دائرةالمعارف آستان قدس رضوی (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها
جز ←هدف نگارش |
Hasanejraei (بحث | مشارکت‌ها) ویکی‌سازی |
||
| خط ۳۳: | خط ۳۳: | ||
|نسخه الکترونیکی= | |نسخه الکترونیکی= | ||
}} | }} | ||
''' | '''دائرةالمعارف آستان قدس رضوی''' دانشنامهای دوجلدی به زبان فارسی که [[بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی]] آن را تدوین کرده و در آن هر آنچه با [[حرم امام رضا(ع)]] و [[آستان قدس رضوی]] مرتبط بوده، به‌صورت مدخل و در قالب مقالات علمی آمده است. | ||
کارهای اولیه این دائرةالمعارف از سال ۱۳۷۶ش در مرکز خراسان‌شناسی آغاز شد و بعدها مراحل نگارش آن در بنیاد پژوهش‌های آستان قدس ادامه یافت. جلد اول کتاب در سال ۱۳۹۳ش منتشر و از جلد دوم هم در [[سال ۱۳۹۹ش]] رونمایی شد. | |||
==روند شکل‌گیری== | ==روند شکل‌گیری== | ||
طرح دائرةالمعارف‌نویسی برای آستان قدس رضوی در راستای شناساندن عناصر دخیل در [[حرم امام رضا(ع)]] و [[آستان قدس رضوى|آستان قدس]] در سال ۱۳۷۶ش پایه‌گذاری | طرح دائرةالمعارف‌نویسی برای آستان قدس رضوی در راستای شناساندن عناصر دخیل در [[حرم امام رضا(ع)]] و [[آستان قدس رضوى|آستان قدس]] در سال ۱۳۷۶ش پایه‌گذاری شد.<ref>فرح‌زاد، «طرح دائرةالمعارف آستان قدس رضوی در یک نگاه»، ص۱۱۴.</ref> مقدمات تدوین این دائرةالمعارف، پس از تأسیس مرکز خراسان‌شناسی آغاز شد و گروه دائرةالمعارف پس از ادغام این مرکز در بنیاد پژوهش‌های آستان قدس در سال ۱۳۸۰ش، کار گردآوری و تألیف را آغاز کرد.<ref>سوهانیان و ارشادسرابی، «آشنایی با دائرةالمعارف آستان قدس رضوی بنیاد پژوهش‌های اسلامی»، ص۵۱.</ref> | ||
==هدف نگارش== | ==هدف نگارش== | ||
هدف از تدوین این دائرةالمعارف، تحقیق، بررسی، شناسایی و شناساندن همه مواردی است که با [[امام رضا(ع)]]، [[حرم امام رضا(ع)|حرم]] و [[آستان قدس رضوی]] پیوند داشته باشد<ref>سوهانیان و ارشادسرابی، | هدف از تدوین این دائرةالمعارف، تحقیق، بررسی، شناسایی و شناساندن همه مواردی است که با [[امام رضا(ع)]]، [[حرم امام رضا(ع)|حرم]] و [[آستان قدس رضوی]] پیوند داشته باشد<ref>سوهانیان و ارشادسرابی، «آشنایی با دائرةالمعارف آستان قدس رضوی بنیاد پژوهش‌های اسلامی»، ص۵۱.</ref> و منبعی جامع و کامل برای محققان و زائران حرم امام رضا(ع) ارائه دهد تا تاریخ چندصدساله آستان قدس در اختیار آنان قرار گیرد.<ref>شوشتری، «ساعتی با نگارندگان دایرةالمعارف آستان قدس رضوی»، ص۶۹.</ref> | ||
===زمینه فعالیت‌ها=== | ===زمینه فعالیت‌ها=== | ||
مقالات دائرةالمعارف آستان قدس که به‌صورت الفبایی تنظیم و تدوین شده، در هفت زمینه آمده است: | مقالات دائرةالمعارف آستان قدس که به‌صورت الفبایی تنظیم و تدوین شده، در هفت زمینه آمده است: | ||
| خط ۴۸: | خط ۵۲: | ||
#مکتوبات | #مکتوبات | ||
#نفایس موزه و وقف | #نفایس موزه و وقف | ||
