صلوات

مقاله متوسط
رده ناقص
عدم رعایت شیوه‌نامه ارجاع
شناسه ارزیابی نشده
از ویکی شیعه
نیایش

صَلَوات، ذکری خاص به زبان عربی که رایج‌ترین شکل آن جمله اَللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحمّدٍ وَ آلِ مُحمّد و به معنای درود بر پیامبر اسلام(ص) و خاندان او است. مسلمانان در تشهد نماز و نیز هنگام شنیدن یا بر زبان آوردن نام حضرت محمد(ص) صلوات می‌فرستند. آیه ۵۶ سوره احزاب مشهور به آیه صلوات دستور به صلوات داده است. همچنین احادیث بسیاری نیز بر استحباب ذکر صلوات تاکید کرده‌اند.

صلوات را احترام به پیامبر(ص) و دارای ثواب اخروی و اثرات مثبت دنیوی دانسته‌اند. صلوات در فرهنگ عام مسلمانانِ بسیاری از کشورها جایگاه ویژ‌ه‌ای دارد و مسلمانان به مناسبت‌های مختلف مانند اظهار شادی در جشن‌ها یا آغاز کارها از باب تبرک صلوات می‌فرستند.

معنای لغوی و اصطلاحی

صلوات جمع صلاة از ریشه «ص ل و» به معنای دعا، درود، تحیت و رحمت است. «صلوات» جمع «صلاة» به معنای نماز نیز می‌آید و گفته‌اند از آن رو که نماز شامل دعا‌هایی نیز هست، به آن صلاة می‌گویند و بدین سان، «صلوات» در عربی به معنای جمع به کار می‌رود و مراد از آن نمازها، دعاها یا درودها است.[۱] در فارسی، مراد از کلمه «صلوات» جمع صلاة نیست بلکه از این کلمه معنای اصطلاحی یعنی درود خاص بر پیامبر اکرم(ص) را اراده می‌کنند.

در اصطلاح دینی، صلوات، نام عمل عبادی درود خاص بر پیغمبر(ص) است که شیعیان با عبارت «اللهم صلّ علی محمّد و آل محمّد» این کار را انجام می‌دهند.

معنای صلوات خدا و فرشتگان

به گفته لغت‌شناسان عرب، اگر از کلمه عربی «صلاة» درود و تهنیت قصد شود، بسته به کسی که آن را به کار می‌برد و کسی که برای او به کار می‌رود، به لحاظ معنوی تفاوت می‌یابد؛ برای نمونه:

  • صلوات پیامبر بر مؤمنان به معنای دعا برای خیر و برکت و رستگاری آنان است،
  • صلوات فرشتگان برای کسی، به معنای استغفار و طلب رحمت برای او است،
  • صلوات مؤمنان بر حضرت محمد(ص) نیز به معنای ثنا و یادکرد نیک از او است،[۲]
  • صلوات خدا بر حضرت محمد(ص)، به معنای نزول رحمت بر اوست،
  • صلوات فرشتگان بر پیامبر، تقاضای رحمت برای اوست.[۳]

تعبیرها و مضامین در صلوات

قطعه خوشنویسی صلوات، به خط نستعلیق. خط از غلامحسین امیرخانی (۱۳۷۵ش).

معروف‌ترین جمله نزد شیعیان برای صلوات عبارت «اللهم صل علی محمد و آل محمد» است. مذاهب مختلف اسلامی، در این که جمله «اللهم صلی علی محمد» بخش اصلی عبارت صلوات است، اختلافی ندارند؛ اختلاف در عباراتی است که پس از این جمله می‌آورند. شیعیان بر خلاف اهل سنت، غالبا پس از این جمله، عبارت «و آل محمد» را نیز می‌افزایند و به روایات پرشماری در منابع شیعه و سنی استناد می‌کنند که بنابر آنها، صلوات کامل آن است که عبارت یاد شده را نیز داشته باشد. از جمله: بنابر روایتی، حضرت محمد صلی الله علیه و آله به مردی که از چگونگی صلوات پرسیده بود، فرمود: «بگو"اللّهُمَّ صَلِّ علی مُحمَّدٍ و علی الِ محمّدٍ کَما صَلَّیتَ علی ابراهیمَ و علی الِ ابراهیمَ انَّکَ حَمیدٌ مَجیدٌ،اللّهُمَّ بارِک علی مُحمَّدٍ و علی الِ محمّدٍ کَما بارِکتَ علی ابراهیمَ و علی الِ ابراهیمَ انَّکَ حَمیدٌ مَجیدٌ: پروردگارا بر محمد و آل محمد رحمت فرست , همچنانکه بر ابراهیم و ال او رحمت فرستادی همانا تو سزاوار ستایش و صاحب مجد و بزرگی هستی. پروردگارا بر محمد و آل محمد برکت نازل فرما , همچنانکه بر ابراهیم و آل او برکت نازل فرمودی همانا تو سزاوار ستایش و صاحب مجد و بزرگی هستی.»[۴]ابن حجر هیتمی در کتاب الصواعق المحرقة (کتاب)نقل می کند که پيامبر(صلي الله عليه وآله) به اصحابش فرمود:« لا تُصَلّوا عَلَيَّ الصلاة البَتراء، فقالوا: وما الصلاة البتراء؟ قال: تقولون: اللّهمّ صلّ علي محمّد و تمسكون. بل قولوا: اللّهم صلّ علي محمّد وآل محمّد»؛ بر من صلوات ناقص نفرستید. اصحاب پرسیدند: اي رسول خدا! صلوات ناقص چیست؟ فرمود: این كه بگویید: اللّهم صلّ علي محمّد و تا همين جا اكتفا كنيد، بلكه بگوييد: اللهمّ صلّ علي محمّد وآل محمّد. [۵] برخی روایت تصریح دارند که صلوات بدون عبارت «و آل محمد» کامل نیست.[۶] در برخی روایات اهل بیت(ع) نیز که از چگونگی صلوات سخن گفته‌اند، تاکید شده است که همراه صلوات بر پیامبر(ص) لازم است بر آل آن حضرت نیز صلوات فرستاد. از جمله در روایتی از امام صادق(ع) صلوات چنین ذکر شده است: «صَلَوَاتُ اللَّهِ وَ صَلَوَاتُ مَلَائِکتِهِ وَ أَنْبِیائِهِ وَ رُسُلِهِ وَ جَمِیعِ خَلْقِهِ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ السَّلَامُ عَلَیهِ وَ عَلَیهِمْ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَکاتُه[۷]در روایتی آمده است که صلوات بر محمد(ص) صد حسنه دارد و صلوات بر او و آلش هزار حسنه.[۸]

برخی از شیعیان به خصوص در ایران بعد از ذکر صلوات عبارت «و عَجِّل فَرَجَهُم»(فرج آنان را نزدیک بگردان) را می‌افزایند که مبتنی بر روایات منقول از اهل بیت(ع) است.[۹]

کیفیت صلوات اهل سنت

اهل سنت ازگذشته تا به امروز، چهار نوع صلوات را تجربه نموده‌اند و صلوات نمازها با صلوات نوشته‌ها وگفته‌هایشان متفاوت است.[۱۰]

صلواتی را که در تشهد نمازها می‌خوانند متضمن کلمه «آل محمد» است: «اَللّهمَّ صَلِّ عَلی مُحمّدٍ و عَلی آلِ مُحَمّد» که حرف جر «علی» بر کلمه آل نیز آمده است. صلواتی را که اهل سنت در تشهد نمازشان می‌خوانند براساس روایتی است که از کعب بن عَجْرَة از اصحاب پیامبر در دو کتاب صحیح بخاری و صحیح مسلم نقل شده است. حنبلی‌ها عین همین حدیث را در تشهد می‌خوانند[۱۱] ولی سه مذهب دیگر اهل سنت و مذهب زیدیه کلمه «ابراهیم» را نیز قبل از «آل ابراهیم» اضافه می‌کنند.[۱۲]

آیه صلوات، خط ثلث جلی، بخط سید احمد دپلر (Seyit Ahmet Depeler) خوشنویس معاصر ترکیه ای

صلواتی را که در نوشته‌ها وگفته‌هایشان به کار می‌برند فاقد کلمه «آل محمد» است وبعد از نام پیامبر می‌گویند: صلی الله علیه و سلم.

