الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها
Mkhaghanif (بحث | مشارکت‌ها) |
Mkhaghanif (بحث | مشارکت‌ها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
'''الرَّوضَةُ البَهیَةُ فی شرح اللُّمعَةِ الدِّمِشقیَة''' معروف به '''شرح لمعه''' کتابی فقهی، جامع و غیراستدلالی نوشته [[شهید ثانی]] (درگذشته۹۶۶ق) است. این کتاب از مشهورترین شرح‌ها بر کتاب [[اللمعة الدمشقیة]] تألیف [[شهید اول]] است و نخستین کتابی است که به عنوان متن درسی دانش فقه در بسیاری از [[حوزه علمیه|حوزه‌های علمیه]] تدریس می‌شود. بیش از یکصد شرح و حاشیه بر این کتاب نگاشته شده است. شرح لمعه تحت تأثیر [[جامع المقاصد فی شرح القواعد (کتاب)|جامع المقاصد]] محقق کَرَکی است. | '''الرَّوضَةُ البَهیَةُ فی شرح اللُّمعَةِ الدِّمِشقیَة''' معروف به '''شرح لمعه''' کتابی فقهی، جامع و غیراستدلالی نوشته [[شهید ثانی]] (درگذشته۹۶۶ق) است. این کتاب از مشهورترین شرح‌ها بر کتاب [[اللمعة الدمشقیة]] تألیف [[شهید اول]] است و نخستین کتابی است که به عنوان متن درسی دانش فقه در بسیاری از [[حوزه علمیه|حوزه‌های علمیه]] تدریس می‌شود. بیش از یکصد شرح و حاشیه بر این کتاب نگاشته شده است. شرح لمعه تحت تأثیر [[جامع المقاصد فی شرح القواعد (کتاب)|جامع المقاصد]] محقق کَرَکی است. | ||
== ویژگی‌ها و جایگاه الروضة البهیة== | == ویژگی‌ها و جایگاه الروضة البهیة== | ||
کتاب الرَّوضَةُ البَهیَةُ فی شرح اللُّمعَةِ الدِّمِشقیَة نوشته [[شهید ثانی]] که به شرح لمعه معروف است، یکی از معروف‌ترین آثار فقهی شیعه<ref>مختاری، مقدمه، بیست.</ref> و یکی چندین شرح متعددی است که بر کتاب [[اللمعة الدمشقیة (کتاب)|لمعه]] نوشته شده است. از آنجا که این کتاب دربردارنده همه [[ابواب فقهی]] است، <ref>عالم‌زاده نوری، راه و رسم طلبگی، ج۳، ۹۶.</ref> مورد توجه فقیهان بسیاری قرار گرفته است. به گزارش کتاب موسوعة الشهید الثانی [[آقابزرگ تهرانی]] در جلدهای ششم و چهاردهم [[الذریعه]] حدود یکصد شرح و حاشیه بر شرح لمعه را فهرست کرده است.<ref>ناطقی، مقدمة التحقیق، ص۲۰</ref> مهم‌ترین آنها شرح [[آقا جمال خوانساری|آقا جمال الدین خوانساری]]، [[سلطان العلماء]] و [[صاحب مدارک]] است. | کتاب الرَّوضَةُ البَهیَةُ فی شرح اللُّمعَةِ الدِّمِشقیَة نوشته [[شهید ثانی]] که به شرح لمعه معروف است، یکی از معروف‌ترین آثار فقهی شیعه<ref>مختاری، مقدمه، صفحه بیست.</ref> و یکی چندین شرح متعددی است که بر کتاب [[اللمعة الدمشقیة (کتاب)|لمعه]] نوشته شده است. از آنجا که این کتاب دربردارنده همه [[ابواب فقهی]] است، <ref>عالم‌زاده نوری، راه و رسم طلبگی، ج۳، ۹۶.</ref> مورد توجه فقیهان بسیاری قرار گرفته است. به گزارش کتاب موسوعة الشهید الثانی [[آقابزرگ تهرانی]] در جلدهای ششم و چهاردهم [[الذریعه]] حدود یکصد شرح و حاشیه بر شرح لمعه را فهرست کرده است.<ref>ناطقی، مقدمة التحقیق، ص۲۰</ref> مهم‌ترین آنها شرح [[آقا جمال خوانساری|آقا جمال الدین خوانساری]]، [[سلطان العلماء]] و [[صاحب مدارک]] است. | ||
