سید علیاکبر ابوترابیفرد
 | |
| شناسنامه | |
|---|---|
| نام کامل | سید علیاکبر ابوترابیفرد |
| لقب | سیّد آزادگان |
| زادروز | ۲۳ آبان ۱۳۱۸ش |
| شهر تولد | قم |
| تاریخ درگذشت | ۱۳۷۹ش |
| آرامگاه | حرم امام رضا(ع) |
| پیشه | نماینده ولی فقیه در امور آزادگان • مسئول تشکیل کمیته انقلاب اسلامی • نماینده دوره چهارم و پنجم مجلس شورای اسلامی |
| اطلاعات علمی و مذهبی | |
| اساتید | امام خمینی • علی غروی تبریزی • عبدالجواد ادیب نیشابوری |
سید علیاکبر ابوترابیفرد (۱۳۱۸- ۱۳۷۹ش) ملقب به سید آزادگان، روحانی شیعه و نمایندهٔ ولیفقیه در امور آزادگان بود. او بهعنوان بنیانگذار پیادهروی حرم امام خمینی تا حرم امام رضا(ع) شناخته میشود.
ابوترابی دانشآموخته حوزههای علمیهٔ مشهد، قم و نجف بود و نزد امام خمینی شاگردی کرده بود. او پیش از انقلاب اسلامی در مبارزات علیه حکومت پهلوی فعال بود. در جنگ عراق با ایران به اسارت ارتش عراق درآمد و ده سال را در اردوگاههای اسرا در عراق گذراند.
ابوترابی پس از آزادی، در سمت نمایندهٔ ولیفقیه در امور آزادگان، نمایندگی مجلس و رئیس شورای شهر قزوین به فعالیت پرداخت. آرامگاه او در حرم امام رضا(ع) قرار دارد.
معرفی و جایگاه
سید علیاکبر ابوترابیفرد معروف به سید آزادگان[۱] نمایندهٔ ولیفقیه در امور آزادگان،[۲] مسئول تشکیل کمیته انقلاب اسلامی در قزوین،[۳] نمایندهٔ دورههای چهارم و پنجم مجلس شورای اسلامی از تهران[۴] و عضو و رئیس شورای شهر قزوین بود.[۵]
وی فرزند سید عباس ابوترابی بود و در ۱۳۱۸ش در قم به دنیا آمد.[۶] پس از اخذ دیپلم ریاضی، با وجود فراهم بودن شرایط ادامهٔ تحصیل در آلمان، به دلیل علاقه به علوم حوزوی[۷] در ۱۳۳۷ش[۸] به حوزهٔ علمیه مشهد رفت[۹] و نزد استادانی چون عبدالجواد ادیب نیشابوری و مجتبی قزوینی شاگردی کرد.[۱۰]
وی برای تکمیل دروس حوزوی به قم بازگشت و در مدرسهٔ حجتیه به تحصیل پرداخت.[۱۱] سپس در ۱۳۴۴ش به حوزه علمیه نجف مهاجرت کرد و از شاگردان درس فقه و اصول امام خمینی و علی غروی تبریزی شد.[۱۲]
از فعالیتهای سیاسی و اجتماعی او میتوان به مبارزات پیش از انقلاب اسلامی، حضور در جنگ عراق با ایران، ده سال اسارت در اردوگاههای عراق و حمایت از آزادگان اشاره کرد.