صلوات سومی دربین اهل سنت مخصوصا احناف، مرسوم است که آن را به شکل زمزمه می‌خوانند و آن صلواتی است که خطیب وسخنران از مردم می‌خواهد. دراین صلوات کلمه «ازواج و اصحاب پیامبر» نیز داخل است ومعمولا به این صورت می‌خوانند: «اللهم صل و سلم علی سیدنا محمد و علی آله و ازواجه و صحبه کما صلیت علی ابراهیم و آل ابراهیم انک حمید مجید». در برخی مناطق نیز پس از «آل محمد»، «اصحاب محمد را نیز اضافه کرده و می‌گویند: «اللهم صل علی محمد و آل محمد و اصحاب محمد».[۱۳]

اهل سنت عادت ندارند باشنیدن نام پیامبر صلوات بفرستند مگر بعد از شنیدن آیه صلوات یا درخواست از آنان برای فرستادن «درود شریف».[۱۴]

اهمیت و فضیلت صلوات

صلوات

بنابر برخی روایات، انبیای پیش از حضرت محمد(ص) نیز ذکر صلوات را به کار می‌برده‌اند. به نقلی، صلوات در ترفیع درجات معنوی حضرت ابراهیم(ع) موثر بوده است.[۱۵] از پیامبر اکرم(ص) نقل است که «هر کس بر من صلوات بفرستد، فرشتگان بر او صلوات می‌فرستند کم یا زیاد؛ به همان اندازه که او می‌فرستد.»[۱۶] بنابر برخی روایات از جمله روایتی از امام رضا(ع)صلوات در محو گناهان موثر است.[۱۷]

صلوات در قرآن

قرآن کریم ضمن آن که تصریح می‌کند که خدا و فرشتگانش بر پیامبر(ص) صلوات می‌فرستند، به مؤمنان امر می‌کند که آنان نیز از این کار تبعیت کنند: إِنَّ اللَّهَ وَمَلَائِکتَهُ یصَلُّونَ عَلَی النَّبِی ۚ یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَیهِ وَسَلِّمُوا تَسْلِیمًا ﴿۵۶﴾ (ترجمه:خدا و فرشتگانش بر پیامبر درود می‌فرستند.‌ای کسانی که ایمان آورده‌اید، بر او درود فرستید و به فرمانش بخوبی گردن نهید.)[احزاب–۵۶]

صلوات در نماز

بسیاری از عالمان بزرگ شیعه، از جمله شیخ مفید[۱۸]، سید مرتضی،[۱۹] شیخ طوسی،[۲۰] شهید ثانی،[۲۱] و فقیهان قرن پانزدهم از جمله سید ابوالقاسم خویی،[۲۲] امام خمینی[۲۳] و سید علی سیستانی،[۲۴] صلوات بر پیامبر(ص) و خاندان او را به عنوان جزئی از تشهد در نماز واجب ذکر کرده‌اند و فاضل مقداد، فقیه شیعه قرن نهم هجری، اعتقاد به وجوب صلوات بر پیامبر در تشهد نماز را اعتقاد تمامی عالمان شیعه و نیز شافعی و احمد بن حنبل، دو تن از بنیانگذاران مذاهب اهل سنت دانسته است.[۲۵] با این حال شیخ صدوق در آثار خود اشاره‌ای به وجوب یا استحباب ذکر صلوات در تشهد نکرده است.[۲۶]

یوسف بن احمد بحرانی، فقیه و محدث شیعه قرن دوازدهم هجری، اعتقاد به استحباب ذکر صلوات پس از شنیدن نام پیامبر را قول مشهور در میان عالمان شیعه دانسته است.[۲۷]

در احادیث

در منابع روایی ثواب و اثرات معنوی و مادی مثبت فراوانی برای صلوات بر شمرده شده است. در برخی منابع مهم روایی ابوابی ویژه صلوات و چگونگی و چند و چون و اهمیت آن گشوده شده است. برخی دیگر از منابع روایی، به تناسب موضوعات مورد بحث خود، از اهمیت صلوات سخن گفته‌اند. در معتبرترین کتاب روایی شیعه، کافی، درباره اهمیت و فضیلت صلوات آمده است که:«هر کس بر محمّد و آل محمّد ده بار صلوات فرستد، خدا و فرشتگانش صد بار بر او درود می‌فرستند، و کسی که بر محمّد و آل محمّد صد بار صلوات فرستد خدا و فرشتگانش هزار مرتبه براو درود می‌فرستند. » [۲۸]

شیخ حر عاملی، در کتاب وسائل الشیعه و مستدرک آن، بابهایی با عناوینی همچون کیفیت صلوات،[۲۹] بلند گفتن صلوات[۳۰] و جز آن گشوده است. علامه مجلسی در کتاب بحار الانوار که بزرگترین مجموعه حدیثی شیعه است ۶۷ حدیث را در بابی با عنوان فضیلت صلوات بر نبی و آلش جمع آوری کرده است.[۳۱]

در جلد اول کتاب کنز العمال از مجموعه‌های حدیثی اهل سنت نیز ۱۱۹ حدیث در باب ششم نقل کرده است که مضمون آن‌ها صلوات و اهمیت و فضیلت آن است.

برخی از آثار صلوات در روایات عبارتند از:

  1. کفاره گناهان[یادداشت ۱]
  2. سنگین‌ترین عمل در ترازوی اعمال [یادداشت ۲]
  3. باز شدن در‌های آسمان و ریزش گناهان[یادداشت ۳]
  4. قُرب و محبت خدا [یادداشت ۴]
  5. صلوات با صدای بلند نفاق را از بین می‌برد[یادداشت ۵]
  6. استغفار ملائکه برای نویسنده ذکر صلوات[یادداشت ۶][۳۲]
  7. عامل استجابت دعای بعد از صلوات[یادداشت ۷]
  8. ر‌هایی از آتش جهنم [یادداشت ۸]
  9. صلوات با اخلاص، عامل برآورده شدن حاجات در دنیا و آخرت[یادداشت ۹]
  10. جلب صلوات خدا و ملائکه بر انسان[یادداشت ۱۰]
  11. دور کننده انسان‌های شیطان صفت[یادداشت ۱۱]
  12. بهترین عمل در روز جمعه [یادداشت ۱۲]
  13. دیدار امام زمان(عج) [یادداشت ۱۳]
  14. هر صلوات، دری از عافیت بر انسان می‌گشاید[یادداشت ۱۴]
  15. بهترین دعا در خانه خدا [یادداشت ۱۵]
  16. پاک شدن اعمال [یادداشت ۱۶]
  17. روشنایی قبر و صراط و بهشت [یادداشت ۱۷]
  18. نزدیکترین فرد به پیامبر در روز قیامت [یادداشت ۱۸]
  19. ثواب صلواتِ جمعی قابل شمارش برای ملائکه نیست[یادداشت ۱۹]
  20. نورانیت و باز شدن قلب [یادداشت ۲۰]
  21. یکی از برترین اعمال[یادداشت ۲۱]
  22. صلوات برابر تسبیح، تهلیل و تکبیر [یادداشت ۲۲]
  23. صلوات بر حضرت زهرا(س) باعث آمرزش گناهان و ملحق شدن به پیامبر در بهشت است[یادداشت ۲۳]