به گفته برخی محققان نویسنده کتاب الروضة البهیة تحت تأثیر کتاب جامع المقاصد نوشته [[محقق کرکی]] بوده است. و برای فهم کتاب می‌توان به جامع المقاصد و نیز مسالک الأفهام مراجعه کرد.<ref>مختاری، مقدمه، بیست و یک.</ref> | به گفته برخی محققان نویسنده کتاب الروضة البهیة تحت تأثیر کتاب جامع المقاصد نوشته [[محقق کرکی]] بوده است. و برای فهم کتاب می‌توان به جامع المقاصد و نیز مسالک الأفهام مراجعه کرد.<ref>مختاری، مقدمه، صفحه بیست و یک.</ref> | ||
=== مرجع فقیهان بعدی=== | === مرجع فقیهان بعدی=== | ||
کتاب الروضة البهیة مورد توجه فقیهان پس از شهید ثانی قرار گرفته است.<ref>ناطقی، مقدمة التحقیق، ص۱۶</ref> به عنوان نمونه [[سید محمد عاملی]] (متوفای ۱۰۰۹ ق) در [[مدارک الاحکام|مدارک الأحکام]]، [[فاضل هندی]] (متوفای ۱۱۳۷ ق) در [[کشف اللثام]]، [[وحید بهبهانی]] (متوفای ۱۲۰۶ ق) در [[مجمع الفائده و البرهان]]، [[سید محمد جواد عاملی]] (متوفای ۱۲۲۶ ق) در [[مفتاح الکرامه|مفتاح الکرامة]]، [[سید علی طباطبایی]] (متوفای ۱۲۳۱ ق) در [[ریاض المسائل]]، [[فاضل نراقی]] (متوفای ۱۲۴۵ ق) در [[مستند الشیعة]] و [[شیخ انصاری]] (متوفای ۱۲۸۱ ق) در کتاب هایش به آن استناد نموده‌اند. | کتاب الروضة البهیة مورد توجه فقیهان پس از شهید ثانی قرار گرفته است.<ref>ناطقی، مقدمة التحقیق، ص۱۶</ref> به عنوان نمونه [[سید محمد عاملی]] (متوفای ۱۰۰۹ ق) در [[مدارک الاحکام|مدارک الأحکام]]، [[فاضل هندی]] (متوفای ۱۱۳۷ ق) در [[کشف اللثام]]، [[وحید بهبهانی]] (متوفای ۱۲۰۶ ق) در [[مجمع الفائده و البرهان]]، [[سید محمد جواد عاملی]] (متوفای ۱۲۲۶ ق) در [[مفتاح الکرامه|مفتاح الکرامة]]، [[سید علی طباطبایی]] (متوفای ۱۲۳۱ ق) در [[ریاض المسائل]]، [[فاضل نراقی]] (متوفای ۱۲۴۵ ق) در [[مستند الشیعة]] و [[شیخ انصاری]] (متوفای ۱۲۸۱ ق) در کتاب هایش به آن استناد نموده‌اند. | ||
| خط ۱۱۱: | خط ۱۱۱: | ||
حاشیه‌های [[سلطان العلماء]]، [[آقا جمال خوانساری]]، و [[سید محمد موسوی عاملی|صاحب المدارک]] جزو معروف‌ترین حاشیه‌های الروضة البهیة به شمار می‌روند.<ref>تهرانی، الذریعه، ۱۴۰۳ق، مجلدات ۶، ۷، ۱۲ و ۱۳.</ref> | حاشیه‌های [[سلطان العلماء]]، [[آقا جمال خوانساری]]، و [[سید محمد موسوی عاملی|صاحب المدارک]] جزو معروف‌ترین حاشیه‌های الروضة البهیة به شمار می‌روند.<ref>تهرانی، الذریعه، ۱۴۰۳ق، مجلدات ۶، ۷، ۱۲ و ۱۳.</ref> | ||
