امامزاده سید علاءالدین حسین
 | |
| اطلاعات اوليه | |
|---|---|
| بنيانگذار | دوران حکومت قُتلُغ خان، |
| تأسیس | ۸۱۰ق |
| کاربری | زیارتگاه |
| مکان | شیراز |
| نامهای دیگر | آستانه |
| مشخصات | |
| وضعیت | فعال |
| شماره ثبت | ۳۰۷ |
| معماری | |
| بازسازی | دوران صفویه |
| وبگاه | https://alaeddinhosein.ir/ |
امامزاده سید علاء الدین حسین که به آستانه شهرت دارد، در شیراز واقع شده و از نوادگان امام کاظم(ع) و برادر احمد بن موسی (شاهچراغ) دانسته شده است.
بنای اولیه آن در اواخر قرن هشتم هجری در دوران حکومت قُتلُغ خان، حاکم فارس در باغ قُتلُغ ساخته شده و در دوره صفویه مقبرهای جدید بر آن بنا گردید. گنبد امامزاده در زلزله شیراز تخریب و توسط مشیرالملک بازسازی شد و قوامالملک رواق حرم را آیینهکاری کرد. در سال ۱۳۳۱ش گنبد جدیدی با اسکلت فلزی جایگزین گنبد آسیبدیده شد. حرم مطهر این امامزاده مربعی شکل بوده و گنبد آن با کتیبهای از سوره «هَل اَتَی» مربوط به دوران صفوی تزئین شده است. امامزاده سید علاء الدین حسین با شمارهٔ ثبت ۳۰۷ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
برگزاری نماز جماعت، نمایشگاههای فرهنگی، موکب اربعین حسینی و مراسم جشن و عزاداری اهلبیت(ع) از جمله برنامههای فرهنگی این امامزاده به شمار میرود. همچنین، وجود کتابخانهای با نسخههای نادر به زبانهای مختلف در علوم گوناگون و موزهای مرتبط از دیگر ویژگیهای این مکان مقدس است.
معرفی اجمالی
امامزاده سید علاءالدین حسین، زیارتگاه مذهبی است که در میدان آستانه شیراز، در جنوب شرقی این شهر و محله بالا کَفت قرار دارد.[۱]
حسین بن موسی، ملقب به سید علاءالدین حسین،[۲] فرزند امام کاظم(ع)[۳] و برادر احمد بن موسی (شاهچراغ) است.[۴] او در اواخر قرن دوم و اوایل قرن سوم هجری برای دیدار برادرش امام رضا(ع) از راه شیراز عازم خراسان بود که در شیراز شهید و به خاک سپرده شد.[۵]
حرم مطهر حسین بن موسی(ع) مربع شکل بوده و با گنبدی مُزیَّن به کتیبه سوره «هَل اَتَی» از دوران صفوی باقی مانده است.[۶] گنبد امامزاده با کاشیهای مُعرَّق تزئین شده[۷] و در کتیبه سر در امامزاده، تاریخ اتمام بازسازی حرم بهصورت اشعاری ذکر شده است.[۸] امامزاده سید علاءالدین حسین با شمارهٔ ثبت ۳۰۷ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.[۹]
برنامههای فرهنگی و مراکز وابسته
از جمله برنامههای فرهنگی امامزاده سید علاء الدین حسین، نماز جماعت، سخنرانیهای مذهبی، نمایشگاههای فرهنگی،[۱۰] برپایی موکب اربعین حسینی،[۱۱] محافل شعر،[۱۲] مراسم جشن[۱۳] و عزاداری اهلبیت(ع) در ایام محرم و فاطمیه[۱۴] شمرده شده است. مسجدی نیز در محوطه امامزاده بنا شده که مرکز فعالیتهای فرهنگی و جهادی است.[۱۵]
