زیارت عاشورا

مقاله متوسط
کپی‌کاری از منابع خوب
شناسه ارزیابی نشده
نارسا
نیازمند خلاصه‌سازی
از ویکی شیعه
زیارت عاشورا
اطلاعات دعا و زیارت
موضوعزیارت‌نامه امام حسین(ع) و دیگر شهدای کربلا
مأثور/غیرمأثورمأثور
صادره ازامام محمد باقر(ع)
راویعلقمه بن محمد حضرمی
منابع شیعیکامل الزیاراتمصباح المتهجد
تک‌نگاری‌هاالدّر المنثور فی شرح زیارة العاشور • الدرة البیضاء فی شرح زیارة العاشورا • ذخیرة العباد لیوم المعاد • رسالة فی زیارة العاشوراء...
زمانروز عاشورا
مکانحرم امام حسین(ع)
دعاها و زیارات مشهور
دعای توسلدعای کمیلدعای ندبهدعای سماتدعای فرجدعای ابوحمزه ثمالیزیارت عاشورازیارت جامعه کبیرهزیارت وارثزیارت امین‌اللهزیارت اربعین


نیایش

زیارت عاشورا زیارت‌نامه‌ای است که برای زیارت امام حسین(ع) و دیگر شهدای کربلا در روز عاشورا خوانده می‌شود. این زیارتنامه حدیث قدسی است و از امام محمد باقر(ع) نقل شده است.

براساس روایات، این زیارت آثار و برکات متعددی دارد. بنا بر روایتی که صفوان بن مهران از امام صادق(ع) نقل کرده است هرگاه حاجتی داشتی، این زیارت و دعای بعد از آن را بخوان و حاجتت را از خدا بخواه که برآورده خواهد شد.

برخی از محققان معتقدند فرازی از این زیارت‌نامه که مشتمل بر لعن است، در نسخه‌های قدیمی‌تر وجود ندارد. البته عده‌ای از عالمان شیعه به این ادعا پاسخ داده‌اند. درباره زیارت عاشورا کتاب‌های متعددی نوشته شده است از جمله شفاء الصدور نوشته ابوالفضل تهرانی و شرح زیارت عاشورا از سید عزالدین حسینی زنجانی.

فضیلت و اهمیت

زیارت عاشورا معروف‌ترین زیارت‌نامه امام حسین(ع) است. این زیارت‌نامه را حدیث قدسی دانسته‌اند.[۱] شیعیان در ایام مختلف سال آن را به تنهایی و به صورت جمعی قرائت می‌کنند.[۲] گفته شده تداوم خواندن این زیارت، آثار و برکات ویژه‌ای به دنبال دارد.[۳] به گفته میرزا ابوالفضل تهرانی، از علمای شیعه در قرن سیزده و چهاردهم قمری، از زیارت عاشورا در برآورده شدن حاجات، آن قدر برکات و منافع دنیوی و آثار و خواص شگفت‌آور نقل شده است که قابل شمارش نیست.[۴]

برپایه روایت صفوان بن مهران، امام صادق(ع) و پدران معصوم آن حضرت ضمانت کرده‌اند که هر کس این زیارت و دعای بعد از آن را از دور یا نزدیک بخواند، زیارتش مقبول درگاه خدا، دعایش مستجاب، حاجاتش برآورده شده، مورد شفاعت قرار گرفته و حتی شفاعتش درباره دیگران نیز پذیرفته شده و اهل بهشت خواهد بود.[۵] در پایان روایت صفوان آمده است: ای صفوان هرگاه حاجتی داشتی، در هر مکان که بودی، این زیارت و دعای بعد از آن را بخوان و حاجتت را از خدا بخواه که از جانب خداوند برآورده خواهد شد.[۶]

به گفته میرزا جواد تبریزی، از مراجع تقلید شیعه ، در اهمیت این زیارت‌نامه همین بس که علمای بزرگ شیعه همچون ابن‌قولویه، شیخ طوسی، ابن مشهدی، سید ابن‌طاووس، علامه حلی، شهید اول و دیگران در طی قرون متمادی آن را نقل کرده‌اند.[۷]

ثواب قرائت زیارت عاشورا

براساس روایتی که علقمه بن محمد حضرمی از امام باقر(ع) نقل کرده است، کسی که پس از سلام بر امام حسین(ع) و دو رکعت نماز، زیارت عاشورا را بخواند، هزار هزار حسنه به او عطا می‌شود، هزار هزار گناه از او محو می‌شود و هزار هزار درجه بالا می‌رود و از کسانی خواهد بود که در رکاب امام حسین(ع) به شهادت رسیده‌اند؛ هم درجه با آنان خواهد بود. همچنین او در ثواب تمام انبیا، رسولان و هر کس که امام حسین را از روز شهادتش تا کنون زیارت کرده است، شریک خواهد بود.[۸] در این روایت آمده است که امام پنجم شیعیان بعد از نقل این زیارت، فرمود: «ای علقمه! اگر توانستی هر روز از عمرت حسین(ع) را با این زیارت‌نامه، زیارت کنی، این کار را انجام بده، پس برای تو ثواب تمام این زیارت است.»[۹] بر پایه روایت مذکور، کسی که با این زیارت‌نامه، امام حسین(ع) را در روز عاشورا از دور زیارت کند، تمام آن ثواب‌ها نیز برایش نوشته می‌شود.[۱۰]