کتاب‌های [[الجواهر الفخریة فی شرح الروضة البهیة (کتاب)|الجواهر الفخریة]] نوشته [[قدرت‌الله وجدانی فخر|وجدانی فخر]] <small>(درگذشته ۱۳۷۵ش)</small>، [[الزبدة الفقهیة فی شرح الروضة البهیة (کتاب)|الزبدة الفقهیة]] نوشته [[سید محمدحسین ترحینی عاملی|محمدحسین تَرحینی]] نیز از شرح‌های عربی مفصل و متأخر بر الروضة هستند. شرح فارسی با عنوان [[المباحث الفقهیة فی شرح الروضة البهیة (کتاب)|المباحث الفقهیة]] نوشته [[سید محمدجواد ذهنی تهرانی|ذهنی تهرانی]] و نیز شرح ۵۰ جلدی [[شرح فارسی النضید|النَّضید]] نوشته [[حسن قاروبی]] را می‌توان مفصل‌ترین و مشهورترین شرح‌های فارسی بر الروضة دانست. [[النجعة فی شرح اللمعة]] نوشته [[محمدتقی شوشتری]] نیز شرحی انتقادی است که برای نقد آراء شهیدین می‌توان به آن مراجعه کرد. <ref>مختاری، مقدمه، بیست و یک.</ref> | کتاب‌های [[الجواهر الفخریة فی شرح الروضة البهیة (کتاب)|الجواهر الفخریة]] نوشته [[قدرت‌الله وجدانی فخر|وجدانی فخر]] <small>(درگذشته ۱۳۷۵ش)</small>، [[الزبدة الفقهیة فی شرح الروضة البهیة (کتاب)|الزبدة الفقهیة]] نوشته [[سید محمدحسین ترحینی عاملی|محمدحسین تَرحینی]] نیز از شرح‌های عربی مفصل و متأخر بر الروضة هستند. شرح فارسی با عنوان [[المباحث الفقهیة فی شرح الروضة البهیة (کتاب)|المباحث الفقهیة]] نوشته [[سید محمدجواد ذهنی تهرانی|ذهنی تهرانی]] و نیز شرح ۵۰ جلدی [[شرح فارسی النضید|النَّضید]] نوشته [[حسن قاروبی]] را می‌توان مفصل‌ترین و مشهورترین شرح‌های فارسی بر الروضة دانست. [[النجعة فی شرح اللمعة]] نوشته [[محمدتقی شوشتری]] نیز شرحی انتقادی است که برای نقد آراء شهیدین می‌توان به آن مراجعه کرد. <ref>مختاری، مقدمه، صفحه بیست و یک.</ref> | ||
== چاپ و نشر == | == چاپ و نشر == | ||
کتاب الروضة البهیة در [[ایران]]، لبنان، [[مصر]] و [[عراق]] بارها به صورت سنگی یا حروفی چاپ و منتشر شده است.<ref>ناطقی، مقدمة التحقیق، ص۳۳.</ref> بهترین چاپ سنگی آن چاپ خوانساری دانسته شده است.<ref>ناطقی، مقدمة التحقیق، ص۳۴.</ref> و معروف‌ترین چاپ آن چاپ جامعة النجف الدینیة با تحقیق و حاشیه‌های [[سید محمد کلانتر]] است که اولین بار در سال ۱۳۸۶ق و در ۱۰ جلد منتشر شد.<ref>ناطقی، مقدمة التحقیق، ص۳۴.</ref> [[مجمع الفکر الاسلامی]] در قم نیز شرح لمعه را در چهار جلد در سال ۱۴۲۴ق منتشر کرده است.<ref>ناطقی، مقدمة التحقیق، ص۳۴.</ref> | کتاب الروضة البهیة در [[ایران]]، لبنان، [[مصر]] و [[عراق]] بارها به صورت سنگی یا حروفی چاپ و منتشر شده است.<ref>ناطقی، مقدمة التحقیق، ص۳۳.</ref> بهترین چاپ سنگی آن چاپ خوانساری دانسته شده است.<ref>ناطقی، مقدمة التحقیق، ص۳۴.</ref> و معروف‌ترین چاپ آن چاپ جامعة النجف الدینیة با تحقیق و حاشیه‌های [[سید محمد کلانتر]] است که اولین بار در سال ۱۳۸۶ق و در ۱۰ جلد منتشر شد.<ref>ناطقی، مقدمة التحقیق، ص۳۴.</ref> [[مجمع الفکر الاسلامی]] در قم نیز شرح لمعه را در چهار جلد در سال ۱۴۲۴ق منتشر کرده است.<ref>ناطقی، مقدمة التحقیق، ص۳۴.</ref> | ||
===تلخیص الروضة البهیة=== | ===تلخیص الروضة البهیة=== | ||
