دعای بیست و هفتم صحیفه سجادیه یا دعا برای اهل ثغور از دعا‌های مأثور از امام سجاد(ع) درباره مرزداران اسلام است. حضرت زین العابدین(ع) در این دعا برای استواری مرزهای مسلمانان دعا کرده و از خدا برای مرزداران آگاهی، صبر، اخلاص، ایمان، تقوا و فراوانی تعداد را طلب می‌کند. همچنین خواهان مشارکت همه مردم در دفاع از اسلام با کمک‌رسانی به مجاهدان و مرزداران و سامان‌دهی به خانواده‌های آنان شده است. امام سجاد(ع) با تأکید بر نقش امدادهای غیبی در پیروزی مسلمانان در جنگ علیه مشرکان، نابودی کافران را زمینه‌ساز جامعه توحیدی دانسته است.
موضوع دعای بیست و هفتم صحیفه سجادیه، دعا در حق مرزداران اسلام در همه زمان‌ها است و براى آنان، آگاهى، صبر، مقاومت، اخلاص، کفایت بودجه، اُلْفَت، همدلى و فراوانى تعداد افراد از خدا تقاضا نموده‌است. به گفته حسن ممدوحی کرمانشاهی این دعا همه‌سونگر، فراگیر، داراى نکته‌هاى ظریفِ توحیدى، اخلاقى و عرفانى در صحنه نبرد است و احکام و آداب جنگ را با زبان دعا آموزش می‌دهد.[۱]جعفر سبحانی از مراجع تقلید شیعه معتقد است تعبیر «اللَّهُمَّ وَ امْزُجْ مِیاهَهُمْ بِالْوَبَاءِ: خدایا! آب‌های دشمنان را به وبا مخلوط کن» یکی از معجزات علمی این دعا است؛ چرا که در آن زمان کسی نمی‌دانست بیماری وبا از راه آب منتقل می‌شود.[۲]
فایده‌ها و ارزش‌های کمک‌رسانى افراد پشت جبهه به رزمندگان: دخالت دادن همه مردم در دفاع از اسلام، دل‌گرمى رزمندگان و پیدایش روحیه قوى و امیدوارى به آینده، آمادگی روحی مردم براى دفاع، وحدت و همبستگى در جامعه مسلمانان.[۳]
قرائت دعا در جنگ‌ها
برخی از شیعیان این دعا را هنگام حمله دشمنان اسلام به کشورهای اسلامی یا مسلمانان می‌خوانند. برای نمونه در جنگ اسرائیل علیه مردم نوار غزه گروه‌هایی از مردم ایران برای رهایی مردم فلسطین این دعا را به صورت دسته‌جمعی می‌خواندند.[۴] همچنین همزمان با جنگ اسرائيل علیه مردم غزه و لبنان در سال‌های ۲۰۲۳ و ۲۰۲۴م جستجوی این دعا در فضای نت افزایش یافت.[نیازمند منبع]
شرح‌ها
در شرح دعای بیست و هفتم صحیفه سجادیه، کتاب‌هایی نوشته شده است: از جمله:
کتاب سیاسة الحرب فی دعاء اهل الثغور اثر جعفر مرتضی عاملی در چهارده فصل به شرح تاکتیک‌های جنگی دفاع از مرزهای اسلام پرداخته است.[۵] این کتاب به وسیله المرکز الاسلامی للدراسات در سال ۱۴۲۸ق چاپ شد. همچنین ترجمه فارسی آن توسط نشر معارف در سال ۱۳۹۴ش منتشر شده است.
مرزداران در دعای امام سجاد(ع) اثر بیت‌الله بیات زنجانی در ۴۲ فصل توسط انتشارات مهر امیرالمؤمنین در سال ۱۳۸۹ش به چاپ رسیده است.[۶]
خدایا! بر محمّد و آلش درود فرست و به عزّتت مرزهای مسلمانان را محکم و استوار ساز و به نیرویت نگهبانان مرزها را توانایی بخش و عطایای آنان را به توانگری‌ات کامل و سرشار کن.
خدایا! بر محمّد و آلش درود فرست و تعدادشان را بیافزا و سلاحشان را تیز و بُرّا کن و اطراف و جوانبشان را محکم و نفوذناپذیر ساز و جمعشان را به هم پیوند ده و کارشان را رو به راه کن و آذوقه آنان را پی‌درپی برسان و سختی‌هایشان را به تنهایی کارساز باش و به یاری خود نیرومندشان ساز و به شکیبایی مددشان ده و آنان را در چاره‌جویی، دقّت نظر عنایت کن.
خدایا! بر محمّد و آل محمّد درود فرست و آنچه را به آن، جاهل‌اند به آنان بشناسان؛ و آنچه را نمی‌دانند، به آنان بیاموز؛ و آنچه را بِدان بینش ندارند، نسبت به آن بینا و آگاهشان کن.
