پرش به محتوا

باب الحوائج (لقب): تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی شیعه
AliMurtazo (بحث | مشارکت‌ها)
Mkhaghanif (بحث | مشارکت‌ها)
جز تمیزکاری و یک‌دست کردن
خط ۱: خط ۱:
'''بابُ‌الحَوائِج'''، کسی که توسل به او باعث برآورده شدن حاجت‌ها می‌شود. باب‌الحوائج از [[فهرست کنیه‌ها و لقب‌های امام کاظم(ع)|القاب امام کاظم(ع)]]، [[حضرت عباس علیه‌السلام|حضرت عباس(ع)]] و [[حضرت علی‌اصغر علیه‌السلام|علی‌اصغر(ع)]]‌ است چراکه برخی از [[شیعه|شیعیان]] معتقدند [[توسل]] به این سه نفر باعث برآورده شدن حاجت‌ها می‌گردد.
'''بابُ‌الحَوائِج'''، به معنای دروازه حاجات لقبی است که درباره برخی از شخصیت‌های مقدس شیعه به کار برده می‌شود. شیعیان معتقدند توسل به این بزرگان باعث برآورده‌شدن حاجت‌ها و استجابت دعایشان می‌شود. کاربرد باب‌الحوائج برای این اشخاص ریشه حدیثی ندارد.


== باب‌الحوائج لقب کیست؟ ==
در فرهنگ عمومی شیعیان این لقب درباره [[امام موسی کاظم علیه‎‌السلام|موسی بن جعفر(ع)]] امام هفتم شیعیان،<ref>دهخدا، لغت‌نامه، ذیل کلمه «باب الحوائج».</ref> [[عباس بن علی(ع)]] از شهدای [[واقعه کربلا]]<ref> دهخدا، لغت‌نامه، ذیل کلمه «باب‌الحوائج».</ref> و [[علی‌اصغر]] (فرزند [[امام حسین(ع)]] خردسال امام حسین(ع) که در [[واقعه کربلا]] شهید شد)<ref> محدثی، فرهنگ عاشورا، ۱۳۸۸ش، ص۳۴۸.</ref> به‌کار می‌رود. [[محمدعلی غروی اردوبادی|محمدعلی اُردوبادی]] (درگذشته ۱۳۸۰ق) در کتاب حیاة ابی‌الفضل العباس به شهرت این لقب درباره حضرت عباس(ع) تصریح کرده است.<ref> اردوبادی، حیاة ابی‌الفضل العباس، ۱۴۳۶ق، ص۱۳۳.</ref> [[مجتبی کلهری تهرانی|مجتبی تهرانی]] مجتهد شیعه،  افزون بر این سه، [[رقیه دختر امام حسین(ع)]] را نیز باب الحوائج خوانده است.