درگذشت
سید علیاکبر ابوترابیفرد در ۱۲ خرداد سال ۱۳۷۹ش /۲۷ صفر ۱۴۲۱ ق بههمراه پدرش در مسیر مشهد بر اثر سانحهٔ رانندگی درگذشت.[۱۳] پیکر او در صحن آزادی حرم امام رضا(ع) به خاک سپرده شد.[۱۴]
سید علی خامنهای در پیامی، درگذشت ابوترابی و پدرش را تسلیت گفت[۱۵] و از طرف او مراسمی در بزرگداشتش در مدرسهٔ عالی شهید مطهری برگزار شد.[۱۶] همچنین آندریاس ریکه، معاون وقت دبیرکل صلیب سرخ جهانی، در پیامی، از ابوترابی بهعنوان چهرهای تأثیرگذار در حمایت از اسرای ایرانی در عراق یاد کرد.[۱۷]
بنیانگذار پیادهروی حرم تا حرم
ابوترابی را بنیانگذار پیادهروی از حرم امام خمینی تا حرم امام رضا(ع) دانستهاند.[۱۸] گفته شده این پیادهروی ۱۷ روزه بهمناسبت شهادت امام رضا(ع)، توسط جمعی از آزادگان برگزار میشد و در طول مسیر مردم هم به آنها اضافه میشدند.[۱۹]
به گفته برخی نویسندگان، پیادهروی از حرم امام خمینی تا حرم حضرت معصومه(س) در قم و همچنین پیادهروی از تنگهٔ مرصاد تا مرز خسروی کرمانشاه در روز عرفه از جمله فعالیتهای او بوده است.[۲۰]
سیر مبارزات ابوترابی
ابوترابی از جمله افرادی دانسته شده که پس از قیام ۱۵ خرداد به ساماندهی نیروهای مخالف نظام شاهنشاهی پرداخت.[۲۱] وی در ادامه مبارزات به نجف رفت، درس ولایت فقیه امام خمینی را چاپ کرد و آن را به ایران ارسال نمود.[۲۲] او در ۱۴ مرداد ۱۳۴۹ش به ایران بازگشت، اما توسط ساواک دستگیر و بهمدت ۶ ماه زندانی شد.[۲۳] پس از آزادی، بههمراه سید علی اندرزگو مبارزات مخفیانه را ادامه داد.[۲۴]
برخی نویسندگان بر این باورند که سید علیاکبر در سالهای ۱۳۴۹ تا ۱۳۵۲ش در قم، تهران و قزوین علیه حکومت پهلوی مبارزه کرده است.[۲۵] در ادامه، بهدلیل فشارهای ساواک مدتی را در زاهدان سپری کرد و سپس به لبنان رفت. او در ۱۳۵۷ش به ایران بازگشت.[۲۶] وی با مبارزانی همچون محمدعلی رجایی، سید محمد بهشتی و سیدعلی خامنهای همکاری داشت.[۲۷]
بر اساس برخی گزارشها، ابوترابی پس از آغاز جنگ عراق با ایران بههمراه مصطفی چمران در ستاد جنگهای نامنظم به سازماندهی نیروهای مردمی پرداخت و فرماندهی عملیات آزادسازی منطقه دُبِّ حَردان را بر عهده داشت.[۲۸] وی در ۲۶ آذر ۱۳۵۹ش در منطقه دشت آزادگان و تپههای الله اکبر اسیر شد[۲۹] و پس از ده سال اسارت در اردوگاههای مختلفی همچون موصل، الانبار، الرمادیه و تکریت، در ۲۴ شهریور سال ۱۳۶۹ش آزاد گردید.[۳۰]
کتابشناسی
کتابشناسی سید آزادگان، معرفیکنندهٔ ۴۱ کتاب چاپ شده دربارهٔ خاطرات و سخنرانیهای ابوترابی، به کوشش فرزانه قلعهقوند و توسط معاونت پژوهشی مؤسسه پیام آزادگان در سال ۱۳۹۶ش گردآوری و چاپ شده است. از جملهٔ این آثار میتوان به: پاسیاد پسر خاک، فرشتههای زمینی، آنیار آسمانی، حماسههای ناگفته، سیره ابوترابی اشاره کرد.[۳۱]
مستند ورای صلح و جنگ
مستند ورای صلح و جنگ نقش ابوترابی و تأثیر او بر مأموران صلیب سرخ در اردوگاههای اسرای ایرانی در عراق را به تصویر کشیده است. این مستند در سوئیس و فرانسه فیلمبرداری شده و در ۲۶ مرداد ۱۴۰۲ش از شبکه پنج صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران پخش شد.[۳۲]
پانویس
- ↑ رحمانیان، پاک باش و خدمتگزار، ۱۳۸۳ش، ص۷۲.
- ↑ «انتصاب نماینده ولیفقیه در امور آزادگان»، دفتر حفظ و نشر آثار آیتالله العظمی خامنهای؛ قبادی، پاسیاد پسر خاک، ۱۳۸۸ش، ص۳۲۸.