#سازمان‌ها.<ref>سوهانیان و ارشادسرابی، | #سازمان‌ها.<ref>سوهانیان و ارشادسرابی، «آشنایی با دائرةالمعارف آستان قدس رضوی بنیاد پژوهش‌های اسلامی»، ص۵۱؛ [http://islamic-rf.ir/page2.aspx?np=m&yid=12 «دائرةالمعارف آستان قدس رضوی»]، سایت بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی.</ref> | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
==مراحل نگارش هر مدخل== | ==مراحل نگارش هر مدخل== | ||
در ابتدا حدود | در ابتدا حدود پنج هزار مدخل مرتبط با امام رضا(ع) و آستان قدس از منابع تاریخی انتخاب گردید که با ادغام و حذف آنها ۸۵۰ مدخل، انتخاب و نهایی شد.<ref>شوشتری، «ساعتی با نگارندگان دایرةالمعارف آستان قدس رضوی»، ص۶۹.</ref> مراحل و سیر نگارش یک مدخل از ابتدا تا انتها به این ترتیب است: | ||
*تهیه پرونده علمی | * تهیه پرونده علمی | ||
*شناسایی محققان بر اساس تخصص | * شناسایی محققان بر اساس تخصص | ||
*پیشنهاد کارشناسان برای تعیین نویسنده | * پیشنهاد کارشناسان برای تعیین نویسنده | ||
*سفارش نگارش مقاله | * سفارش نگارش مقاله | ||
*ارزیابی مقدماتی مقاله | * ارزیابی مقدماتی مقاله | ||
*پیشنهاد کارشناسان برای تعیین ویراستار علمی | * پیشنهاد کارشناسان برای تعیین ویراستار علمی | ||
* | * حروفچینی و صفحه‌آرایی و نمونه‌خوانی | ||
*ویرایش استنادی و ساختاری بر اساس شیوه دائرةالمعارفها | * ویرایش استنادی و ساختاری بر اساس شیوه دائرةالمعارفها | ||
*آوانویسی مدخل‌ها برای تعیین تلفظ صحیح آن | * آوانویسی مدخل‌ها برای تعیین تلفظ صحیح آن | ||
*ویرایش جامع و نهایی.<ref>سوهانیان و ارشادسرابی، | * ویرایش جامع و نهایی.<ref>سوهانیان و ارشادسرابی، «آشنایی با دائرةالمعارف آستان قدس رضوی بنیاد پژوهش‌های اسلامی»، ص۵۱و۵۲.</ref> | ||
==ویژگی‌ها== | ==ویژگی‌ها== | ||
به‌گفته بنیاد پژوهش‌های اسلامی، دائرةالمعارف آستان قدس رضوی، اولین اثر با ساختار دایرةالمعارفی موضوعی در خراسان محسوب شده و کامل‌ترین و جامع‌ترین اطلاعات علمی از یک مجموعه بزرگ مذهبی، تاریخی، فرهنگی و اقتصادی را گردآوری کرده است.<ref>[http://islamic-rf.ir/page2.aspx?np=m&yid=12 «دائرةالمعارف آستان قدس رضوی»]، سایت بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی.</ref> به‌علت فقر و نبود اطلاعات در برخی از موضوعات، پژوهشگران، نویسندگان و ویراستاران برای کشف یک سال یا یک رویداد تاریخی مجبور به بازخوانی و قرائتِ انبوهی از اسناد و متون قدیمی بودند و ازاین‌رو برخی کاوش‌ها و مطالب برای اولین بار صورت گرفته و به‌دست آمده است.<ref>[http://islamic-rf.ir/page2.aspx?np=m&yid=12 «دائرةالمعارف آستان قدس رضوی»]، بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی.</ref> | |||
از دیگر ویژگی‌های کتاب این است که با توجه به حجم اطلاعات گسترده و مطالب جمع‌آوری‌شده در پرونده‌های علمیِ برخی مداخل، تلاش شده مقالات در ویرایش‌های مختلف به حداکثر ایجاز و اختصار برسد و منتشر گردد.<ref>[http://islamic-rf.ir/page2.aspx?np=m&yid=12 «دائرةالمعارف آستان قدس رضوی»]، سایت بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی.</ref> | |||