اعتبار سندی زیارت عاشورا

به گفته سید موسی شبیری زنجانی، حدیث‌شناس و رجال‌شناس شیعه، علمای امامیه درباره وثاقت سند زیارت عاشورا اجماع دارند و همه آنها اصل زیارت عاشورا را امری قطعی و مسلم می‌دانند.[۱۱] آیت‌الله شبیری همچنین معتقد است علاوه بر تأییدات غیبی که زیارت عاشورا دارد، سند نقل شده در کتاب مصباح المتهجد سندی صحیح است.[۱۲] او از دو طریق صحت این سند را تبیین می‌کند.[۱۳] آیت‌الله میرزا جواد تبریزی نیز معتقد است که زیارت عاشورا نیازی به بررسی سندی ندارد؛ زیرا این زیارت، مشهور و جزو شعارها و باورهای شیعه شده است و مضامین آن نیز در روایات صحیح وجود دارد.[۱۴]

زیارت عاشورا در کتاب کامِلُ‌الزیارات[۱۵] نوشته ابن‌قولویه در قرن چهارم هجری نقل شده است. در این کتاب، متن زیارت عاشورا از امام باقر(ع) نقل شده است.[۱۶] به گفته ابوالمعالی محمد کلباسی،[۱۷] از مجتهدان قرن سیزدهم هجری که شرحی بر زیارت عاشورا نگاشته، شیخ طوسی در کتاب مصباح المتهجد[۱۸]، این زیارت را با سندی دیگر از امام باقر(ع) نقل کرده است.[یادداشت ۱] برخی از محققان معتقدند شیخ طوسی زیارت عاشورا را از کامل‌الزیارات نقل کرده است.[۱۹]

در متن زیارت عاشورای نقل شده از سوی ابن‌قولویه و شیخ طوسی، اختلافاتی وجود دارد. همچنین می‌گویند در محتوای زیارت عاشورا، شواهدی هست که نشان می‌دهد این زیارت در اواخر حکومت امویان بیان شده است.[۲۰]

درباره عبارت لعن در آخر زیارت

برخی از محققان درباره استناد عباراتی از زیارت عاشورا به چهارده معصوم، تردید کرده‌اند. سید مرتضی عسکری[۲۱] و محمدهادی یوسفی غروی،[۲۲] عبارت «اَللَّهُمَّ خُصَّ أَنْتَ أَوَّلَ ظَالِمٍ بِاللَّعْنِ مِنِّی وَ ابْدَأْ بِهِ أَوَّلاً ... إِلَی یوْمِ الْقِیامَةِ» را منقول از معصومان(ع) نمی‌دانند و معتقدند این عبارت تا پیش از نیمه قرن هفتم در متن زیارت عاشورا وجود نداشته است. و بعد از سال ۶۵۰ق به کتاب مصباح المتهجد افزوده شد. ازاین‌رو، این فراز در برخی از نسخه‌های مصباح‌المتهجد وجود دارد و در برخی از نسخه‌های آن نیست.[۲۳]

مسلم داوری اصفهانی در کتاب «زیارة عاشوراء تحفة من السماء» در پاسخ به این نکته که یکی از فرازهای لعن در یکی از نسخه‌های مصباح المتهجد وجود ندارد،[۲۴] با بررسی چندین نسخه از نسخه‌های کتاب مصباح المتهجد، می‌گوید نسخه‌ای از کتاب مصباح المتهجد شیخ طوسی که سید ابن طاووس بر اساس آن گفته است که متن لعن در آن نیست، تنها یکی از نسخه‌های در دسترس ابن طاووس بوده است و او سه نسخه‌ دیگر از مصباح داشته که متن لعن و سلام را از آن نسخه‌ها نقل کرده است.[۲۵] محمدتقی شوشتری محقق رجالی نیز در عبارت «اللّهُمَّ الْعَنِ الْعِصابَةَ الَّتي جاهَدَتِ الحُسَينَ وَشايَعَتْ وَبايَعَتْ...»کلمه «جاهدت» را تحریف شده «جاحدت» دانسته است. [۲۶]از برخی نسخه‌‌های کامل الزیارات نیز «حاربت» نقل شده است. [نیازمند منبع]

علی بن حسین در زیارت عاشورا، کیست؟

درباره اینکه منظور از علی بن حسین در عبارت «السلام علی الحسین و علی علی بن الحسین ...» امام سجاد(ع) است یا علی‌اکبر دو احتمال وجود دارد. گفته شده اینکه در زیارت عاشورای غیرمعروفه پس از این سلام، کلمه الشهید آمده و همچنین اینکه زیارت عاشورا برای خواندن در روز عاشورا در کربلا سفارش شده شاهدی است بر اینکه منظور از علی بن الحسین، علی‌اکبر است.[۲۷]