آثار سبک شمردن صلوات

صلوات ابتر

روایات متعددی از پیامبر اکرم(ص) نقل شده که فرمود صلوات بر من را به همراه صلوات بر خاندانم کامل کنید، صلواتی که بدون درود بر خاندانم باشد ابتر و ناقص است، در برخی روایات، تارک صلوات بر آل پیامبر را دور شده از بهشت و ظالم به حق ایشان معرفی کرده است. [یادداشت ۲۸][۳۳][۳۴]

مواقع صلوات

صلوات در مواقع بسیاری توصیه شده است. بنابر روایتی، ذکر صلوات در هر مجلسی مستحب و کاری شایسته است.[۳۵] برخی دیگر از مهمترین مواقع عبارتند از:

  • هنگام ذکر خدا: مستحب است هر گاه ذکر خدا می‌شود، بر محمد و آل محمد(ص)نیز صلوات فرستاده شود.[۳۶]
  • پس از نماز: بنابر روایات معتبر، صلوات از مهمترین اذکار پس از نماز یا تعقیبات نماز است به گون‌های که در تعقیبات مشترک که بعد از همه نمازها می‌توان خواند، بیش از سه دعا نقل شده که مشتمل بر ذکر صلوات است. در تعقیبات مختص نماز صبح نیز مستحب است که صد بار صلوات گفته شود. در تعقیبات نماز مغرب نیز خواندن آیه صلوات توصیه شده است.[۳۷] در مسجد‌های شیعیان در ایران بعد از هر نماز ابتدا آیه صلوات قرائت می‌شود و سپس همه نمازگزاران سه بار صلوات می‌فرستند.
  • پس از سخنرانی: بنابر برخی روایات، ذکر صلوات در پایان سخنرانی مستحب و بسیار موثر است.[۳۸]
  • در پایان دعا: ذکر صلوات در آخرین فقرات ادعیه توصیه شده است و در روایات این عمل، در استجابت دعا موثر دانسته شده است.[۳۹]
  • پیش از نام بردن از پیامبران الهی: در برخی روایات آمده است که مستحب است وقتی نام انبیای الهی را می‌برید، پیش از ذکر درود بر آنان، بر حضرت محمد(ص)و آل او صلوات بفرستید.[۴۰]
  • برای یادآوری آنچه فراموش شده است: بنابر برخی روایات، برای به خاطر آوردن آنچه فراموش شده، صلوات، ذکری موثر است به شرط آن که صلوات، کامل باشد و آل محمد(ص)نیز همراه آن ذکر گردد.[۴۱]

ختم صلوات

ختم صلوات به معنی فرستادن تعداد خاصی صلوات است. مثلا ۱۰۰ صلوات یا ۱۴۰۰۰ صلوات (هزار صلوات برای هر یک از چهارده معصوم). این عددها ریشه قرآنی یا حدیثی ندارد. و بیشتر نتیجه توصیه عالمان دینی یا فرهنگ‌های مختلف مردم است.[۴۲] امروزه در برخی جوامع شیعی جلساتی به نام ختم صلوات برگزار می‌شود و هدف بیشتر این جلسات رسیدن به حاجتی خاص است.[۴۳] در کتاب آثار و برکات صلوات، یک بخش کامل به انواع روشهای ختم صلوات اختصاص داده شده است.[۴۴] هیچ یک از این روش‌ها به متون حدیثی استناد داده نشده است.

پانویس

  1. مجمع البحرین ج۱ ۲۶۶.
  2. کتاب العین ج۷، ص۱۵۳.
  3. مجمع البحرین، ج۱، ص۲۶۶.
  4. الدر المنثور، ج۵، ص۲۱۴.
  5. https://shamela.ws/book/6544/414 هیتمی، الصواعق الحرقه، ج۲، ص۴۳۰.
  6. حر عاملی، مستدرک وسائل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۷، ص۱۹۹.
  7. حر عاملی، مستدرک وسائل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۷، ص۱۹۶.
  8. حر عاملی، مستدرک وسائل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۷، ص۱۹۵.
  9. عاملی، ۱۴۰۹، ج: ۵ ص: ۹۶.
  10. سایت حوزه.
  11. المغنی - عبدالله بن قدامه ج ۱ ص ۵۷۹.
  12. البحر الرائق شرح کنز الدقائق، تألیف: زین الدین ابن نجیم الحنفی المصری، ج۱ص ۵۷۳‌دار النشر:‌دار المعرفة، بیروت، الطبعة: الثانیة. بی‌تا و الشرح الکبیر،أبو البرکات ج ۱ ص ۲۵۱‌دار النشر:‌دار الفکر - بیروت، تحقیق: محمد علیش. بی‌تا و بدائع الصنائع - أبو بکر الکاسانی ج ۱ ص ۲۱۱‌دار الکتاب العربی - بیروت - ۱۹۸۲، الطبعة: الثانیة.
  13. سایت حوزه.
  14. سایت حوزه.
  15. حر عاملی، مستدرک وسائل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۷، ص۱۹۴.
  16. حر عاملی، مستدرک وسائل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۷، ص۱۹۴.
  17. حر عاملی، مستدرک وسائل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۷، ص۱۹۴.
  18. شیخ مفید، المقنعة، ۱۴۱۰ق، ص۱۱۳.
  19. سید مرتضی، الانتصار، ۱۴۱۵ق، ص۱۵۱-۱۵۲.
  20. شیخ طوسی، النهایة، ۱۴۰۰ق، ص۸۳-۸۴.
  21. شهید ثانی، مسالک الافهام، ۱۴۲۵ق، ج۱، ص۲۲۲-۲۲۳.
  22. خویی، المستند فی شرح العروة الوثقی، ۱۴۳۰ق، ج۱۵، ص۲۵۱.
  23. امام خمینی، تحریر الوسیله، ۱۳۹۲ش، ج۱، ص۱۸۸.
  24. سیستانی، المسائل المنتخبة، ۱۴۲۲ق، ص۱۵۱.
  25. فاضل مقداد، کنز العرفان، ۱۳۴۳ش، ج۱، ص۱۳۳.
  26. شیخ صدوق، من لایحضره الفقیه، ۱۴۰۶ق، ج۱، ص۲۲۵-۲۲۶؛ شیخ صدوق، المقنع، ۱۴۱۵ق، ص۹۵-۹۶.
  27. بحرانی، الحدائق الناضرة، ۱۴۰۵ق، ج۸، ص۴۶۰؛ شیخ صدوق، الأمالی، ۱۴۱۷ق، ص۷۴۱.
  28. کلینی، ج۲، ص۴۹۳.
  29. حر عاملی، مستدرک وسائل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۷، ص۱۹۶.
  30. حر عاملی، مستدرک وسائل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۷، ص۱۹۳.
  31. بحار الانوار، ج۹۱، ص۴۷- ۷۳.
  32. نقل کرده‌اند که مردی در بصره، حدیث کتابت می‌نمود. و چون به نام مبارک آن حضرت می‌رسید از روی عمد ترک صلوات نوشتن می‌کرد، در اندک زمانی، آکله در انگشتانشان افتاد، و بکلّی از دستش جدا شد.(شرح و فضائل صلوات تألیف احمد بن محمد حسینی اردکانی:۶۱.
  33. قالَ رَسولُ اللهِ صَلَّی اللهُ علیهِ ولِهِ: مَنْ صَلَّی عَلَی وَلَمْ یصَلِّ عَلَی آلی لَمْ یجِدْ رِیحَ الجَنَةِ وَإنَّ رِیحَها لَیوجَدَ مِنْ مَسیرَةِ خَمسماِئةِ عامٍ. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمودند: هر کسی که بر من صلوات بفرستد و بر خاندانم صلوات نفرستد، بوی بهشت را که از فاصله پانصد ساله به مشام می‌رسد را استشمام نمی‌کند. أمالی(شیخ صدوق):۲۶۷ و۴۶۲، أمالی(شیخ طوسی رحمه الله):۴۲۴، روضۀ الواعظین:۳۲۳، نبذة الباغی: ۳۸۷، وسائل الشیعة۷: ۲۰۳، الفصول المهمۀ۳: ۳۳۳، بحارالأنوار۸: ۱۸۶ و ۹۱: ۵۶، نورالبراهین۱: ۲۰۱، غایة المرام۳: ۲۵۷، جامع أحادیث الشیعة۱۵: ۴۸۷، مستدرک سفینۀ البحار۶: ۳۶۷.
  34. عن أبی عبد الله علیه‌السلام: سَمِعَ أبی رَجلاً مُتَعَلِّقاً بالبِیتِ وَهُو یقُولُ: "اللَّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ"، فَقال لَه أبی: یا عبدَ اللهِ لاتَبْتُرْها، لاتَظْلِمْنا حَقَّنا، قُلْ: "الَّلهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَأهلِ بِیتِهِ". حضرت صادق علیه‌السلام فرمودند: پدرم- حضرت باقر علیه‌السلام- شنید که مردی پرده کعبه را گرفته و می‌گوید: "اللَّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ" پدرم به او فرمود:‌ای بنده خدا، صلواتت را ناقص ننما و به ما اهل بیت ظلم نکن. أصول کافی۲: ۴۹۵، عُدَّةُ الدّاعی: ۸۴۱، وسائل الشیعة ۷: ۲۰۲، نور البراهین۱: ۲۰۱، ریاض السالکین۲: ۱۲۰، جامع أحادیث الشیعة۱۵: ۴۸۸.
  35. حر عاملی، مستدرک وسائل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۷، ص۲۰۱.
  36. حر عاملی، مستدرک وسائل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۷، ص۲۰۱.
  37. عاملی، ۱۴۰۹، ج: ۵ ص: ۹۶؛ مفاتیح الجنان، باب اول، فصل اول.
  38. حر عاملی، مستدرک وسائل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۷، ص۱۹۹.
  39. حر عاملی، مستدرک وسائل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۷، ص۱۹۹.
  40. حر عاملی، مستدرک وسائل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۷، ص۱۹۹.
  41. حر عاملی، مستدرک وسائل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۷، ص۱۹۹.
  42. راهی ساده برای برآورده شدن حوائج.
  43. ختم صلوات که می‌گیرند چیست؟.
  44. انواع ختمهای صلوات.