[[مرکز تدوین و نشر متون درسی]] حوزه علمیه قم برای تحصیل طلاب حوزه علمیه در سال‌های چهارم تا ششم کتاب الروضة البهیة را خلاصه کرده است.<ref>مختاری، مقدمه، سی و یک.</ref> در این خلاصه بخش‌هایی از کتاب که پیچیده و فراتر از فهم فقه‌آموزان مبتدی است،<ref>مختاری، مقدمه، سی و یک.</ref> مطالبی که ساده و بی‌نیاز از تدریس است، <ref>مختاری، مقدمه، سی و دو.</ref> مطالبی که محل ابتلا نیست،<ref>مختاری، مقدمه، سی و سه.</ref> و مطالبی که نیازمند توجیهاتی غیر فقهی است<ref>مختاری، مقدمه، سی و سه.</ref> به پاورقی منتقل شده‌اند. و بنا به گفته تخلیص‌کنندگان هیچ مطلبی از شرح لمعه حذف نشده است.<ref>مختاری، مقدمه، سی و یک.</ref> | [[مرکز تدوین و نشر متون درسی]] حوزه علمیه قم برای تحصیل طلاب حوزه علمیه در سال‌های چهارم تا ششم کتاب الروضة البهیة را خلاصه کرده است.<ref>مختاری، مقدمه، صفحه سی و یک.</ref> در این خلاصه بخش‌هایی از کتاب که پیچیده و فراتر از فهم فقه‌آموزان مبتدی است،<ref>مختاری، مقدمه، صفحه سی و یک.</ref> مطالبی که ساده و بی‌نیاز از تدریس است، <ref>مختاری، مقدمه، صفحه سی و دو.</ref> مطالبی که محل ابتلا نیست،<ref>مختاری، مقدمه، صفحه سی و سه.</ref> و مطالبی که نیازمند توجیهاتی غیر فقهی است<ref>مختاری، مقدمه، صفحه سی و سه.</ref> به پاورقی منتقل شده‌اند. و بنا به گفته تخلیص‌کنندگان هیچ مطلبی از شرح لمعه حذف نشده است.<ref>مختاری، مقدمه، صفحه سی و یک.</ref> | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
نسخهٔ ۲۲ نوامبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۰:۴۰
 | کتاب‌شناسی یا ارجاعات این مقاله ناقص است. میتوانید با اصلاح نحوهٔ ارجاع به منابع بر طبق شیوهنامهٔ ارجاع به منابع، به ویکیشیعه کمک کنید. |
 | |
| اطلاعات کتاب | |
|---|---|
| نویسنده | شهید ثانی (متوفای ۹۶۶ق) |
| موضوع | فقه |
| زبان | عربی |
الرَّوضَةُ البَهیَةُ فی شرح اللُّمعَةِ الدِّمِشقیَة معروف به شرح لمعه کتابی فقهی، جامع و غیراستدلالی نوشته شهید ثانی (درگذشته۹۶۶ق) است. این کتاب از مشهورترین شرح‌ها بر کتاب اللمعة الدمشقیة تألیف شهید اول است و نخستین کتابی است که به عنوان متن درسی دانش فقه در بسیاری از حوزه‌های علمیه تدریس می‌شود. بیش از یکصد شرح و حاشیه بر این کتاب نگاشته شده است. شرح لمعه تحت تأثیر جامع المقاصد محقق کَرَکی است.
ویژگی‌ها و جایگاه الروضة البهیة
کتاب الرَّوضَةُ البَهیَةُ فی شرح اللُّمعَةِ الدِّمِشقیَة نوشته شهید ثانی که به شرح لمعه معروف است، یکی از معروف‌ترین آثار فقهی شیعه[۱] و یکی چندین شرح متعددی است که بر کتاب لمعه نوشته شده است. از آنجا که این کتاب دربردارنده همه ابواب فقهی است، [۲] مورد توجه فقیهان بسیاری قرار گرفته است. به گزارش کتاب موسوعة الشهید الثانی آقابزرگ تهرانی در جلدهای ششم و چهاردهم الذریعه حدود یکصد شرح و حاشیه بر شرح لمعه را فهرست کرده است.[۳] مهم‌ترین آنها شرح آقا جمال الدین خوانساری، سلطان العلماء و صاحب مدارک است.
