میرزا حسنعلی تهرانی

میرزا حسنعلی تهرانی

از فقیهان شیعه
اطلاعات فردی
زادگاه	تهران
تاریخ وفات	۴ رمضان سال ۱۳۲۵ق
محل دفن	حرم امام رضا(ع)
شهر وفات	مشهد
اطلاعات علمی
استادان	ملاعلی دماوندی • میرزای شیرازی
شاگردان	ادیب بجنوردی • محمدعلی فاضل خراسانی • میرزا علی اکبر نوغانی • سید محمدباقر رضوی
محل تحصیل	تهران • نجف • سامرا • مشهد
سایر	امام جماعت مسجد گوهرشاد

میرزا حسنعلی تهرانی، فقیه و عالم قرن چهاردهم، که پس از تکمیل دروس خود در شهرهای تهران، نجف و سامرا و بهره‌گیری علمی از محضر علمایی همچون میرزای شیرازی، محل فعالیت علمی و تبلیغی خود را مشهد قرار داد. وی از شاگردان خاص میرزای شیرازی بود و در کنار اشتغال به تحصیل، مدرسه ایشان در سامرا را اداره می کرد.

تولد و تحصیلات

میرزا حسنعلی تهرانی در تهران به دنیا آمد، اما از تاریخ تولدش اطلاعی در دست نیست. پس از گذراندن دروس مقدمات و سطوح حوزه، همراه استادش ملاعلی دماوندی و همدرسش سید عزیزالله تهرانی به نجف و پس از چند سال به سامرا رفت و از شاگردان خاص میرزای شیرازی شد.

فعالیت علمی و تبلیغی

تهرانی پس از نیل به درجه اجتهاد در زمان زندگانی میرزا، در حوزه به تدریس سطوح عالی پرداخت. همچنین تصدی امور مدرسه میرزای شیرازی را در سامرا، در زمان حیات میرزا، به عهده داشت. او در ۱۳۱۴ از عتبات به تهران بازگشت، اما ناسازگاری او با ارکان حکومت قاجار موجب شد که به مشهد برود. وی در مشهد به تدریس فقه و اصول پرداخت.

شاگردان

در بحث‌های او بسیاری از فضلا و مدرّسان حوزه علمیه مشهد حاضر می‌شدند.

برخی از شاگردان وی این اشخاص بودند:

• سیدحسین موسوی معروف به ادیب بجنوردی
• محمدعلی فاضل خراسانی
• علی اکبر نوغانی
• سید محمدباقر رضوی
• سید محمد تقی مدرس رضوی مؤلف کتاب شجره طیبّه؛ وی از استادش اجازه روایت هم داشته است.

تهرانی از مقبولیت عامه برخوردار بود و در کنار درس و بحث ، امام جماعت مسجد گوهرشاد بود.

وفات

وی در ۴ رمضان سال ۱۳۲۵ق در مشهد درگذشت و در صُفه قوام شیرازی در حرم امام رضا(ع) به خاک سپرده شد.

تالیفات

• منتخبی از رساله عملیه فارسی وحید بهبهانی معروف به مَتاجِر که به زبان عربی و با فتاوی میرزای شیرازی مطابق بود.
• تقریرات درس میرزای شیرازی که تحریری از اول «بیع» تا آخر «خیارات» است.
• رسالة فی الکبائر، درباره گناهان کبیره که احتمالا از آثار اوست.

منابع

• آقابزرگ طهرانی،محمدمحسن، الذریعه الی تصانیف الشیعه، چاپ علی نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت، ۱۴۰۳ق/۱۹۸۳م.
• آقابزرگ طهرانی،محمدمحسن، طبقات اعلام الشیعه، جزء ۱: نقباء البشر فی القرن الرابع عشر، مشهد، ۱۴۰۴ق.
• امین، محسن، اعیان الشیعه.
• فاضل خراسانی، محمدعلی، «شرح دعاء العرفه» ، نشریه دانشکده الهیات و معارف اسلامی مشهد، ش ۲۶ـ۲۷، بهار و تابستان ۱۳۵۷.
• گلپایگانی، محمد، علمای بزرگ شیعه از کلینی تا خمینی، قم، ۱۳۶۴ش.
• مدرس، عبدالرحمان بن نصراللّه، تاریخ علماء خراسان، چاپ محمدباقر ساعدی خراسانی، مشهد ۱۳۴۱ش.
• مؤتمن، علی، راهنما، یا، تاریخ و توصیف دربار ولایتمدار رضوی (ع) ، تهران ۱۳۴۸ ش.

پیوند به بیرون

• منبع مقاله: دانشنامه جهان اسلام