<ref>[https://mojtabatehrani.com/%D8%B0%DA%A9%D8%B1-%D8%AA%D9%88%D8%B3%D9%84-%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D8%AA-%D8%B1%D9%82%DB%8C%D9%87-%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%87%D8%A7/ ذکر توسل حضرت رقیه(س)]، مؤسسه پژوهشی فرهنگی مصابیح الهدی.</ref> باب‌الحوائج به‌معنای درگاه نیازها است و مجازاً به درگاهی اشاره دارد که در آن نیازها برآورده می‌شود.<ref>انوری، فرهنگ سخن، ۱۳۹۰ش، ص۷۰۵.</ref>
باب‌الحوائج در فرهنگ عمومی شیعیان درباره [[امام موسی کاظم علیه‎‌السلام|موسی بن جعفر(ع)]] امام هفتم شیعیان،<ref>دهخدا، لغت‌نامه، ذیل کلمه «باب الحوائج».</ref> [[عباس بن علی(ع)]] از شهدای [[واقعه کربلا]]<ref> دهخدا، لغت‌نامه، ذیل کلمه «باب‌الحوائج».</ref> و [[علی‌اصغر]] (فرزند [[امام حسین(ع)]] خردسال امام حسین(ع) که در [[واقعه کربلا]] شهید شد)<ref> محدثی، فرهنگ عاشورا، ۱۳۸۸ش، ص۳۴۸.</ref> به‌کار می‌رود. [[محمدعلی غروی اردوبادی|محمدعلی اُردوبادی]] (درگذشته ۱۳۸۰ق) در کتاب حیاة ابی‌الفضل العباس به شهرت این لقب درباره حضرت عباس(ع) تصریح کرده است.<ref> اردوبادی، حیاة ابی‌الفضل العباس، ۱۴۳۶ق، ص۱۳۳.</ref> [[مجتبی کلهری تهرانی|مجتبی تهرانی]] مجتهد شیعه،  افزون بر این سه، [[رقیه دختر امام حسین(ع)]] را نیز باب الحوائج خوانده است.<ref>[https://mojtabatehrani.com/%D8%B0%DA%A9%D8%B1-%D8%AA%D9%88%D8%B3%D9%84-%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D8%AA-%D8%B1%D9%82%DB%8C%D9%87-%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%87%D8%A7/ ذکر توسل حضرت رقیه(س)]، مؤسسه پژوهشی فرهنگی مصابیح الهدی.</ref> باب‌الحوائج به‌معنای درگاه نیازها است و مجازاً به درگاهی اشاره دارد که در آن نیازها برآورده می‌شود.<ref>انوری، فرهنگ سخن، ۱۳۹۰ش، ص۷۰۵.</ref>