یادداشت

  1. حضرت رضا علیه‌السلام فرمود: مَنْ لَمْ یقْدِرْ عَلی ما یکفِّرُ بِهِ ذُنُوبَهُ فَلْیکثِرْ مِنَ الصَّلاةِ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، فَانَّها تَهْدِمُ الذُّنُوبَ هَدْماً. کسی که قدرت بر انجام کاری که کفّاره گناهانش شود ندارد، زیاد بر محمّد و آل محمد صلوات بفرستد، به حقیقت که صلوات نابوده کننده گناهان است، چه نابود کردنی. و نیز آن حضرت فرمود: صلوات بر محمد و آل محمد، در پیشگاه خدای عزوجل برابر تسبیح و تهلیل و تکبیر است. بحار الأنوار: ۲۵/ ۲۲۹، باب ۷، حدیث ۲۰؛ عیون أخبار الرضا علیه‌السلام: ۱/ ۲۳۶، حدیث ۱.
  2. قال أبو عبدِ الله أو أبو جعفر علیهما السلام: أثقَلُ ما یوضَعُ فی المیزانِ یومَ القیامةِ، الصَّلاةُ علی مُحمَّدٍ وَ(علی) أهلِ بِیتِه: سنگین‌ترین عملی که روز قیامت در ترازوی اعمال قرار داده می‌شود، صلوات بر محمد و اهل‌بیت گرامی ایشان علیهم السلام می‌باشد. قُرب الأسناد:۱۵، وسائل الشیعة۷:۱۹۷، بحار الأنوار۹۱:۴۹، ریاض السالکین۱:۴۲۶، جامع أحادیث الشیعة۱۵:۶۲، مستدرک سفینۀ البحار۶:۳۶۷، میزان الحکمۀ۲:۱۶۶۲.
  3. امام صادق علیه‌السلام فرمود: روزی رسول خدا صلی الله علیه و آله به امام علی علیه‌السلام فرمود: نمیخواهی تو را بشارت دهم؟ عرضه داشت پدر و مادرم به فدایت، تو دائماً بشارت دهنده به خیر بودی، رسول الهی فرمود: جبرئیل هم اکنون خبر بهت آوری به من داد، امام علی علیه‌السلام عرض کرد، آن خبر چه بود؟ فرمود: به من خبر داد: وقتی مردی از امتم بر من صلوات فرستاد و این صلوات را با صلوات بر آل من پیوند داد، در‌های آسمان به رویش باز می‌شود، و ملائکه هفتاد صلوات بر او میفرستند، و اگر گناهکار است، گناهانش همچون برگ درخت میریزد، و خداوند به او میفرماید: «لبَّیک یا عبدی و سَعْدَیک»، و به ملائکه خطاب می‌کند. شما بر بنده من هفتاد صلوات فرستادید، من بر او هفتصد صلوات میفرستم. اما اگر بر من صلوات فرستاد و اهل بیتم را در صلوات با من پیوند نداد، بین او و آسمان هفتاد حجاب قرار میگیرد، و حضرت حق میفرماید: «لا لَبَّیک وَ لاسَعْدَیک»،‌ای ملائکه من! دعایش را بالا نبرید مگر بر آل پیامبرم صلوات بفرستد، چنین کسی از رحمت حق محروم است تا زمانی که اهل بیتم را در صلوات به من ملحق فرماید. بحار الأنوار: ج۹۱ ص۵۶، باب ۲۹، حدیث ۳۰؛ الأمالی، شیخ صدوق: ۵۸۰.
  4. قالَ مُولانا عَلی بنُ مُحَمَّدٍ الهادی علیه‌السلام: إنّما اتَّخَذَ اللهُ إبراهیمَ خلیلاً لِکَثْرَةِ صَلاتِهِ علی محمّدٍ وأهلِ بیتهِ صلواتُ اللهِ عَلَیهم: خدای متعال حضرت ابراهیم (عَلَی نَبِینا وآلهِ وعلیه‌السلام) را دوست و خلیل خود انتخاب کرد، به خاطر آنکه ایشان بر محمد و اهل بیت گرامیش علیهم السلام بسیار صلوات می‌فرستاد. علل الشرایع:۱:۳۴، المحتضَر:۱۳۹، وسائل الشیعة۷:۱۹۴، بحارالانوار۱۲:۴، ۹۱:۵۴، نور الثقلین۱:۵۵۵، کنز الدقائق۲:۶۳۵، جامع أحادیث الشیعة۱۵:۴۷۴.
  5. قالَ رَسولُ اللهِ صَلَّی اللهُ علیه وآله: إرفَعُوا أصواتَکُم بالصَّلاةِ عَلَی؛ فَإنَّها تَذْهَبُ بِالنِّفاقِ: با صدای بلند بر من صلوات فرستید؛ زیرا که نفاق و دورویی را بر طرف می‌کند. أصول کافی۲:۴۹۳، ثواب الأعمال:۱۵۹، مکارم الأخلاق:۳۱۲، المحتضر:۷۶، وسائل الشیعة۷:۱۹۲ و ۲۰۰، بحار الأنوار۹۱:۵۹، جامع أحادیث الشیعة۱۵:۴۶۴.
  6. قالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّی اللهُ علیهِ وَآلِه: مَنْ صَلّی عَلَی فی کتابٍ، لَمْ تَزَل الملائِکَةُ تَستَغفِرُ لَه مادامَ اسمِی فی ذلکَ الکتابِ: کسی که در نوشت‌های صلوات بر من را بنویسد، تا زمانی که نام من در آن نوشته باشد فرشتگان برای او استغفار می‌کنند. جامع الأخبار:۶۱، منیة المرید:۳۴۷، بحار الأنوار۹۱:۷۱، منازل آلاخرة:۲۰۳، مستدرک سفینة البحار۶:۳۶۹، میزان الحکمة۲:۱۶۶۲.
  7. قال الصّادقُ علیه‌السلام: إذا دعا أحَدُکُم فَلْیبْدَأ باِلصَّلاةِ علی النَّبی صَلی اللهُ علیه وآلهِ؛ فإنَّ الصَّلاةَ علی النَّبی صَلی اللهُ علیه وآله مَقْبُولَةٌ وَلَمْ یکُن اللهُ لِیقْبَلَ بَعضَ الدُّعاءِ وَیرُدَّ بَعضاً: هرگاه کسی از شما دست به دعا برداشت، پس دعایش را با صلوات آغاز نماید؛ زیرا صلوات بر پیامبر صلی الله علیه و آله دعایی پذیرفته شده است و خدای متعال برتر از آن است که بخشی از دعا را قبول کرده و بخش دیگر از آن را ردّ نماید. أمالی (شیخ طوسی رحمه الله):۱۷۲، وسائل الشیعة۷:۹۶، بحارالأنوار۹۱:۵۳، جامع أحادیث الشیعه۱۵:۲۳۹.
  8. قالَ مُولانا الصّادقُ علیه‌السلام لصباحِ بنِ سَیابِة: ألا أعَلِّمُکَ شَیئاً یقِی اللهُ بهِ وَجْهَکَ مِن حَرِّ جَهَنَّمَ؟ قالَ، قلتُ:بَلی، قالَ:قُلْ بَعدَ الفَجْرِ:"أَللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحمَّدٍ وآلِ مُحَمَّدٍ" مائةَ مَرَّةٍ یقَی اللهُ به وَجْهَکَ مِنْ حَرِّ جَهَنَّمَ: آیا می‌خواهی به تو دعایی بیاموزم که خدای متعال به برکت آن، چهره تو را از حرارتِ آتش جهنم نگه دارد؟ صَباح گوید:به حضرت عرض کردم:آری. حضرت فرمودند:بعد از سپیده‌دم صد مرتبه بگو:"أَللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحمَّدٍ وآلِ مُحَمَّدٍ" خداوند به برکت این ذکر، تو را از آتش جهنم حفظ خواهد کرد. ثواب الأعمال:۱۵۵، جامع الأخبار:۱۵۹، المحتضر:۷۶، وسائل الشیعة۶:۴۷۹، بحار الأنوار۸۳:۱۳۵، ۹۱:۵۸ و ۶۵، جامع أحادیث الشیعه۵:۳۳۷.
