موسوعة الفقه الاسلامی المقارن (کتاب)

از ویکی شیعه
موسوعة الفقه الاسلامی المقارن
اطلاعات کتاب
نویسندهمؤسسه دائرةالمعارف فقه اسلامی
موضوعفقه مقارن
سبکدائرةالمعارف
زبانعربی
به کوششسید محمود هاشمی شاهرودی
تعداد جلد۴۲ جلد تاکنون
اطلاعات نشر
ناشرمؤسسه دائرةالمعارف فقه اسلامی
محل نشرقم


موسوعَةُ الْفِقهِ الاسْلامیّ الْمُقارن دائرةالمعارفی فقهی به زبان عربی درباره فقه مقارن که به‌دست دانش‌پژوهانِ فقه در مؤسسه دائرةالمعارف فقه اسلامی تدوین و منتشر شده است. این دائرةالمعارف، درباره تطبیق فقه مذاهب اسلامی و ایجاد موازنه بین مباحث فقهی در مذاهب چهارگانه اهل سنت و مذهب شیعه است. روند شکل‌گیری و انتشار «موسوعة الفقه الاسلامی المقارن» با نظارت سید محمود هاشمی شاهرودی آغاز شد و چاپ آن همچنان ادامه دارد.

مؤسسه دائرةالمعارف فقه اسلامی

مؤسسه دائرةالمعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت(ع)، مؤسسه‌ای پژوهشی و آموزشی در زمینه فقه، اصول فقه و کلام در شهر قم است. این مؤسسه به‌دستور آیت‌الله خامنه‌ای و به‌دست سید محمود هاشمی شاهرودی در سال ۱۳۶۹ش تأسیس شد. حسن نظری شاهرودی، ریاست فعلی این مؤسسه را برعهده دارد.[۱]

معرفی کلی

به گفته مؤسسه دائرةالمعارف فقه اسلامی، موسوعه فقه مقارن، مجموعه‌ای از آراء و نظرات فقها و مراجع شیعه است که با ترتیب الفبایی و به زبان عربی برای نخستین بار در تاریخ تشیع به رشته تحریر درآمده است و فقه‌پژوهان می‎توانند نمای کلی از آرای فقیهان، اختلاف فتاوی به‌صورت تطبیقی، مبانی اختلاف آرا و فروعات مسائل فقهی مقارن بین شیعه و فقه اهل سنت را به دست آورند.[۲]

ویژگی‌های ساختاری و محتوایی

موسوعه الفقه الاسلامی المقارن درباره گردآوری دیدگاه‌های فقها و مذاهب فقهی شیعه و سنی است و تلاش کرده بین آن‌ها موازنه ایجاد کند. این موسوعه وارد پاسخ به شبهات، بیان فلسفه احکام، قواعد فقهی، نقد و تحقیق دیدگاه‌ها و فتاوای فقهی و انتخاب قول برتر نشده است.[۳] برخی از ویژگی‌های موسوعه فقه مقارن به این شرح است:

  • تعریف معنای لغوی و اصطلاحی
  • پرداختن به موضوعات روز
  • ترتیب اصطلاحات فقهی بر اساس نظم الفبایی
  • فهرست تفصیلی ریز موضوعات مداخل در پایان کتاب
  • نظم موضوعی در تعریف هر مدخل
  • شمول مداخل به اغلب احکام و مسائل فقهی تطبیقی (فقه شیعه و فقه مذاهب چهارگانه اهل سنت)
  • پرداختن به مبانی استنباط (حکام تفصیلی مورد اتفاق مذاهب به صورت تطبیقی)
  • پرداختن به ریز موضوعات ذیل هر مدخل فقهی و تفصیل آن طبق هر مذهب فقهی
  • اهتمام به آیات الاحکام در هر مدخل موضوعی
  • ایجاز و مختصرنویسی در عین رعایت عمق و ادله اقوال فقهی.[۴]

عنوان مدخل‌ها در هر جلد

عناوین ابتدایی و انتهایی مدخل‌ها در هر جلد به این شرح است:

  • جلد اول: ائمه - اخفات
  • جلد دوم: اداء - اضطرار
  • جلد سوم: اطراف - ایم
  • جلد چهارم: بئر - تذکیه
  • جلد پنجم: تراب - تلون
  • جلد ششم: تماثل - جوده
  • جلد هفتم: حائط - حیوان
  • جلد هشتم: خاتم - دواء
  • جلد نهم: دولة - ریق
  • جلد دهم: زاج - سفیه
  • جلد یازدهم: سقط - صرف
  • جلد دوازدهم: صروره - صیغه.[۵]

چاپ

چاپ نخست موسوعه الفقه الاسلامی المقارن در سال ۱۳۸۹ش به‌همت نشر مؤسسه دائرةالمعارف فقه اسلامی در قم صورت گرفت و انتشار دیگر مجلدات آن همچنان ادامه دارد.[۶] [۷]

پانویس

  1. «گزارش‌ها: مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت(ع)»، ص۳۸.
  2. موسوعه الفقه الاسلامی المقارن، سایت مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی.
  3. جلد ۱۲ موسوعه الفقه الاسلامی المقارن روانه بازار نشر شد، خبرگزاری رسا.
  4. جلد ۱۲ موسوعه الفقه الاسلامی المقارن روانه بازار نشر شد، خبرگزاری رسا.
  5. موسوعة الفقه الاسلامی المقارن، مؤسسه دائرةالمعارف فقه اسلامی.
  6. موسوعه الفقه الاسلامی المقارن، سایت مؤسسه دائره المعارف فقه اسلامی.
  7. جلد ۱۲ موسوعه الفقه الاسلامی المقارن روانه بازار نشر شد، خبرگزاری رسا.

منابع

  • «جلد ۱۲ موسوعه الفقه الاسلامی المقارن روانه بازار نشر شد»، خبرگزاری رسا، تاریخ انتشار: ۵ آبان ۱۳۹۹ش،‌ تاریخ بازدید: ۲۱ اردیبهشت ۱۴۰۰ش.
  • «گزارش‌ها: مؤسسه دایرة المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت(ع)»، مجله فرهنگ کوثر، شماره ۱۳، فروردین ۱۳۷۷ش.
  • «موسوعه الفقه الاسلامی المقارن»، سایت مؤسسه دائره المعارف فقه اسلامی، تاریخ بازدید: ۲۱ اردیبهشت ۱۴۰۰ش.