الدرجات الرفیعة فی طبقات الشیعة (کتاب)
 | |
| اطلاعات کتاب | |
|---|---|
| نویسنده | سید علیخان مدنی |
| موضوع | رجال |
| زبان | عربی |
| مجموعه | یک جلد |
| اطلاعات نشر | |
| ناشر | مؤسسة الوفاء |
اَلدَّرَجاتُ الرَّفیعةُ فی طَبقاتِ الشّیعةِ کتابی رجالی به زبان عربی تألیف سید علی خان مدنی (متوفای ۱۱۱۸ یا ۱۱۲۰ ق). وی در این کتاب به معرفی بزرگان و علما در دوازده طبقه پرداخته است.
درباره مؤلف
میرزا صَدرُالدّین علی بن احمد بن محمّد مَعصوم حسینی دَشْتَکی شیرازی در مدینه متولد شد و نسبش با ۲۶ واسطه به زید بن علی می‌رسد. وی در دوران عمرش به نواحی مختلفی سفر کرده، تحصیلاتش را ادامه داد و منصب‌های متعددی را عهده‌دار شد. مشهورترین اثر سیدعلیخان مدنی، کتاب ریاض السالکین در شرح صحیفه سجادیه است. مقبره او در شیراز داخل حرم شاهچراغ کنار جدش غیاث الدین منصور دشتکی قرار دارد.[۱]
نام کتاب
بنا بر آنچه مؤلف کتاب در مقدمه می‌گوید نام کتاب «الدرجات الرفیعه فی طبقات الامامیه من الشیعه» است[۲] و برخی کتب دیگر نیز، همین نام را گفته‌اند،[۳][۴] اما در برخی نسخه‌های چاپی، «الدرجات الرفیعة فی طبقات الشیعة» درج گردیده است. و در برخی نیز بنام الدرجات الرفیعه فی طبقات الامامیه من الشیعه با تحقیق محمدجواد محمودی، تصحیح عبدالستار حسنی از سوی موسسه تراث الشیعه منتشر شده است. [۵]
ساختار کتاب
سیدعلیخان مدنی در مقدمه کتاب به طبقات دوازده‌گانه‌ای اشاره می‌کند که کتابش را براساس آن طبقات تنظیم کرده و عبارتند از:
- طبقه اول: صحابه
- طبقه دوم: تابعان
- طبقه سوم: محدثانی که از ائمه روایت کرده‌اند.
- طبقه چهارم: دیگر علما از محدثان، مفسران و فقهاء ( در الذریعه علمای دین ذکر شده است.)[۶]
- طبقه پنجم: حکما و متکلمان
- طبقه ششم: ادیبان عرب
- طبقه هفتم: بزرگان صفویه (در الذریعه «بزرگان صوفیه» ذکر شده است.)
- طبقه هشتم: ملوک و سلاطین
- طبقه نهم: امراء(فرماندهان)
- طبقه دهم: وزراء( درالذریعه به عنوان نوادر آمده است)[۷]
- طبقه یازدهم: شعراء
- طبقه دوازدهم: زنان.[۸] [۹]
نگاهی به محتوا
مدنی پس از مقدمه، کتابش را با طبقه اول که صحابه هستند آغاز کرده و صحابی را کسی دانسته که پیامبر را دیده و مسلمان از دنیا رفته است. به باور مدنی دیدن پیامبر اعم از هم‌نشینی و راه رفتن با پیامبر و برخورد گذری با پیامبر است هر چند سخنی رد و بدل نشده باشد. و نیز کودکانی که حتی پیامبر کامشان را برداشته و آنها پس از رسیدن به سن تمیز دیداری با پیامبر نداشتند در تعریف صحابی قرار می‌گیرند.[۱۰]آخرین مطالب کتاب درباره كثير بن عبد الرحمن بن أبى جمعة الأسود و برخی از حوادث مرتبط با زندگانی و مرگ اوست. [۱۱]
نسخه‌ها و چاپ‌ها
آقا بزرگ در الذریعه از سه نسخه این کتاب در کتابخانه صدر، حسینیه کاشف الغطاء و موقوفه ملا عبدالحمید فراهانی حائری در کربلا نام می‌برد.[۱۲]
یکی از چاپ‌ها در مکتبه بصیرتی قم در سال ۱۳۹۷ق بوده که با تحقیق سید محمد صادق بحرالعلوم صورت گرفته است. از چاپ‌های دیگر، می‌توان چاپ مؤسسة الوفاء در بیروت ۱۹۸۳م.را نام برد.[۱۳] چاپ دیگر این کتاب توسط موسسه تراث الشیعه(موسسه کتاب شناسی شیعه) درقم سال ۱۴۳۸ق. ۱۳۹۵ش. صورت گرفته است.محقق این نسخه محمدجواد محمودی و تصحیح و تعلیقات آن از عبدالستار حسنی است. [۱۴]
پانویس
- ↑ مدنی شیرازی، مقدمۀ ریاض السالکین، نشر جامعه مدرسین قم، ج۱، ص۱۲.
- ↑ مدنی، الدرجات الرفیعه، ۱۹۸۳م، ص۳.
- ↑ بغدادی، هدیة العارفین،۱۹۵۱م، ج۱، ص۷۶۳.
- ↑ تهرانی، الذریعه، ۱۴۰۸ق، ج۸، ص۶۰.
- ↑ موسسة تراث الشیعه، الدرجات الرفیعه فی طبقات الامامیه من الشیعه، ۱۴۳۸ق، ۱۳۹۵ش.https://noorlib.ir/book/info/114298/
- ↑ تهرانی، الذریعه، ۱۴۰۸ق، ج۸، ص۶۰.
- ↑ تهرانی، الذریعه، ۱۴۰۸ق، ج۸، ص۶۰.
- ↑ مدنی، الدرجات الرفیعه، ۱۹۸۳م، ص۳.
- ↑ تهرانی، الذریعه، ۱۴۰۸ق، ج۸، ص۶۰.
- ↑ مدنی، الدرجات الرفیعه، ۱۹۸۳م، ج۱، ص۹.
- ↑ مدنی، الدرجات الرفیعه، ۱۹۸۳م، ج۱، صص۵۸۱-۵۹۰.
- ↑ تهرانی، الذریعه، ۱۴۰۸ق، ج۸، ص۶۰.
- ↑ https://lib.eshia.ir/15054/0/2
- ↑ کتابخانه دیجیتال نور:https://noorlib.ir/book/view/114298/الدرجات-الرفيعة-في-طبقات-الإمامية-من-الشيعة?pageNumber=2&viewType=pdf
منابع
- مدنی شیرازی، سیدعلیخان، الدرجات الرفیعة فی طبقات الشیعة، بیروت، مؤسسة الوفاء.
- مدنی شیرازی، سید علیخان، ریاض السالکین فی شرح صحیفة سید الساجدین، تحقیق سيد محسن حسينی أمینی، قم، مؤسسه نشر اسلامی، ۱۳۷۳ش/۱۴۱۵ق.
- تهرانی، آقا بزرگ، الذریعه الی تصانیف الشیعه، بیروت، دارالاضواء.
- بغدادی، اسماعیل پاشا، هدیة العارفین، بیروت، دار إحياء التراث العربی.