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک، ۱۳۸۱ش، «مقدمه»، ص۲۰.
- ↑ معرفی نمایندگان مجلس شورای اسلامی از آغاز انقلاب شکوهمند اسلامی تا پایان دوره پنجم قانونگذاری، ۱۳۷۸ش، ص۳۷۹ و ۴۹۳؛ یاران امام به روایت اسناد ساواک، ۱۳۸۱ش، «مقدمه»، ص۲۲.
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک، ۱۳۸۱ش، «مقدمه»، ص۲۰.
- ↑ ابوترابی، «یادبود مبلغ خستگیناپذیر حجةالاسلام والمسلمین حاج سید علیاکبر ابوترابی»، ص۹۹.
- ↑ جعفری، ستاره سپهر شیدایی، ۱۳۸۶ش، ص۲۲.
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک، ۱۳۸۱ش، ص۱۰.
- ↑ ابوترابی، «یادبود مبلغ خستگیناپذیر حجةالاسلام والمسلمین حاج سید علیاکبر ابوترابی»، ص۹۹.
- ↑ ابوترابی، «یادبود مبلغ خستگیناپذیر حجةالاسلام والمسلمین حاج سید علیاکبر ابوترابی»، ص۹۹.
- ↑ جعفری، ستاره سپهر شیدایی، ۱۳۸۶ش، ص۲۲.
- ↑ ابوترابی، «یادبود مبلغ خستگیناپذیر حجةالاسلام والمسلمین حاج سید علیاکبر ابوترابی»، ص۱۰۰.
- ↑ «مشاهیر | علیاکبر ابوترابیفرد»، درگاه فرهنگی تبلیغی حرم مطهر رضوی.
- ↑ قبادی، پاسیاد پسر خاک، ص۳۵۰-۳۵۱؛ «مشاهیر | علیاکبر ابوترابیفرد»، درگاه فرهنگی تبلیغی حرم مطهر رضوی.
- ↑ «پیام تسلیت در پی درگذشت حجتالاسلام سید علیاکبر ابوترابی و پدر بزرگوارشان»، دفتر حفظ و نشر آثار آیتالله العظمی خامنهای.
- ↑ «اطلاعیهٔ دفتر رهبر معظم انقلاب درخصوص برگزاری مجلس بزرگداشت حجتالاسلام والمسلمین ابوترابی»، دفتر حفظ و نشر آثار آیتالله العظمی خامنهای.
- ↑ جعفری، ستاره سپهر شیدایی، ۱۳۸۶ش، ص۲۱.
- ↑ جعفری، ستاره سپهر شیدایی، ۱۳۸۶ش، ص۲۵؛ «تاریخچه زیارت پیاده حرم امام رضا(ع)؛ از شاه عباس تا زائران بحرینی»، خبرگزاری مهر.
- ↑ «تاریخچه زیارت پیاده حرم امام رضا(ع)؛ از شاه عباس تا زائران بحرینی»، خبرگزاری مهر.
- ↑ جعفری، ستارهی سپهر شیدایی، ۱۳۸۶ش، ص۲۵.
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک، ۱۳۸۱ش، «مقدمه»، ص۱۴.
- ↑ جعفری، ستارهی سپر شیدایی، ۱۳۸۶ش، ص۲۳.
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک، ۱۳۸۱ش، «مقدمه»، ص۱۵.
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک، ۱۳۸۱ش، «مقدمه»، ص۱۶.
- ↑ قبادی، پاسیاد پسر خاک، ۱۳۸۸ش، ص۹۲.
- ↑ قبادی، پاسیاد پسر خاک، ۱۳۸۸ش، ص۱۱۸.
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک، ۱۳۸۱ش، «مقدمه»، ص۱۷.
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک، ۱۳۸۱ش، «مقدمه»، ص۲۰.
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک، ۱۳۸۱ش، «مقدمه»، ص۲۰؛ «اسارت در تپههای الله اکبر»، خبرگزاری تابناک.
- ↑ قبادی، پاسیاد پسر خاک، ۱۳۸۸ش، ص۳۱۴.