به گفته برخی محققان نویسنده کتاب الروضة البهیة تحت تأثیر کتاب جامع المقاصد نوشته محقق کرکی بوده است. و برای فهم کتاب می‌توان به جامع المقاصد و نیز مسالک الأفهام مراجعه کرد.[۴]
مرجع فقیهان بعدی
کتاب الروضة البهیة مورد توجه فقیهان پس از شهید ثانی قرار گرفته است.[۵] به عنوان نمونه سید محمد عاملی (متوفای ۱۰۰۹ ق) در مدارک الأحکام، فاضل هندی (متوفای ۱۱۳۷ ق) در کشف اللثام، وحید بهبهانی (متوفای ۱۲۰۶ ق) در مجمع الفائده و البرهان، سید محمد جواد عاملی (متوفای ۱۲۲۶ ق) در مفتاح الکرامة، سید علی طباطبایی (متوفای ۱۲۳۱ ق) در ریاض المسائل، فاضل نراقی (متوفای ۱۲۴۵ ق) در مستند الشیعة و شیخ انصاری (متوفای ۱۲۸۱ ق) در کتاب هایش به آن استناد نموده‌اند.
کتاب درسی حوزه‌های علمیه
ویژگی‌های شرح لمعه یعنی جامع بودن، فراوانی فروعات فقهی و نیز توجه اجمالی به دلایل استنباط احکام باعث شده است که این کتاب به عنوان متن درسی در بسیاری از حوزه‌های علمیه شیعه پذیرفته شود.[۶] شرح لمعه نخستین کتاب فقهی است که طلاب علوم دینی آن را فرا می‌گیرند. در نظام آموزشی حوزه‌های علمیه ایران این کتاب از سال چهارم تا ششم طلبگی تدریس می‌شود.[۷] این کتاب استدلالی نیست و در بسیاری از موارد به دلایل حکم اشاره نمی کند هر چند در برخی موارد اشاره‌ای گذرا به دلیل حکم می‌کند.[۸]
نویسنده و تاریخ نگارش
نویسنده الروضة البهیة، زین الدین بن علی بن احمد عامِلی، معروف به شهید ثانی از فقیهان قرن دهم و متوفای ۹۶۵ق است. او نویسنده آثار مشهوری هم‌چون مسالک الأفهام، مُنیَةُ المُرید، و مُسَکِّنُ الفُؤاد است. زین‌الدین عاملی به دستور وزیر وقت حکومت عثمانی کشته و به شهید ثانی معروف شد.
تاریخ نگارش
زین‌الدین عاملی که قصد نگاشتن شرحی بر کتاب لمعه داشت نخست حاشیه‌ای بسیار مختصر بر لمعه نگاشت که هیچ استدلالی در آن نبود. و پس از آن الروضة البهیة را شروع کرد. [۹]
کتاب حدود هشت سال پیش از شهادت نگاشته شده است.[۱۰] به نقل از نسخه‌ای به خط مؤلف، آغاز نگارش آن در اوائل ربیع الاول ۹۵۶ق است. مؤلف در پایان جلد اول، تاریخ نگارش را ۶ جمادی‌الثانی ۹۵۶ق نوشته است[۱۱] و پایان جلد دوم شنبه ۲۱ جمادی‌الاول ۹۵۷ق در حدود ۱۵ ماه است.[۱۲] جلد اول را در سه ماه و جلد دوم را در یک سال نوشته است.[۱۳]
پس از نگارش شرح لمعه، برخی شاگردان وی آن را نزد وی فراگرفته‌اند. او در پایان یکی از نسخه‌های کتاب به قرائت ابن صائغ نزد او تصریح می‌کند.[۱۴] در نسخه‌ای دیگر به کتابت سید محمد بن احمد حسینی حلی، شهید ثانی قرائت کتاب نزد او را به تاریخ جمادی الثانی ۹۵۸ق امضا می‌کند.[۱۵]
پیکربندی کتاب
ساختار الروضة البهیة مطابق ساختاری است که محقق حلی برای علم فقه پیشنهاد کرده است.[۱۶] و دارای ۵۱ فصل است. نویسنده هر فصل را کتاب نامیده است و هر یک را به یکی از ابواب فقه اختصاص داده است. در نسخه‌های چاپ سنگی و نیز در چاپ‌های رحلی که دو جلدی است، جلد اول با کتاب الطهارة شروع شده و به کتاب العطیه تمام شده است. و جلد دوم با کتاب الإجاره شروع و با کتاب القصاص به پایان رسیده است.