محتوا

بخش صد سلام از زیارت عاشورا به خط محمدشفیع ارسنجانی، خوش‌نویس قرن سیزدهم قمری.
  • سلام: زیارت عاشورا با سلام بر امام حسین(ع) آغاز می‌شود و با سلام بر اولاد و یاران او ادامه می‌یابد. این زیارت همچنین، با سلام بر امام حسین و یارانش پایان می‌پذیرد.
  • تولی:
  • لعن و برائت از عاملان واقعه کربلا:در این زیارتنامه از عاملان واقعه کربلا و همه کسانی که به آن راضی بودند لعن و از آنها اعلام بیزاری شده است.
  • خونخواهی امام حسین: در دو فراز از زیارت عاشورا از خدا خواسته شده که خونخواهی امام حسین را به زعامت امام منصور از اهل‌بیت پیامبر(ص) یا امام هدایت‌گری که ناطق به حق است روزی گرداند. این الفاظ، خونخواهی امام حسین به وسیله امام مهدی را می‌رساند.[نیازمند منبع]
  • دعا: دعایی در زیارت عاشورا به این مضمون «‌اللهم اَجْعَلْ مَحیای مَحیا محمدٍ و ال مُحمد وَ مَماتی مَماتَ مُحمدٍ وَ ال مُحمدٍ‌» «‌خدایا مرا زنده بدار به آیین محمد و آل محمد و مرگم را به آئین آنان بمیران‌» آمده است.
  • روزی‌های معنوی:در زیارت عاشورا سه رزق و روزی معنوی از خدا در خواست شده است که عبارتند از: خونخواهی امام حسین(ع) (...ان یرزقنی طلب ثارک مع امام منصور...) ۲- برائت از دشمنان اهلبیت علیهم السلام (...ورزقنی البرائة من اعدائکم) ۳-شفاعت امام حسین(ع) و ثبات قدم (....اللهم ارزقنی شفاعة الحسین یوم الورود ثبت لی قدم صدق) [۲۸]

زیارت عاشورا ستم‌هایی را که بر شیعه وارد شده است با دو ضمیر «‌کُم‌» و «‌ک‌» برشمرده است. ضمیر «‌کُم‌» به اهل‌بیت و ضمیر «‌ک»، به امام حسین(ع) برمی‌گردد.[نیازمند منبع]