خدایا! بر محمّد و آلش درود فرست و هنگام برخورد با دشمن، یاد دنیای خدعه‌گر فریب‌کار را از خاطرشان ببر و اندیشهٔ مالِ فتنه‌انگیز را از صفحه دلشان محو کن و بهشت را برابر چشمشان قرار ده و آنچه را در بهشت فراهم کرده‌ای از مساکن ابدی و سراهای ارجمند و حوریان زیباروی و نهرهای روان شده با آشامیدنی‌های رنگارنگ و درختانی با شاخ و برگ آویخته، همراه با میوه‌های گوناگون، در برابر دیدگانشان بنمایان تا هیچ‌کدام از آنان آهنگ پشت کردن به دشمن نکند و فکر گریز از هماورد را به خاطرش نگذراند.
خدایا! به سبب آن امور، دشمنانشان را در هم شکن و دست قدرت آن نابکاران را از ایشان جداساز و بین دشمن و جنگ افزارشان فاصله انداز و بندهای دلشان را از جا بر کن و میان آنان و آذوقه‌هایشان دوری انداز و در فنون جنگی‌شان سرگردانشان ساز و از مقصدشان گمراهشان کن و کمک را از آنان بِبُر و از تعدادشان بکاه و دلشان را از بیم و ترس پر کن و قدرتشان را از فعّالیّت برضد مرزداران باز دار و زبانشان را از سخن علیه آنان ببند و با شکست خوردنشان، گروه پشت سرشان را پراکنده ساز و شکست آنان را مایهٔ عبرت دیگران کن و با خواری و زبونی آنان، آرزوهای کسانی را که پس از آن‌هایند قطع کن.
خدایا! زنانشان را عقیم ساز و صُلب مردانشان را خشک کن و نسل چهارپایان و گاو و گوسفندشان را قطع فرما، به آسمانشان اجازه باریدن و به زمینشان رخصت روییدن مده.
خدایا! به این امور تدبیر مسلمانان را نیروبخش و شهرهایشان را استوار ساز و اموالشان را فزونی ده و خاطرشان را از جنگ با دشمن برای بندگی‌ات و از کارزار با آنان برای خلوت کردن جهت راز و نیاز با خودت آسوده کن؛ تا در سراسر زمین جز تو پرستش نشود و صورتی از آنان جز برای تو به خاک نساید.
خدایا! هر ناحیه از مسلمانان را، به جنگ با مشرکانی که در برابرشان هستند بدار؛ و آنان را از جانب خود به فرشتگانی که پیاپی درآیند مدد فرما؛ تا دشمنان را به دورترین برهوتِ دورافتادهٔ زمین فراری دهند؛ و با کشتن و اسارتشان، زمینت را از لوثِ وجود آنان خالی کرده و پاک نمایند؛ یا این که اقرار کنند به این که تو خدایی و غیر تو خدایی نیست، تنهایی و همتا نداری.
خدایا! این سرنوشت را بر همهٔ دشمنانت عمومیت بده؛ در اطراف همهٔ کشورها، از هند و روم و ترک و خزر و حبشه و نوبه و زنگبار و سقالبه و دیالمه و دیگر طوایف مشرکین، آنان که نام و نشان و اوصافشان بر ما پنهان است و تو به دانش خود آنان را شماره کرده‌ای و به قدرتت به آنان آگاهی.
خدایا! مشرکان را از دستیابی به سرزمین مسلمانان به دیگر مشرکان گرفتار ساز و آنان را با کاستن عددشان از کاستن مسلمانان جلوگیر باش، و با پراکنده کردن آنان، از گردآمدنشان برضد مسلمانان بازدار.
خدایا! دل‌هایشان را از آرامش تهی ساز و بدن‌هایشان را از توانایی بی‌بهره کن و قلوبشان را از چاره‌جویی غافل ساز و اندامشان را از ایستادن در برابر رجال اسلام سست کن. آنان را از کوبیدن دلیران بترسان و سپاهی از فرشتگانت با عذابی از عذاب‌هایت را برضد آنان برانگیز؛ مانند کاری که روز جنگ بدر انجام دادی (اشاره به آیه ۱۲۳ سوره آل عمران) تا به این سبب بنیانشان را قطع کنی و نیرو و اسلحهٔ تیزشان را از بیخ و بُن درو کنی و نَفَراتشان را پراکنده‌سازی.