==انتشار کتاب== | ==انتشار کتاب== | ||
دائرةالمعارف آستان قدس رضوی در دو جلد تدوین شده که جلد نخست آن با ۴۷۶ مقاله (حروف آ تا سین) در سال ۱۳۹۳ش همزمان با آغاز چهارمین دهه تأسیس [[بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی]] منتشر شد<ref>[http://islamic-rf.ir/page2.aspx?np=m&yid=12 | دائرةالمعارف آستان قدس رضوی در دو جلد تدوین شده که جلد نخست آن با ۴۷۶ مقاله (حروف آ تا سین) در سال ۱۳۹۳ش همزمان با آغاز چهارمین دهه تأسیس [[بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی]] منتشر شد<ref>[http://islamic-rf.ir/page2.aspx?np=m&yid=12 «دائرةالمعارف آستان قدس رضوی»]، سایت بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی.</ref> و از جلد دوم آن نیز (حروف شین تا ی) در سال ۱۳۹۹ش رونمایی شد.<ref>[https://www.iribnews.ir/fa/news/2890723/ «رونمایی دومین جلد از کتاب دایرةالمعارف آستان قدس رضوی»]، سایت خبرگزاری صداوسیما.</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس|۲}} | {{پانویس|۲}} | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
* | * «رونمایی دومین جلد از کتاب دایرةالمعارف آستان قدس رضوی»، سایت خبرگزاری صداوسیما، تاریخ انتشار: ۱۱ آبان ۱۳۹۹ش. | ||
* دائرةالمعارف آستان قدس رضوی، بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی، تاریخ بازدید: ۲۱ دی ۱۴۰۰ش. | |||
*سوهانیان، | * سوهانیان، محمد، و اصغر ارشادسرابی، «آشنایی با دائرةالمعارف آستان قدس رضوی بنیاد پژوهش‌های اسلامی»، در مجله آینه پژوهش، بهمن و اسفند، شماره ۹۶. | ||
*شوشتری، محدثه، | * شوشتری، محدثه، «ساعتی با نگارندگان دایرةالمعارف آستان قدس رضوی»، در مجله آستان هنر، تابستان ۱۳۹۱، شماره ۱. | ||
*فرح‌زاد، محمد، | * فرح‌زاد، محمد، «طرح دائرةالمعارف آستان قدس رضوی در یک نگاه»، در مجله کتاب ماه، آبان ۱۳۸۳، شماره ۸۳. | ||
{{دانش‌نامه‌ها}} | {{دانش‌نامه‌ها}} | ||
{{مشهد}} | {{مشهد}} | ||
{{امام رضا}} | {{امام رضا}} | ||
[[رده:دائرةالمعارفها]] | [[رده:دائرةالمعارفها]] | ||
نسخهٔ ۳ آوریل ۲۰۲۲، ساعت ۱۶:۲۱
 | |
| اطلاعات کتاب | |
|---|---|
| نویسنده | جمعی از نویسندگان |
| موضوع | امام رضا(ع) • حرم امام رضا(ع) • آستان قدس رضوی |
| زبان | فارسی |
| به کوشش | بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی |
| تعداد جلد | ۲ جلد |
| اطلاعات نشر | |
| محل نشر | مشهد |
| تاریخ نشر | جلد اول: ۱۳۹۳ش • جلد دوم: ۱۳۹۹ش |
دائرةالمعارف آستان قدس رضوی دانشنامهای دوجلدی به زبان فارسی که بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی آن را تدوین کرده و در آن هر آنچه با حرم امام رضا(ع) و آستان قدس رضوی مرتبط بوده، به‌صورت مدخل و در قالب مقالات علمی آمده است.
