مَناهِجُ الیَقین فی اُصولِ الدّین کتابی عربی در فن کلام و معارف اسلامی تألیف علامه حلی (متوفای ۷۲۶ق). این کتاب، شرح مبانی اصول عقاید شیعه امامیه و ادله عقلی و نقلی مبتنی بر آن است. در این اثر ابتدا به بحث درباره اقسام معلومات و احکام کلی وجود و عدم پرداخته شده، سپس اقسام موجودات، اعم از قدیم و حادث، اقسام موجودات حادث و احکام و مقدمات آنها مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.
 | |
| اطلاعات کتاب | |
|---|---|
| نویسنده | علامه حلی |
| موضوع | کلام |
| زبان | عربی |
| مجموعه | یک جلد |
| اطلاعات نشر | |
| ناشر | دار الاسوه |
| تاریخ نشر | ۱۴۱۵ق |
درباره مؤلف
ابومنصور جمال‌الدین، حسن بن یوسف بن مطهّر حلّی (۶۴۸-۷۲۶ق) معروف به علامه حلّی، از علمای شیعه قرن هشتم قمری است. مناظرات و آثار او موجب گرایش اولجایتو (سلطان محمد خدا بنده) به تشیع و رواج مذهب شیعه در ایران گردید. علامه حلی دارای تالیفات بسیاری در علوم فقه، اصول، عقاید، فلسفه، منطق، دعا و... است از جمله تبصرة المتعلمین فی احکام الدین، کشف المراد، نهج الحق و کشف الصدق، باب حادی عشر، خلاصة الاقوال فی معرفة الرجال، الجوهر النضید. او نخستین کسی بود که به علت فضل و دانش بسیارش با لقب آیت الله خوانده شد.
معرفی کلی
این کتاب را «مِنْهاجُ الیَقین» و «مَنْهَجُ الیَقین» و «مِنْهاجُ اليَقين في مَناهج الدين» نیز خوانده‌اند.[۱] یکی از ویژگی‌های کتاب این است که حلی، تقریباً به بررسی همه آرای متکلمان و فلاسفه یونان، ثنویه، مجوس، صابئه، یهود، نصاری، معتزله، اشاعره، خوارج، زیدیه و... می‌پردازد.[۲]
این کتاب را شیخ کمال‌الدین عَتائقی در سال ۷۸۷ق شرح نموده و به‌خط خود او در خزانه کتابخانه غرویه ضبط است.[۳]
محتوا
مناهج الیقین، مشتمل بر مقدمه‌ای کوتاه در تعریف و تقسیم علم و مبحث اصلی بر مبنای ۱۲ منهج است که در هر مسأله، آراء و اقوال فِرَق مسلمین با ادله اجمالی آنان بیان شده و بر مذهب اهل حق، استدلال بعمل آمده است.[۴]
مناهج دوازده‌گانه
- منهج اول: در تقسیم معلومات
- منهج دوم: در تقسیم موجودات
- منهج سوم: در احکام موجودات
- منهج چهارم: در اثبات واجب الوجود و بیان صفات
- منهج پنجم: آنچه برای خدا محال است.
- منهج ششم: عدل
- منهج هفتم: نبوت
- منهج هشتم: امامت
- منهج نهم: معاد
- منهج دهم: وعد و وعید
- منهج یازدهم: اسماء و احکام
- منهج دوازدهم: امر به معروف و نهی از منکر.[۵]
نسخ و چاپ
نسخه‌هایی از این کتاب در کتابخانه‌های آستان قدس، دانشکده حقوق تهران، محمد سماوی و محمدعلی اردوبادی موجود است.[۶] چاپ این کتاب در دار الاسوة تهران در ۱۴۱۵ق بوده است. این کتاب توسط كمال الدين عبد الرحمن بن محمد بن إبراهيم بن محمد بن يوسف بن العتائقي الحلی بنام الإيضاح و التبيين في شرح منهاج اليقين شرح شده است. [۷]
پانویس
- ↑ مقاله مجموعه خطی نفیس، ۱۳۴۴ش؛ تهرانی، الذریعه، ۱۴۰۸ق، ج۲۲، ص۳۵۲.
- ↑ "مناهج الیقین فی اصول الدین" کامل‌ترین کتاب کلامی علامه حلی، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.
- ↑ مقاله مجموعه خطی نفیس، ۱۳۴۴ش.
- ↑ مقاله مجموعه خطی نفیس، ۱۳۴۴ش.
- ↑ حلی، مناهج الیقین، ۱۴۱۵ق، فهرست کتاب.
- ↑ مقاله مجموعه خطی نفیس، ۱۳۴۴ش.
- ↑ تهرانی، الذ ریعه، ۱۴۰۸ق، ج۲، ص۵۰۲.
یادداشت
منابع
- حلی، حسن بن یوسف، مناهج الیقین فی اصول الدین، تهران، دار الاسوة، ۱۴۱۵ق.
- نفایس کتابخانه: مجموعه خطی نفیس (مناهج الیقین فی اصول الدین)، مسجد اعظم دی ۱۳۴۴ش، شماره ۱۰.
- "مناهج الیقین فی اصول الدین" کامل‌ترین کتاب کلامی علامه حلی، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه، تاریخ انتشار: ۱۳۹۰/۴/۴ش.