- الطهارة
- الصلاة
- زکاة،
- خمس،
- صوم،
- الاعتکاف
- حج،
- جهاد
- امر به معروف و نهی از منکر
- کفارات
- النذر و العهد و الیمین
- القضاء
- الشهادات
- وقف،
- العطیه،
- المتاجر
- الدین
- رهن
- حجر
- ضمان
- حواله
- کفالت
- صلح
- شرکت
- مضاربه
- ودیعه
- عاریه
- مزارعه
- مساقات
- اجاره
- وکالت
- شفعه
- سبق و رمایه
- جعاله
- الوصایا
- النکاح
- الطلاق
- الخلغ و المبارات
- الظهار
- الإیلاء
- اللعان
- عتق
- تدبیر
- الطلاق
- الإقرار
- الغصب
- اللُقَطَة
- احیاء موات
- صید و ذباحه
- اطعمه و اشربه
- الارث
- الحدود
- القصاص.
- دیات[۱۷]
حاشیه‌نویسی‌ها، شرح‌ها و تعلیقات
در مقدمه کتاب موسوعة الشهید الثانی ۱۰۵ عنوان کتاب که به صورت شرح، حاشیه یا تعلیقه بر الروضة البهیة نوشته شده‌اند گردآوری شده است. [۱۸] که بخش زیادی از آنها از الذریعه نقل شده است[۱۹]
حاشیه‌های سلطان العلماء، آقا جمال خوانساری، و صاحب المدارک جزو معروف‌ترین حاشیه‌های الروضة البهیة به شمار می‌روند.[۲۰]
کتاب‌های الجواهر الفخریة نوشته وجدانی فخر (درگذشته ۱۳۷۵ش)، الزبدة الفقهیة نوشته محمدحسین تَرحینی نیز از شرح‌های عربی مفصل و متأخر بر الروضة هستند. شرح فارسی با عنوان المباحث الفقهیة نوشته ذهنی تهرانی و نیز شرح ۵۰ جلدی النَّضید نوشته حسن قاروبی را می‌توان مفصل‌ترین و مشهورترین شرح‌های فارسی بر الروضة دانست. النجعة فی شرح اللمعة نوشته محمدتقی شوشتری نیز شرحی انتقادی است که برای نقد آراء شهیدین می‌توان به آن مراجعه کرد. [۲۱]
چاپ و نشر
کتاب الروضة البهیة در ایران، لبنان، مصر و عراق بارها به صورت سنگی یا حروفی چاپ و منتشر شده است.[۲۲] بهترین چاپ سنگی آن چاپ خوانساری دانسته شده است.[۲۳] و معروف‌ترین چاپ آن چاپ جامعة النجف الدینیة با تحقیق و حاشیه‌های سید محمد کلانتر است که اولین بار در سال ۱۳۸۶ق و در ۱۰ جلد منتشر شد.[۲۴] مجمع الفکر الاسلامی در قم نیز شرح لمعه را در چهار جلد در سال ۱۴۲۴ق منتشر کرده است.[۲۵]
تلخیص الروضة البهیة
مرکز تدوین و نشر متون درسی حوزه علمیه قم برای تحصیل طلاب حوزه علمیه در سال‌های چهارم تا ششم کتاب الروضة البهیة را خلاصه کرده است.[۲۶] در این خلاصه بخش‌هایی از کتاب که پیچیده و فراتر از فهم فقه‌آموزان مبتدی است،[۲۷] مطالبی که ساده و بی‌نیاز از تدریس است، [۲۸] مطالبی که محل ابتلا نیست،[۲۹] و مطالبی که نیازمند توجیهاتی غیر فقهی است[۳۰] به پاورقی منتقل شده‌اند. و بنا به گفته تخلیص‌کنندگان هیچ مطلبی از شرح لمعه حذف نشده است.[۳۱]
پانویس
منابع
- امین عاملی، سید محسن، اعیان الشیعة، بیروت، دارالتعارف، بی‌تا.
