ابوالحسن مشکینی اردبیلی

از ویکی شیعه
ابوالحسن مشکینی اردبیلی
اطلاعات فردی
نام کاملمیرزا ابوالحسن مشکینی اردبیلی نجفی
تاریخ تولد۱۳۰۵ق
محل زندگیمشکین‌شهر • اردبیلنجفکربلا
تاریخ وفات۱۳۵۸ق
محل دفننجفحرم امام علی(ع)
شهر وفاتکاظمین
اطلاعات علمی
استادانفتح‌الله غروی اصفهانیآخوند خراسانی
شاگردانمرعشی نجفیسید مرتضی فیروزآبادی
محل تحصیلاردبیل • نجفکربلا
تألیفاتحاشیه بر کفایة الاصول • الفوائد الرجالیه


میرزا ابوالحسن مشکینی اردبیلی نجفی (۱۳۰۵-۱۳۵۸ق) فقیه و اصولی اهل اردبیل و از عالمان شیعه قرن چهاردهم قمری. وی تحصیلات خود را از اردبیل آغاز کرد و سپس به نجف و بعد از آن کربلا هجرت نمود و در مجلس درس آخوند خراسانی و محمدتقی شیرازی حضور می‌یافت. پس از مدتی به نجف بازگشت و تدریس فقه و اصول را آغاز کرد و افرادی چون سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی از جمله شاگردان وی بودند. کتاب حاشیه بر کفایه از مشهورترین کتاب‌های اوست.

ولادت و وفات

میرزا ابوالحسن مشکینی معروف به اردبیلی نجفی، در سال ۱۳۰۵ق در یکی از روستاهای مشکین‌شهر از توابع اردبیل به دنیا آمد.[۱] در بعضی کتب دیگر سال تولد وی بین ۱۳۰۵ق و ۱۳۰۶ق ذکر شده است.[۲]

بنا‌به نقل حرز‌الدین در کتاب معارف الرجال، وی در ۲۸ جمادی‌الثانی سال ۱۳۵۸ق در کاظمین درگذشت و بدنش پس از انتقال به نجف، در صحن حرم امام علی(ع) در حجره‌ای دفن شد.[۳] با این حال آقابزرگ تهرانی در کتاب نقباء‌البشر، زمان فوت وی را یک روز قبل‌تر، یعنی ۲۷ جمادی‌الثانی ذکر کرده[۴] و سید محسن امین زمان و مکان فوت میرزای مشکینی را بدون ذکر روز، رجب سال ۱۳۵۸ق در نجف ذکر کرده است.[۵]

تحصیل و تدریس

میرزا ابوالحسن مشکینی در سال ۱۳۲۰ق به اردبیل رفت و مقدمات و سطح حوزوی را به‌پایان برد.[۶] در سال ۱۳۲۸ق به حوزه علمیه نجف رفت و نزد شیخ‌الشریعه اصفهانی و آخوند خراسانی، درس خارج فقه و اصول را گذراند.[۷]

یک سال پس از حضور در درس محمدکاظم خراسانی و فوت وی، به درس شیخ علی قوچانی رفت.[۸] میرزای مشکینی در سال ۱۳۳۷ق به کربلا رفت و در درس محمدتقی شیرازی حضور یافت.[۹]

وی در سال ۱۳۳۸ق پس از فوت استادش محمدتقی شیرازی به حوزه علمیه نجف بازگشت و به تدریس پرداخت.[۱۰] به گفته سید محسن امین در کتاب اعیان الشیعه، مشکینی اردبیلی مردی عالم و فاضل بوده است که در نجف به تدریس علم فقه و اصول مشغول بوده و صاحب کتاب هم بوده است.[۱۱] سید هادی خسروشاهی هم نقل کرده که اهالی مشکین‌شهر و اردبیل‌ از میرزا ابوالحسن‌ مشکینی رساله‌ خواسته‌ بودند، اما وی از این کار خودداری کرده و مرجع علی الاطلاق‌ را سید ابوالحسن اصفهانی معرفی کرده و از مردم خواسته که از وی تقلید کنند.[۱۲] فقیهان و عالمانی از جمله سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی،[۱۳] سید ابوالفضل خسروشاهی،[۱۴] سیدمحمّدصادق لواسانی،[۱۵] و سیدمحمدصادق بحرالعلوم[۱۶] از شاگردان وی دانسته شده‌اند.

