پرش به محتوا

میرداماد: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی شیعه
P.motahari (بحث | مشارکت‌ها)
جز جایگاه علمی: افزودن مطلب و حذف برخی مطالب زائد
P.motahari (بحث | مشارکت‌ها)
خط ۵۰: خط ۵۰:
به‌گفته آقابزرگ تهرانی، میرداماد در علوم نقلی از استادانی چون دایی‌اش [[عبدالعالی کرکی]] (پسر [[محقق کرکی]]) و حسین بن عبدالصمد (پدر شیخ بهایی) بهره برده و از این‌دو [[اجازه روایت]] داشته است.<ref>آقابزرگ تهرانی، طبقات اعلام الشیعه، اسماعیلیان، ج۵، ص۶۷.</ref> ابوالحسن عاملی و عبد على بن محمود الخادم الجاپلقى از دیگر استادان در این زمینه هستند.<ref>آقابزرگ تهرانی، طبقات اعلام الشیعه، اسماعیلیان، ج۵، ص۶۸.</ref>
به‌گفته آقابزرگ تهرانی، میرداماد در علوم نقلی از استادانی چون دایی‌اش [[عبدالعالی کرکی]] (پسر [[محقق کرکی]]) و حسین بن عبدالصمد (پدر شیخ بهایی) بهره برده و از این‌دو [[اجازه روایت]] داشته است.<ref>آقابزرگ تهرانی، طبقات اعلام الشیعه، اسماعیلیان، ج۵، ص۶۷.</ref> ابوالحسن عاملی و عبد على بن محمود الخادم الجاپلقى از دیگر استادان در این زمینه هستند.<ref>آقابزرگ تهرانی، طبقات اعلام الشیعه، اسماعیلیان، ج۵، ص۶۸.</ref>


مرتضی مطهری نوشته است استادان میرداماد در علوم عقلی شناخته نیستند.<ref>مطهری، مجموعه آثار، ۱۳۸۹ش، ج۱۴، ص۵۰۹.</ref> تنها در کتاب تاریخ عالم آرای عباسی به فخرالدین استرابادی سماکی اشاره شده است. محدث قمی هم او را استاد میرداماد دانسته است؛ بااین‌همه برخی در آن تردید کرده‌اند.<ref>مطهری، مجموعه آثار، ۱۳۸۹ش، ج۱۴، ص۵۹۰-۵۱۰.</ref>
مرتضی مطهری نوشته است استادان میرداماد در علوم عقلی شناخته نیستند.<ref>مطهری، مجموعه آثار، ۱۳۸۹ش، ج۱۴، ص۵۰۹.</ref> به‌گزارش او، تنها در کتاب تاریخ عالم آرای عباسی به فخرالدین استرابادی سماکی اشاره شده است. محدث قمی هم او را استاد میرداماد دانسته است؛ بااین‌همه برخی در آن تردید کرده‌اند.<ref>مطهری، مجموعه آثار، ۱۳۸۹ش، ج۱۴، ص۵۹۰-۵۱۰.</ref>


== شاگردان ==
== شاگردان ==

نسخهٔ ‏۱۹ اکتبر ۲۰۲۰، ساعت ۱۲:۱۵

میرداماد
اطلاعات فردی
نام کاملمیر برهان‌الدین محمدباقر بن محمد حسینی استرآبادی
لقبمیرداماد • معلم ثالث
تاریخ تولد۹۷۰ق
تاریخ وفات۱۰۴۱ق
محل دفننجف
شهر وفاتنجف
خویشاوندان
سرشناس
محقق کرکی
اطلاعات علمی
استادانحسین بن عبدالصمد حارثی
شاگردانملا صدراسید احمد عاملیسلطان العلماء
تألیفاتالقبساتتقویم الایمانالرواشح السماویه


میر برهان‌الدین محمدباقر بن محمد حسینی استرآبادی (درگذشت ۱۰۴۱ق)، مشهور به میرداماد، فیلسوف و شاعر شیعی دوره صفویه و معاصر شیخ بهائی که به معلم ثالث نیز شهرت یافته است. اثر فلسفی مهم وی، کتاب قبسات و شاگرد برجسته او، ملاصدرا است. میرداماد به زبان فارسی و عربی شعر می‌سرود و تخلص شعری او اشراق بود.

