مَعارِفُ الرِّجال فی تَراجِمِ العلماءِ و الاُدَباء، معروف به معارف الرجال، مشهورترین اثر رجالی و تراجمی شیخ محمد حرزالدین (۱۳۶۵ق) از رجالیان شیعه در قرن چهاردهم قمری است. این کتاب به زبان عربی است و شرح حال ۵۵۶ تن از عالمان و ادیبان حدود نیمه قرن دوازدهم تا نیمه قرن چهاردهم را دربر دارد. این اثر در ۱۳۶۵ق در نجف به چاپ رسیده است.
 | |
| اطلاعات کتاب | |
|---|---|
| نویسنده | محمد حرزالدین |
| تاریخ نگارش | قرن چهاردهم |
| موضوع | تراجم |
| زبان | عربی |
| مجموعه | ۳ جلدی |
| اطلاعات نشر | |
| ناشر | کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی |
| تاریخ نشر | ۱۳۶۵ق |
نویسنده
شیخ محمد حرزالدین از رجالیان شیعه در قرن چهاردهم قمری، مشهورترین فرد خاندان حرزالدین است. وی از شاگردان میرزاحسین خلیلی تهرانی، محمدطه نجف، آخوند خراسانی و سید محمدکاظم طباطبایی یزدی بود. از شاگردان مشهور وی می‌توان به سید شهاب الدین مرعشی نجفی اشاره کرد. نزدیک هفتاد اثر در علوم گوناگون به او نسبت داده‌اند. که معارف الرجال مشهورترین اثر رجالی و تراجمی او است.[۱]
روش نگارش
شیخ محمد حزرالدین در معارف الرجال زندگی و شرح حال عالمان و ادیبان را، به ترتیب الفبایی، ذکر کرده است. او در مقدمه چند سطری خود به این نکته تصریح کرده است.[۲] حرزالدین کتاب را با شرح حال شیخ ابراهیم یحیی عاملی (۱۱۵۴-۱۲۱۴ق) آغاز کرده است[۳] و با شرح حال شیخ یونس امیر به پایان برده است.[۴]
اهمیت
معارف الرجال از آثار مهم در موضوع تراجم به شمار می‌رود و در آثار نگاشته‌شده درباره شرح حال عالمان معاصر حزرالدین بدان استناد می‌شود.[۵]
محتوا
معارف الرجال به شرح‌حال ۵۵۶ تن از عالمان و ادیبان معاصر با نویسنده یا نزدیک به عصر او پرداخته است.این کتاب با زندگی عالمان از حدود ۱۱۵۰ق آغاز شده و تا عصر نویسنده ادامه می‌یابد. حرزالدین در شرح حال هر شخصی بیشتر به جنبه علمی او توجه داشته است و به زندگی، درگذشت، استادان، شاگردان و تألیفات او اشاره می‌کند. در عین حال در مواردی فضائل و خصوصیات اخلاقی را نیز بیان می‌کند.[۶]
وضعیت نشر
محمدحسین حرزالدین نوادۀ شیخ محمد، معارف الرجال را مرتب کرد و حواشی همراه با مقدمه بر آن افزود.[۷] معارف الرجال در ۱۳۶۵ق در نجف در سه جلد به زبان عربی چاپ شد.[۸] در چاپ جلد اول و دوم این کتاب توسط انتشارات کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی، شرح حال ۱۰ تن از عالمان بر اساس حروف الفبا از قلم افتاده است و در خاتمه جلد سوم به چاپ رسیده است.[۹]
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ آقابزرگ، الذریعه، ۱۴۰۸ق، ج۲۱، ص۱۹۲؛ حزرالدین، معارف الرجال، ۱۴۰۵ق، ج۱، مقدمه محمدحسین حرزالدین، ص۹-۱۰.
- ↑ حرزالدین، معارف الرجال،ص۱۴.
- ↑ حرزالدین، معارف الرجال، ج۱، ص۱۵.
- ↑ حرزالدین، معارف الرجال، ۱۴۰۵ق، ج۳، ص۳۰۸.
- ↑ آل محبوبه، ماضی النجف و حاضرها، ۱۴۰۶ق، ج۲، ص۱۶۸.
- ↑ نک: حرزالدین، معارف الرجال، ۱۴۰۵ق، تمام کتاب.
- ↑ آقابزرگ، الذریعه، ۱۴۰۸ق، ج۲۱، ص۱۹۲.
- ↑ حسینی جلالی، فهرس الثراث، ۱۴۲۲ق، ج۲، ص۳۷۱.
- ↑ حرزالدین، معارف الرجال، ۱۴۰۵ق، ج۳، ۳۰۹-ص۳۲۲.
منابع
- آقابزرگ طهرانی، محمدمحسن، الذریعة الی تصانیف الشیعة، اسماعیلیان، قم، کتابخانه اسلامیه، تهران، ۱۴۰۸ق.
- آل محبوبه، جعفر بن باقر، ماضی النجف و حاضرها، بیروت، ۱۴۰۶ق/۱۹۸۶م.
- حسینی جلالی، فهرس التراث، انتشارات دلیل ما، قم، ۱۴۲۲ق.
- حرزالدین، محمد، معارف الرجال فی تراجم العلماء و الادباء، قم، کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی، ۱۴۰۵ق.
پیوند به بیرون