غریب الغربا (لقب)

از ویکی شیعه
(تغییرمسیر از غريب العربا)

غَریبُ الْغُرَبا به‌معنای از همه غریب‌تر؛ از القاب امام رضا(ع) است[۱] که در بین عموم شیعیان کاربرد دارد.[۲] چنان که در اشعار آئینی نیز این لقب کاربرد فراوانی دارد؛[۳]

ای غریبی که ز جَدّ و پدر خویش جدایی
خفته در خاک خراسان تو غریب‌الغربایی[۴]


با وجود شهرت عمومی این لقب، عبارت غریب الغربا در زیارت‌ها و روایات مرتبط با امام رضا(ع)، برای او به‌کار نرفته است؛[۵] ولی کلمه غریب در برخی روایات برای ایشان آمده[۶] و خود نیز از عنوان غریب برای توصیف خویش استفاده کرده است.[۷] از سوی دیگر نیز لقب غریب الغربا برای امام حسین(ع) در زیارت‌هایی همچون زیارت مُفجِعه،[۸] زیارت نیمه شعبان[۹] و یکی از زیارت‌های وارد شده برای روز عاشورا[۱۰] استفاده شده است.

به‌گفته برخی لغت‌شناسان، غریب به کسی گفته می‌شود که دور از وطن باشد یا به دلیل نداشتن دوست و آشنا در بین مردم، تنها باشد.[۱۱]

دلایل متعددی برای استفاده از این لقب برای امام رضا(ع) ذکر شده است از جمله:

پانویس

  1. ناجی ادریس، «لماذا اشتهر الامام الرضا(ع) بغریب الغرباء»، وبگاه خبرگزاری براثا.
  2. «چرا به امام رضا(ع) غریب الغربا می‌گویند؟»، وبگاه قدس آنلاین.
  3. برای نمونه نگاه کنید به: پارسافر، «عید زعفرانی»، وبگاه شعر نو؛ «تو غریب الغربایی تو معین الضعفایی»، وبگاه اشعار مذهبی؛ «مجموعه ابیات شهادت امام رضا»، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.
  4. «اشعار مدح امام رضا (ای غریبی که ز جد و پدر خویش جدایی)»، وبگاه امام هشت.
  5. «چرا امام رضا را که این‌همه عاشق و زائر دارند غریب‌الغربا می‌نامیم؟»، وبگاه بلاغ.
  6. شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۵۸۴.
  7. شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۵۸۴.
  8. مجلسی، زادالمعاد، ۱۴۲۳ق، ص۵۱۰.
  9. ابن‌طاووس، اقبال الاعمال، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۷۱۴.
  10. ابن‌مشهدی، المزارالکبیر، ۱۴۱۹ق، ص۴۹۷.
  11. احمد مختار، معجم اللغة العربیة المعاصره، ۱۴۲۹ق، ج۲، ص۱۶۰۱.
  12. «چرا به امام رضا(ع) غریب‌الغربا می‌گویند»، وبگاه شفقنا.

منابع