  9. قال الصّادقُ علیه‌السلام: مَنْ صَلَّی عَلی النَّبی وَآلِه مَرَّةً واحِدَةً بِنِیةٍ وَ إخْلاصٍ مِنْ قَلبِهِ قَضَی اللهُ لَه مائَةَ حاجَةٍ؛ منها ثلاثونَ للدُّنیا وَسَبْعُونَ للآخِرَةِ: کسی که یک مرتبه با نیت [پاک و پسندیده] و با اخلاص کامل صلوات بر پیامبر و خاندان گرامیشان بفرستد، خدای متعال یک‌صد حاجت او را برآورده می‌کند:سی حاجت از حوائج دنیا، و هفتاد حاجت از حوائج آخرتش را. الدعوات:۸۹، بحارالأنوار۹۱:۷۰، مستدرک وسائل الشیعه۵:۳۳۱.
  10. عَن الصَّادقِ علیه‌السلام عن النَّبی صَلَّی الله علیه وآله: مَنْ صَلَّی عَلَی صَلَّی اللهُ علیهِ وَمَلائِکَتُهُ، وَمَنْ شَاءَ فَلْیقِلَّ وَمَنْ شَاءَ فَلْیکْثِرْ: هر کسی که بر من صلوات فرستد، خداوند متعال و ملائکه بر او درود و رحمت می‌فرستند (پس) هر که می‌خواهد کم، و هر که می‌خواهد بسیار صلوات بفرستد. اصول کافی۲:۴۹۲، وسائل الشیعۀ۷:۱۹۴، ریاض السالکین۱:۴۵۲، جامع أحادیث الشیعة۱۵:۴۶۵.
  11. قالَ النَّبی صَلَّی اللهُ عَلیهِ وَآلِهِ: إنَّ الشَّیطانَ اثنانِ:شَیطانُ الجِنِّ وَ یبَعَّدُ ب" لاحُولَ وَلاقُوَّۀَ إلاّ بِاللهِ العَلِّی العَظِیمِ"، وَشِیطانُ الإنْسِ وَیبَعَّدُ بِالصَّلاۀِ عَلی النَّبی وَآلِهِ: شیاطین دو گروه‌اند؛ شیاطین جنّی که با ذکر "لاحُولَ وَلاقُوَّۀ إلاّ بِاللهِ العَلِّی العَظِیمِ" رانده می‌شوند، و شیاطین انسی که با صلوات بر محمّد و آل محمّد [شر و آزارشان] از شخص دور می‌شود. بحار الأنوار۹۲:۱۳۶، مستدرک وسائل الشیعۀ۵:۳۴۲، جامع أحادیث الشیعۀ۱۵:۴۶۴.
  12. عَن مُولانا الصّادقِ علیه‌السلام: ما مِنْ عَمَلٍ أفْضَلَ یومَ الجُمُعَۀِ مِن الصَّلاۀِ عَلی مُحَمَّدٍ وَآلِهِ: هیچ عملی در روز جمعه برتر و با فضیلت‌تر از صلوات بر محمّد و آل محمّد نمی‌باشد. روضۀ الواعظین:۳۹۲، وسائل الشیعۀ۷:۳۸۱، بحارالأنوار۵۶:۲۷، ۸۶:۲۶۸، ۹۱:۵۰، جامع أحادیث الشیعۀ۶:۱۸۸، مستدرک سفینۀ البحار۲:۸۹، ۴:۴۴۵، ۶:۳۶۷.
  13. عَن الصّادقِ علیه‌السلام: مَنْ قالَ بَعْدَ صَلاۀِ الظُّهرِ وَ صَلاۀِ الفَجْرِ فی الجُمُعَۀِ وَ غِیرِها "ألّلهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَعَجِّلْ فَرَجَهُم" لَمْ یمُتْ حَتّی یدْرِکَ القائمَ المَهدِّی علیه‌السلام: هر که بعد از نماز صبح و ظهر (در روز جمعه و در سایر ایام هفته) بگوید:"ألّلهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَعَجِّلْ فَرَجَهُم" نمی‌میرد تا آنکه حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف را درک کند. مصباح المتجهد:۳۶۹، جمال الأسبوع:۲۶۱، حاشیۀ مصباح(کفعمی رحمه الله):۶۵، بحار الأنوار۸۳:۷۷، ۸۶:۳۶۳، ۸۷:۶۵، مستدرک وسائل الشیعۀ۵:۹۶، ۶:۳۶۶، مکیال المکارم۱:۳۴۴، ۲:۱۱، منزل الآخره:۲۰۵، جامع أحادیث الشیعۀ۵:۱۳۴، ۵:۳۷۷، مستدرک سفینۀ البحار۶:۳۶۶.
  14. قالَ النَّبی الأعْظَمُ صَلَّی اللهُ عَلیهِ وَآلِهِ: مَنْ صَلَّی عَلَی مَرَّۀً فَتَحَ اللهُ عَلیهِ باباً مِن العافِیۀِ: هر که یک مرتبه بر من صلوات فرستد، حق‌تعالی دری از سلامتی و عافیت [دین و دنیا] را بر وی بگشاید. جامع الأخبار:۱۵۳، بحار الأنوار۹۱:۶۳، مستدرک وسائل الشیعۀ۵:۳۳۳، جامع أحادیث الشیعۀ۱۵:۴۷۴، میزان الحکمۀ۳:۲۰۲۲.
  15. قالَ عبدُ السّلامِ بنُ نُعیمٍ لِمُولانا الصّادقِ علیه‌السلام: إنّی دَخَلتُ البیتَ وَلَمْ یحضُرْنی شَیءٌ مِن الدُّعاءِ إلاِّ الصَّلاةُ عَلی مُحمَّدٍ وَآلِ مُحمَّدٍ، فقالَ:أما إنَّهُ لَمْ یخرُجْ أحَدٌ بِأفضَلَ مِمّا خَرَجْتَ به: به داخل کعبه رفتم و دعایی به خاطرم نیامد جز صلوات بر محمّد و آل محمّد، حضرت فرمودند:بدان که هیچ کس عملی برتر و با فضیلت‌تر از عمل تو را انجام نداده است. اصول کافی۲:۴۹۴، ثواب الأعمال:۱۵۵، عدة الداعی:۱۵۰، وسائل الشیعة۷:۱۹۳، بحار الأنوار۹۱:۵۷، ۹۶:۳۶۹، جامع أحادیث الشیعة۱۵:۴۷۴.
  16. عَن النَّبی صَلَّی اللهُ علیهِ وَآلِهِ: صَلاتُکُم عَلَی مُجَوِّزَۀٌ لِدُعاءِکُم، وَمَرْضاۀٌ لِرَبِّکُم، وَزَکاتٌ لأعمالکم (لِأبدانِکُمْ): صلوات شما سبب استجابت دعا، رضایت و خشنودی پروردگار و پاکیزگی اعمالتان می‌شود. جامع الأخبار:۱۵۶، جمال الأسبوع:۱۵۹، بحار الأنوار۹۱:۶۸، مستدرک وسائل الشیعۀ۵:۲۲۴ و ۲۲۵ و ۳۲۹، جامع أحادیث الشیعۀ۱۵:۳۳۸ و۴۶۶.
  17. قالَ النبی صَلَّی اللهُ عَلیهِ وَ آلِهِ: أکْثِرُوا الصَّلاۀَ عَلَی فَإنَّ الصَّلاۀَ عَلَی نُورٌ فِی القَبرِ، وَنورٌ عَلَی الصِّراطِ، وَنورٌ فِی الجَنَّۀِ: بر من بسیار صلوات فرستید؛ زیرا صلوات بر من نوری است در قبر، و نوری است بر صراط، و نوری است در بهشت. الدعوات:۲۱۶، بحارالأنوار۷۹:۶۴، ۹۱:۷۰، مستدرک وسائل الشیعۀ۵:۳۳۲، جامع أحادیث الشیعۀ۱۵:۴۶۹.
