
- ↑ آغاز مرمت بنای تاریخی مسجد قدمگاه اسلامیه در خبرگزاری ایکنا.
- ↑ جعفریان، تاریخ تشیع در ایران، ۱۳۸۷ش، ج۱، ص۲۲۵.
- ↑ سعیدی‌زاده، «قدمگاه های منسوب به امام رضا(ع) در ایران»، ص۲۳۵.
- ↑ نظری، «بازشناسی مسیر امام رضا(ع) در ایران بر اساس آثار و اماکن تاریخی»، ص۱۱۱.
- ↑ صمدیانی، سنگ محراب قدمگاه فراشاه در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید در سایت اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان یزد.
- ↑ عرفان‌منش، همگام با امام رضا از مدینه تا مرو، ۱۳۹۰ش، ص۱۰۸.
- ↑ صمدیانی، سنگ محراب قدمگاه فراشاه در خبرگزاری ایسنا.
منابع
- آغاز مرمت بنای تاریخی مسجد قدمگاه اسلامیه در خبرگزاری ایکنا، تاریخ درج مطلب: ۳ شهریور ۱۴۰۳ش، تاریخ بازدید: ۳ آذر ۱۴۰۳ش.
- «آیین نخل برداری روستای فراشاه» در خبرگزاری دفاع مقدس، تاریخ درج مطلب: ۲۶ تیر ۱۴۰۳ش، تاریخ بازدید: ۱۰ آذر ۱۴۰۳ش.
- اشرفی، احمد، «بررسی مقایسه‌ای خطوط کوفی مقبره شیخ عبدالصمد نطنزی و قدمگاه فراشاه یزد»، مجله کاشان شناسی، شماره ۱۲، بهار و تابستان ۱۳۹۷ش.
- جعفریان، رسول، تاریخ تشیع در ایران(ج۱)، تهران، نشر علم، ۱۳۸۷ش.
- دانش یزدی، فاطمه، «معرفی سنگ مقام‌های خاص امام رضا(ع) در یزد»، مجله فرهنگ رضوی، شماره هفتم، سال دوم، پاییز ۱۳۹۳ش.
- زمانی، نیلوفر، «سفری به فراشاه» در وبگاه سفرهای پیشاهنگ آناهیتا، تاریخ درج مطلب: ۱۹ اکتبر ۲۰۲۰م، تاریخ بازدید: ۱۰ آذر ۱۴۰۳ش.
- سعیدی‌زاده، رسول، «قدمگاه های منسوب به امام رضا(ع) در ایران»، مجله وقف میراث جاویدان، شماره ۷۹ـ۸۰، پاییز و زمستان ۱۳۹۱ش.
- صمدیانی، علی اصغر، سنگ محراب قدمگاه فراشاه در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید، در سایت اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان یزد، تاریخ درج مطلب: ۵ خرداد ۱۳۹۸، تاریخ بازدید: ۳ آذر ۱۴۰۳ش.
- صمدیانی، علی اصغر، سنگ محراب قدمگاه فراشاه، خبرگزاری ایسنا، تاریخ درج مطلب: ۷ خرداد ۱۳۹۸ش، تاریخ بازدید: ۶ آذر ۱۴۰۳ش.
- عرفان‌منش، جلیل، همگام با امام رضا از مدینه تا مرو، مشهد، آستان قدس رضوی، ۱۳۹۰ش.
- فراشاه هدف گردشگری در خبرگزاری مهر، تاریخ درج مطلب:۲ مرداد ۱۳۹۰ش، تاریخ بازدید: ۱۰ آذر ۱۴۰۳ش.
- قوچانی، عبدالله، «کتیبه کوفی محراب قدمگاه امام رضا(ع)»«کتیبه کوفی محراب قدمگاه امام رضا(ع)»، نشریه وقف میراث جاویدان، شماره ۱۳، بهار ۱۳۷۵ش.
- نجفی یزدی، محمد، حکایت آفتاب، مشهد، آستان قدس رضوی، ۱۳۸۸ش.
- نظری، فرهاد، «بازشناسی مسیر امام رضا(ع) در ایران بر اساس آثار و اماکن تاریخی»، فصلنامه علمی فنی ـ هنری، شماره ۶۲، بهار ۱۳۹۲ش.
| بستگان | امام کاظم(ع) (پدر) • نجمه (مادر) • سبیکه (همسر) • امام جواد (فرزند) • فاطمه معصومه(س) (خواهر) • حمزة بن موسی (برادر) • شاهچراغ (برادر) • سید میر محمد عابد (برادر) • قاسم بن موسی (برادر) • زید النار (برادر) | .jpg) |
|---|---|---|
| القاب | ||
| کنیه‌ها | ||
| سخنان | ||
| مناظرات | ||
| اصحاب | ||
| خلفای معاصر | ||
| مسیر حرکت | ||
| شعر و هنر مرتبط | ||
| مکان‌ها و بناهای مرتبط و منسوب | حرم • قدمگاه نیشابور • صریا • سناباد • بقعه هارونیه • نوقان • مدرسه رضویه • مسجد فرط • قدمگاه فراشاه • مسجد بیرون • مسجد توران‌پشت • آرامگاه علی بن مهزیار | |
| کتاب‌شناسی | ||
| وابسته | ||