فرهنگ غدیر (کتاب)

فرهنگ غدیر

اطلاعات کتاب
نویسنده	جواد محدثی
موضوع	غدیرپژوهی
زبان	فارسی
قطع	وزیری
مجموعه	۱ جلد
اطلاعات نشر
ناشر	نشر معروف
تاریخ نشر	۱۳۸۵ش
نوبت چاپ	پنجم
شابک	۹۷۸۹۶۴۸۲۷۵۰۷۰

فرهنگ غدیر فرهنگنامه‌ای الفبایی درباره واقعه غدیر به زبان فارسی، نوشته جواد محدثی است. نویسنده در این کتاب به معرفی واقعه غدیر و موضوعات مرتبط با آن مانند امامت، ولایت، امام علی(ع) و اهل بیت(ع) پرداخته است. نویسنده هدف از نوشتن کتاب را آشناکردن پیروان مکتب اهل بیت(ع) با غدیر و امامت حضرت علی(ع) بیان کرده است. فرهنگ غدیر، نخستین بار در سال ۱۳۸۵ش توسط نشر معروف در قم منتشر شده است.

درباره نویسنده

مقالهٔ اصلی: جواد محدثی

جواد محدثی، نویسنده شیعه است که در سال ۱۳۳۱ش در شهرستان سراب از توابع آذربایجان شرقی به دنیا آمد. وی تحصیلات ابتدایی و متوسطه‌اش را در قم گذراند و از سال ۱۳۴۴ش وارد حوزه علمیه شد و در مدرسه علمیه حقانی به تحصیل پرداخت. محدثی از درس استادانی چون علی مشکینی، حسین وحید خراسانی، سید موسی شبیری زنجانی، حسن حسن‌زاده آملی، سید محمد بهشتی و محمدتقی مصباح یزدی بهره برده است. آثار متعددی از او در زمینه‌های تاریخی، کلامی، حدیثی و قرآنی به چاپ رسیده است. فرهنگ عاشورا و آشنایی با معارف غدیر از دیگر آثار او هستند.

معرفی اجمالی

کتاب فرهنگ غدیر، فرهنگنامه‌ای الفبایی است و چنانکه در مقدمه آن آمده، دانستنی‌هایی را به صورت فشرده و مستند ارائه می‌کند که به امامت، ولایت، غدیر خم، امام علی(ع)، اهل بیت(ع) و مذهب جعفری مرتبط است.

نویسنده معمولاً در پایان هر مدخل، به مطالب مرتبط دیگر نیز اشاره کرده است. همچنین یک فهرست موضوعی از مداخل در آخر کتاب ذکر شده است.

محتوا

محتوای کتاب شامل مدخل‌ها و عناوین زیر است:

آیات و احادیث

نویسنده در این بخش، آیات و روایاتی را که مرتبط با موضوع امامت امام علی(ع)، غدیر خم و اهل بیت است جمع‌آوری کرده است؛ از جمله ابلاغ آیات برائت، آیه تطهیر، آیه اولی الامر، حدیث ثقلین و حدیث غدیر.

اشخاص

در این بخش ۶۰ مدخل شامل اشخاص، کنیه‌ها و القابی که با فرهنگ غدیر مرتبط‌اند و نویسنده در متن کتاب، آنها را ذکر کرده، جمع‌آوری شده است؛ از جمله امیرالمومنین، امام علی(ع)، بوتراب، مالک اشتر، ابوبکر، عمر بن خطاب، عایشه، طلحه، سید رضی، ابن ابی الحدید و علامه امینی.

موضوعات و مفاهیم

این بخش شامل برخی موضوعات و مفاهیم مرتبط با فرهنگ غدیر است؛ از جمله اتمام نعمت، آیات غدیر، آیه اکمال دین، افضلیت علی(ع)، اجماع، اطاعت، ارتداد سیاسی و امامت. در این بخش، ۴۸ مدخل فهرست شده است.

اصطلاحات

این قسمت از کتاب به معرفی اصطلاحات مرتبط با موضوع غدیر و امامت امام علی(ع) پرداخته است؛ اصطلاحاتی از جمله بخ بخ لک یا علی، اهل حل و عقد، پنج تن، یوم الانذار، کرار غیر فرار و مدینة العلم. این بخش در مجموع شصت مدخل دارد.

اشعار فارسی و عربی، ابزار و وسایل، حوادث، مناطق و اماکن، گروه‌ها، مؤسسات و مراکز، از جمله مدخل‌های دیگری است که نویسنده به معرفی و توصیف آنها پرداخته است. کتاب فرهنگ غدیر به ترتیب حروف الفباست و با عنوان آبار علی که منطقه‌ای در حاشیه مدینه در محدوده مسجد شجره است شروع شده است.چاه‌هایی که امام علی(ع) برای زائران خانه خدا حفر کرده است و به آن آبیار علی هم گفته می‌شود.یوم التتویج آخرین بخش از کتاب فرهنگ غدیر است. این نام یکی از نام‌های روز غدیر است. تتویج یعنی تاجگذاری و چون عمامه در نزد عرب نشانه شکوه و مقام است پیامبر(ص) پس از تعیین علی به امامت و خلافت عمامه خویش را که سحاب نام داشت برسر حضرت گذاشت و این نشانه آن بود که همان موقعیتی که پیامبر در میان مردم داشت به جانشین خویش علی مرتضی واگذاشت.

انگیزه نگارش

به گفته نویسنده، از آن جا که غدیر برای پیروان مکتب اهل بیت، نقطه عطف است و در شکل‌گیری «خط سیاسی تشیع» ، نقش کلیدی دارد؛ پس شناخت تاریخ و مبانی و اصول تشیع و جایگاه عترت و محوریت امیرمومنان در تفکر شیعی و آشنایی با فضایل امام علی(ع) و خاندان پیامبر از جمله شناخت‌های ضروری برای هر شیعه است.

نشر

کتاب فرهنگ غدیر، در قطع وزیری، اولین بار در سال ۱۳۸۵ش در ۶۵۴ صفحه، توسط نشر معروف در قم چاپ گردید. چاپ دهم این کتاب، در سال ۱۳۹۴ش از طرف همین ناشر، منتشر شده است. گزیده‌ای از این کتاب، با عنوان فرهنگنامه غدیر در سال ۱۳۸۹ش و در ۱۷۷ صفحه توسط انتشارات بوستان کتاب، به چاپ رسیده است.