  18. قالَ رَسولُ اللهِ صَلَّی اللهُ عَلیه وَآلِهِ: أولَی النّاسِ بی‌یومَ القِیامَۀِ أکْثَرُهُمْ عَلَی صَلاۀً (فِی‌دار الدُّنیا): نزدیک‌ترین شما به من در روز قیامت، کسانی هستند که در دنیا بیشتر از دیگران بر من صلوات فرستند. جامع الأخبار:۱۵۴، مکارم الأخلاق:۳۱۲، بحارالأنوار۹۱:۶۳، مستدرک وسائل الشیعۀ۵:۳۳۴.
  19. فِی لَیلَۀ المِعراجِ بَعدَ أنْ رَأی النَّبی مَلَکاً یحاسِبُ عَدَدَ قَطَراتِ المَطَرِ، قالَ المَلَکُ لَه صَلَّی اللهُ علیهِ وَآلِه: یا رَسُولَ اللهِ، حَسابٌ لاأقْدِرُ عَلیهِ بِما عِندی مِن الحِفظِ وَالتَّذَکُّرِ وَالأیدِی وَالأصابِعِ، فقالَ:أی حِسابٍ هُو؟ فَقالَ:قُومٌ مِنْ أُمَّتِکَ یحْضُرُونَ مَجْمَعاً فَیذْکَرُ اسْمُکَ عِندَهُم فَیصَلُّونَ عَلَیکَ، فأنا لاأقْدِرُ عَلی حَصْرِ ثَوابِهِم: در شب معراج، پیامبر صلی الله علیه و آله فرشت‌های را دیدند که مقدارِ قطرات باران را محاسبه می‌کرد، آن فرشته عرض کرد:ای رسول خدا، حساب و شمارشی است که من با تمامِ توانِ خود، نمی‌توانم آن را شمارش کنم. پیامبر صلی الله علیه و آله فرمودند:آن چه حسابی است!؟ فرشته گفت:هر گاه گروهی از امّت شما در جایی جمع شوند و پس از شنیدن نامتان بر شما صلوات فرستند، من از محاسبه ثوابِ آنان عاجزم. مستدرک وسائل الشیعه۵:۳۵۶، منازل الآخِرَۀ:۲۰۵، جامع أحادیث الشیعۀ۱۵:۴۶۸.ا.
  20. عَن مَولانا الحَسنِ بنِ عَلی علیهما السلام: إنَّ قَلبَ الرَّجُلِ فِی حُقٍّ وَ عَلی الحُقِّ طَبَقٌ، فَإنْ صَلَّی الرَّجُلُ عِندَ ذلکَ عَلی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحمَّدٍ صَلاۀً تامَّۀً اِنْکَشَفَ ذلکَ الطَّبَقُ عَنْ ذلِکَ الحُقِّ فَأضاءَ القَلْبُ وَذَکَرَ الرَّجُلُ ما کانَ نَسِی، وَإنْ هُوَ لَمْ یصَلِّ عَلی مُحمَّدٍ وَآلِ مُحمَّدٍ أو نَقَصَ مِن الصَّلاۀِ عَلَیهِم إنْطَبَقَ ذلکَ الطَّبَقُ عَلَی ذلکَ الحُقِّ فأظْلَمَ القَلْبُ وَنَسِی ما کانَ ذَکَرَهُ: قلب انسان درون حفره و ظرفی است و بر روی آن پرده و سرپوشی می‌باشد، هرگاه که شخصی بر محمّد و آل محمّد صلوات تام و کاملی فرستد. صلوات کامل یعنی علاوه بر پیامبر صلی الله علیه و آله بر خاندان گرامیشان علیهم السلام نیز صلوات فرستاده شود.، آن پرده کنار رفته و قلب وی روشن می‌گردد و شخص آن چه را که فراموش کرده است را به خاطر می‌آورد. امّا اگر وی صلوات نفرستد و یا صلواتِ ناقص بفرستد، آن سرپوش بر روی قلبش باقی مانده و قلب وی تاریک می‌ماند و آن چیزی را که در خاطر داشته است را فراموش می‌کند. الإمامه و التبصرۀ:۱۰۷، الغیبۀ(نعمانی):۶۷، کمال الدین:۳۱۴، علل الشرایع۱:۹۷، عیون أخبار الرضا۲:۶۸، دلائل الإمامه:۱۷۵، إعلام الوری۲:۱۹۲، الإحتجاج ۱:۳۹۷، وسائل الشیعه۷:۱۹۹، بحار الانوار۳۶:۴۱۹، ۵۸:۳۷، ۹۱:۵۱، نور الثقلین۱:۸۲۸، إلزام الناصب۱:۱۹۲، جامع الأحادیث۱۵:۴۹۰،.
  21. عَنَ ابْنِ عَبَّاسٍ، قَالَ النَّبِی صَلَّی اللهُ عَلیه وَآلهِ: رَأَیتُ البارحَۀَ عَمِّی حَمْزَةَ بْنَ عَبْدِ الْمُطَّلِبِ وَأخِی جَعْفَرَ بْنَ أبِی طالِبٍ وَبَینَ أَیدِیهِما طَبَقٌ مِنْ نَبِقٍ فَأکَلَا سَاعَةً فَتَحَوَّلَ النَّبِقُ عِنَباً، فَأَکَلَا سَاعَةً فَتَحَوَّلَ الْعِنَبُ لَهُمَا رُطَباً، فَأَکَلَا سَاعَةً فَدَنَوْتُ مِنْهُمَا وَقُلْتُ:بِأَبِی أَنْتُمَا،‌ای الْأَعْمَالِ وَجَدْتُما أَفْضَلَ؟ قَالَا:فَدَینَاکَ بِالْآبَاءِ وَالْأُمَّهَاتِ، وَجَدْنَا أَفْضَلَ الْأَعْمَالِ الصَّلَاةَ عَلَیکَ، وَسَقْی الْمَاء، وَحُبَّ عَلِی بْنِ أَبِی طَالِبٍ علیه‌السلام: ابن عباس از پیامبر اکرم صلی الله و علیه و آله نقل می‌کند که پیامبر بعد از نماز صبح به اصحابشان فرمودند: شب گذشته عمویم حمزه و برادرم جعفر بن اَبی طالب را در خواب دیدم. نزد آنان طبقی بود از میوه درخت سِدر. پس از آنکه مدتی از آن خوردند، آن میوه تبدیل به انگور شد. مقداری دیگر از آن خوردند و آن انگور تبدیل به رطب(خرمای تازه) شد. پس از آنکه مقداری از آن خوردند، نزدیک آنها رفتم و گفتم:فدای شما، چه عملی را بهتر از بقیه اعمال یافتید؟ گفتند:پدر و مادرمان فدای تو باشد، ما بهترین عمل را صلوات بر تو، نوشاندن آب به دیگران و دوستی علی بن ابی طالب علیه‌السلام یافتیم. دعوات:۹۰،العقد النضید:۹۲، کشف الیقین:۲۳۱،کشف الغمّه ۱:۹۴،، مدینه المعاجز۳:۳۵،غایه المرام۶:۵۴، بحار الانوار۲۲:۲۸۴،۳۹:۲۷۴، ۷۱:۳۶۹، ۹۱:۷۰ مستدرک وسائل الشیعه۵:۳۳۱،۷:۲۵۰، جامع احادیث ۸:۵۱۴، ۱۵:۴۷۱.
  22. عن أبی الحَسنِ الرِّضا علیه‌السلام: الصَّلاۀُ علی مُحَمَّدٍ وَآلِهِ تَعْدِلُ عِنْدَ اللهِ عَزَّوَجَلَّ التَّسبیحَ وَالتَّهلِیلَ وَالتَّکبِیرَ: صلوات بر محمد و آل محمد علیهم السلام نزد خدای عزوجل برابر است با تسبیح(ذکر سُبحانَ اللهِ) و تهلیل(ذکر لا إلهَ إلاّ اللهُ) و تکبیر(ذکر أللهُ أکبرُ). أمالی(صدوق رحمه الله):۱۳۲، عیون أخبار الرضا علیه‌السلام ۲:۲۶۵، روضۀ الواعظین۲:۳۲۲، جامع الأخبار:۱۵۶، وسائل الشیعۀ۷:۱۹۴، بحارالأنوار۹۱:۷۴، جامع أحادیث الشیعۀ۱۵:۴۶۳.
