مدرسه علمیه حجتیه (قم)
![]() | |
اطلاعات اوليه | |
---|---|
بنيانگذار | سید محمد حجت کوه کمرهای |
تأسیس | ۱۳۲۱ش |
کاربری | آموزشی |
مکان | قم |
مشخصات | |
مساحت | ۱۵۰۰۰ مترمربع |
وضعیت | فعال |
امکانات | مسجد • کتابخانه |
معماری | |
معمار | ؟ |
مَدرسه عِلمیه حُجَّتیه (تأسیس ۱۳۲۴ش) از مدارس بزرگ علوم دینی در قم که توسط سید محمد حجت کوهکمرهای تأسیس شده و در نزدیکی حرم حضرت معصومه قرار دارد. مدرسه مذکور، بیش از ۱۰۰ اتاق برای سکونت طلاب دارد و همچنین دارای مسجد و کتابخانه است. کتابخانه مدرسه حجتیه، ۹۰ هزار کتاب چاپی و بیش از هزار عنوان نسخه خطی دارد.
مدرسه حجتیه، محل تدریس برخی از چهرههای حوزوی مانند سید کاظم شریعتمداری و سید محمدحسین طباطبایی بوده است. همچنین عالمانی مانند سید علی خامنهای، عبدالله جوادی آملی و محمدتقی مصباح یزدی در آن ساکن بودهاند.
مدرسه مذکور در سال ۱۳۵۸ش، به طلاب غیرایرانی اختصاص یافت و هماکنون از مراکز آموزشیِ وابسته به جامعة المصطفی العالمیة است.
تأسیس
![](http://commons.wikishia.net/w/images/thumb/a/a8/%D8%A7%D9%81%D8%AA%D8%AA%D8%A7%D8%AD%DB%8C%D9%87_%D9%85%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D9%87_%D8%AD%D8%AC%D8%AA%DB%8C%D9%87_%D9%82%D9%85.jpg/300px-%D8%A7%D9%81%D8%AA%D8%AA%D8%A7%D8%AD%DB%8C%D9%87_%D9%85%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D9%87_%D8%AD%D8%AC%D8%AA%DB%8C%D9%87_%D9%82%D9%85.jpg)
مدرسه علمیه حجتیه که تا پیش از ۱۳۶۴ق (۱۳۲۴ش)، مِلک شخصی کامرانمیرزا، پسر ناصرالدین شاه قاجار بود، توسط سید محمد حجت کوهکمری خریداری شد و در مراسم جشنی بهمناسبت میلاد حضرت زهرا(س)، در ۲۰ جمادیالثانی، در اختیار طلاب حوزه علمیه قم قرار گرفت.[۱]
![](http://commons.wikishia.net/w/images/thumb/1/12/%D8%B9%D9%84%D8%A7%D9%85%D9%87_%D8%B7%D8%A8%D8%A7%D8%B7%D8%A8%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D9%85%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D9%87_%D8%AD%D8%AC%D8%AA%DB%8C%D9%87.jpg/300px-%D8%B9%D9%84%D8%A7%D9%85%D9%87_%D8%B7%D8%A8%D8%A7%D8%B7%D8%A8%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D9%85%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D9%87_%D8%AD%D8%AC%D8%AA%DB%8C%D9%87.jpg)
آیتالله حجت، با اضافهکردن زمینهایی از اطراف مدرسه، در سال ۱۳۶۶ق، آغاز به ساخت شش ساختمان دوطبقه کرد که جمعاً شامل ۱۲۶ اتاق بود.[۲] ساختمانهای دیگری هم پس از درگذشت سید محمد حجت در آن بنا شد.[۳] مساحت این مدرسه هماکنون ۱۵ هزار متر مربع است.[۴]
این مدرسه، بهواسطه نام سازنده آن (سید محمد حجت) به مدرسه حجتیه معروف شده است.[۵] سید محمد حجت، در همین مدرسه دفن شده است.[۶] مدرسه حجتیه، از ابتدای ساخت تا مدتها بزرگترین مدرسه علمیه در قم بوده، و با ساختهشدن مدارس علمیه بزرگ دیگر، همچنان یکی از مدارس علمیه بزرگِ قم شناخته میشود.[۷] این مدرسه در مرکز شهر قم و نزدیکی حرم حضرت معصومه قرار دارد و از سال ۱۳۸۶ش، به عنوان یکی از آثار ملی ایران، به ثبت رسیده است.[۸]