متن و ترجمه زیارت

زیارت عاشورا
متن ترجمه
اَلسَّلاَمُ عَلَیكَ یا أَبَا عَبْدِ اللهِ السَّلاَمُ عَلَیكَ یا ابْنَ رَسُولِ اللهِ (السَّلاَمُ عَلَیكَ یا خِیرَةَ اللهِ وَ ابْنَ خِیرَتِهِ) السَّلاَمُ عَلَیكَ یا ابْنَ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ وَ ابْنَ سَیدِ الْوَصِیینَ السَّلاَمُ عَلَیكَ یا ابْنَ فَاطِمَةَ سَیدَةِ نِسَاءِ الْعَالَمِینَ السَّلاَمُ عَلَیكَ یا ثَارَ اللهِ وَ ابْنَ ثَارِهِ وَ الْوِتْرَ الْمَوْتُورَ السَّلاَمُ عَلَیكَ وَ عَلَی الْأَرْوَاحِ الَّتِی حَلَّتْ بِفِنَائِكَ عَلَیكُمْ مِنِّی جَمِیعاً سَلاَمُ اللهِ أَبَداً مَا بَقِیتُ وَ بَقِی اللَّیلُ وَ النَّهَارُ یا أَبَا عَبْدِ اللهِ سلام بر تو ای ابا عبد اللّه، سلام بر تو ای فرزند رسول خدا، سلام بر تو ای فرزند امیر مؤمنان، و فرزند سرور جانشیان، سلام بر تو ای فرزند فاطمه سرور بانوان جهانیان، سلام بر تو ای خون خدا، و فرزند خون خدا و ای تنهای مظلوم، سلام بر تو و جان‌هایی كه به درگاهت فرود آمدند، از جانب من بر همگی شما سلام خدا برای همیشه، تا هستم و تا شب و روز باقی است،
لَقَدْ عَظُمَتِ الرَّزِیةُ وَ جَلَّتْ وَ عَظُمَتِ الْمُصِیبَةُ بِكَ (بِكُمْ) عَلَینَا وَ عَلَی جَمِیعِ أَهْلِ الْإِسْلاَمِ وَ جَلَّتْ وَ عَظُمَتْ مُصِیبَتُكَ فِی السَّمَاوَاتِ عَلَی جَمِیعِ أَهْلِ السَّمَاوَاتِ فَلَعَنَ اللهُ أُمَّةً أَسَّسَتْ أَسَاسَ الظُّلْمِ وَ الْجَوْرِ عَلَیكُمْ أَهْلَ الْبَیتِ وَ لَعَنَ اللهُ أُمَّةً دَفَعَتْكُمْ عَنْ مَقَامِكُمْ وَ أَزَالَتْكُمْ عَنْ مَرَاتِبِكُمُ الَّتِی رَتَّبَكُمُ اللهُ فِیهَا وَ لَعَنَ اللهُ أُمَّةً قَتَلَتْكُمْ ای ابا عبد اللّه، هرآینه عزایت بزرگ و سنگین شد، و مصیبت تو بر ما و بر همه اهل اسلام بس بزرگ گشت، و سنگین و بزرگ شد مصیبتت در آسمان‌ها بر همه اهل آسمان، خدا لعنت كند امّتی را كه بنای ستم و بیداد را بر شما اهل بیت بنیان نهادند، و خدا لعنت كند قومی را كه شما را از مقامتان دور كرد، و از مرتبه‌هایتان بركنار نمود، مرتبه‌هایی كه خدا شما را در آنها جای داد و خدا لعنت كند امّتی را كه شما را كشتند،
وَ لَعَنَ اللهُ الْمُمَهِّدِینَ لَهُمْ بِالتَّمْكِینِ مِنْ قِتَالِكُمْ بَرِئْتُ إِلَی اللهِ وَ إِلَیكُمْ مِنْهُمْ وَ (مِنْ) أَشْیاعِهِمْ وَ أَتْبَاعِهِمْ وَ أَوْلِیائِهِمْ یا أَبَا عَبْدِ اللهِ إِنِّی سِلْمٌ لِمَنْ سَالَمَكُمْ وَ حَرْبٌ لِمَنْ حَارَبَكُمْ إِلَی یوْمِ الْقِیامَةِ وَ لَعَنَ اللهُ آلَ زِیادٍ وَ آلَ مَرْوَانَ وَ لَعَنَ اللهُ بَنِی أُمَیةَ قَاطِبَةً وَ لَعَنَ اللهُ ابْنَ مَرْجَانَةَ وَ لَعَنَ اللهُ عُمَرَ بْنَ سَعْدٍ وَ لَعَنَ اللهُ شِمْراً (شَمِراً)، و خدا لعنت کند آنان را که امکان و توان جنگ با شما را برای ایشان تدارک دیدند من بیزاری می‌جویم به سوی خدا و به جانب شما از ایشان و از شیعیان و پیروان و دوستدارانشان،‌ ای ابا عبد اللّه من در صلحم با کسی که با شما صلح کرد، و در جنگم با کسی که با شما جنگید تا روز قیامت،و خدا لعنت کند خاندان زیاد و خاندان مردان را و خدا همه بنی امیه را لعنت کند، و لعنت کند پسر مرجانه و عمر بن سعد و شمر را،
وَ لَعَنَ اللهُ أُمَّةً أَسْرَجَتْ وَ أَلْجَمَتْ وَ تَنَقَّبَتْ لِقِتَالِكَ بِأَبِی أَنْتَ وَ أُمِّی لَقَدْ عَظُمَ مُصَابِی بِكَ فَأَسْأَلُ اللهَ الَّذِی أَكْرَمَ مَقَامَكَ وَ أَكْرَمَنِی (بِكَ) أَنْ یرْزُقَنِی طَلَبَ ثَارِكَ مَعَ إِمَامٍ مَنْصُورٍ مِنْ أَهْلِ بَیتِ مُحَمَّدٍ صَلَّی اللهُ عَلَیهِ وَ آلِهِ اللهُمَّ اجْعَلْنِی عِنْدَكَ وَجِیهاً بِالْحُسَینِ علیه‌السلام فِی الدُّنْیا وَ الْآخِرَةِ یا أَبَا عَبْدِ اللهِ إِنِّی أَتَقَرَّبُ إِلَی اللهِ وَ إِلَی رَسُولِهِ وَ إِلَی أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ وَ إِلَی فَاطِمَةَ وَ إِلَی الْحَسَنِ وَ إِلَیكَ بِمُوَالاَتِكَ وَ بِالْبَرَاءَةِ و لعنت كند امّتی را كه مركب‌ها را زین كردند و لگام زدند و جنگ با تو را دنبال كردند، پدر و مادرم به فدایت همانا مصیبت بر من سنگین شد،از خدا كه مقامت را گرامی داشت، و مرا به وسیله تو كرامت بخشید،درخواست می‌كنم،كه خونخواهی تو را همراه پیشوای یاری شده از اهل بیت محمّد(درود خدا بر او و خاندانش) روزی من كند، خدایا به حق حسین مرا نزد خود در دنیا و آخرت آبرومند قرار ده، ای ابا عبد اللّه من به خدا و رسولش و امیر مؤمنان، و فاطمه و حسن تقرّب می‌جویم، به دوستی تو و به بیزاری.