== چرایی ملقب شدن امام کاظم(ع) به باب‌الحوائج ==
بنا به گفته [[ابن‌شهرآشوب]] (درگذشته ۵۸۸ق) در کتاب [[مناقب آل ابی‌طالب]] امام کاظم(ع) پس از دفنش در مقبره قریش در بغداد از درِ ورودی به نام «باب تین» این در به «باب الحوائج» تغییر نام داد.<ref>ابن‌شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ۱۳۷۶ق، ج۳، ص۴۳۸.</ref> همچنین به گفته ابن‌حجر هیتمی (درگذشته ۹۷۴ق) از علمای اهل‌سنت امام کاظم(ع) نزد عراقیان به باب قضاء الحوائج عندالله (درِ برآوردنِ نیازها نزد خدا) معروف بود.<ref>ابن‌حَجَر هَیْتَمی، الصواعق المحرقة، مکتبة القاهرة، ص۲۰۳.</ref> شبلنجی از علمای [[مذهب شافعی|شافعی]] نیز علت ملقب شدن امام کاظم(ع) به باب‌الحوائج را برآورده‌شدن حاجات کسانی دانسته که به او [[توسل|متوسل]] می‌شوند.<ref>شَبلَنجی، نور الابصار،  الشریف الرضی، ص۳۳۱.</ref> به نوشته [[دائرة المعارف تشیع]]، [[ اهل سنت و جماعت| سنیان]] و [[شیعه|شیعیان]] برای برآورده‌شدن حاجات، به [[حرم کاظمین|مزار امام کاظم(ع)]] متوسل می‌شوند.<ref>شهیدی، «باب‌الحوائج»، ص۱۱.</ref>
کاربرد باب‌الحوائج برای امام هفتم شیعیان ریشه حدیثی ندارد. بنا به گفته [[ابن‌شهرآشوب]] (درگذشته ۵۸۸ق) در کتاب [[مناقب آل ابی‌طالب]] امام کاظم(ع) پس از دفنش در مقبره قریش در بغداد از درِ ورودی به نام «باب تین» این در به «باب الحوائج» تغییر نام داد.{{یاد|و دُفِن ببغداد بالجانب الغربيّ في المقبرة المعروفة بمقابر قريش من باب التين '''فصارت باب الحوائج''' }}<ref>ابن‌شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ۱۳۷۶ق، ج۳، ص۴۳۸.</ref>{{یاد|[[منصور عباسی|منصور]] در ۱۴۵ق. یکی از باغ‌های مجاور بغداد را به عنوان مقبره خانوادگی خود انتخاب كرد و آن را « مقابر قريش » نامید. نخستین کسی که در این قبرستان دفن شد جعفر فرزند [[منصور عباسی]] بود كه در ۱۵۰ق. از دنیا رفت. [[امام موسی کاظم علیه‌السلام|امام کاظم]] چهارمین فردی بود که در ا ین مقبره دفن می‌شد.  [[امام جواد علیه‌السلام|امام جواد]] نیز پس از شهادت در ۲۲۰ق. در جوار قبر جدشان، امام موسی بن جعفر(عليه السلام)، دفن شدند. بر قبر این دو امام بقعه و عمارتی بنا کردند و آن را کاظمیه نامیدند. از آن پس مقابر قريش نام خود را به کاظمیه تغییر داد. در کنار این بقعه، مسجدی به نام مسجد باب التین  یا مسجد کاظميه قرار داشت که [[شیعه|شیعیان]] از داخل این مسجد قبر آن دو امام را زیارت می‌کر‌دند و به همین سبب بقعه این دو امام  به مشهد «باب التین» نیز معروف شد. https://www.balagh.ir/content/2546 بنابر این گزارش دری که از آن در شیعیان برای زیارت امام کاظم(ع) می‌رفتند باب الحوائج نام گرفته است چون مردم خواسته‌ها و حوائج خودشان را هنگام زیارت امام از او درخواست می کردند و به مرور زمان این لقب(باب الحوائج) برای شخصِ امام کاظم هم بکار رفته است.}} همچنین به گفته ابن‌حجر هیتمی (درگذشته ۹۷۴ق) از علمای اهل‌سنت امام کاظم(ع) نزد عراقیان به باب قضاء الحوائج عندالله (درِ برآوردنِ نیازها نزد خدا) معروف بود.<ref>ابن‌حَجَر هَیْتَمی، الصواعق المحرقة، مکتبة القاهرة، ص۲۰۳.</ref> شبلنجی از علمای [[مذهب شافعی|شافعی]] نیز علت ملقب شدن امام کاظم(ع) به باب‌الحوائج را برآورده‌شدن حاجات کسانی دانسته که به او [[توسل|متوسل]] می‌شوند.<ref>شَبلَنجی، نور الابصار،  الشریف الرضی، ص۳۳۱.</ref> به نوشته [[دائرة المعارف تشیع]]، [[ اهل سنت و جماعت| سنیان]] و [[شیعه|شیعیان]] برای برآورده‌شدن حاجات، به [[حرم کاظمین|مزار امام کاظم(ع)]] متوسل می‌شوند.<ref>شهیدی، «باب‌الحوائج»، ص۱۱.</ref>