بنابه گفته محمدحسین ناصرالشریعه، نویسنده کتاب تاریخ قم، سقوط رضاشاه پهلوی در سال ۱۳۲۰ش و در پی آن، رونق بیشتر حوزه علمیه قم و همچنین ورود آیت الله بروجردی به قم، موجب شد مدارس موجود، گنجایش لازم برای طلاب را نداشته باشند. از همینرو، سید محمد حجت، از بزرگان حوزه، اقدام به خرید ساختمان و توسعه آن برای اسکان طلاب کرد.[۹]
کتابخانه
![](http://commons.wikishia.net/w/images/thumb/3/35/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D9%86%D8%B3%D8%AE_%D8%AE%D8%B7%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87_%D9%85%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D9%87_%D8%AD%D8%AC%D8%AA%DB%8C%D9%87.jpg/150px-%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D9%86%D8%B3%D8%AE_%D8%AE%D8%B7%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87_%D9%85%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D9%87_%D8%AD%D8%AC%D8%AA%DB%8C%D9%87.jpg)
کتابخانه مدرسه حجتیه، در سال ۱۳۳۰ش، به دستور آیتالله حجت و توسط مهدی حائری تهرانی تأسیس شد.[۱۰] اولین کتابهای این کتابخانه، اهداییِ آیتالله حجت بوده و سپس آیتالله بروجردی کتابهایی را به کتابخانه اهدا کرده است.[۱۱]
بنابر فهرستنویسی رضا استادی، در سال ۱۳۵۴ش ۷۲۰ نسخه خطی در کتابخانه مدرسه حجتیه موجود بوده است.[۱۲] بنابر اطلاعات مربوط به سال ۱۳۹۶ش، کتابخانه مذکور شامل ۹۰ هزار کتاب چاپی، ۳۵۰۰ کتاب چاپ سنگی و ۱۰۴۰ عنوان نسخه خطی بوده است.[۱۳] کتابی حاوی فهرست نسخههای خطی کتابخانه مدرسه حجتیه، در دو جلد، منتشر شده است.[۱۴]
رویدادها
مدرسه حجتیه، در جریان تظاهرات در ۱۹ دی ۱۳۵۶ش، در اعتراض به مقاله توهینآمیز روزنامه اطلاعات درباره امام خمینی،[۱۵] یکی از محلهای درگیری مأموران رژیم پهلوی با طلاب حوزه علمیه قم بوده است. بنابر گزارشها، بیشتر درگیریها میان نیروهای نظامی و انتظامی و طلاب، در اطراف مدرسه حجتیه و مدرسه خان بوده و منجر به کشته و مجروحشدن تعدادی از طلاب نیز شده است.[۱۶]
مسجد مدرسه حجتیه، محل تدریس سید کاظم شریعتمداری[۱۷] و همچنین محل برگزاری درس تفسیر سید محمدحسین طباطبایی بوده است.[۱۸]
برخی از چهرههای حوزوی که در مدرسه حجتیه ساکن بودهاند، عبارتند از: سید علی خامنهای، عبدالله جوادی آملی، محمدرضا مهدوی کنی، اکبر هاشمی رفسنجانی، سید هادی خسروشاهی،[۱۹] محمدتقی مصباح یزدی[۲۰] و سید محمد حسینی بهشتی.[۲۱]
اختصاص به طلاب غیرایرانی
مدرسه حجتیه، در سال ۱۳۵۸ش به طلاب غیرایرانی اختصاص یافت.[۲۲] این مدرسه هماکنون از مراکز وابسته به جامعة المصطفی العالمیه است و از سال ۱۳۸۸ش مجتمع آموزش عالی فقه خوانده میشود.[۲۳]
پانویس
- ↑ ناصرالشریعه، تاریخ قم، ۱۳۸۳ش، ص۴۱۱.
- ↑ ناصرالشریعه، تاریخ قم، ۱۳۸۳ش، ص۴۱۲.
- ↑ ناصرالشریعه، تاریخ قم، ۱۳۸۳ش، ص۴۱۲-۴۱۳.
- ↑ محمودی، منبع شناخت، ۱۳۹۶ش، ج۲، ص۶۹۹.
- ↑ ناصرالشریعه، تاریخ قم، ۱۳۸۳ش، ص۴۱۱.
- ↑ ناصرالشریعه، تاریخ قم، ۱۳۸۳ش، ص۴۱۲.
- ↑ موحد ابطحی، آشنایی با حوزههای علمیه شیعه در طول تاریخ، ۱۳۶۵ش، ص۳۳۳.
- ↑ «مدرسه حجتیه قم تعیین حریم شد»، سایت میراث آریا.
- ↑ ناصرالشریعه، تاریخ قم، ۱۳۸۳ش، ص۴۱۱.
- ↑ مروری بر زندگی سیاسی و اجتماعی آیتالله حاج شیخ مهدی حائری تهرانی به نقل از پایگاه مرکز بررسی اسناد تاریخی.