زندگی‌نامه

میر محمدباقر میرداماد در ۹۶۹[۱]یا ۹۷۰ق[۲] به دنیا آمد. پدر او شمس‌الدین استرآبادی داماد محقق کَرَکی بود و ازاین‌رو به داماد شهرت داشت. به‌جهت همین، محمدباقر هم میرداماد شهرت یافت.[۳] استادالبشر[۴] و معلم ثالث[۵] از دیگر القاب او است.

میرداماد سال‌ها در مشهد به تحصیل علوم عقلی و نقلی اشتغال داشت و به تحقیق در آثار فلسفی گذشتگان به ویژه کتاب شفا و اشارات ابن سینا می‌پرداخت. سپس مدتی در قزوین و چندگاهی در کاشان و سرانجام در اصفهان ساکن شد.[۶] او با شیخ بهایی هم‌عصر بوده و نزد شاه عباس صفوی جایگاهی ویژه داشته است.[۷]

میرداماد در اواخر عمرش، همراه شاه صفی صفوی برای زیارت عتبات، به عراق سفر کرد[۸] و در سال ۱۰۴۱ق بین کربلا و نجف درگذشت و در نجف به خاک سپرده شد.[۹] در کتاب ریحانةالادب، علاوه بر این تاریخ، ۱۰۴۰ و ۱۰۴۲ق هم برای تاریخ وفاتش ذکر شده است.[۱۰]

جایگاه علمی

ایزوتسو اسلام‌شناس و قرآن‌پژوه ژاپنی، میرداماد را از بزرگ‌ترین فیلسوفان مسلمان دانسته است. به‌گفته او میرداماد عالمی جامع بوده و بر تمام دانش‌های متداول اسلامی، همچون فلسفه، کلام، طبیعیات، ریاضیات، فقه، اصول، حدیث و تفسیر تسلط کامل داشته است.[۱۱]

مرتضی مطهری هم او را فیلسوف، فقیه، ریاضی‌دان، ادیب، رجالی و «مردی جامع» وصف کرده است.[۱۲] به‌نوشته اعیان‌الشیعه، میرداماد بر علوم غریبه مسلط بوده است.[۱۳]

ایزوتسو بر این باور است که فلسفه میرداماد بر فلسفه ملاصدرا و مکتب فلسفی اصفهان تأثر بسیار داشته است؛ به‌گونه‌ای که فهم درست آن‌ها بدون شناخت فلسفه میرداماد ناممکن است.[۱۴]

میرداماد شاعر هم بوده، به فارسی و عربی شعر می‌سروده و اشراق تخلص داشته است.[۱۵]

استادان

به‌گفته آقابزرگ تهرانی، میرداماد در علوم نقلی از استادانی چون دایی‌اش عبدالعالی کرکی (پسر محقق کرکی) و حسین بن عبدالصمد (پدر شیخ بهایی) بهره برده و از این‌دو اجازه روایت داشته است.[۱۶] ابوالحسن عاملی و عبد على بن محمود الخادم الجاپلقى از دیگر استادان در این زمینه هستند.[۱۷]

مرتضی مطهری نوشته است استادان میرداماد در علوم عقلی شناخته نیستند.[۱۸] به‌گزارش او، تنها در کتاب تاریخ عالم آرای عباسی به فخرالدین استرابادی سماکی اشاره شده است. محدث قمی هم او را استاد میرداماد دانسته است؛ بااین‌همه برخی در آن تردید کرده‌اند.[۱۹]

شاگردان

  1. سلطان العلماء معروف به خلیفة السلطان.
  2. ملاصدرا[۲۰]
  3. شمس الدین گیلانی معروف به ملا شمسا.[۲۱]
  4. سید احمد عاملی (داماد و خاله زاده میرداماد)
  5. قطب الدین اشکوری (نویسنده کتاب محبوب القلوب)
  6. سید امیر فضل الله استرآبادی[۲۲]

آثار

آثار مکتوب میرداماد را بیش از صد اثر برشمرده‌اند.[۲۳] این آثار کتاب‌ها، رساله‌ها، شروح و حواشی او را شامل می‌شود.[۲۴] در کتاب ریحانةالادب ۴۸ کتاب از او نام برده شده است.[۲۵] ایزوتسو، کتاب قبسات را شاهکار علمی میرداماد خوانده است.[۲۶]

