برید بن معاویه عجلی
| از اصحاب اجماع | |
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | بُرَید بن مُعاویة العِجْلی الکوفی |
| کنیه | ابوالقاسم |
| محل زندگی | کوفه |
| وفات | سال ۱۴۸ق یا ۱۵۰ق |
| مذهب | شیعه |
| صحابی | از اصحاب برجسته و معتمد امام باقر(ع) و امام صادق(ع) |
| اطلاعات حدیثی | |
| راوی از معصوم | امام باقر(ع) • امام صادق(ع) |
| مشایخ | محمد بن مسلم ثقفی کوفی |
| اعتبار | مرتبه بالایی از وثاقت |
| تعداد روایات | ۲۰۶ روایت |
بُرَید بن مُعاویه عِجْلی (درگذشت ۱۴۸ق یا ۱۵۰ق) از راویان و اصحاب خاص اصحاب امام باقر(ع) و امام صادق(ع) است. او از فقیهان شیعه در نیمه اول قرن دوم و از اصحاب اجماع می‌باشد. روایاتی از امام باقر(ع) و امام صادق(ع) در ستایش او وارد شده است.
او علاوه بر امام باقر(ع) و امام صادق(ع) از راویان دیگر مانند محمد بن مسلم و اسماعیل بن رجاء روایت نقل کرده است و ارفرادی همچون ابن بکیر، ابان بن عثمان، حماد بن عثمان از وی حدیث نقل کرده‌اند.
در جند روایت او سرزنش شده است ولی بعضی رجال شناسان شیعه این روایت‌ها را توجیه و ردّ کرده‌اند.
نام و کنیه
نام او حاتم[۱] و کنیه‌اش است.[۲] سال تولدش معلوم نیست.
جایگاه
وی از اصحاب معتمد امام باقر(ع) و امام صادق(ع) بوده[۳] و به گفته کشّی از جمله شش فقیه بزرگِ شیعه آن قرن است که در نشر فقه و معارف شیعه بسیار مؤثر بوده‌اند. این شش نفر را افقه الاوّلین نامیده‌اند[۴] که طبقه اولِ اصحاب اجماع نیز شمرده می‌شوند.
برید از امام باقر (ع) و امام صادق (ع) بدون واسطه و گاهی به واسطه محمد بن مسلم روایت می‌کند، همچنان‌که شمار زیادی از محدّثان از او حدیث نقل کرده‌اند. ۲۰۶ روایت از او در کتب شیعه ثبت است.[۵]
از منظر ائمه (ع)
روایاتی از امام صادق (ع) و امام کاظم(ع) در ستایش از برید و چند تن دیگر نقل شده است. در این روایات، از آنان به احیاکنندگانِ آثار نبوت، نگهبانانِ دین، اُمَنای خداوند بر حلال و حرام،[۶] محبوب‌ترین کسان نزد امام صادق (ع)، بشارت داده‌شدگانِ به بهشت و حواریون امام باقر (ع) و امام صادق (ع) تعبیر شده است.[۷]ابن حجرعسقلانی نیز به مقام او نزد ائمه شیعه (ع) اشاره کرده است.[۸]
نکوهش برید و ردّ آن
کشّی سه روایت در نکوهش او نقل کرده است که علمای بزرگِ رجال آن را پاسخ داده و نپذیرفته‌اند؛ زیرا، علاوه بر وجود راویان غیر ثقه در سلسله اِسنادِ این روایات، نشانه‌های تقیه نیز در این نکوهش دیده می‌شود. مؤلفان تنقیح المقال، اعیان الشیعه و معجم رجال الحدیث در این باره به تفصیل بحث کرده‌اند.[۹]
اساتید
برید علاوه بر امام باقر(ع) و امام صادق(ع) از راویانی همچون محمد بن مسلم،[۱۰] و اسماعیل بن رجاء[۱۱] روایت نقل کرده است.