- ↑ ناصرالشریعه، تاریخ قم، ۱۳۸۳ش، ص۴۲۳.
- ↑ طالعی، «فهرست نسخههای خطی کتابخانه مدرسه حجتیه قم...»، ص۸۳.
- ↑ طالعی، «فهرست نسخههای خطی کتابخانه مدرسه حجتیه قم...»، ص۸۳-۸۴.
- ↑ طالعی، «فهرست نسخههای خطی کتابخانه مدرسه حجتیه قم...»، ص۸۳-۸۴.
- ↑ شیرخانی، «جایگاه قیام ۱۹ دی در روند پیروزی انقلاب اسلامی»، ص۱۶۱.
- ↑ شیرخانی، «جایگاه قیام ۱۹ دی در روند پیروزی انقلاب اسلامی»، ص۱۷۹.
- ↑ «آیت الله موسوی اردبیلی: امام میگفت نهضت آزادی آدمهای مسلمان خوبی هستند...»، سایت تاریخ ایرانی.
- ↑ خسروشاهی، «چه باید کرد؟ دخالتی در معقولات»، ص۶.
- ↑ خسروشاهی، «چه باید کرد؟ دخالتی در معقولات»، ص۶.
- ↑ شیروانی، برنامه سلوک در نامههای سالکان، ۱۳۸۶ش، ص۳۹۵.
- ↑ نوائیان رودسری، «الگوی تحزب و مدارا»، ص۱۰.
- ↑ محمودی، منبع شناخت، ۱۳۹۶ش، ج۲، ص۶۹۹.
- ↑ محمودی، منبع شناخت، ۱۳۹۶ش، ج۲، ص۶۹۹-۷۰۱.
منابع
- «آیتالله موسوی اردبیلی: امام میگفت نهضت آزادی آدمهای مسلمان خوبی هستند/ امام به ادعای ملاقات با امام زمان اعتنایی نداشت»، به کوشش محمد سروش محلاتی، در سایت تاریخ ایرانی، تاریخ درج مطلب: ۱۱ خرداد ۱۳۹۰ش، تاریخ بازدید: ۱۵ اردیبهشت ۱۳۹۸ش.
- امینی گلستانی، محمد، نوادر و متفرقات،
- «حجرههای طلبگی»، در مجله شهر قانون، ش۳، پاییز ۱۳۹۱ش.
- خسروشاهی، سید هادی، «چه باید کرد؟ دخالتی در معقولات!»، در روزنامه اطلاعات، ۸ خرداد ۱۳۹۲ش.
- شریف رازی، محمد، گنجینه دانشمندان، تهران، کتابفروشی اسلامیه، ۱۳۵۲ش.
- شیرخانی، علی، «جایگاه قیام ۱۹ دی در روند پیروزی انقلاب اسلامی»، در مجله پژوهشنامه انقلاب اسلامی، دانشگاه اصفهان، پیششماره ۳، پاییز ۱۳۷۸ش.
- شیروانی، علی، برنامه سلوک در نامههای سالکان، قم، دارالفکر، ۱۳۸۶ش.
- طالعی، عبدالحسین، «فهرست نسخههای خطی کتابخانه مدرسه حجتیه قم در آستانه هفتاد سالگی آن»، در مجله میراث، ش۹و۱۰، بهار و تابستان ۱۳۹۵ش.
- عقیقی بخشایشی، عبدالرحیم، مدارس حوزه علمیه قم یا مهد پرورش شخصیتهای بزرگ، درسهایی از مکتب اسلام، تیر۱۳۶۰.
- محمودی، اکبر، منبع شناخت نقش شیعه در پیدایش و گسترش علوم اسلامی، ج۲، قم، کنگره بینالمللی نقش شیعه در پیدایش و گسترش علوم اسلامی، بهار ۱۳۹۶ش.
- «مدرسه حجتیه قم تعیین حریم شد»، سایت میراث آریا، تاریخ درج مطلب: ۱ تیر ۱۳۹۶ش، تاریخ بازدید: ۱۶ اردیبهشت ۱۳۹۸ش.
- موحد ابطحی، سید حجت، آشنایی با حوزههای علمیه شیعه در طول تاریخ، اصفهان، حوزه علمیه اصفهان، ۱۳۶۵ش.
- ناصرالشریعه، محمدحسین، تاریخ قم: یا حرم مطهر بانوی عالیقدر اهلبیت عصمت و طهارت حضرت فاطمه معصومه، تصحیح علی دوانی، تهران، انتشارات رهنمون، ۱۳۸۳ش.
- نوائیان رودسری، جواد، «الگوی تحزب و مدارا»، روزنامه خراسان، ۷ تیر ۱۳۹۷ش، ش۱۹۸۵۲.