  23. عن مولاتِنا فاطِمَۀَ الزهراءِ:قالتْ:قالَ لِی رَسُولُ اللهِ صَلَّی اللهُ علیه وَآلِه: یا فاطِمَۀُ، مَنْ صَلَّی عَلَیکِ غَفَرَ اللهُ لَه وَألْحَقَهُ بی‌حَیثُ کُنْتُ مِن الجَنَّۀِ:‌ای فاطمه، هر که بر تو صلوات فرستد خداوند او را می‌بخشد و در هر جایی از بهشت که من باشم او را به من ملحق خواهد کرد. کشف الغمۀ۲:۱۰۰، بحارالأنوار۴۳:۵۵، ۹۷:۱۹۴، الخصائص الفاطمیۀ۲:۴۶۷، اللمعۀ البیضاء:۲۹۱، مستدرک وسائل الشیعۀ۱۰:۲۱۱، الأنوار البهیۀ:۶۷، بیت الأحزان:۳۵، جامع أحادیث الشیعۀ۱۲:۲۶۶، مستدرک سفینۀ البحار۶:۳۷۰، میزان الحکمۀ۲:۱۱۹۷.
  24. عَنِ الحُسِینِ بنِ عَلِی علیه‌السلام عَن جَدِّهِ رَسولِ اللهِ صَلَّی اللهُ علیه وآله: البَخِیلُ حَقّاً مَنْ ذُکِرْتُ عندَه فَلَمْ یصَلِّ عَلَی: امام حسین علیه‌السلام از رسول خدا صَلَی اللهُ علیه و آله نقل کرده‌اند که پیامبر صلی الله علیه و آله فرمودند: بخیل واقعی کسی است که نام مرا بشنود ولی بر من صلوات نفرستد. معانی الأخبار:۲۴۶، وسائل الشیعة۷:۲۰۴، بحار الأنوار۷۰:۳۰۶، ۹۱:۵۵، جامع أحادیث الشیعۀ۱۵:۴۸۴، مستدرک سفینۀ البحار۱:۲۸۹ و ۳۶۷، میزان الحکمۀ۱:۲۳۴.
  25. قالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّی اللهُ علیهِ وَآلهِ: أجفَی النّاسُ رَجلٌ ذُکِرْتُ بَینَ یدَیهِ فَلَمْ یصَلِّ عَلَی: پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمودند:جفاکارترینِ افراد کسی است که نام من را بشنود و بر من صلوات نفرستد. مجموعه ورّام۲:۲۳۵، عدة الداعی:۳۵، وسائل الشیعة۷:۲۰۷۱۵۱ و، بحارالأنوار۸۱:۲۵۷، ۹۱:۷۱، جامع أحادیث الشیعة۱۵:۳۶۱.
  26. عن الصّادقِ علیه‌السلام: إذا ذُکِرَ النَّبی صَلَّی اللهُ عَلیهِ وَآلِهِ فَأکْثِرُوا الصَّلاۀَ علیهِ، فَإنَّهُ مَنْ صَلَّی عَلی النَّبی صَلَّی اللهُ عَلیهِ وَآلِهِ صَلاۀً واحِدَۀً صَلَّی اللهُ عَلیهِ ألفَ صَلاۀٍ فِی أَلْفِ صَفٍّ مِن المَلائِکَۀِ، وَلَمْ یبْقَ شَیءٌ مِمَّا خَلَقَهُ اللهُ إلاّ صَلَّی عَلی العَبدِ لِصَلاۀِ اللهِ عَلیهِ وَصلاۀِ مَلائِکَتِه،ِ فَمَنْ لَمْ یرغَبْ فِی هذا فَهُوَ جاهِلٌ مَغْرورٌ، قَد بَرِﺉَ اللهُ مِنهُ وَرَسولُهُ وَأهلُ بِیتهِ: حضرت صادق علیه‌السلام فرمودند: چون نام پیغمبر برده شود، بسیار بر او صلوات بفرستید؛ زیرا هر که یک مرتبه بر پیامبر صلوات بفرستد خدای متعال هزار مرتبه به همراه هزار گروه از ملائکه بر او درود می‌فرستد و هیچ مخلوقی از آفریدههای الهی باقی نمی‌ماند مگر آنکه – به خاطر صلواتِ خدا و ملائکه - بر آن بنده صلوات می‌فرستد،[حال] پس اگر کسی در فرستادنِ صلواتِ با این فضیلت میل و رغبتی پیدا نکند، او شخصی نادان و فریب خورده‌(ی شیطان) بوده، و خدا و رسول و اهل بیت رسولش از چنین شخصی بیزارند. أصول کافی۲:۴۹۲، ثواب الأعمال:۱۵۴، جمال الأسبوع:۱۵۶، مکارم الأخلاق:۳۱۲، جامع الأخبار:۱۵۸، مشارق أنوار الیقین:۲۷۹، تأویل الآیات۲:۴۶۱، وسائل الشیعۀ۷:۱۹۳، غایۀ المرام۳:۲۵۶، بحارالأنوار۱۷:۳۰، ۹۱:۵۷، ریاض السالکین۱:۴۵۲، مستدرک وسائل الشیعۀ۶:۳۹۸، جامع أحادیث الشیعۀ۱۵:۴۶۸.
  27. عَن النَّبی وَ أمیرِالمُؤمِنینَ وَ الصَّادقِ علیهم السلام: کُلُّ دُعاءٍ (یدْعی اللهَ عَزَّوَجَلَّ بهِ) مَحجُوبٌ عَن السَّماءِ حَتی یصَلِّی علی مُحمَّدٍ وَآلِ مُحمَّدٍ: از پیامبر اکرم و حضرت امیر مؤمنان و امام صادق علیهم السلام نقل شده است: هر دعایی که خدای متعال با آن خوانده شود، بالا نمی‌رود مگر آنکه بر محمّد و آل محمّد صلوات فرستاده شود. اصول کافی۲:۴۹۳، ثواب الأعمال:۱۵۵، المقنع:۲۹۷، روضة الواعظین:۳۲۹، جامع الأخبار:۱۵۸، الأربعین:۴۸۲، وسائل الشیعة۷:۹۲، غایةالمرام۳:۲۵۵، بحار الأنوار۹۰:۳۱۱، ۹۱:۵۸ و ۶۵، جامع أحادیث الشیعة۱۵:۲۳۷.
  28. قال رسولُ اللهِ صَلَّی اللهُ علیهِ وآله: لاتُصَلُّوا عَلَی صَلاةَ البَتْراءِ، قالُوا: وَ ما الصَّلاةُ البَتراءُ یا رسولَ اللهِ؟ قالَ صَلَّی اللهُ علیهِ و آله: لاتَقُولُوا "اللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحمَّدٍ" وَ تُمسِکونَ، بَلْ قُولوا: "صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ": پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمودند: صلوات ناقص و بدون دنباله بر من نفرستید. اصحاب پرسیدند: صلوات ناقص و بدون دنباله چیست؟ پیامبر صلّی الله علیه و اله فرمودند: نگویید" اَلَّلهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ" و سکوت کنید؛ بلکه بگویید: " الّلهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ " الصراط المستقیم۱: ۱۹۱، الأربعین: ۴۸۲، مستدرک سفینۀ البحار۶: ۳۶۹؛ صلاه مبتوره رجوع کنید به: وسائل الشیعۀ۷: ۲۰۷،، بحار الأنوار۵: ۲۰۹، ۹۰: ۱۴، جامع أحادیث۱۵: ۴۸۸؛ اهل سنت نیز به این مضمون احادیثی را نقل کرده‌اند، رجوع کنید به: الصواعق المحرقة: ۲۳۲ و... در کتاب شریف الغدیر۲: ۳۰۳، شرح إحقاق الحق۹: ۵۲۴ - ۶۴۳، ۳: ۲۵۲ – ۲۷۴.