== پانویس ==
== پانویس ==
{{پانوشت}}
{{پانوشت}}
== یادداشت ==
<references group="یادداشت"/>
==منابع==
==منابع==
{{منابع}}
{{منابع}}

نسخهٔ ‏۱۰ فوریهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۸:۰۵

بابُ‌الحَوائِج، به معنای دروازه حاجات لقبی است که درباره برخی از شخصیت‌های مقدس شیعه به کار برده می‌شود. شیعیان معتقدند توسل به این بزرگان باعث برآورده‌شدن حاجت‌ها و استجابت دعایشان می‌شود. کاربرد باب‌الحوائج برای این اشخاص ریشه حدیثی ندارد.

در فرهنگ عمومی شیعیان این لقب درباره موسی بن جعفر(ع) امام هفتم شیعیان،[۱] عباس بن علی(ع) از شهدای واقعه کربلا[۲] و علی‌اصغر (فرزند امام حسین(ع) خردسال امام حسین(ع) که در واقعه کربلا شهید شد)[۳] به‌کار می‌رود. محمدعلی اُردوبادی (درگذشته ۱۳۸۰ق) در کتاب حیاة ابی‌الفضل العباس به شهرت این لقب درباره حضرت عباس(ع) تصریح کرده است.[۴] مجتبی تهرانی مجتهد شیعه، افزون بر این سه، رقیه دختر امام حسین(ع) را نیز باب الحوائج خوانده است.[۵] باب‌الحوائج به‌معنای درگاه نیازها است و مجازاً به درگاهی اشاره دارد که در آن نیازها برآورده می‌شود.[۶]

بنا به گفته ابن‌شهرآشوب (درگذشته ۵۸۸ق) در کتاب مناقب آل ابی‌طالب امام کاظم(ع) پس از دفنش در مقبره قریش در بغداد از درِ ورودی به نام «باب تین» این در به «باب الحوائج» تغییر نام داد.[۷] همچنین به گفته ابن‌حجر هیتمی (درگذشته ۹۷۴ق) از علمای اهل‌سنت امام کاظم(ع) نزد عراقیان به باب قضاء الحوائج عندالله (درِ برآوردنِ نیازها نزد خدا) معروف بود.[۸] شبلنجی از علمای شافعی نیز علت ملقب شدن امام کاظم(ع) به باب‌الحوائج را برآورده‌شدن حاجات کسانی دانسته که به او متوسل می‌شوند.[۹] به نوشته دائرة المعارف تشیع، سنیان و شیعیان برای برآورده‌شدن حاجات، به مزار امام کاظم(ع) متوسل می‌شوند.[۱۰]

پانویس

  1. دهخدا، لغت‌نامه، ذیل کلمه «باب الحوائج».
  2. دهخدا، لغت‌نامه، ذیل کلمه «باب‌الحوائج».
  3. محدثی، فرهنگ عاشورا، ۱۳۸۸ش، ص۳۴۸.
  4. اردوبادی، حیاة ابی‌الفضل العباس، ۱۴۳۶ق، ص۱۳۳.
  5. ذکر توسل حضرت رقیه(س)، مؤسسه پژوهشی فرهنگی مصابیح الهدی.
  6. انوری، فرهنگ سخن، ۱۳۹۰ش، ص۷۰۵.
  7. ابن‌شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ۱۳۷۶ق، ج۳، ص۴۳۸.
  8. ابن‌حَجَر هَیْتَمی، الصواعق المحرقة، مکتبة القاهرة، ص۲۰۳.
  9. شَبلَنجی، نور الابصار، الشریف الرضی، ص۳۳۱.
  10. شهیدی، «باب‌الحوائج»، ص۱۱.

منابع

  • ابن‌حجر هیتمی، الصواعق المحرقة فی الرد علی اهل البدع و الزندقة، مکتبة القاهرة، بی‌تا.
  • ابن‌شهرآشوب، محمد بن علی، مناقب آل ابی‌طالب، نجف، مطبعة الحیدریه، ۱۳۷۶ق.
  • اردوبادی، محمدعلی، حیاة ابی‌الفضل العباس، در موسوعة العلامة الاوردبادی، دار الکفیل، کربلا، ۱۴۳۶ق.
  • انوری، حسن، فرهنگ بزرگ سخن، تهران، انتشارات سخن، ۱۳۹۰ش.
  • دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه.
  • شبلنجی، مؤمن بن حسن، نور الابصار فی مناقب آل بیت النبی المختار صلی الله علیه و آله و سلم، قم، الشریف الرضی، بی‌تا.
  • شهیدی، عبدالحسین، «باب‌الحوائج»، در دایرة المعارف تشیع، ج۳، تهران، انتشارات حکمت، ۱۳۹۰ش.
  • محدثی، جواد، فرهنگ عاشورا، قم، نشر معروف، ۱۳۸۸ش.
  • ذکر توسل حضرت رقیه(س)، مؤسسه پژوهشی فرهنگی مصابیح الهدی.