سماء المقال فی تحقیق علم الرجال (کتاب)
 | |
| اطلاعات کتاب | |
|---|---|
| نویسنده | ابوالهدی کلباسی |
| موضوع | رجال |
| زبان | عربی |
| اطلاعات نشر | |
| ناشر | مکتبة البرقعی |
سَماءُ المَقال فی تَحقیق علم الرّجال کتابی رجالی به زبان عربی تألیف ابوالهدی کلباسی اصفهانی (م ۱۳۵۶ق) که در چهار رکن تألیف گردیده و پیرامون مسائل و قواعد مهم رجالی بحث کرده است. این کتاب به رجال ابوالهدی کلباسی نیز شناخته می‌شود.
درباره مؤلف
کَمال‌ُالدّین میرزا اَبوالهُدی بن ابوالمعالی کَلباسی (درگذشت: ۱۳۵۶ق.) از علمای شیعه و فقهای اهل سلوک و عرفان در قرن چهاردهم قمری. وی بیشتر عمرش را در اصفهان بوده، ولی به نجف هم رفت و نزد عالمان چون آخوند خراسانی و صاحب عروه شاگری کرد. او شاگردانی تربیت کرد و تألیفاتی در علوم مختلف از خود بر جای گذاشت. از کلباسی کرامات و مکاشفاتی نقل شده و رساله‌ای نیز در این موضوع دارد. مقبره او در تخت فولاد اصفهان است.
محتوا
این کتاب درباره علم رجال و در چهار رکن است:
- رکن اول: در تعریف مشایخ فن
- رکن دوم: در تمییز مشترکات و نقد مشتبهات
- رکن سوم: در الفاظ علم رجال
- رکن چهارم: در قواعد مهم رجال.[۱]
رکن اول کتاب در باره مُعَرِّفین است یعنی کسانی که به اعتبار سخنشان روایان ارزیابی و معرفی می‌شوند مانند کشی، ابن غضائری و نجاشی.[۲] پایان بخش کتب تقسیمات پنجگانه برای حدیث است که در دیگر کتب نیست که عبارتند از ۱-حدیث مُبَدَّل(تبدیل حرفی به حرف دیگر مانند تبدیل واو به عن و بالعکس و یا تبدیل اسمی به اسم دیگر)۲- «مزید فیه» که حرفی اضافه بشود یا نامی افزوده بشود.۳-منقوص که واسطه‌ای میان دو راوی حذف شده باشد.۴-مُکرّر که راوی یا راویانی در سند تکرار بشوند.۵-معکوس که جای راوی و مروی عنه(کسی که روایت از او نقل شده) عوض بشود.[۳]
جایگاه
در مجله مجموعه حکمت این گونه آمده است: این کتاب، کتابی است که خوانندگان و طلاب و محصلان علوم دینی را به علم رجال و آنچه یک مجتهد، دانستن آن بر او لازم است آشنا می‌سازد. سماء المقال، یگانه کتابی است در فن خود بی‌نظیر و مشتمل بر تحقیقات عالیه که در علم رجال، کمتر ذکر شده است.[۴]
معرفی کتاب در الذریعه
آقا بزرگ تهرانی در الذریعه در معرفی سماء المقال، ضمن ارکان اربعه کتاب می‌نویسد: این کتاب در سال ۱۳۷۲ق در دو جلد چاپ گردید و بعدها از آن، کتاب دیگری به نام «الصراط المستقیم فی التمییز بین الصحیح و السقیم» استخراج شد.[۵] چاپ سال ۱۳۷۲ق در مکتبة البرقعی قم و با تصحیح سید محمدعلی روضاتی بوده است.[۶]
پانویس
منابع
- معرفی کتاب: سماء المقال فی علم الرجال، مجله: مجموعه حکمت، ۱۳ آبان ۱۳۳۱ - شماره ۱۴.
- آقا بزرگ تهرانی، الذریعه الی تصانیف الشیعه، بیروت، دارالاضواء.
- سماء المقال فی تحقیق علم الرجال، سایت بنیاد محقق طباطبایی، تاریخ بازدید: ۱۴ آذر ۱۳۹۹ش.