راویان از او
افرادی مانند مروان بن مسلم،[۱۲] ابو ایوب الخزاز، ابن بکیر، ابان بن عثمان، حماد بن عثمان، داود بن فرقد و علی بن رئاب از وی روایت نقل کرده‌اند.[۱۳]
تألیفات
به گفته نجاشی رجال‌شناس معروف شیعی، برید بن معاویة کتابی داشته که علی بن عقبة بن خالد الأسدی از آن نقل کرده است.[۱۴] سید ابوالقاسم خویی مدعی است ابن غَضائری کتاب او را، که علی بن عُقْبه راوی آن بوده، دیده است.[۱۵]
وفات
نجاشّی تاریخ وفات برید را در زمان حیات امام صادق (ع)،[۱۶] یعنی پیش از سال ۱۴۸ قمری، نوشته است[۱۷] و برخی سال درگذشت برید را ۱۵۰ق می‌دانند.[۱۸]
پانویس
- ↑ ابن حجر عسقلانی، ج۲، ص۱۰.
- ↑ نجاشی، رجال، 1365ش، ص112
- ↑ شیخ طوسی، ص۱۲۸ و ۱۷۱.
- ↑ کشّی، ص۲۳۳؛ نوری، ج۳، ص۷۵۷.
- ↑ خوئی، ج۳، ص۲۹۰.
- ↑ کشّی، ص۱۳۷.
- ↑ علامه حلّی، ص۲۶-۲۷؛ امین، ج۳، ص۵۵۸.
- ↑ ابن حجر عسقلانی، ج۲، ص۱۰.
- ↑ مامقانی، ج۱، ص۱۶۶؛ خوئی، ج۳، ص۲۸۸-۲۹۰؛ امین، ج۳، ص۵۵۹.
- ↑ خویی، معجم رجال الحدیث، ۱۴۱۳ق، ج۴، ص۱۹۹
- ↑ الدارقطنی، الموتلف و المختلف، ۱۴۰۶ق، ج۱، ص۱۷۲
- ↑ خویی، معجم رجال الحدیث، ۱۴۱۳ق، ج۴، ص۱۹۵
- ↑ خویی، معجم رجال الحدیث، ۱۴۱۳ق، ج۴، ص۱۹۹
- ↑ نجاشی، رجال، ۱۳۶۵ش، ص۱۱۲
- ↑ خوئی، ج۳، ص۲۸۵.
- ↑ نجاشی، رجال، ۱۳۶۵ش، ص۱۱۲
- ↑ تستری، ج۲، ص۲۸۱.
- ↑ تستری، ج۲، ص۲۸۲؛ نجاشی، رجال، ۱۳۶۵ش، ص۱۱۲؛ علامه حلّی، ص۲۷.
منابع
- ابن حجر عسقلانی، لسان المیزان، بیروت، ۱۳۹۰ق.
- الدارقطنی، علی بن عمر، الموتلف و المختلف، تحقیق: موفق بن عبدالله بن عبدالقادر، بیروت، دار الغرب الاسلامی، ۱۴۰۶ق.
- امین، محسن، اعیان الشیعه، چاپ حسن امین، بیروت، ۱۴۰۳ق.
- تستری، محمد تقی، قاموس الرجال، قم، ۱۴۱۰ق.
- خوئی، ابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، بیروت، ۱۴۰۳ق.
- خوئی، ابوالقاسم، معج رحال الحدیث و تفصیل طبقات الرواة، بی جا، ۱۴۱۳ق.
- شیخ طوسی، رجال الطوسی، نجف، ۱۳۸۰ق.
- علامه حلّی، رجال العلامة الحلّی، چاپ محمد صادق بحرالعلوم، نجف، ۱۳۸۱ق.
- کشّی، محمد بن عمر، اختیار معرفة الرجال، (تلخیص) محمد بن حسن طوسی، چاپ حسن مصطفوی، مشهد، ۱۳۴۸ش.
- مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال فی علم الرجال، چاپ سنگی، نجف، ۱۳۵۲ق.
- نجاشی، احمد بن علی، فهرست اسماء مصنفّی الشیعه المشتهر برجال النجاشی، چاپ موسی شبیری زنجانی، قم، ۱۴۰۷ق.
- نوری، حسین، مستدرک الوسائل، چاپ محمدرضا نوری نجفی، تهران، ۱۳۲۱ش.
پیوند به بیرون
- منبع مقاله: دانشنامه جهان اسلام
- دائرة المعارف بزرگ اسلامی