- ↑ «کتابهایی که نام «ابوترابی» گرفتند»، خبرگزاری مشرق.
- ↑ «مستند ورای صلح و جنگ از شبکه پنج»، خبرگزاری صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران.
منابع
- ابوترابی، سید علیاکبر، «یادبود مبلغ خستگی ناپذیر حجةالاسلام و المسلمین حاج سید علیاکبر ابوترابی»، نشریه مبلغان، شماره ۶، مرداد۱۳۷۹ش.
- «انتصاب نماینده ولی فقیه در امور آزادگان»، دفتر حفظ و نشر آثار آیت الله العظمی خامنهای، تاریخ درج مطلب: ۷ مهر ۱۳۶۹ش، تاریخ بازدید: ۱۸ خرداد ۱۴۰۴ش.
- «اطلاعیه دفتر رهبر معظم انقلاب درخصوص برگزاری مجلس بزرگداشت حجتالاسلام والمسلمین ابوترابی»، دفتر حفظ و نشر آثار آیت الله العظمی خامنهای، تاریخ درج مطلب: ۱۳ خرداد ۱۳۷۹ش، تاریخ بازدید: ۱۷ خرداد ۱۴۰۴ش.
- «اسارت در تپههای اللهاکبر»، خبرگزاری تابناک، اریخ درج مطلب: ۲۷ آذرر ۱۳۹۹ش، تاریخ بازدید: ۲۱ خرداد ۱۴۰۴ش.
- «پیام تسلیت در پی درگذشت حجتالاسلام سید علیاکبر ابوترابی و پدر بزرگوارشان»، دفتر حفظ و نشر آثار آیت الله العظمی خامنهای، تاریخ درج مطلب: ۱۲ خرداد ۱۳۷۹ش، تاریخ بازدید: ۱۷ خرداد ۱۴۰۴ش.
- «تاریخچه زیارت پیاده حرم امام رضا(ع)؛ از شاه عباس تا زائران بحرینی»، خبرگزاری مهر، تاریخ درج مطلب: ۱۴ شهریور ۱۴۰۳ش، تاریخ بازدید:۱۹ خرداد ۱۴۰۴ش.
- جعفری، قاسم، ستارهی سپهر شیدایی، تهران، پیام آزادگان، ۱۳۸۶ش.
- «حال و هوای پیادهروی با مرحوم ابوترابی»، مشرق نیوز، تاریخ درج مطلب: ۱۰ خرداد ۱۳۹۴ش، تاریخ بازدید:۱۹ خرداد ۱۴۰۴ش.
- رحمانیان، عبدالمجید، پاک باش و خدمتگزار، تهران، نمایندگی ولی فقیه در امور آزادگان، ۱۳۸۳ش.
- قبادی، محمد ، پاسیاد پسر خاک: زندگی و زمانه حجتالاسلام سیدعلیاکبر ابوترابی، تهران، سوره مهر، ۱۳۸۸ش.
- «کتابهایی که نام «ابوترابی» گرفتند»، خبرگزاری مشرق، تاریخ درج مطلب: ۱۳ خرداد ۱۳۹۷ش، تاریخ بازدید:۱۸ خرداد ۱۴۰۴ش.
- معرفی نمایندگان مجلس شورای اسلامی از آغاز انقلاب شکوهمند اسلامی تا پایان دوره پنجم قانونگذاری، تهران، مجلس شورای اسلامی- اداره کل فرهنگی و روابط عمومی، ۱۳۷۸ش.
- «مشاهیر | علی اکبر ابوترابی فرد»، درگاه فرهنگی تبلیغی حرم مطهر رضوی، تاریخ درج مطلب: بیتا، تاریخ بازدید:۱۸ خرداد ۱۴۰۴ش.
- «مستند ورای صلح و جنگ از شبکه پنج»، خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران، تاریخ درج مطلب: ۲۶ مرداد ۱۴۰۲ش، تاریخ بازدید:۲۱ خرداد ۱۴۰۴ش.
- یاران امام به روایت اسناد ساواک(ج۲۸)، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات ۱۳۸۱ش.