مِمَّنْ أَسَّسَ أَسَاسَ ذَلِكَ وَ بَنَی عَلَیهِ بُنْیانَهُ وَ جَرَی فِی ظُلْمِهِ وَ جَوْرِهِ عَلَیكُمْ وَ عَلَی أَشْیاعِكُمْ بَرِئْتُ إِلَی اللهِ وَ إِلَیكُمْ مِنْهُمْ وَ أَتَقَرَّبُ إِلَی اللهِ ثُمَّ إِلَیكُمْ بِمُوَالاَتِكُمْ وَ مُوَالاَةِ وَلِیكُمْ وَ بِالْبَرَاءَةِ مِنْ أَعْدَائِكُمْ وَ النَّاصِبِینَ لَكُمُ الْحَرْبَ وَ بِالْبَرَاءَةِ مِنْ أَشْیاعِهِمْ وَ أَتْبَاعِهِمْ إِنِّی سِلْمٌ لِمَنْ سَالَمَكُمْ وَ حَرْبٌ لِمَنْ حَارَبَكُمْ از كسیكه پایه‌گذاری كرد اساس این واقعه را، و بنا نهاد بر آن بنیانش را،و روان شد در ستم و بیدادش بر شما، و شیعیان شما، از ایشان به سوی خدا و شما بیزارم و به خدا تقرّب می‌جویم، و پس از آن به شما نیز با دوستی نسبت به شما و دوستی نسبت به دوستان شما، و به بیزاری از دشمنانتان شما، و به بیزاری از دشمنانتان، و برپاكنندگان جنگ با شما،و به بیزاری از شیعیان و پیروان آنها، من در صلحم با كسی كه با شما صلح كرد، و در جنگم با كسی كه با شما جنگید،
وَ وَلِی لِمَنْ وَالاَكُمْ وَ عَدُوٌّ لِمَنْ عَادَاكُمْ فَأَسْأَلُ اللهَ الَّذِی أَكْرَمَنِی بِمَعْرِفَتِكُمْ وَ مَعْرِفَةِ أَوْلِیائِكُمْ وَ رَزَقَنِی الْبَرَاءَةَ مِنْ أَعْدَائِكُمْ أَنْ یجْعَلَنِی مَعَكُمْ فِی الدُّنْیا وَ الْآخِرَةِ وَ أَنْ یثَبِّتَ لِی عِنْدَكُمْ قَدَمَ صِدْقٍ فِی الدُّنْیا وَ الْآخِرَةِ وَ أَسْأَلُهُ أَنْ یبَلِّغَنِی الْمَقَامَ الْمَحْمُودَ لَكُمْ عِنْدَ اللهِ وَ أَنْ یرْزُقَنِی طَلَبَ ثَارِی (ثَارَكُمْ) مَعَ إِمَامٍ هُدًی (مَهْدِی) ظَاهِرٍ نَاطِقٍ بِالْحَقِّ مِنْكُمْ وَ أَسْأَلُ اللهَ بِحَقِّكُمْ و دوستم با كسی كه شما را دوست داشت، و دشمنم با كسی كه شما را دشمن داشت، پس درخواست می‌كنم از خدا كه مرا به معرفت و دوستان شما گرامی داشت و بیزاری از دشمنان شما را نصیب من كرد،اینكه مرا در دنیا و آخرت با شما قرار دهد، و جایگاهم را نزد شما استوار بدارد، و از او می‌خواهم كه مرا برساند به مقام ستوده‌ای كه برای شما نزد خداست و روزی كند خونخواهی‌ام را به همراه امام هدایت‌گر آشكار و گویای به حق از خاندان شما،و از خدا درخواست می‌كنم به حق شما،
بِالشَّأْنِ الَّذِی لَكُمْ عِنْدَهُ أَنْ یعْطِینِی بِمُصَابِی بِكُمْ أَفْضَلَ مَا یعْطِی مُصَاباً بِمُصِیبَتِهِ مُصِیبَةً مَا أَعْظَمَهَا وَ أَعْظَمَ رَزِیتَهَا فِی الْإِسْلاَمِ وَ فِی جَمِیعِ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ (الْأَرَضِینَ) اللهُمَّ اجْعَلْنِی فِی مَقَامِی هَذَا مِمَّنْ تَنَالُهُ مِنْكَ صَلَوَاتٌ وَ رَحْمَةٌ وَ مَغْفِرَةٌ اللهُمَّ اجْعَلْ مَحْیای مَحْیا مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ مَمَاتِی مَمَاتَ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ و شأنی كه برای شما نزد اوست، كه عطا كند به من به خاطر مصیبت‌زدگی‌ام به شما برترین چیزی را كه عطا كند به مصیبت‌زده‌ای به خاطر مصیبتش، چه مصیبتی بزرگ است آن مصیبت، و چه عظیم است آن عزا در اسلام، و در همه آسمان‌ها و زمین. خدایا در این جایگاه مرا از كسانی قرار ده، كه از جانب تو به آنان درود و رحمت و آمرزش می‌رسد خدایا حیاتم را حیات]آمیخته به عشق [محمّد و خاندان محمّد،و مرگم را مرگ] در حال شیفتگی به[محمّد و خاندان محمّد قرار دهد.
اَللَّهُمَّ إِنَّ هَذَا یوْمٌ تَبَرَّكَتْ بِهِ (فِیهِ) بَنُو أُمَیةَ وَ ابْنُ آكِلَةِ الْأَكْبَادِ اللَّعِینُ ابْنُ اللَّعِینِ عَلَی (لِسَانِكَ) وَ لِسَانِ نَبِیكَ (صَلَّی اللهُ عَلَیهِ وَ آلِهِ) فِی كُلِّ مَوْطِنٍ وَ مَوْقِفٍ وَقَفَ فِیهِ نَبِیكَ (صَلَّی اللهُ عَلَیهِ وَ آلِهِ) اللهُمَّ الْعَنْ أَبَا سُفْیانَ وَ مُعَاوِیةَ وَ یزِیدَ بْنَ مُعَاوِیةَ عَلَیهِمْ مِنْكَ اللَّعْنَةُ أَبَدَ الْآبِدِینَ وَ هَذَا یوْمٌ فَرِحَتْ بِهِ آلُ زِیادٍ وَ آلُ مَرْوَانَ بِقَتْلِهِمُ الْحُسَینَ صَلَوَاتُ اللهِ عَلَیهِ (علیه‌السلام). خدایا این روز روزی است که به آن تبرّک جستند بنی امیه، و فرزند جگرخوار، آن لعنت‌شده فرزند لعنت‌شده بر زبان تو و زبان پیامبرت (درود خدا بر او و خاندانش) در هر کجا و هر موقفی که پیامبرت (درود خدا بر او و خاندانش) در آن ایستاد. خدایا لعنت کن ابا سفیان، و معاویه و یزید فرزند معاویه را، که از جانب تو بر آنان لعنت باد به جاودانگی جاودان‌ها، و امروز روزی است که خوشحال شدند به این روز خاندان زیاد و خاندان مردان، به خاطر کشتن حضرت امام حسین را (درود خدا بر او)
اَللَّهُمَّ فَضَاعِفْ عَلَیهِمُ اللَّعْنَ مِنْكَ وَ الْعَذَابَ (الْأَلِیمَ) اللهُمَّ إِنِّی أَتَقَرَّبُ إِلَیكَ فِی هَذَا الْیوْمِ وَ فِی مَوْقِفِی هَذَا وَ أَیامِ حَیاتِی بِالْبَرَاءَةِ مِنْهُمْ وَ اللَّعْنَةِ عَلَیهِمْ وَ بِالْمُوَالاَةِ لِنَبِیكَ وَ آلِ نَبِیكَ (عَلَیهِ وَ) عَلَیهِمُ السَّلاَمُ خدایا پس لعنت و شكنجه‌ات را بر آنان دوچندان كن، خدای من در این روز و در این جایگاه و همه روزهای زندگی‌ام به تو تقرّب می‌جویم، به بیزاری‌ام از اینان و لعنت بر ایشان، و به دوستی پیامبر و خاندان پیامبرت (درود بر او و ایشان)
سپس صد مرتبه لعن زیر گفته می‌شود:

اَللَّهُمَّ الْعَنْ أَوَّلَ ظَالِمٍ ظَلَمَ حَقَّ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ آخِرَ تَابِعٍ لَهُ عَلَی ذَلِكَ اللهُمَّ الْعَنِ الْعِصَابَةَ الَّتِی (الَّذِینَ) جَاهَدَتِ الْحُسَینَ وَ شَایعَتْ وَ بَایعَتْ وَ تَابَعَتْ (تَایعَتْ) عَلَی قَتْلِهِ اللهُمَّ الْعَنْهُمْ جَمِیعاً

خدا لعنت كن نخستین ستمكاری را كه به حق محمّد و خاندان محمّد ستم كرد، و آخرین كسی را كه در این ستم از او پیروی نمود. خدایا لعنت كن جمعیتی را كه با حسین كردند، و همراهی نمودند و پیمان بستند، و پیروی كردند بر كشتن آن حضرت، خدایا همه آنان را لعنت كن

و بعد صد مرتبه سلام:

اَلسَّلاَمُ عَلَیكَ یا أَبَا عَبْدِ اللهِ وَ عَلَی الْأَرْوَاحِ الَّتِی حَلَّتْ بِفِنَائِكَ عَلَیكَ مِنِّی سَلاَمُ اللهِ أَبَداً مَا بَقِیتُ وَ بَقِی اللَّیلُ وَ النَّهَارُ وَ لاجَعَلَهُ اللهُ آخِرَ الْعَهْدِ مِنِّی لِزِیارَتِكُمْ (لِزِیارَتِكَ) السَّلاَمُ عَلَی الْحُسَینِ وَ عَلَی عَلِی بْنِ الْحُسَینِ (وَ عَلَی أَوْلاَدِ الْحُسَینِ) وَ عَلَی أَصْحَابِ الْحُسَینِ

سلام بر تو ای ابا عبد اللّه، و بر جان‌هایی كه به درگاهت فرود آمدند، از جانب من سلام خدا بر تو باد همیشه تا هستم و تا شب و روز باقی است و خدا زیارت شما آخرین زیارت از سوی من قرار ندهد، سلام بر حسین و بر علی بن الحسین و فرزندان حسین، و یاران حسین.
یك مرتبه:

اَللَّهُمَّ خُصَّ أَنْتَ أَوَّلَ ظَالِمٍ بِاللَّعْنِ مِنِّی وَ ابْدَأْ بِهِ أَوَّلاً ثُمَّ (الْعَنِ) الثَّانِی وَ الثَّالِثَ وَ الرَّابِعَ اللهُمَّ الْعَنْ یزِیدَ خَامِساً وَ الْعَنْ عُبَیدَ اللهِ بْنَ زِیادٍ وَ ابْنَ مَرْجَانَةَ وَ عُمَرَ بْنَ سَعْدٍ وَ شِمْراً وَ آلَ أَبِی سُفْیانَ وَ آلَ زِیادٍ وَ آلَ مَرْوَانَ إِلَی یوْمِ الْقِیامَةِ

خدایا اختصاص ده، اوّلین ستمكار را از جانب من به لعنت، و آغاز كن به آن لعنت اولین را، سپس دومین و سومین و چهارمین را، خدایا یزید پنجم آنان را لعنت كن، و لعنت كن عبید اللّه بن زیاد و پسر مرجانه و عمر بن سعد و شمر و خاندان ابو سفیان خاندان زیاد و خاندان مروان را تا روز قیامت.
سپس به سجده رفته و این ذكر گفته می‌شود:

اَللَّهُمَّ لَكَ الْحَمْدُ حَمْدَ الشَّاكِرِینَ لَكَ عَلَی مُصَابِهِمْ الْحَمْدُ لِلَّهِ عَلَی عَظِیمِ رَزِیتِی اللهُمَّ ارْزُقْنِی شَفَاعَةَ الْحُسَینِ یوْمَ الْوُرُودِ وَ ثَبِّتْ لِی قَدَمَ صِدْقٍ عِنْدَكَ مَعَ الْحُسَینِ وَ أَصْحَابِ الْحُسَینِ الَّذِینَ بَذَلُوا مُهَجَهُمْ دُونَ الْحُسَینِ علیه‌السلام.[۲۹]

خدایا سپاس تو را سپاس شكرگزاران بر مصیبت‌زدگی آنان، خدای را سپاس بر بزرگی عزایم، خدایا شفاعت حسین را در روز ورود]به قیامت [نصیبم كن، و ثابت بدار قدم صدق مرا نزد خود به همراه حسین و یاران حسین، آنانكه جانشان را در دفاع از حسین (درود بر او) بخشیدند.

کتاب‌شناسی

درباره زیارت عاشورا کتاب‌هایی به زبان‌های فارسی، عربی و اردو منتشر شده است. این آثار را می‌توان به لحاظ موضوعی این‌گونه دسته‌بندی کرد:

  • آثاری که سند زیارت عاشورا را بررسی کرده‌اند مانند بررسی اسناد زیارت عاشورا نوشته جعفر سبحانی و بررسی سند زیارت عاشورا نوشته جعفر تبریزی.
  • آثاری که به شرح زیارت عاشورا پرداخته‌اند همچون شفاء الصدور فی شرح زیارة العاشور نوشته میرزا ابوالفضل تهرانی که به درخواست میرزای شیرازی، مرجع تقلید شیعیان در قرن سیزدهم قمری، نوشته شده است،[۳۰] شرح زیارت عاشورا از سید عزالدین حسینی زنجانی و شرح زیارت عاشوراء تألیف سید اسدالله شفتی اصفهانی، شرح نوین زیارت عاشورا، همراه با پیام‌ها و رازها به قلم حمید فتاحی و شرح زیارت عاشورا سید احمد میرخانی تهرانی.
  • کتاب‌هایی که آثار و برکات زیارت عاشورا را مطرح کرده‌اند همچون زیارة عاشورا و آثارها العجیبة نوشته سید علی موحد ابطحی اصفهانی و زیارت عاشورا و آثار معجزه آسای آن ناصر رستمی لاهیجی.
  • آثاری که شبهات مرتبط با زیارت عاشورا را بررسی و نقد کرده‌اند مانند: زیارة عاشوراء تحفة من السماء که درس‌های مسلم داوری اصفهانی و به قلم سید عباس حسینی است، اعتبار زیارت عاشورا و رفع برخی از شبهات حسین کریمی.[۳۱] میزان تشیع، بررسی سند، محتوا و نسخه‌های زیارت عاشورا. این کتاب حاصل درس‌های محمد عندلیب همدانی استاد حوزه علمیه قم است که به قلم احمد نباتی نوشته شده و انتشارات مسجد جمکران آن را منتشر کرده است. [۳۲] همچنین در سال ۱۴۰۱ش کتاب «زیارت عاشورا از آغاز تا امروز» نوشته سید مهدی محمودی و با تقریظ لطف‌الله صافی گلپایگانی از مراجع تقلید شیعه منتشر شده است.[۳۳]