منابع

  • قرآن کریم.
  • امام خمینی، سید روح‌الله، تحریر الوسیلة، مؤسسة تنظیم و نشر آثار الإمام الخمینی، ۱۳۹۲ش/۱۴۳۴ق.
  • بحرانی، یوسف بن احمد، الحدائق الناضرة في أحکام العترة الطاهرة، تحقیق محمدتقی ایروانی، بیروت، دارالأضواء، ۱۴۰۵ق/۱۹۸۵م.
  • حر عاملی، محمد بن حسن، مستدرک وسائل الشیعة، قم، مؤسسه آل البیت علیهم السلام، ۱۴۰۹ق.
  • خویی، سید ابوالقاسم، المستند فی شرح العروة الوثقی، ج۱۵، تقریر شیخ مرتضی بروجردی، قم، مؤسسة احیاء آثار الإمام الخوئی، ۱۴۳۰ق/۲۰۰۹م.
  • سید مرتضی، علی بن حسین، الانتصار فی انفرادات الامامیة، قم، مؤسسة النشر الإسلامی، ۱۴۱۵ق.
  • سیستانی، سید علی، المسائل المنتخبة: العبادات والمعاملات، قم، مکتب سماحة آیت‌الله العظمی السید علی السیستانی، ۱۴۲۲ق.
  • شهید ثانی، زین الدین بن علی، مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام، قم، مؤسسة المعارف الاسلامیة، ۱۴۲۵ق.
  • شیخ صدوق، محمد بن علی بن بابویه، الأمالی، قم، مؤسسة البعثة، ۱۴۱۷ق.
  • شیخ صدوق، محمد بن علی بن بابویه، المقنع، تحقیق لجنة التحقیق التابعة لمؤسسة الإمام الهادی، قم، مؤسسة الإمام الهادی، ۱۴۱۵ق.
  • شیخ صدوق، محمد بن علی بن بابویه، من لایحضره الفقیه، تصحیح و تعلیق شیخ حسین اعلمی، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، ۱۴۰۶ق/۱۹۸۶م.
  • شیخ طوسی، محمد بن حسن، النهایة فی مجرد الفقه والفتاوی، بیروت، دارالکتاب العربی، ۱۴۰۰ق/۱۹۸۰م.
  • شیخ مفید، محمد بن محمد بن نعمان، المقنعة، تحقیق مؤسسة النشر الإسلامی، قم، مؤسسة النشر الإسلامی، ۱۴۱۰ق.
  • صدوق، محمد بن علی، من لا یحضره الفقیه، قم، انتشارات جامعه مدرسین، ۱۴۱۳ق.
  • طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دارالمعرفة، ۱۴۰۶ق/۱۹۸۶م.
  • طبری، محمد بن جریر، تفسیر جامع البیان عن تأویل آی القرآن، تحقیق عبدالله بن عبدالمحسن الترکی، بی‌جا، دار هجر، ۱۴۲۲ق/۲۰۰۱م.
  • طریحی، فخرالدین بن محمد، مجمع البحرین، تحقیق احمد حسینی اشکوری، تهران، نشر مرتضوی، ۱۳۷۵ش.
  • علامه طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، ۱۳۹۳ق/۱۹۷۳م.
  • فاضل مقداد، جمال الدین بن عبدالله السیوری، کنز العرفان فی فقه القرآن، تعلیق محمدباقر شریف‌زاده و با نظارت محمدباقر بهبودی، تهران، انتشارات مرتضوی، ۱۳۴۳ش/۱۳۸۴ق.
  • فراهیدی، خلیل بن احمد، کتاب العین، انتشارات هجرت، دوم، قم، ۱۴۱۰ق.
  • کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران،‌ دار الکتب الإسلامیة، ۱۳۶۵ش.