- تهرانی، آقابزرگ، الذریعه الی تصانیف الشیعه، بیروت، دارالاضواء، ۱۴۰۳ق.
- عالم‌زاده نوری، محمد، راه و رسم طلبگی، قم، ولاء منتظر، ۱۳۹۱ش.
- مختاری، رضا، مقدمه فقه ۴، درسنامه فقه برای طلاب پایه چهارم، قم، نشر دانش حوزه، ۱۳۹۷ش.
- مکی عاملی، محمد بن جمال الدین، شرح اللمعة، نجف، منشورات جامعة النجف الدینیة، ۱۳۸۶ق.
- ناطقی، علی‌اوسط، مقدمة التحقیق، موسوعة الشهید الثانی، ج ۶، قم، المرکز العالی للعلوم و الثقافة الإسلامیة، ۱۴۳۴ق.
پیوند به بیرون
- ↑ مختاری، مقدمه، صفحه بیست.
- ↑ عالم‌زاده نوری، راه و رسم طلبگی، ج۳، ۹۶.
- ↑ ناطقی، مقدمة التحقیق، ص۲۰
- ↑ مختاری، مقدمه، صفحه بیست و یک.
- ↑ ناطقی، مقدمة التحقیق، ص۱۶
- ↑ ناطقی، مقدمة التحقیق، ص۱۶
- ↑ عالم‌زاده نوری، راه و رسم طلبگی، ج۳، ۹۶.
- ↑ عالم‌زاده نوری، راه و رسم طلبگی، ج۳، ۱۰۳.
- ↑ ناطقی، مقدمة التحقیق، ص۱۶
- ↑ ناطقی، مقدمة التحقیق، ص۱۸
- ↑ شهید ثانی، الروضة البهیة، تصحیح کلانتر، ج۴، ص ۳۲۳
- ↑ شهید ثانی، الروضة البهیة، تصحیح کلانتر، ج۱۰، ص ۳۲۹
- ↑ تهرانی، الذریعه، ۱۴۰۳ق، ج۶، ص۹۰؛ ج۱۱، ص۲۹؛ ج۱۴، ص۴۹؛ خوانساری، روضات الجنات، ج۳، ص ۳۷۷
- ↑ شهید ثانی، الروضة البهیة، نسخه شماره ۴۸۸۶ کتابخانهٔ مجلس شورای اسلامی، به کتابت سید علی بن صائغ، پایان ج ۱ به نقل از دانشنامه جهان اسلام، مدخل الروضة البهیة
- ↑ شهید ثانی، الروضة البهیة، نسخه شماره ۲۰۱۷۲ کتابخانهٔ ملی، به کتابت سید محمد بن احمد حسینی حلی، پایان ج ۱ به نقل از دانشنامه جهان اسلام، مدخل الروضة البهیة
- ↑ ناطقی، مقدمة التحقیق، ص۱۴
- ↑ مکی عاملی، شرح اللمعة، ۱۳۸۶ق، فهرست کتاب.
- ↑ ناطقی، مقدمة التحقیق، ص۳۳.
- ↑ ناطقی، مقدمة التحقیق، ص۲۰.
- ↑ تهرانی، الذریعه، ۱۴۰۳ق، مجلدات ۶، ۷، ۱۲ و ۱۳.
- ↑ مختاری، مقدمه، صفحه بیست و یک.
- ↑ ناطقی، مقدمة التحقیق، ص۳۳.
- ↑ ناطقی، مقدمة التحقیق، ص۳۴.
- ↑ ناطقی، مقدمة التحقیق، ص۳۴.
- ↑ ناطقی، مقدمة التحقیق، ص۳۴.
- ↑ مختاری، مقدمه، صفحه سی و یک.
- ↑ مختاری، مقدمه، صفحه سی و یک.
- ↑ مختاری، مقدمه، صفحه سی و دو.
- ↑ مختاری، مقدمه، صفحه سی و سه.
- ↑ مختاری، مقدمه، صفحه سی و سه.
- ↑ مختاری، مقدمه، صفحه سی و یک.