جستارهای وابسته

پانویس

  1. حسینی، زیارة عاشورا تحفة من السماء، ۱۴۳۶ق، ص۱۰۹.
  2. ملکیان، مقدمه شفاءالصدور، انتشارات اسوه، ص۵.
  3. مکارم شیرازی، کلیات مفاتیح نوین، ۱۳۹۰ش، ص۳۹۴.
  4. حسینی زنجانی، شرح زیارت عاشورا، ۱۳۸۸ش، ص۳۲ و ۳۳.
  5. طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۷۸۱.
  6. طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۷۸۲.
  7. تبریزی، زیارت عاشورا فراتر از شبهه، ۱۳۸۹ش، ص۹۶.
  8. ابن قولویه، کامل الزیارات، ۱۳۵۶ش، ص۱۷۶.
  9. طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۷۷۶ و ۷۷۷.
  10. ابن قولویه، کامل الزیارات، ۱۳۵۶ش، ص۱۷۵.
  11. شبیری زنجانی، استفتاء شماره ۴۳۸۳، تاریخ ثبت استفتاء ۱۳۸۶/۰۱/۳۰.
  12. «استفاتائات عزاداری»، سؤال ۶۷، پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر آیت الله العظمی شبیری زنجانی.
  13. شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا، ۱۳۸۹ش، ج۱، ص۲۵۱-۲۵۲.
  14. تبریزی، زیارت عاشورا فراتر از شبهه، ۱۳۸۹ش، ص۷۵.
  15. ابن قولویه، کامل الزیارات، ۱۳۵۶ش، ص۱۷۵-۱۷۹.
  16. ابن قولویه، کامل الزیارات، ۱۳۵۶ش، ص۱۷۵.
  17. کلباسی، شرح زیارت عاشورا، ۱۴۲۸ق، ص۲۱۰.
  18. طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۷۷۲.
  19. «دیدگاه علامه عسگری در رابطه با زیارت عاشورا»، سایت دبیرخانه دین‌پژوهان کشور.
  20. نگاه کنید به: انصاری، «درباره اصالت زيارت عاشوراء»، سایت بررسی‌های تاریخی.
  21. «علامه عسکری و زیارت عاشوراء». سایت مرکز مطالعات اسلامی علامه عسکری.
  22. «سخنرانی و مصاحبه‌ها»، سایت محمدهادی یوسفی غروی.
  23. «علامه عسکری و زیارت عاشوراء». سایت مرکز مطالعات اسلامی علامه عسکری؛ «آیت‌الله یوسفی غروی: امام، مطهری و بازرگان را مامور رسیدگی به آثار شریعتی کرد»، سایت تاریخ ایرانی.تاریخ مراجعه ۲۶ مرداد ۱۳۹۹
  24. حسینی، زیارة عاشوراء تحفة من السماء، ۱۴۳۶ق، ص۱۴۶.
  25. حسینی، زیارة عاشوراء تحفة من السماء، ۱۴۳۶ق، ص۱۶۲
  26. شوشتری، الاخبارالدخیله، ج۳، ص۳۱۸ به نقل از: قمی، کامل الزیارات، الناشر مكتبة الصدوق، پاورقی ص۹۶.
  27. «علی بن الحسین در «اَلسَّلامُ عَلَى الْحُسَیْنِ وَ عَلى عَلِىِّ بْنِ الْحُسَیْنِ و ...»، کیست؟»، اسلام کوئست.
  28. https://iqna.ir/fa/news/3921510/ محمد عندلیب همدانی استاد سطوح عالی حوزه علمیه قم
  29. طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۷۷۳-۷۷۶.
  30. تهرانی، شفاء الصدور، ۱۴۰۹ق، ص۲۴-۲۵.
  31. نگاه کنید به: انصاری قمی، «کتابشناسی زیارت عاشورا»، ص۱۶۵-۱۸۱.
  32. میزان تشیع. خبرگزاری رسا. مراجعه در ۲۹ شهریور ۱۳۹۹
  33. «زیارت عاشورا از آغاز تا امروز» منتشر شد. خبرگزار ایکنا. مرور خبر ۸ مرداد ۱۴۰۱ش.

یادداشت

  1. ابن قولویه این زیارت را از علقمة بن محمد حضرمی نقل کرده و سندش این‌گونه است: «قَالَ صَالِحُ بْنُ عُقْبَةَ الْجُهَنِیُّ وَ سَیْفُ بْنُ عَمِیرَةَ قَالَ عَلْقَمَةُ بْنُ مُحَمَّدٍ الْحَضْرَمِیُّ فَقُلْتُ لِأَبِی جَعْفَرٍ(ع)...»(ابن قولویه، کامل الزیارات، ۱۳۵۶ش، ص۱۷۵) اما شیخ طوسی آن را از صالح بن عقبه و او از پدرش نقل کرده و سندش این‌گونه است: «رَوَى مُحَمَّدُ بْنُ إِسْمَاعِیلَ بْنِ بَزِیعٍ عَنْ صَالِحِ بْنِ عُقْبَةَ عَنْ أَبِیهِ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ(ع) قال...» (طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۷۷۲)

منابع

پیوند به بیرون