کارهای اولیه این دائرةالمعارف از سال ۱۳۷۶ش در مرکز خراسان‌شناسی آغاز شد و بعدها مراحل نگارش آن در بنیاد پژوهش‌های آستان قدس ادامه یافت. جلد اول کتاب در سال ۱۳۹۳ش منتشر و از جلد دوم هم در سال ۱۳۹۹ش رونمایی شد.
روند شکل‌گیری
طرح دائرةالمعارف‌نویسی برای آستان قدس رضوی در راستای شناساندن عناصر دخیل در حرم امام رضا(ع) و آستان قدس در سال ۱۳۷۶ش پایه‌گذاری شد.[۱] مقدمات تدوین این دائرةالمعارف، پس از تأسیس مرکز خراسان‌شناسی آغاز شد و گروه دائرةالمعارف پس از ادغام این مرکز در بنیاد پژوهش‌های آستان قدس در سال ۱۳۸۰ش، کار گردآوری و تألیف را آغاز کرد.[۲]
هدف نگارش
هدف از تدوین این دائرةالمعارف، تحقیق، بررسی، شناسایی و شناساندن همه مواردی است که با امام رضا(ع)، حرم و آستان قدس رضوی پیوند داشته باشد[۳] و منبعی جامع و کامل برای محققان و زائران حرم امام رضا(ع) ارائه دهد تا تاریخ چندصدساله آستان قدس در اختیار آنان قرار گیرد.[۴]
زمینه فعالیت‌ها
مقالات دائرةالمعارف آستان قدس که به‌صورت الفبایی تنظیم و تدوین شده، در هفت زمینه آمده است:
- القاب
- موضوعات و مشاغل
- رجال
- مکان‌ها
- مکتوبات
- نفایس موزه و وقف
- سازمان‌ها.[۵]
مراحل نگارش هر مدخل
در ابتدا حدود پنج هزار مدخل مرتبط با امام رضا(ع) و آستان قدس از منابع تاریخی انتخاب گردید که با ادغام و حذف آنها ۸۵۰ مدخل، انتخاب و نهایی شد.[۶] مراحل و سیر نگارش یک مدخل از ابتدا تا انتها به این ترتیب است:
- تهیه پرونده علمی
- شناسایی محققان بر اساس تخصص
- پیشنهاد کارشناسان برای تعیین نویسنده
- سفارش نگارش مقاله
- ارزیابی مقدماتی مقاله
- پیشنهاد کارشناسان برای تعیین ویراستار علمی
- حروفچینی و صفحه‌آرایی و نمونه‌خوانی
- ویرایش استنادی و ساختاری بر اساس شیوه دائرةالمعارفها
- آوانویسی مدخل‌ها برای تعیین تلفظ صحیح آن
- ویرایش جامع و نهایی.[۷]
ویژگی‌ها
به‌گفته بنیاد پژوهش‌های اسلامی، دائرةالمعارف آستان قدس رضوی، اولین اثر با ساختار دایرةالمعارفی موضوعی در خراسان محسوب شده و کامل‌ترین و جامع‌ترین اطلاعات علمی از یک مجموعه بزرگ مذهبی، تاریخی، فرهنگی و اقتصادی را گردآوری کرده است.[۸] به‌علت فقر و نبود اطلاعات در برخی از موضوعات، پژوهشگران، نویسندگان و ویراستاران برای کشف یک سال یا یک رویداد تاریخی مجبور به بازخوانی و قرائتِ انبوهی از اسناد و متون قدیمی بودند و ازاین‌رو برخی کاوش‌ها و مطالب برای اولین بار صورت گرفته و به‌دست آمده است.[۹]
از دیگر ویژگی‌های کتاب این است که با توجه به حجم اطلاعات گسترده و مطالب جمع‌آوری‌شده در پرونده‌های علمیِ برخی مداخل، تلاش شده مقالات در ویرایش‌های مختلف به حداکثر ایجاز و اختصار برسد و منتشر گردد.[۱۰]
انتشار کتاب
دائرةالمعارف آستان قدس رضوی در دو جلد تدوین شده که جلد نخست آن با ۴۷۶ مقاله (حروف آ تا سین) در سال ۱۳۹۳ش همزمان با آغاز چهارمین دهه تأسیس بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی منتشر شد[۱۱] و از جلد دوم آن نیز (حروف شین تا ی) در سال ۱۳۹۹ش رونمایی شد.[۱۲]
پانویس
- ↑ فرح‌زاد، «طرح دائرةالمعارف آستان قدس رضوی در یک نگاه»، ص۱۱۴.