آثار

میرزا ابوالحسن مشکینی دارای تألیفاتی است که برخی از آن‌ها چنین است:

  • حاشیه بر کفایه
  • حاشیه بر عروة الوثقی
  • کتاب الطهارة
  • رساله در تَرتُّب
  • رساله در رِضاع
  • کتاب الصلاة
  • کتاب الزکاة
  • رساله‌ای در کُرّ
  • کتاب المناسک
  • الفوائد الرجالیة[۱۷]

پانویس

  1. شریف رازی، گنجینه دانشمندان، ۱۳۵۲ش، ج۷، ص۷۵.
  2. آقابزرگ تهرانی، مصفی المقال، ۱۳۷۸ق، ص۲۷.
  3. حرز الدین، معارف الرجال، ۱۴۰۵ق، ج۱، ص۴۵.
  4. آقابزرگ تهرانی، نقباء البشر، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۳۸.
  5. امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۳ق، ج۲، ص۳۳۶.
  6. آقابزرگ تهرانی، نقباء البشر، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۳۸.
  7. امین، مستدرکات أعیان الشیعة، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۹.
  8. امین، مستدرکات أعیان الشیعة، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۹.
  9. آقابزرگ تهرانی، نقباء البشر، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۳۸.
  10. امین، مستدرکات أعیان الشیعة، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۹.
  11. امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۳ق، ج۲، ص۳۳۶.
  12. خسروشاهی، «به مناسبت درگذشت آیت الله آقا میرزا جواد غروی علیاری؛ خاندان علیاری»، ص۱.
  13. العلوی، قبسات من حیاة سیدنا الأستاذ، ۱۴۳۴ق، ص۳۱ و ۴۲.
  14. «آیت‌الله سید ابوالفضل خسروشاهی»، سایت مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
  15. «شخصیت‌ها، علما و بزرگان دینی قرن پانزدهم، لواسانی، سید محمد‌صادق»، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.
  16. امین، مستدرکات أعیان الشیعة، ۱۴۰۸ق، ج۷، ص۲۴۷.
  17. شریف رازی، گنجینه دانشمندان، کتابفروشی اسلامیه، ۱۳۵۲ش، ج۷، ص۷۵.

منابع

  • «آیت‌الله سید ابوالفضل خسروشاهی»، سایت مرکز اسناد انقلاب اسلامی، تاریخ درج مطلب: ۲۰ آبان ۱۳۹۶ش، تاریخ بازدید: ۳۰ آبان ۱۴۰۰ش.
  • آقابزرگ تهرانی، محمد‌حسن، مصفی المقال، به تصحیح احمد منزوی، ایران، چاپخانه دولتی ایران، چاپ اول، ۱۳۷۸ق.
  • آقابزرگ تهرانی، محمد‌حسن، نقباء البشر، تهران،‌ دار المرتضی للنشر، ۱۴۰۴ق.
  • العلوی، السید عادل، قبسات من حیاة سیدنا الأستاذ، قم، کتابخانه عمومی حضرت آیت الله مرعشی نجفی(ره)، چاپ چهارم، ۱۴۳۴ق.
  • امین، سید حسن، مستدرکات أعیان الشیعة، بیروت، دارالتعارف للمطبوعات، ۱۴۰۸ق.
  • امین، سید محسن، أعیان الشیعه، بیروت، دارالتعارف للمطبوعات،۱۴۰۳ق.
  • جواهرالکلام، عبدالحسین، تربت پاکان قم، قم، انصاریان، چاپ اول، ۱۳۸۲ش.
  • خسروشاهی، «به مناسبت درگذشت آیت الله آقا میرزا جواد غروی علیاری؛ خاندان علیاری»، روزنامه بعثت، نیمه دوم مهرماه ۱۳۹۷ش.
  • حرز الدین، محمد‌حسین، معارف الرجال، قم، کتابخانه عمومی حضرت آیت الله مرعشی نجفی(ره)، ۱۴۰۵ق.
  • حسینی فیروزآبادی، مرتضی، فضائل پنج‌تن علیهم السلام در صحاح ششگانه اهل سنت (ترجمه)، قم، فیروزآبادی، ۱۳۷۴ش.
  • حشمت الواعظین قمی، محمدتقی‌، بلوغ الأمانی، تهران، مدرسة العلمیة الإیروانی‌، چاپ سوم، ۱۳۸۰ش.
  • «شخصیت‌ها، علما و بزرگان دینی قرن پانزدهم، لواسانی، سید محمد‌صادق»، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه، تاریخ درج مطلب: ۳ دی ۱۳۸۸ش، تاریخ بازدید: ۱ آذر ۱۴۰۰ش.
  • شریف رازی، محمد، گنجینه دانشمندان، تهران، کتابفروشی اسلامیه، ۱۳۵۲ش.