خدایا! آب‌های آنان را به وبا (از معجزات حضرت سجّاد علیه‌السلام است که قرن‌ها قبل از پاستور به وجود میکرب اشاره فرموده است) و خوراکشان را به بیماری‌ها مخلوط کن و شهرهایشان را به زمین فروبر و پیوسته بر آن شهرها سنگ و ریگ بباران و به قحطی و خشکسالی بکوبان و آذوقهٔ آنان را در خالی‌ترین و دورترین زمین قرار ده و دژهای آن زمین را از حفاظت آنان منع کن و آن‌ها را به گرسنگی دائم و بیماری دردناک دچار ساز.
خدایا! هر رزمنده‌ای از اهل آیینت یا مجاهدی از پیروان سنّتت که با آنان جنگ کند تا دینت برتر و حزب و گروهت نیرومندتر و نصیب دوستانت کامل‌تر باشد، پس برایش سهولت و آسانی انداز و کار را برایش آماده‌ساز و پیروزی‌اش را عهده‌دار باش و برای او یاران و هم‌نشینان برگزین و پشتش را قوی کن و درآمدش را کامل فرما و او را به نشاط و خُرّمی بهره‌مند ساز و آتش شوق به دنیا و مال و منال را از او فرو نشان و از اندوه تنهایی پناه ده و یاد زن و فرزند را از خاطرش بزدای.
و حسن نیت را برایش انتخاب کن و سلامت و تندرستی‌اش را عهده‌دار شو و بی‌عیبی و بی‌آفتی را همراهش کن و از ترسیدن، نگاهش دار و جرأت را به او الهام کن و نیرومندی را روزی‌اش فرما و او را به پیروزی یاری ده و راه‌ها و روش‌های اسلامی را به او بیاموز و راه شایسته را در داوری کردن به او بنما و ریا را از او برطرف کن و از شهرت و خودنمایی رهایش ساز و اندیشه و ذکر و مسافرت و ماندگاری‌اش را در راه خشنودی خود و برای خود قرار ده.
پس هرگاه با دشمنان تو و دشمنان خودش روبه‌رو شود عددشان را در نظرش اندک نما و مقامشان را در دل او کوچک ساز و او را بر آنان پیروزی ده و دشمنان را بر او پیروز مکن؛ و اگر زندگی او را به نیک‌بختی پایان دادی و شهادت را برایش مقدّر فرمودی، بعد از آن باشد که دشمنت را با کشتن ریشه‌کن سازد و پس از آن باشد که اسارت به دست مسلمانان، آن نابکاران را به رنج و زحمت افکند و به دنبال آن باشد که اطراف و جوانب سرزمین‌های مسلمین ایمنی یابد و پس از آن باشد که دشمنانت به میدان جنگ پشت کرده و شکست‌خورده بازگردند.
خدایا! هر مسلمانی که عهده‌دار امور خانهٔ رزمنده یا مرزداری شود، یا در نبود او به کفالت و سرپرستی خانواده‌اش اقدام کند، یا به بخشی از مالش او را یاری دهد، یا او را به ساز و برگ جنگ مدد رساند، یا همّت او را برای رفتن به جهاد تند و تیز گرداند، یا وی را در برابرش به دعای خیر همراهی کند، یا پشت سرش آبروی او را حفظ نماید؛ به او نیز اجر همان رزمنده و مرزدار را، وزن به وزن و مِثل به مثل عنایت فرما؛ و عمل او را پاداشی نقد عطا کن که بدون درنگ، سود کاری که پیشاپیش فرستاد و شادی عملی که به جا آورد، در همین دنیا به دست آورد؛ تا آن‌که عمرش به پایان رسد و به آن پاداشی برسد که از احسانت بر او روا داشته‌ای و از کرامتت برای او آماده ساخته‌ای.
خدایا! هر مسلمانی که حفظ موقعیت اسلام او را نگران کند و گردآمدن مشرکین ضد مسلمین او را به اندوه دچار کند، پس قصد جنگ یا آهنگ جهاد کند، ولی ناتوانی و سستی او را بنشاند و تنگدستی و حاجت او را وادار به کُندی و درنگ کند، یا پیش آمدی او را از رفتن به تأخیر اندازد، یا مانعی در برابر اراده‌اش قد علم کند، نامش را در زمرهٔ عبادت‌کنندگان بنویس و ثواب مجاهدان را بر او واجب کن و وی را در سِلْک شهیدان و شایستگان قرار ده.
خدایا! بر محمّد بنده و رسولت و آل محمّد درود فرست، درودی برتر از درودها و از نظر رفعت و مرتبه، بالای همهٔ درودها؛ که مدّتش به پایان نرسد و شماره‌اش قطع نشود؛ مانند کامل‌ترین درودهایی که بر یکی از دوستانت فرستادی. تو عطابخش ستوده‌ای، آغازکننده و بازگرداننده‌ای، هر چه را بخواهی انجام می‌دهی.