- ↑ سوهانیان و ارشادسرابی، «آشنایی با دائرةالمعارف آستان قدس رضوی بنیاد پژوهش‌های اسلامی»، ص۵۱.
- ↑ سوهانیان و ارشادسرابی، «آشنایی با دائرةالمعارف آستان قدس رضوی بنیاد پژوهش‌های اسلامی»، ص۵۱.
- ↑ شوشتری، «ساعتی با نگارندگان دایرةالمعارف آستان قدس رضوی»، ص۶۹.
- ↑ سوهانیان و ارشادسرابی، «آشنایی با دائرةالمعارف آستان قدس رضوی بنیاد پژوهش‌های اسلامی»، ص۵۱؛ «دائرةالمعارف آستان قدس رضوی»، سایت بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی.
- ↑ شوشتری، «ساعتی با نگارندگان دایرةالمعارف آستان قدس رضوی»، ص۶۹.
- ↑ سوهانیان و ارشادسرابی، «آشنایی با دائرةالمعارف آستان قدس رضوی بنیاد پژوهش‌های اسلامی»، ص۵۱و۵۲.
- ↑ «دائرةالمعارف آستان قدس رضوی»، سایت بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی.
- ↑ «دائرةالمعارف آستان قدس رضوی»، بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی.
- ↑ «دائرةالمعارف آستان قدس رضوی»، سایت بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی.
- ↑ «دائرةالمعارف آستان قدس رضوی»، سایت بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی.
- ↑ «رونمایی دومین جلد از کتاب دایرةالمعارف آستان قدس رضوی»، سایت خبرگزاری صداوسیما.
منابع
- «رونمایی دومین جلد از کتاب دایرةالمعارف آستان قدس رضوی»، سایت خبرگزاری صداوسیما، تاریخ انتشار: ۱۱ آبان ۱۳۹۹ش.
- دائرةالمعارف آستان قدس رضوی، بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی، تاریخ بازدید: ۲۱ دی ۱۴۰۰ش.
- سوهانیان، محمد، و اصغر ارشادسرابی، «آشنایی با دائرةالمعارف آستان قدس رضوی بنیاد پژوهش‌های اسلامی»، در مجله آینه پژوهش، بهمن و اسفند، شماره ۹۶.
- شوشتری، محدثه، «ساعتی با نگارندگان دایرةالمعارف آستان قدس رضوی»، در مجله آستان هنر، تابستان ۱۳۹۱، شماره ۱.
- فرح‌زاد، محمد، «طرح دائرةالمعارف آستان قدس رضوی در یک نگاه»، در مجله کتاب ماه، آبان ۱۳۸۳، شماره ۸۳.
| بستگان | امام کاظم(ع) (پدر) • نجمه (مادر) • سبیکه (همسر) • امام جواد (فرزند) • فاطمه معصومه(س) (خواهر) • حمزة بن موسی (برادر) • شاهچراغ (برادر) • سید میر محمد عابد (برادر) • قاسم بن موسی (برادر) • زید النار (برادر) | .jpg) |
|---|---|---|
| القاب | ||
| کنیه‌ها | ||
| سخنان | ||
| مناظرات | ||
| اصحاب | ||
| خلفای معاصر | ||
| مسیر حرکت | ||
| شعر و هنر مرتبط | ||
| مکان‌ها و بناهای مرتبط و منسوب | حرم • قدمگاه نیشابور • صریا • سناباد • بقعه هارونیه • نوقان • مدرسه رضویه • مسجد فرط • قدمگاه فراشاه • مسجد بیرون • مسجد توران‌پشت • آرامگاه علی بن مهزیار | |
| کتاب‌شناسی | ||
| وابسته | ||