پانویس

الگوی پانویس غیرفعال شده است. لطفا از الگوی پانوشت استفاده شود

منابع

  • امین، محسن، اعیان الشیعة، بیروت، دارالتعارف، ۱۴۰۳ق/۱۹۸۳م.
  • الداماد، میرمحمدباقر، القبسات، تهران، دانشگاه تهران، ۱۳۶۷ش.
  • مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، ج۱۴، تهران: صدرا، ۱۳۷۷ش.
  • محقق سبزواری، شرح المنظومه، تصحیح: حسن زاده آملی، تهران: نشر ناب، ۱۳۶۹-۱۳۷۹
  • ترکمان، اسکندر بیگ، تاریخ عالم آرای عباسی، کتابفروشی تایید.
  • قمی، شیخ عباس، الفوائد الرضویه، قم: بوستان کتاب، ۱۳۸۵
  • شیخ حر عاملی، امل الآمل، تحقیق: احمد حسینی، بغداد: مکتبة الاندلس
  • افندی اصفهانی، عبدالله، ریاض العلماء و حیاض الفضلاء، تحقیق: سید احمد حسینی، قم: انتشارات کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی.


  1. اوجبی، میرداماد، ۱۳۸۹ش، ص۱۷۲؛ به‌نقل از نخبة المقال فی اسماء علم الرجال، ص۹۸.
  2. آقابزرگ تهرانی، طبقات العلما، اسماعیلیان، ج۵، ص۶۷.
  3. آقابزرگ تهرانی، طبقات العلما، اسماعیلیان، ج۵، ص۶۷.
  4. آقابزرگ تهرانی، طبقات‌العلماء، اسماعیلیان، ج۵، ص۶۷.
  5. سبزواری، شرح‌المنظومه، ۱۴۱۳ق/۱۹۹۲م، ج۲، ص۲۸۸.
  6. میرداماد، القبسات، ۱۳۶۷ش، مقدمه محقق، ص۱۱.
  7. امین، اعیان‌الشیعه، ج۹، ص۱۸۹.
  8. قمی، الفوائدالرضویه، ۱۳۸۷ش، ج۲، ص۶۷۷.
  9. آقابزرگ تهرانی، طبقات العلما، ج۵، اسماعیلیان، ص۶۸.
  10. مدرس تبریزی، ریحانةالادب، ۱۳۶۹ش، ج۶، ص۶۱-۶۲.
  11. میرداماد، القبسات، ۱۳۶۷ش، مقدمه ایزوتسو، ص۱۱۴-۱۱۵.
  12. مطهری، مجموعه آثار، ۱۳۸۹ش، ج۱۴، ص۵۰۹.
  13. امین، اعیان‌الشیعه، ج۹، ص۱۸۹.
  14. میرداماد، القبسات، ۱۳۶۷ش، مقدمه ایزوتسو، ص۱۱۵.
  15. امین، اعیان‌الشیعه، ج۹، ص۱۸۹.
  16. آقابزرگ تهرانی، طبقات اعلام الشیعه، اسماعیلیان، ج۵، ص۶۷.
  17. آقابزرگ تهرانی، طبقات اعلام الشیعه، اسماعیلیان، ج۵، ص۶۸.
  18. مطهری، مجموعه آثار، ۱۳۸۹ش، ج۱۴، ص۵۰۹.
  19. مطهری، مجموعه آثار، ۱۳۸۹ش، ج۱۴، ص۵۹۰-۵۱۰.
  20. مدرس تبریزی، مقدمه قبسات، ص۶۶؛ امین، اعیان الشیعه، ج۹، ص۱۸۹.
  21. مطهری، مجموعه آثار، ج۱۴، ص۵۱۲.
  22. مطهری، مجموعه آثار، ج۱۴، ص۵۱۳.
  23. محقق، مصنفات میرداماد، ۱۳۸۱، ج۱، صفحه بیست و شش.
  24. اوجبی، میرداماد، ۱۳۸۹ش، ص۱۷۲.
  25. مدرس تبریزی، ریحانةالادب، ۱۳۶۹ش، ج۶، ص۶۰-۶۱.
  26. ایزوتسو، در مقدمه قبسات، ص۱۱۵.