کتابخانه وابسته به حرم با نام آیت الله زِبَرجَد (تولیت امامزاده) با دارا بودن نسخههای کمیاب در علوم مختلفی همچون ادبیات، تاریخ، طب و فلسفه به زبانهای فارسی، انگلیسی و ترکی از مهمترین گنیجنههای مکتوب استان فارس نام برده شده است؛ که تعداد زیادی از نسخهها منتشر شده است.[۱۶]
همچنین این کتابخانه با دارا بودن کتابهای تخصصی در حوزه دفاع مقدس یکی از مراکز فرهنگی فعال در شیراز نام برده شده است.[۱۷] در موزه آستانه، اشیای تاریخی بقاع متبرکه استان فارس نگهداری میشود.[۱۸]
تاریخچه
بنای اولیه امامزاده سید علاء الدین حسین در اواخر قرن هشتم و اوایل قرن نهم هجری، در دوران حکومت قُتلُغ خان، حاکم فارس، ساخته شد و در باغی معروف به باغ قُتلُغ قرار داشت.[۱۹] بعد از مدتی باغ مزبور ويران گشت و قبر این امامزاده نيز ناپديد شد.[۲۰]
طبق گزارش تاریخی، پس از آشکار شدن قبر سید علاءالدین حسین بن موسی در دوره صفویه، فردی ثروتمندی به نام میرزا علی که از مدینه آمده بود، مقبرهای ساخت و املاک و باغهایی را وقف آن کرد؛ پس از مرگ او، تولیت موقوفه به پسرش میرزا نظامالملک، که از وزرای دولت صفوی بود، رسید و سپس به نوادگانش منتقل شد.[۲۱] سلطان خلیل، حاکم شیراز در زمان شاه اسماعیل صفوی، در سال ۸۱۰ق این بقعه را مرمت و گسترش داد.[۲۲] گفته شده این مرمت در سال ۹۲۳ق انجام شد.[۲۳] در سال ۹۴۳ قمری و در دوره شاه طهماسب اول، کارهای تکمیلی امامزاده به پایان رسید و در کتیبهای به خط ثلث که در داخل حرم قرار دارد، توضیحاتی درباره نحوه انجام این امور تکمیلی ارائه شده است.[۲۴]
در زلزله شیراز، گنبد امامزاده تخریب و توسط مشیرالملک (میرزا ابوالحسن خان) بازسازی شد؛ قوامالملک (محمدرضا خان) نیز رواق حرم را آیینهکاری کرد.[۲۵] شعری از شوریده شیرازی درباره آیینهکاری با خط نستعلیق در اطراف ضریح نوشته شده و در بیت آخر آن زمان آیینه کاری را بیان کرده است.[۲۶] در سال ۱۳۲۹ شمسی، گنبد بنا که بارها به دلیل حوادث مختلف آسیب دیده بود، برداشته شد و در سال ۱۳۳۱ش گنبد جدیدی با اسکلت فلزی جایگزین آن گردید.[۲۷]
پانویس
- ↑ «معرفی بقعه متبركه آستانه سيد علاءالدين حسين(ع) شيراز»، خبرگزاری بین المللی قرآن.
- ↑ علامه مجلسی، بحارالانوار، تج۴۸، ۱۴۰۳ق، ص۳۱۲.
- ↑ رجائی، الکواکب المشرقیه، ۱۳۸۰ش، ج۱، ص۷۲۴.
- ↑ زاهدی، بررسی احوال فرزندان امام موسی کاظم(ع) و نقش آنها در تاریخ تشیع، ۱۳۹۰ش، ص۱۰۵.
- ↑ سامی، شیراز، (شهر جاویدان)، ۱۳۶۳ش، ص۵۸۳.
- ↑ «آرامگاه شاهچراغ(ع)، نگین سبز شیراز، سفرنامه شیراز، بخش دوم»، خبر آنلاین.
- ↑ «معرفی بقعه متبركه آستانه سيد علاءالدين حسين(ع) شيراز»، خبرگزاری بین المللی قرآن.
- ↑ «معرفی بقعه متبركه آستانه سيد علاءالدين حسين(ع) شيراز»، خبرگزاری بین المللی قرآن.
- ↑ مشکوتی، فهرست بناهای تاریخی و اماکن باستانی ایران، ۱۳۴۵ش، ص۹۷.
- ↑ «ویژهبرنامههای ایام فاطمیه در حرم مطهر سیدعلاءالدین حسین(ع) اعلام شد»، پایگاه اطلاع رسانی آستان مقدس حضرت سید علاالدین حسین(ع).
- ↑ «موکب برای پنجمین سال پیاپی میزبان عاشقان اهل بیت(ع) شده است»، پایگاه اطلاع رسانی آستان مقدس حضرت سید علاالدین حسین(ع).
- ↑ «برگزاری ویژه برنامه آستانه اجابت در حرم سید علاالدین حسین(ع)»، پایگاه اطلاع رسانی آستان مقدس حضرت سید علاالدین حسین(ع).
- ↑ «جشن میلاد امام رضا(ع) در سید علاءالدین حسین(ع) شیراز»، خبرگزاری بین المللی قرآن.
- ↑ «ویژهبرنامههای ایام فاطمیه در حرم مطهر سیدعلاءالدین حسین (ع) اعلام شد»، پایگاه اطلاع رسانی، آستان مقدس حضرت سید علاالدین حسین(ع).
- ↑ «حرم سیدعلاءالدین حسین(ع) شیراز؛ پناه خستهدلان و مهد نیکوکاری»، خبرگزاری فارس.
- ↑ «کتابخانه (نسخ خطی) حرم سیدعلاءالدین حسین مقصد علمی برای پژوهشگران داخلی و خارجی»، پایگاه اطلاع رسانی آستان مقدس حضرت سید علاالدین حسین(ع).
- ↑ پایگاه اطلاع رسانی آستان مقدس حضرت سید علاالدین حسین(ع)، «کتابخانه(نسخ خطی) حرم سیدعلاءالدین حسین مقصد علمی برای پژوهشگران داخلی و خارجی».
- ↑ «ثبت ۶ اثر تاریخی در موزه آستان مقدس سیدعلاالدین حسین(ع)»، پایگاه اطلاع رسانی آستان مقدس حضرت سید علاالدین حسین(ع).
- ↑ «معرفی بقعه متبركه آستانه سيد علاءالدين حسين(ع) شيراز»، خبرگزاری بین المللی قرآن.
- ↑ «معرفی بقعه متبركه آستانه سيد علاءالدين حسين(ع) شيراز»، خبرگزاری بین المللی قرآن.
- ↑ علامه مجلسی، بحارالانوار، تج۴۸، ۱۴۰۳ق، ص۳۱۲.
- ↑ علامه مجلسی، بحارالانوار، تج۴۸، ۱۴۰۳ق، ص۳۱۲ و ۳۱۳.
- ↑ بهروزی، بناهای تاریخی و آثار هنری جلگه شیراز، اداره کل فرهنگ و هنر استان فارس، ص۱۶۶.
- ↑ «معرفی بقعه متبركه آستانه سيد علاءالدين حسين(ع) شيراز»، خبرگزاری بین المللی قرآن.
- ↑ بهروزی، بناهای تاریخی و آثار هنری جلگه شیراز، اداره کل فرهنگ و هنر استان فارس، ص۱۶۶.
- ↑ «حرم سیدعلاءالدین حسین(ع) شیراز؛ پناه خستهدلان و مهد نیکوکاری»، خبرگزاری فارس.
- ↑ «حرم سیدعلاءالدین حسین(ع) شیراز؛ پناه خستهدلان و مهد نیکوکاری»، خبرگزاری فارس.
منابع
- «برگزاری ویژه برنامه آستانه اجابت در حرم سید علاالدین حسین(ع)» ، پایگاه اطلاع رسانی آستان مقدس حضرت سید علاالدین حسین(ع)، تاریخ بازدید: ۱۵ آذر ۱۴۰۴ش.
- «ثبت ۶ اثر تاریخی در موزه آستان مقدس سیدعلاالدین حسین(ع)»، پایگاه اطلاع رسانی آستان مقدس حضرت سید علاالدین حسین(ع)، تاریخ بازدید: ۱۶ آذر ۱۴۰۴ش.
- «برگزاری ویژه برنامه آستانه اجابت در حرم سید علاالدین حسین(ع)»، پایگاه اطلاع رسانی آستان مقدس حضرت سید علاالدین حسین(ع)، تاریخ بازدید: ۱۶ آذر ۱۴۰۴ش.
- «موکب برای پنجمین سال پیاپی میزبان عاشقان اهل بیت(ع) شده است»، پایگاه اطلاع رسانی آستان مقدس حضرت سید علاالدین حسین(ع)، تاریخ بازدید: ۱۶ آذر ۱۴۰۴ش.
- «ویژهبرنامههای ایام فاطمیه در حرم مطهر سیدعلاءالدین حسین(ع) اعلام شد»، پایگاه اطلاع رسانی، آستان مقدس حضرت سید علاالدین حسین(ع)، تاریخ بازدید: ۱۶ آذر ۱۴۰۴ش.
- «کتابخانه(نسخ خطی) حرم سیدعلاءالدین حسین مقصد علمی برای پژوهشگران داخلی و خارجی»، پایگاه اطلاع رسانی آستان مقدس حضرت سید علاالدین حسین(ع)، تاریخ بازدید: ۱۶ آذر ۱۴۰۴ش.
- «حرم سیدعلاءالدین حسین(ع) شیراز؛ پناه خستهدلان و مهد نیکوکاری»، خبرگزاری فارس، تاریخ درج مطلب: ۱۲ آبان ۱۳۹۹ش. تاریخ بازدید: ۱۶ آذر ۱۴۰۴ش.
- «معرفی بقعه متبركه آستانه سيد علاءالدين حسين(ع) شيراز»، خبرگزاری بین المللی قرآن، تاریخ درج مطلب: ۲۹ آبان ۱۳۹۰ش، تاریخ بازدید: ۱۶ آذر ۱۴۰۴ش.
- «آرامگاه شاهچراغ(ع)، نگین سبز شیراز سفرنامه شیراز/ بخش دوم»، تاریخ درج مطلب: ۱۰ دی ۱۳۹۷ش، تاریخ بازدید: ۱۶ آذر ۱۴۰۴ش.
- «جشن میلاد امام رضا(ع) در سید علاءالدین حسین(ع) شیراز»، خبرگزاری بین المللی قرآن، تاریخ درج مطلب: ۲۲ خرداد ۱۴۰۱ش، تاریخ بازدید: ۱۷ آذر ۱۴۰۴ش.
- بهروزی، علینقی، بناهای تاریخی و آثار هنری جلگه شیراز، بیجا، اداره کل فرهنگ و هنر استان فارس، بیتا.
- رجائی، سیدمهدی، الکواکب المشرقیه، قم، مکتبة آیة الله المرعشی النجفی، ۱۳۸۰ش.
- زاهدی، یاسین، بررسی احوال فرزندان امام موسی کاظم(ع) و نقش آنها در تاریخ تشیع، قم، نشر المصطفی، ۱۳۹۰ش.
- سامی، علی، شیراز، (شهر جاویدان)، شیراز، لوکس، چاپ سوم، ۱۳۶۳ش.
- مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، محقق، جمعى از محققان، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق.
- مشکوتی، نصرت الله، فهرست بناهای تاریخی و اماکن باستانی ایران، تهران، چاپخانه وزارت فرهنگ و هنر، ۱۳۴۵ش.